장음표시 사용
401쪽
Deo immacularem uictimasitht. Id autem ipsim qu modo consequendum,quo πω praestandum sit, donebit huius libri distustitio. Nihil erum tum praeclarum, homiris conAerienspotest esse,quam erudire ἡο nes ad ius litia. Apud Ciceronem Catulus in Hortensio philosophiam rebus omnibus praeferens, malle se dicit uel unum par m de officio libellκm,quim lonerim orationem pro seditioso homine Cornelio. Quae siententia
non utis Catuli, qui fri si illud non dixi sed Cinerarinis est purunda,qui scripsit. Credo ut libellos, quos de offici s erat scripturus,commendaret: in quibus ipsis, nihil esse testitur in Omm phil ophia melius , sium opus,3 praerepta vitae dare, inuod se hoe illi sciur,
quibus non est ueritus cognitui quanto magis nos facere debemus,qlii a Deo eruditi,et illum rati, posmus uera praecipere nec tumen sic docebimus, ut quasi priis a uirtutis elementa tradamus,quod est infinitum; sed tunquam docendum Ureperimus eum,qui apud illas iam periems esse uideatur. Manentiόus enim praece aptis eorum, quae Alini ad probitretem redis dari,ignotuistis Aperstruemus, ad persiciendam, consimandam liu hnam,qurim non tenent. Ea vero, quae posus cum illis ese com nia,praeternutam; quid ab uis uidear
mutuari, qliorum errores marguere, atq; aperire δε- euerim. Duae Fnt uiae Const nue Imp. per
qua3 hutnamim vitam progredi Morse est una,quae in elum strat; altera,quae ad inferos deprimat; quas et poetae is cur1 mbus, philois i in distulatioribus μου induxerunt. Et quidem philossopbi alteram uirtu tum esse uoluemn alueram uitiorum; eams, quae sit
402쪽
gnata uirtutibus, primo aditu esse er arduum,
imm eius euastri habere eum de caetero planum iter, lucidum,amae mos cumpum, Omnes laboruForum mpere frumis uberes,at iucundos. Quos autem prim aditus doculeus deterruerit; eos in eam uitioruuiam labι,at si de effre,quae primo ingressit quasi
amoena, im tritior: deinde cum in ea paulo ulterim processirint,amoeniretis eius steriem repente μό- duci:exoriri autem uiam praecipitem, ne saxis astemram, ne obductam fientibus, ne Prytibus intercimsum,uel dirretibus rapidum, ut laborare,haerere,iabi, credere sit necesse. Quae Omma eo proferuntur,ut apparea in uirtutibus inpiendi3,labores esse maximos; in perceptis autem,maximos fructus,et solidan ais incorruptus uoluptutes: uitia uero quibusllam desimmennsnaturalibus illicere anι mos bo nuisamu iucundiae tum steae curtos, ad acerba amaritudines,mseri σή perducere sapies pross distumnos uirtutum ipsaru Νrma atq; aer vos scirens. Non. n didicerat, uel quae sin uel quid eas meroedu a Deo maneat; quod uos bis duobus libris docebimus. Hi uero quia lucrabant, diat dubitubat , ammas honunu immortules esse: CP uirtutes,et vitia terrenis bouoribus,aut poenis aethrimaverans. Omms erν haec de duabus uili disturetio, ad stupurete, ae luxuria ste t. Dicum. n. bAmanaem tae cres m. I . haerae esse si te; quod unusquiis hο- minis,cum primu adolescentiae limen attigerit, se in eum locum uenerit, parte: ubi se uia findιt is ambra; haereat tabundus ac ne*at is quum se partem pρ-
403쪽
tius inclinet. Si durem nactus fuerit,qui dirivit ad meliora titubantem ,hoe est se aut philosophiam didicerit, aut eloquentiam, i aliquid honoia artis, quό euadat ad bonam fruum quod fieri sue labore maximo non potest: ἡο 'm,ac oppiosam uita,dis Arum, per- amru Si uero doctorem puphtutis mon reuenerit; in snistram uiam, quae melioris lyeciem mentiatur, incedere , idest, desidiae , inertiis,luxuriae si tradere; quae savii a tuidem uidentur ad tempus, uera bora ignoranti,post autem a sia oram dignitate ae re δε--hari,in em rubus t riss, e mmas vi Hrm. Ad novus ergo,er ad hanc uitam, quam in terra ducimus fines earum viarum retuler t. Poetae sertus melius,qui hoc bivium apud impros es uoluerum .sed in eo sistuntur, quod eos uias mortuis proposuerunt. viris ergo uere,fid tumen utris Uon rem quia σο tuit, uiis ipsas ad uitum, sines earu ad mortem reser ri. Nos igitur melius. verius,qui duas istas viis,coeli, et