장음표시 사용
201쪽
DE FALIA'SAPIENTIA.U'si erum uobis eaelum stemndum est: ad nihil aliand utique quim ob religionem. Si relipo follitur: sta bis ratio cum coelo est. I res aut eo est 'emndum,
aut in terram procumbendis. In ferram procumbe
re, nisi uelimus,quidem non possilms: quorum Drusrectus est. In coelum igitur 'emndum est quὰ natura corporis prouocat. quod si constat esse faciendum: aut ideo est faciendu,ut religioni feruia si aut ideo,
nem rerum earleth - cognossere meo modo possu- s. quia nilal eiusnodi potest cogitando inueniri , sicut Apra docui. Retigrom ergo seruiendm est . quam qui non Mopit, ipse si prosternit in terram; π uitam pecudum foetus,humani rete si abdimi. Sapientiores ergo imperiti: qui etiam si errant in religione deligentida tumen naturae siuae, conditioris j meminerunt. Consim igitur latius humanι generis constensii, religionem fiscipi oporteresed quomodo in ea erretur, explicundum est. Naturam homnis hane Deus ese uoluit, ut duarum rerum cupidus , er appetens esset; religionis, sapientiis. sed homnes ideo falluntur,
quod aut religionem siscipiunt ο βῆ sapientia; aut sapienti e soli sthdent et B religione; cum alterum
sine altero esse non possit uerum. Caedurit ergo ad multiplices religiones sed ideo falsas,quia sipientitam reliquerunt,quae illos docere poterat, Deos multos ese non possit. aut student sapientiis sid ideo sese, quia reli- Iovem Ammi Dei ou ferunt, qui eos ad ueri Retiam potuit eruire. te homines,qui alterutrum fisopiκnt; nitum deuiam,maxmisy; erroribus plenam feDun
202쪽
ριν:quoniam in his duobus msiparagiliter connexis est Oscium homitus, ueritus omnis inclusi est. Nirori istis llum omnino philosophor- extitispe, qui sitim, ae domicilium sumim boni reperiret Petuerint enimFc quaerere. Q sodams est Ammum bonum lue rese est omnibus esse propositum . Voluptus est , quae appetitur a cunctissed haec communis est cum be&luviinhonesti um non habet; satietatem afri et
ni a nocet; proassu mi itur aetatis; multis nomni It. num qui opibus Gret, quorum maior est numerus etiam uoluptate careant, ase est. Non est igitur pammum ιο m , sidue bontim quidem uoluptus. Quid diuitiis8Multo mans. Nam re paucioribus, pleruns uin inertibus sepe,et uon nquum siceis sere con Pnt; optantur ab Vs, qui eas iam tenent. Quid regnam ipsum 'Ne id quidem. Non erum cuncti bonuras regnare posmi: necesse est uniuesos Amm boni inpares esse. Quaera s stur aliquid, quod propositum sit omnibuS. Num uirtust Negiri non po- is, quin bonum sit omniis certe boniam. Sed si beam esse nonpotest quia M, natura eius in malorum perferentia positu est; non est proficto Ammum
bovum. aeramus aliud. At rubii uirtute Iulchrius,
rubii sapientia dignius inuemri potest. Si erum uitia ob turpitudinem βιpenda sunt: virtus stur appetenαdae8 ob decorem quid ergo Orest ne feri, ut quod bonum,quod honestum esse confli ; mercede, ae praemomreat,siis tum sterile, ut nihil ex se comedi pariati Labor ille magnos, docuitus,et eluctatio aduersis mala,quibus haec uitu plera est aliquid magni bori
203쪽
DE FALIA SAPIENTIA.m pariat, oese est, Id uero qurdese dicemust m va tir Ivlutem y at nihil turpe ex bom is nasici postg. N um is udiuititit nam potestites t At ea quidem fraIlia sitis, uti
indum. Num gloriam n m honorem num memora ut
viam no vis' At haec omnia non βm in ipsa uirtu- ae sed in aliorum exis matrone, atque arbitrio postre. Nam sepe uirtus inuis est; π malo affatur.1De- tiobet ratem id bonum,quod ex eo nascitur, ita cohaere re ut diuelli, atque distrahi nequeat. Me aliter Am- mum boniam uideripotest,quam si proprium sit uir tutis; Ο tule,ut neq; adja quicquam,nec detrahi pose hi sit. QSid, quod in his omnibus contemnendis uirtutis ta da consistunt' Nam uoluptates,epes, potenna ,ho nores,atque omnia, quae pro bonis babentur,non oon, mpi sicere, n appetere,non amare,quod caeteri secura
