L. Coelii Lactantii Firmiani Diuinarum institutionum libri septem proxime castigati, et aucti. Eiusdem De ira Dei liber 1. De opificio Dei liber 1. Epitome in libros suos, liber acephalos. Phsnix. Carmen de dominica resurrectione. Item index in eunde

발행: 1535년

분량: 893페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

431쪽

DE VERO CVLTU.quent a uera ius hila, ad commodum rapiunt Remm,inquit Cicero,a Theophrasto est laudata hostiis9res. Est erum ut mihi quidem uidetur ualde demrrum, patere domos hominum illustrivim hostilibus illustribus. Eodem modo rusus errauit, quo tum, cum idoneis es e diceret Iargiendum. Non. n. ihi', sapiendis uiri domus ita Bribus debet patere, sed humilibus, abiems. Nam illustres illi,de potentes missa re possim

indigere, qgos opulentia sua re muni et bouorat. Niae

hil autem ae uiro iusti protendim est, nisi quod fit beneficum. Benefici rum autems refrtur,isterit, atq; sinimtur. me exumpossumus id habere integrum, cuius pretum uobis pesolutum est. In his iisq; beneficijs iu*ime rabio uersatur,eme saturi, iracorruptu permansi rintlermanent autem non aliter, quam si praeflantur hominibus sis,qui prodesse nullo modo possunt . int ille in recipiendis illustribus nihilsterilauit aliud, nisi uti litatem ;mee dissimulauit homo ingeniosis, quid ex eo commoda steraret. Ait enim quidsciat potentem apud exteros futurm per gratiam principum,quos bi ἡο-stit amotiis iure constrinxerit. F quam multis arPmentis Ciceronis inconflantias id agerem, redarra qui possit nec tum nostris,quam A. Mersu refelleretur. 1 dem quippe est,ut quisq; mxime adsuum commo dinn referat quaecunq; ant di Mnime esse uiris bom m. Ide etiam negat simplicis, aperti homιnis esse, ambire,si lare aliquid, praetendere; aliud agere

uideri, cum aliud adit;praestire se alteri fingere, quρ sibi prae bised mali ii Osi potius, a ti, π si os et

Fbdoli. Quomodo ery defenderet, quo minus ambim

432쪽

LIB. VI. sto 3

nosia illa bs trulidis, Irtia esset'Tu nubi per omnes

portus cir cursis,ut aduenientes populorum, atque urbium principes domam tua lauites; ut per eos apκd ciues eorum potentiam consiqvire uelisos te iustum,et humavum, hostitutem uideri, cum studera utilitati tuae. Verum hoc ille no potius inmute. Rκid enim m-nus in Ciceronem sonuex,ut Sed ignorantia ueri iuris,

prudens,ae sciens is hoe si laqueos induxit. πιιοd ut ei possit ignosigaestificatus est,non ad ueram iushtiam, quum uon tenea praecepere se dare; sed ad καόram

malauemq; iustitiae. Igmosandum est igitur Mnbratris m,et imaginario praeceptori; nec aue eo veritas exigenis da est,qui si nescire Atratur. Captiuoru redemptio marignam,ais practarum iugnae munAs s. quod idem ipsi Tullius approbauit. Ires, haec benignidis, inquit, etiam reipublicae est utilis,redim e siruitute inplas,lo cupiereri tenuiores. Hanc elo consuetudinem benignι- reti largitioni munerum longe antepouo. Haec est gramulum hom-m,atq; mriguorum. Proprium igitur is forum opus solere pauperes, ac redimere craptivos: cum apud ustos, siqui haec secian graues, et magni appellentur. Iis enim maxime laudis est benefacere, quos nemo sterauisese facturos. Nam qui bonum ficit uel consanguiuequel proximo,vel avum; aut nulla, aut certe mon magnam laude meretur; quia serere debet sit s impius, ae Hest' bilis, nisi stoerit id, quod do eo er natura ipsa, necessitudo exigit piscit,norum gloriae asseqgendae .g reprehensionis uitandae gratia Iacit. Qui autem sicit alie in ignoto; is uero δε-gvas est laude , quoniam si sicere sola dumis est hu-

433쪽

DE VERO CUITU. maritum. Ibi eren tu biis est Abi ad senesciendu n rescitis uinculum nullum est. Hoc iItur officiu beni Iniditis ne ant onere quidem larnnoni munerum

debuit; quod est comparantis in e duobus bonis id, qlsit melilis,eluentis. Illa enim tarptio hominum patrimmonia sua is mare abiicienti binaris, leuis, ab omni tu litia reinctissima est. I inq; tu La quidem munera oportet, in quibus nemo acripit, ni se qui acripe

pupillos, π uidvis destitutos , auxilio indivntes tueri, atque defindere. quod adeo umuersis diuina lex illa praescribit. quandoquidem boni quique iudices ad