inferorum es dicimus; quia istbs immortulitus,mu's paena aetaerna proposis est. Quomcdo cutem uitae istae uel in coelwm tollant, uel ad insirna praecipitem,explicabo aperiamq; , quae sitis hirtutes, quUsphil ophi notaruim: tum,earm quae silvi praemia; simul etiam quaesivi uitia, quaeue eorum stipplicia, monstrabo. Nam serrus e aliquis expectit, ut Da ratim de uitiis,ae uirtutibus dictam, cum de bono, aut malo diserentibus noueri enu quod est contrariu possis intelliga. Sive erum uirtutes instras,u tia suas Onte δε- redem siue etiam uitia exima ,uirtutes ultro si bibul. sie bonorum, ac mularium mn brum nutura est, ut si Λ ε
404쪽
imuidem simper oppugnen Omper expellavi. ire sit,
ut neq; uitia detrahi siue uirtutibuε possin nec uirtutesi eri sine detrassione uitiorum. HG igitur vias longe aliter inducimus,s a philsopbis induci Aolens: Prisu, quod utris praepositum esse dicimus ducem, utruque --
mortalem sed alteru bo ratum,qui virtutibu6,de borinis praest alteri damnatum, qui viiij ac malis. Illi autem in dexteriore tantum uia ducem ponuns, neque --, neq; perpetu: . Siquidem quemubet doctorem sonae artis inducunt, qui/desidia reuocet homnes,et
frugi esse doceat. Sed ne ingredi siciunt in eam viam, xust pueros,et adolescentes; uidelicet p artes disiuntur
in bu aetatibus. Nos autem,emnis fixus, generi et aetatis,in hoc coeleste iter inducimus. quia Deus,qui eius e dux est, immortalitatem nulli ho m vim uetu. Formri quos ipsa rim uiarum n ire est, ut illi pu- reverunt. M id enim opus est. Υ. litera is reόκε contrartiis,ais diuersis'Sed altera illa melior, conuersa est ad solis ortum; altera illa deterior,ad os Am: quom a qui ueritnwm,ae iv Etiam siquitur, is acrepto immortarallistis prae o, perenni luce ponetur: qui ratem ab illo misti duce intims praetulerit vitia uirtutibis3,mendaciuveritati necesse est,ad oz Am, tenebris deferatur. Desicribam intur utrans mearum proprietates,ba-ibitusq; monstrabo. V m est idiqvirtutis,ae bo
uorum uia, quae fert non in Ebsios campos ut poetae laquuntur sid ad ipsam munda aram.
-Αt lauri, malorum Exercet poenas, ad impia tartara mittit.
est enim criminaruris illius,qui prauis religionibus imis
405쪽
T IB. VI. It 'Atudiis auertit homines ab itinere ea leg, re in uiam perditionis inducit. Cuius uiae steae er Dira sic esscomposim in allectu,nt plana, patens, omm v nere βοrubais stu in delectabilis esse videatur. in ea erum posivit Deus omnia,quae pro bonis habentur in rerra opulentiam dico,bo rem, quietemAolupretem, illecebras omnes Ued cum his pariter iniushtiam, erudem listrum,si perbiam,perfidiam,libidinem, cupiditutem,
discordiambiguorantiam,mentiam, dilanam,caeae ras vitia. Exitus autem huius uitae relis est. Cum uentum fuerit ad extremum, unde iam regredi non licet;
cum omni Aa pulchritudine tum sibim praeciditur, ut non ante quis si dem proficere possit, quam praecipiturus in altitudinem pro undam credat. Quisquis. n. praesentium bouorum 1'eaee mptu et in his consequia dis,ac fuendis Ompatus, n praeuiderit ea, quae post mortem sicutura Am fis a' Deo auerterit: is vero ad Moros deiectus, in aeterram damnebitur poenem. Via vero illa civie hs,dificilis, eliuos proposita est, uel stinis horrentibus astera, uel saxis extuntibus impeditu , ut cum sim mo labore,ac pedum tritu, clamq; πα-gna cudendi foliaturine sit cuis gradiendum. In hae
possit iustitiam, temperannam,patientiam, fiam,m-stim rem,ab buentiam, concordiam,scientiam, veritate, sapientia ,caetercsh uirtutes: sed Mi cum his pauper- retem , t miniam,laborem, dolorem, amaritudines
omnes-Quisquis enιm stem Fam porrexerit lonIG. meliora maluerit, carebit bis terra bonis; ut expeωdutus, e leuis difficultate uiae sileret. Nec enim perest, quis apparatu reIO cirmndederi aut divitiis Oner
406쪽
uerit,an Pyra istra uel ingredi, uel tenere. V nde istelliptur, iccirco malu , σ mi bs falius prouenire, quae cupianis quia prona, re decliuiue est eorum uiarbonis diatem quae optem,difficile procedere, quia diffucili, arduo itinere gradiuntur. I rus ergo,qm rura, aster Us iter ingressus est,contemptui, derisui,