vim cupiditate id est procis uirtutis. Aliud ergo Fb-
limius,at praeclarius escit nec frustra his praesten - tibus bonis reluctatur, nisi quod maiora,et ueriora deis Dderat. non desteremus inueniri pose, modo uersit si mgyatio in omnia. Neque enim leuia, aut ludicrape - tuntur praemia. Sed quaeritur quid fit,propaer quod nasiamur; quid efficiat uirtus. postumus sic inuem , Arre. Duo snt,ex quibus homo constit; animus, corpus. Multu Fnι propria arim, ire propria cor- roris, multu utris communia, sicut est ipsa uirtus: quae , quoties ad corpus refrtur; discernendi gratia 'rtitudo uominatur. Quoniam iptur utrique Abiacet Νη- btitudo,utrique propositu dimcntio est, π utrique ex , dimictitione uictoria: corpus,quia βlidum est,m cum
prehensibili, cum solidis, π oomprehensibilibus opη-
204쪽
LIB. III. 88 fiat necesse est: animus autem,quia te is, isH-μlis est; cum iis congreditur hos Ebu qui uideri,ian- n possunt. QMi sim autem bo lis anim, nisi
cupiditaeaequiti penniniquae fulserit uirtus,ac Iulum furit inmisculatus erit animus, ac purAS . Unde ergo viligi potest, quid e*ciat anim ortitudot Nimirim ex muncto, pari,hoc est ex corporis fortitudine. quod cim in aliquam congresso rem, arismens uenerit; quid aliqd ex uictoria, quam riuum petit i Sive enimum homu siue cum bellia di ces ; pro salute certu- r. Erly ut corpus uincendo id assequitur,ut non intemreaste etiam animus, ut permaneat.insicut corpus si h Zbus o is uictum, marte miretur; ire soleratus a uitiis ani si moriatur necesse est. Quid ergo interent inter animi, Orporisq; dim nouem, nisi quod cor H temporalem uitum expetit, ammtis siempiter miti ergo virtusper si fiam beare non est quoniam ins redu ut dixi)malis,lare uis eius est; si emma, Τπαρ ρ bonis concupiscuntur, gligit; si Ammus eius graias ad mortem patet quundoquidem uitam,quae optam y a caeteris, sepe restuit; moraem s,quam caeteri ti-
u ortiter suscipit si cense est, aliquid ex se magnit M pariat; quia suscen, superati usis ad mortem ρreisue praemo esse non pollunt: se no vim prae- η ,qucd ea dignum sit, in terra reperitur; quan hi item ametii, quae stagilia sunt m caducasser- t: Quid aliud restat, nisi ut caeleste aliquid esciat, 14 terrena uniuersa contemnit 8 ad altiora miretur, i humilia destititi Id uero nihil aliud potesse, g -- η talius. Merito ergo philosti horim non obsiArus
205쪽
DE FALs A SAPIENTIA. Iuclides, qui fuit condirer Mepricorum disciplime; essentiens a caeteris , id esse siιmmum bonam dixit,
quod sinuli sit idem semper. Intellexit prosecto, quae it natura sum, boni; licet id non explicauerit
quid sit. id est autem immortalitus,me aliud omni quicq quia Ala nec mmmi, c augeri, e immis-ri potest. Senem quos imprudens incida ut steretur,
quis esse aliud uirtutis praemu,s immortulitatem. Laudans enim virtutem in eo libro, quem δε - - tura morte conscripsit; V nis,inquit, res est virtus,quae
nos immortalicite donare possit , parer Dijs β-cere. ed π Smici, quos firmius est; neeant sine uirtute elici quen3 beatum p p. Ergo uirtutis praemum beam is suis est,si virtus ut rem di lam est) beatum uitum scit. Non est igitur ut aiunt propter seipsam virtus
expetenda, sed propter utrem beatum quae uirtute nec syrio siquitur. Quod argumentum docere eos potuit, quod escissummum bonum. Haec autem uirepraestens,
er corporali beatu ese non potest; quia malis est si
temper corpus. Epicurus Deium beatom vomi, quia
incorruptus quia sempiternus est. Beatitudo enim persecta esse debet, ut nisil fit, quod eam vexare,ac imminuere, t immutare possit. Nec aliter quicquam exi'mari beatum potest,msi fuerit incorruptum. In corruptum autem nihil est,msi quod est immortuli. So- . la ergo immortalitus beata est; quia ιοrru mphae dis solui non potest. QSids mdit in bo ne uirtus quod inre nullus potest; cudit beatitudo. Non potest. n. feri,ut sit si qui uirtute est praelius. Si oedit beatitudo ; ergo immortulitas Mit in hominem, quit