Ospoi Usῖ- iussi mim pernnere; ut eos naturati humum dite foveant; ac iisdem prodesse nituntur. verum haec opera, proprie nostra sunt; qui leum,qui uerba ipsus Dei praecipientis acrepimus . Nam illi sinti equidem natura esse tu' ,tueri eo qui tutela carens; sid, cur ita sit, non persticiunt. Deus emm, im per-pema clementia est , lairco viduas, pupillosque defendi, de fueri iubet, quis res 'em ,aem ratioue pignoris Forrem retardetur,quo ins s mortem pro tu bira, fradeq; si sopiat si incunctanter,ac fortiter si beat cum Dat si mros phos Deo relinquere; me his un 3 praesi dirum de suturum. Aegros quos, quibus defuerit, qui assimi curandos, ouendosq; Ascipere sim mae humaniretis,et magnae operationis est. quod qui farit,hie uiuam ho bam Deo acquiret; et quod alteri dederit ad tempus , ipsi a Deo auripiet in aeternam. vltv a m illud, maximam pietutis olycium est, peregri r si, O paveru sepultura quod icti uirtutis, i Eliae s dein

434쪽

LIB. VI. 2 4 res prosis non attigerum t. Nee enim poterans id uidere,qui utiliae te omnia escia metiebantur. In Oeterli enim, quae sipradicta sicis,qua si uerum limintem Uon te erint; remen quo mam commodi aliquid

in his deprehenderunt, quAsi odore quedam ueritatis

retenti,propivi oberraveriundi hoc autem, ga nihil uidere in eo comodi poteram,reliquerunt. uin etia nodefuerum qui Deruucet a parens sepulturam; ni hiis esse dicerent mali, irare instimatum, at , abie num . quorum impiam sapientiam cum omne humam genus res uit,tum dι vina voces,quae id feri iubet. Verum tib non audend dioere, id non esse Rciendum; sed,si forte non fat,mhil esse incommodi Itaque in eave non tam praecipientium, g consiolantium μηPntur

scio,κt si forte id sapienti evenerit,m se ob hoc nusitarum putet. N os autem no quid sapienti ferend- sit, dicimas ,sed quid secere ipsi debeat. Ires no quaerimus

ne, utrum ne rein sepeliendi ratiost utilis, me ne:

cienda est, uel ob bee*lum,p qκd homines bene, humane feri uidetur. Animus enim quaeritur,etproporastum ponderatur. Non.n patiemur Iiram, n mentum Dei eris,ac uolucriόus in praedam iurere,sidreddamus id terrae, de oritim s. quamuis in homine ignoto ne seriorum sepulturam, nsili mundum munus implebimus; in quoru Doem, quia de an Ae redat humanitas; ubicunque homo des)derabitur, ibi exie Gycu nostri: pure bimim. I n quo ante mam Isi binae ratio oonsi bi. gh eo,ut quodpraestimus astris per issctum, Iraestemus alienis per humani α -

435쪽

DE VERO CULTU.aem; quae est multo certior, iushorti Cum iam non si

num praestitur, qui nihil sentitsed Deo soli: cui cur primu sacrisinu est, opus iustum. Dicet aliquis fri p. si haec eia porro,nibri habebo. Quid .ns magnus horruisnu n merus S bit, algebit, mpietur, morietur ut baee fcietem. neluuo die patrimonio exui,st tuorse: peΥ-dan, ne rem simitiarem,meo, t maioru labore quaeis strem , ut iam ipsi mihi aliena risericordia uiuendum siti uiritu rem pusillo animo paupertatem timestquaena uestri philolbi laudavi, nihil hae tutius, nihi tranquillius ese res tur. Hoc quod times folicitudinuortus est. An tu a quot periculis, qua insibus climis malia opibus Abiacera i QUAE aecum bera agens, si lfine tuo eruore transierint. Tu uero praeda onussus inae 1 cedis,m stolia geris, quae irritent animos etiam tuo- lyu. Quid erro Δbitus,bene collocrere id, quod tibi for- iseun eripiet aut unum latrocinium, aut exi lans re- spente proscriptio,aut bo Elis aliqua direptio inuid ueri irere, Iuxum, falle bonum sicere stempiternum;

aut thesauros tuos custodi Deo credere; ubi non furem, praedo emq; timeas, non rAbinnem, non rannom 'inii apud deum diues est,pauper esse non 3 potest. Si tu filiam renti putus siquere abiectis oneribus, quae te premunt. libera te ipsim compedibus,m crithems; ut expeditus ad Demm curra . Magni,et excelsi anim est, desticere, mirare mortalia. Sed si bac virtutum nocupis,ut diuitiari tura ira arca Dei costras ut stagilibus tibi compares sim ora,ΓΓerabo te metu. Ora i praerepta non tibi ρli dantur, sed omni populo,qui mente Gniuctus est, cohaeret simi homo inus. ibolns mam