odio fit,necesse est. omnes. n. quos cupiditas,aut uoluptuspraecipites trafit,inuidet et,qui uirtute cupereporatuit; inis Ierunt,id habere alique, quod ipsi no ha
perduxerit,dabitur ei corona uirtutis; π a Deo pro lamboribus quos inuidi propter ivlbtia pertulit, immoΥ-rulitate donabitur. Haesiunt uiae, quas Dem humanae uiratae assigmiuit in quibus singulis bona o landit,
malased Ordine praepo bro,ais conuerso. In una enim monstrauit teporalia prius mala eu aeternis bonis, qui est ordo melior: in altera,temporalia prius bona, cum aeterrus maelis 3 est ordo deterior:ut quicunq; praestenna mala cu is litia deleurit maiora, artiora eosequatur bona, ueruns illa,quae streuit: quisiquis ara tem praesentia bona praeposuerit iuslinae, im maiora,et longiora incidat mala, g fuerunt ista,quae sunt. Haec enim uitu temporatiis,quia breuis est, iccirco e bona eius, .mala,breuia sint, orse est. Illa uero stiritulis, quae huic terrenae contrarta est quoma simpiterna est,iccirco bona eius, mala sempiterna sum. Ire sit,ut bonis breuibus misia aeder malis breui
bub bono aeterna furedant. Itus cum simul pret im
407쪽
pias homini bon et mala;con oderare inlinque si cum deret, quanto satim sit,perpetuis bonis mala breuia pensere 3 pro breuibuue,et inducis bonis mula per petua sistinere. Na sicut in hoc peculo, cum est propositum cum hoste rerismen,prius laborandum est,ut sis post modis in Ono;esariend-stiendis,aes rus, frigora per frenda; hum quiefandum uiplandwm,pericliundis est,ut saluis pignoribus, domo, semiliari, omnibus pacis, ae uictoriae bonis perstripost sin autem praestens enum malueris, quam laborarem malum tibi maximwm Arias,tuoesse est.pμος pabit erum aduersarius non resi lintem; uri tib tur agri; diripietur domus in praedam uxor, ae liberi ue ruent tu ipsi inter sidere,aut crepiere: quae omnia ne acridans, praesens commodum differendum est,ut maius, lonyusq; pariatur: te in omni hae vim, quia nobis aduersarium Deus rester uit,ut possimus inpere uirtutem ; omnenda est praesins uoluptus, ne hostis opprimi, uiplandum, lationes agendae militures eam peditiones obeundae, fundendus ad ulti m cruor, omnia denis amara, gravitora, patienter frenda est quide promptius, quo uobis Imperarer eo tir Deus prαmia pro laboribus aeterna constituit. Et cum in haeaerrena militi tunsum hon nes laboris exburarian ut
ea sibi pariatu, quae possum eodem mcdo perire, quo
parta sis , certe vobis nAstus labor est recusanduε,qui bus id acquiritur, quod llo modo possit amni. Voluit enim Deus,qui homines ad hanc Glitiam gemit, expeditos in acie Dre;-intentis acriter arums,ad
unius hosti insidias uel aptos impetus uilliare, a
408쪽
DE VERO CULTU.fimi periti, exercitati duces Flens, uariis artibus aris sis pret,pro cuiusq; natura, ' moribus seviens. Alujs.n. bus cupiditutem insatiabilem in1mmi; ut vibus si is renis tintiquam compedibus istierems , a uia neriistis excutiat. viri Alios inflammat irae ih lis ut ad nocendum potira qκi intendis,a Dei contemplatione deforqueat Alios im- virhmoderatis libidinibus inmergit ut uolupreti, re cor- virtpori feruientes,ad uirtutem resticere non possinι. Aliis qui uero in 'irat inuidia,uisuis ipsi formentis Osrupati,nim virthilongitet aliud nisi eoru ,quos oderint,stucidite. Alios viri inflammat ambitionibus. Ii sunt,qui ad Irrendos maα virt iratus omnem uitaeme opera , mramq; comeriAt; Hostis Ibi signens, antus nomen inponant.msorun conitam cupiditus tendit altim non ut prouindas tempο- Hos
rati gladio redivi; sed ut infinire, er perpetua pote' cox'te Domnos si dici uelint umnes generis humani. d sQuos autem pios viderit, n4s implicat religronibus. int impios sectat. Iu uero,qui sapientiam quaerMnt,phi it ophiam in oculos impingit; uti steae lucis excaecet
nequis comprehendat,ae teneat ueritutem. Sicho nimbus obstruxit aditus omnes,et obsiepsit via , publicis tus erroribus.quos ut diserere postms psimq;-tb. V.