206쪽
LIB. III. 8 qtiare est summum igitur bontim sola mortu litus inis venitur; quia nee aliud animi, nee corpAS attingit; nec potest cuiquam sine scienti e uirtute,rdest fine Dei cognitione, ac ius litia peruenire. cuius appetitio quam uera,quim recti sit, ipse uitae huiusice cupiditus indi-cnt: quae licet sit temporalis, labore lenissima exα
petitur tumen ab omnibus optutur. hanc enιm tum
nes spηeri, rem reges quam insim tum denique sapientes quam stulti cupiunt. Tanti est ut Anax praesusim ethoontemplatio eadhae lucis it ius,ut quascus inferio, libeat si 'inere. Cum igitur laboriosa haec,
breuicutae,non rentum homnum d etiam caeteror animantium consensu magnum bonum esse ducatura
mari Num est, eandem fum m , deperfflam ferib num,si sine ineat, omni malo. Denis nemo unquam extitisse qui hanc ipsam breuem cotemneret, aut subiret mortem, nisi si e vitae longioris, nam illi,qui pruter salutem ciuium,uo rurisue neci obtuleruns, sicut Thebis Menoeceus, Alberis Odrus, Romae Cum us, Mures duo minet nunquam mortem vitae oommodis praetulissent, nisi immortalilarem opinione amnium consequi pureuisens qui tumetsi nocerunt λα-rrulitutis uiam : res tremen eos non fefellit. Si enim uirtus diuitiarim opes ideo contemnit,ga fagiles sinis; uoluptutes ideo,quia breves: ergo σuimm fagilem, breuem l ideo contemnit ut Alidam, et perpetuam consequatur. Ipsa ergo Ggrretio per ordinem gradiens,ω umuersa confideram per urit nos ad eximum illud,
re singulare,cuius mus ursamur, bo m. quodsi f- Fens philosophis vcn, quod semel apprehenderans,
207쪽
DE FALIA SAPIENTIA.tueri pertinaciter maluiseivi: profecto peruenissitis ad uerum boe,ut ollandi modo. quod si non fuit eorsi, qui caelesis animias una cum corporibuε extanPmulti is men, qui de immorretitate distudine arum; intellis re debuerura, ideo propositam nobis ese uirtutem, ut perdomitis libidin bus aerums terrestrium cupiditatae Puperare,purae,ac uictrices ammae ad Deum, idest adorisenem siua reuerrentuΥ. Iairco enim Aoli animantiu ad astectum caeli eremsumus ut Ammum bonAm -- 'rum trisummo Deo esse credamas. Ideo retillonem Foti mpimus, ut ex hoe siciamus,hum m stiritum nonese mortαlim,quod Deum,qui est immortui. deis oderat,et et sicit. I Itur ex omnibus Hilos b., qui aut pro summo bono Hennam, aut uirtutem sane amplexiitenuerunt quidem uiam ueritutis; sed non peruenem ut ad Ammum maec emm duo sim, quae simul efficiat illud,quod quaeritur. Sciena id praestit,ut quo modo'quo per emendum sit, uermus virtus,ut perueniam s. Alterum De altero nihil uulet.ex scien
na. n. virtus,ex uirtute summum soniam n scitur. Beam
iptur uita, quam philosophi quaesiuerunt semper, quaeruvi, siue An tultu deorum, siue in philosiophia nialla est. er ideo ab his non potuit reperiri, quiasiimmubonum non in summo quaesiueruns,sed in imo.Summuautem quid est, i coelum,et Deus, de animus ori turi Imum quid est, nisi terra, de corpus epis Itali liret quidam philosophi summum bonum non corpori, sed animo dederint: exmen,quoniam ad illum in hanc uita retulerunt,quae cu corpore ter natum; ad corpus reuoluti sim:cuius est omne hoe tepM, quod trapetur
208쪽
in ferra. QSare non immerito sum m bonum non remprehenderun . quia quicquid ad corpus steriat, et immortaliretis est expers; uanum si necesse est. Non odit ergo in bomne beatitudo isto modo,quo philostmpla puctuerunt sed ita indit,uon ut tune beatus sit,caeuiuit in corpore; qε uti Aut dissolvitur,neorse est onmrumpi; sed tunc eu anima socierum corporis liberare,in solo stiritu uiuit. Hoc uno beati esse in hae uidi postum si minime beati esse uideamur si superes illecebras uoluptatum o uirtuti seruiente in omnibuε laborisbus,miserisss uiuamus:quae sunt exercitia, corro-beramendi uirtutissi denis seram ista uiam,difficiis lemque teneamus, quae uobu ad beatitudinem paωβ est. Sum m ivtur bonum,quod beatum scit,non postsi escitus in ea religion ais doctrina; cui stes immortali&tis adi mi est. Res extura uidetis hoc loco,ut quonia docuimus immorissitate esse smomu bonu; id ipsam immorrulem es earuma comprobemus. Qua de re ingens inter pbius bos discepistio est: nec quicquam tamen explimre, Giprobare potuerunt. Ii,qui uera m de anima sientiebant;experdis huius diuinae eruditionis,me argumenre uera,quibus uinarens,attulerunι; e teshmoni quibuSprob