436쪽

T IB. VI. et os

gnis operibus non suffris ro uirili parte operare iusEtiam sic tamen,ut quantum diuitiis inter eaefero rentum opere praecellis. Neq; nune suaderi tibi putes,ut re si liarem tuam suel exhaurias: sed quae in superuacua fueras . serus ad meliora conuerres. Vsibes 3 ems,hine inpios redime; de Ieros palos,bime pauperes ali unde homines adgladiu compara , hine in avitas maermas sepeli. C Hid prodest, perditae nequime be harios stare locupletes, instruere ad β rina'Transr ad magnam fueriseisin male peritu ut pro his ueris muneribus, habeas ae Deo munus aesernum. Magna est nustericordiae merces; cui deuspolin licetur,peatam si Omma remissurum. Si audieris, init, preces Applicis tui, o audiam turas misirtus laborantium fueris,et ego in tuo labore miserebor. Si autem Non restexeris,nec adiuueris; ego ammum contra te geram, tuis s te legibus iudicubo. igitur rogaris; tentari te ae Deo eredeban sis dignus exisaudiri. circvsine consilentiam tuam, quantum pote medere uulneribuF; e tamen quia pecvnre largatione tolluntur, dari tibi licentiam pectandi putes. abolentur enim, si Deo lar Iare, quia petrauera , nam si fiducia timendi peres,uon abolentur .. Deus enim 'pulari homines a peantis maxime cupit, ideoq; agere poenitentia iubet. Rure autem poenitentiam,nihil aliud est,s profiteri, affirmares ulterius uon peet tarsi. Ignoscitur ireq; ijs, qui adpestatum lucranter, imprum dente incauteq; labuntur aeriam non habet,qui Hespectat. Nee tumen si aliquis fuerit purificatus ab omni tibe pectan , temperandum sbi ab opere larginonis

437쪽

DE UTRO CULTU.exi limet qiua uon habeat pernis, quae deleat. Imma Aero tum mops iu bruim debet operari, cum sectus essium, ut quod ante in medelam uulneru parat,postmodum siciat in laudem gloriamq; virtutis. Eo' asredit,quod nemo esse sine delicto postsi, quandiu induis

metu mrnis oneratus est. Cuius infirmitus triplici modo Fbiacet iam ηιο pecvnti,febs,dictis,oogitationibuS. Per hos gradus ad ρmmum culmen i litia procedit. Primus est virtutis gradus, malis operibM ab huere;

si tundus,etiam malis verbis; tertius,etiam cogarenouererum malar m. Qui prmum gradis assendi famitis ii s est, qui secunsum, iam persectae uirtutis ' siquidem nes siclis, u/que sermone delinquat: qui terinti Q, is uero si litudinem Dei aspecutus uidetur . Essenim pene sipra humanum mcdum, ne in cogitationequitem ad mere,quod sit velf hi malum, vel kmprobim dictu . Itaq; etiam iusti ho ues, qui frenare sepositas ab omnι opere mulse,nonnunquam tremen ipse pugilitate uincuntur ut uel in ira malum dim N,vel in 'ectu rerum delectabilium,conditione lucidi mnω- pisiavi. canod si mordilq conditio non patitur,ese homnunem ab omni macula purum debent ergo largitione perpetua petrata Grnis aboleri. V m est enim septenatis, ivlli,et vitulis uiri opus diuitii FG in Ala iu-sbtia collocare. qua proficω qui eget iret ille Crosim, aut crassim diuitijs ρperet, hic pauper, hic tuidus,

hic mendicus putandus est. Danda igitur opera, ut in. ominis it En iis fretisque nitemur; s o uos exuat nera 'mo quod uobis siempiter m praebet ornetum. Nam si Deoram cultores jimulachra n Ubilia excolunt, h

438쪽

quicquid prenos habens, in ea conserunt, quiόκε

nec unpossunt, cgratias agere, Mi acreperint:quandi iushus est, π uerius, uiuentia Dei simulachra ex colere,ut promereare invenire uiuentem e csime

Ui habens quicquid a reperint gratias alunt ire Dem,is cuius colem bonum sereris , probabit, mrcedem pietans exoluet. Si erio in botriis ne praeclarum,Hexcellens e' boram misericordia; id φ diuinis dishmon bouorum, lorum s m fensa opnmu iudicαtur:appare philos hos longe ab- suis ab humano bono; qui nes praeceperunt elusemodi quicquam, 'fecerunt,sid hanc uirtutem,quae in boam propemodum singularu est,pro uino semper hambuerunt. Libet bis interponere unum de phil ophia

locum, ut istorum plenim ma amus errores qui Grasericordiam, cupiditatem,merum, morbos anim appellans. Corantur illi quidem uirtutes a uitiis dilhnguere.