rem maloru uincere tammuit uos Deus, m armauit uera, de hq; uirtute; de qua ne hi disperen- vidum est. Sed prius quam Diuis virtutes expοα μnere incipia determinanda est ipse uirtus quam no rem mphit ubi definierunt,quid est,aut in quibus re- , bus;quid operis,quid habeat officii. Nomen itaq; Folum Hreti erunt uim uero, rationem, effictum per 'diderunt. QEaenins autem in definitio em virtutis so-- .
409쪽
tivi dicere paucis uersibus collini, emrrat Luci lius. quos malo equide ponerein dum vinistrum fintentiata refello,sim lonpor, quam necesse est. Virtus Albine est irem persoluere uerum Quesue inuersamur, qu uiuimus rebus adese. Virtus est hominis,scire liquod quaeq; habeat res. Virtus,scire somni, rectum, utile, quid sit hones,m, visae bona,quae missa item,gd inutile,turpe,inhonesta. virtus,quaerendae finem rei scire, modums.
virtus, Luit spretium pesoluere posse
virtus,id dare,quod re ipse debetur honori: Hostem esse,atq; inimicum homnu, morumφ malorsi; Contra,defensiorem bo m, morumq; bouorum; Hos magmfoer bis bene uelle his uiuere a cum: Commoda praestrea patriae sitiri putrere, Deinde parentum, tertia iam,postremias Nostra. Ab iis definitionibus, quas poeta breuiter comprehen dii,M. Tullius traxit officia uiuendi,Panaetii 'issi ficu u eas tribws uoluminibuε inclusit. Haec autem gflsa sint, mox videbisus ut appareat, quatum in uos dignatio diuira contulerit, quae uobis aperuit ueritate.
Virtutem esse dixit, scire, quid sit bonAm m malum; quid turpe,quid honestum; quid utili,quid minus. breuius fare potui si tantum bonum,ae mmm diceret; quia nihil potest esse utile,uel honestim,quod non idem bo m sit; nihil imunicae turpe,quod non idem malum. M od philo Ubis uidetur; idem Cicero insertio surassim operis libro Vlandit. veru sicientia non potest esse uirtus; quia non est intus in nobuisid ad nos extri ecus verut. quod autem transire ab Hero ad
410쪽
alierum potest, uirtus non est; quia uirtus sua cuis s. scientia igitur alieni beneficii est quia positu est in audiendo. virtus mire mostra est; qria posita est in uolun-autae friendi bonae. Sicut erv in itinere celerando nihil
prodest,uiam nosse; nisi conatus, ae uires βppeditent ambulandi: iis uero sicientia nihilprodest,si uirtus proin ria deficiat. Nam fere etiam is,qui pectant, npersem,tumen quid fit bonum,m malum sintiunt et quoties aliquid , robe siciunt, pentare se Hunt,
ideo ealare nituntur.Sed cum eos,bοῶ, mali natura non filat, cupiditure mala uincuntur,ut peonent; quia
deest illis uirtus,idest cupiditus rem, bone bifri di. Ex hoe imtur apparet,aliud es sicientiam boni, intis;aliud uirtutem', quod potest es sicietia situ uirtute, scutis plurimis philostphorum fuit. I n quo,quomamram,ad culpam pertine non sisse, quae sirieris; rem
uoluntres praua, re uitiosus animus, quem excusarei noratio non potest,punietur. Ergo scut uirtus mon est, ιonum, ae malis Hressis uirtus est, bonum sinere, malum non fare i Et tamen sicientia se cum uirtute comunm est,ut sicientia praecedat uirtutem, uirtus=quatur sicientiam ; quia subii prodest cognitia, rus reacho subsequatur. Horatius igitur paulo melius. Virtus est,uitium sugerem sepientia prima, Stultitia inruis;
Sed inepte,quod ea contrario terminavit; ut si diceret. Bonum est,quod malu non est. Cum enim quid sit uirrus, scio ne uirium quidem quid sit, M. Vtrunq; tur indiget desiniflone;3a natura rei tulis est, ut uir aut inaeso,aut non intelligi sit necesp. verum s P