rens. sed oportunius hane quae honem trambisus Anultimo libro, cum de uire beare uobis erit diserendum. superest pars illa philo Vbiae tertia,quam uomni lo-ymm,idest ratioralem; in qua fore dialem omnis loquendi ratio continetur. Hane diuina eruditio
non de oderat: quia Mn in lingua,sid in cordesaepiena est nec interebi, quali utatur firmone. res enim, u
209쪽
rba quaeruntur. ω' uos no de grammatim, fora
dire, quorum scientia est,quomodo loqui deceat; sted de sapiente diserimus; cuius doctrina est quomodo uiuem re oporteat insὀd si neq; pissim illa ratio neci Caria est,nes haec Dymi quia beatum sicere non possunt: re flat ut in Aia ethim totius phil ophiae uli nontineatur: ad quam se abiechs omnιbus socrates rentulisse dicitur. In qua etiam parte quoniam philosophos errase docui; qui sium m bonum, cuius capiendi gratia generati fans,non comprehenderum: apparet, 'sim, inanem esse philoophiam; quia me instruit ad iushme
Saant iptur errare si, qui philosophiam putuns ese sapientia.no trabantur authoritate cui qua; ed uerituri potius et fueat,aaredat. Nullus hie temeritati locus est: in aedernu fruitime poena Abeuda est , si aut notus inanis,aut opinio fisa deceperit. Homo diatem,qualiscusestsi sibi credit hoc est si homui eredit ut non dicam stilius, qui sium non videat errorem certe arrvns est, qui sibi audeat uendirare, quod humana nonditio vin recipit . Ille ipsi Romanae lin Desiummus ibo quantum fallatur, licet ex ista sintenna pervidere. quicum in libris officiorum philsophiam rubii aliud esse dixit et,quam stidium sapientiae ipsam autem sepiennam,rerum diuinuru, humanaris silientiam: tum
adiecit. cuius stidium qui uituperat;baud sane istelli-ν quidnam sit, quod laudandum putet. Nam si oblectatio quaeritur ammaequitas curarum: quae confer
vi cum eorum Dduis postas, qui semper aliquid inquiruns,quod bessit, et ualeat ad ben beates vilien
210쪽
T IB. III. dum si vero ratio costantim, uirtutisq; ducitur: tbaee ars est , aut nulla omnino, perquam eata assequamur. llam dicere maximurum rerum artem esst,cum rumarum sine arte nulla sit; homnum est parum mnmsiderate loquentium,atq; pn maximis rebM erratum.
si autem est aliqua disciplina uirtutis:ubi ea quaeretur, cum ab iis genere discendi di siresperist Equidem tametsi operam dederim,ut quantulamcuns dicendu asqκ rer faculturem propter studium docendi remn eloques nunquam fui:quippe qui 'r amgerim quidem. sed neresse est, se me faciat muse bonitus etiquente. ad qua disert copiosi s defendendam, Redia diuim ditis, ipsa ueritus Albicit. vellem igitur Ciceronem paulister ab instris siriere; ut uir eloquetissimus ab homunculo non diserto doceretur: Primum quidnam sit, quod laudandum putet; qui uituperat id studium, quod uocatur philosophia: Deinde neq; illam ese artem, qua uirtus, iussita discritur me aliam ullam,sicut pudivit: Postremo quomam est uirtutis di*plina; ubi quaerenda sit, cum ab illo discendi genere disreserv.quod ille non audiendi,disicendiq; gratia quaerebat. Γ quo enim possit audire,cum sciret id nenw'Selut in musis secerure l*lebat interrogitione uoluit urgere,ad consissioneίφdeducere tuns consideret estoderi prorsis nihilpos, quo minus philosophia es t i in ira uirtuns. qi quidem in rusiculanis distutu nombus aperte prosi est, ad eam ipsam Oonuersa oratione, tunquam si declamarustrio dicendi genere laetaret. G uitae phil ophia dux,