quod est sane frie πι-- χιου enim non post liberalem a prolis separare sui illi fici 0 aut parcuma βrdido, aut quietum ab inerti, aut mutum a nm

δεῖ quod bare,quaesiint bona, siues sῖοs habeant; qμos si exresrint,inuina labutur tu ut constantia,'usi praueritate suscepae sit, sit impudenna . I tem Νrntudo, si ustia uere tute cogente, aut non pro ratus bone

artum periculum sῖbierit, in hemeriturem conuertetur. Libertas quos,si alios infessitur,potius quam infectantibus resistit, contumacia est. Seuerius etiam, nisi si intra congruentes uocennum poenes coerceat, sit set σμdelitur. Ieris dicunt eo qui mali uideantur, no si a

439쪽

ν-i discrimen euerant. Haee quidem sessia non sunt; sed ad norpus cuncta referuntur. Nam parmm esse,

aut non lantem,aut mutum,aut quietum, aut fortem, aut fuerum,uirtutes sioni quidem,sed huius tempora riae vitae. Nos audem, qui hane uitum cotemnimus, aliaes

nobis uirtutes propositus habemus de quibus philosophine Atticiri quidem ulla ratione potuerunt. I taq; et uirtutes quosdam pro uitiis, uitia quaedam pro uir tu tibus habuerunt. Nam 'iei afuersetis omnes,quora sen- ipulbu animus commouetur .ex homne DPuns .mpidirem item aetitiam , metum,m btiam. quorum duo priora tex bonis suns aut futuris,aut praesentibus: polliriora lex malis. Eodem modo baee quatuor, morbos ut dixiὶ x Nectant, on rem ratura insitos, quam praua opinione tsius dis. Et ianroo eos censem extirpari posse radici- ltus,se bouorum, lorwms opinio stlsa restatur. Si n. inihil re eat sapiens bo m nihil malum nee cupidi rete ardesat nee laetitia re hel; nee metu terrebitur nec ietritudine oontrahetur. Mox videbimu3, an efficiat, quod uelint,aut quid efficiant: inter , propositum W- iropns,ac pene furiosum qui si putem mederi,et eniti

posse corvira um, rationem s naturae. Haec enim inaturalia esse,non uoluntaeria, emnium uiuentiu ratio demonstrat; quae ijsem omnibus quatitur aflet ἡ- bus Peripatetici ergo remus. 3 haee omnia detrahi negitis poste,quia nobiscum simul mis sim; cr Gnantur io laniare,s prouidenter, ' g ne serio Deus, fine na- itura sic enim ditum his nos armisrit assi bus sis i

440쪽

ho ne adhibito me salubriter remperari ut tantumbo vi, quantum naturae satas est,relinquatur. Non m- spiei dissutatio, si ut dix0uon ad hane vitam omnia referrentur. Stoici ergo furiosi, qui ea non temperat,sed abscinduvi rebias a mitura insitis instrare hominem quodamodo uolunt. QAod rele est, quale se uelint aut

metum detrahere ceruis, aut uenenum an guibus, aut

iram fris,aut placidiretem pecudibus. Na quae singula mutis animalibus dare sant,ea uero urtiuersa homoni simul. Quod si,ut medici dicunt, laetitiis afritis in silena est irae in feste libidinis in iecore, imoris in apris de se cilius est interficere animal ipsium,quam excorpore aliquid euellere quod est,ansmantis natura uelle muture. Sed homines prudentes non Entelligunt,cum vianae ex bo ne follunt,etiam si uirtutem tollere; cui soli locum sciunt. Nam si uirtus est, is medio irae impetu finam cohibere,ac reprimere; quod Pre non pose sunt: mret ergo uirtute, quisiquis ira viret. Si uirtus est, libidinem corporu continere; uirtute inreat, cesse est, qui libidinem,quam tempere non habet. Si uirtus est, cupiditatem ab alieni appetitione ferare , nullam certe uirtutem potest habere, qui curet eo, ad quod cohibendum,uirtutis usus adhibetur. Vbi ergo vitia non sum; nee uirtuti locus est quidem sicut nee uictoriae quidem,

tibi aduersarius milus est. Ire sit, ut bo m sine maloesem hae uita uon post. Affictus igitur, quus uber-

res est naturalis animorum. Nam siclit in sientes ager, qui est natura secundus,exuberat; sic animas incultus uitiis Aastonae inualessentibus,velut stimis Obducitur. Sed cum uerm cultvr amusrit , latam cedentibus

SEARCH

MENU NAVIGATION