장음표시 사용
601쪽
Vam minime sim quietus,etiam md Ammis ne pilatibus ex hoe libela L ηδ lo poteris existimare; quem ad te rudibuspene uerbis,prout ingenii memdiocritus tulit, Demetrian perscripsi; ut o quotidianum studium
me nosses; non deessem tibi,praereptor etia nune, sed hora horis rei melior lues doctrinae. Nam si te in litem vis nihil aliud quam linguam instruentibus, audιm- rem satis strenmini praebui h : quanto mugis in huneris, m ad ullum pertinentibus docilior esse debebi,' apud quem nune profiteor mila me ne sitate uel rei, uel temporis impedιri, quo Mnias aliquid excudam,
pientibus conuemi,ui tu, uitia sib obtentu tumums eaelene, quibus avit mederi oportuit, aut ea pror-Fs effugere, ut beatum,atque incorruptum sapientiae nomen uim ipsa cum praereptis congruente, praeiret. Ego tamen, ut nos ipsos si I, eaeteros instruam, nullum lasorem recoo. Neq; erum ut non possum obli-μisci mei,tum praesertim, cum mxime opus sit me, nupsic ne tu quidem mi,ut stero, σω. Nam liat ae
602쪽
LIBER .puΓheae rei necessitas a ueris, re is lis operiΓus auer ret: ismen feri non postshqum subinde in eoelum assiciat mens sibi conscia rem. Ego quidem lator, omnia
tibi, quae pro bonis habentur trostere fluere; sed iis
nihil destitu mentis in tem. Vereor erim,ra pavila tim conscletudo,uel iucundidis earum rerwm sicut feri solidis animam tuum sensim repat. IdeQ te -- 'repetens iterwm monebo, ne oblemmem sex te=vae pro magnis, aut ueris bonis babere te credas ; quae sunt non lantum fallacia,quia dubia, veru m etiam m-sdiose,quia dulcia. Nam re ille colluctator, aduersarius uos,r siris qua sit a rutus, idem ipsi uiolentus,sicuti nile videmus. Is haec omnia,quae illicereposesam, pro laqueis habet, quidem lam Abditibias, ut oculos mentis suffare, neeposvi bomms prouisione uireri. - ergo prudentia est,pedetentim in cedere, quomam utrobique siluti insidet, ct 4 Uacula pedibus latenter opponit. Ireque res tuas propriss in quibus nune .s.siuadeo,ut pro tua uirtute aut oen. tvmnas,si potes aut uon magnopere mireris. Memendi re ueri parentis tui ; in qua ciui&te momen δε- deris ,'cuius ordinis fueris. νntestini prosecto quid loquar. Nee enim desuperbiae arPo; cuius is te ne μι- stirio quidem ulla est sed ea quae dico, ad mentem re ferenda D non ad corpus cuim omnis ratio ideo eoru , parare est,ut animo Mnquam domuo ferulat, reαetur nutu eius. UM est enim quodammodo Actile, quo arumvis, idest homo ipse uerus continetur, quidem
non a ' Prometheo sictum sui poetae loquuntur) fida summo itu rerum conditore, ac artifice Deo ; cuiuε
603쪽
DE OP IFICIO DEI. diuinum prouidentiam, persectissimamq; uirtutem me sensu comprehendere,nec uerbo enarrare possibile est. tentabo tamen, quoniam corporis,et amnusemet mentio est,utriusq; ratio εm, quantum pusillitas intelligentiae meae per uidet,explicure. M od officiu hae de cauis si maxime fas iendum puto, E M. Tullius,uir iste nil sin Piaris, n quaerio de republica libro, cum id βαcere tenoesset nihil prorsus effecit materiam late patente antu's finibus termnauit,leuiter Amma quaesdeserpens. Ae ne ulla esset excusatio,cur eum loeu non fuerit executus ipsi testitus est,nee uoluntutem sibi deis fuisse,nee curam. In libro enim de listbus primo, cumboe idem Fammati irinure sic ait. Huc locum satis ut 1mbi uidetur se qs libris,quos le hs,expressit Scipio. Posisa tumen in libro de natura Deorum secun do,hoe idem latius exequi conatus est. Sed quoniam me ibi quidem satis expressit; aggrediar hoc munus simam hi audacter expurandum,quod homo distrae tigit spera o sit istu si maOrfitun reprehenda sm rebus obscuris coner aliquid distulare; cum uideas renis temeritute botruces extitisse, qui uulgo pulψο-phi nomnantur,ut ea,quae abstrusa pross, atq; abodita Deus esse uolui crudirentur; ac nuturam rerum eaeleslium, ferrenarum s cόquirerent quae a mobis longe remotae,neq; oculis contrectari, ψ MnI mri , neque percipi sensiueus posivi. tamen de illarum
omni uis ratione se disturent,ut ea,quae asserun prombare, mgnire videri uelint . QVid est tandem,cur nobis inuidiosium qui quam putet, si radio m corporis nostri lasticere: oontemplari uelimus' insae plane. obscura
604쪽
es arra non est; quia ex ipsis membrorum offeth, usibus partium singularu quantu ui providenae quio sillas fit,intesti irre nobis tiret. Dedit enim homini artifex ille μ'ae parens Deus si m, atque
rationem ut ex eo appareret, nos ab eo esse generatos; quia ipsi lintelligentia ipsi sensis,ae ratio s. caeteris animantibus quoniam rationistim i 'm uirem no aistribuit; quemadmodum tumen uita eorum tutior esset, ante prouidit. omnes enim μου ex si pellibus texi quo
gulis autem generibus adpropulsandos impetus exfer nos Aa propria munimentu constituit ut aut nestinatibus stlis repugnem fortioribus; aut quae suns inbecillio Fbtrahant si periculis perniam te fugiendi; aut quae si l er uiribus, er celeritute indigens, astu si protelans,aut latibulis Diavi. Itaque alia eorum uel
unpuli uel instrusis cornibus. quibusllam is ore armis Avi dentes, i in pedibus adunci ungues; nassis muniimentum ad tutelam sal deest. Siquis uero is praedam mioribus cedunt,ne tumen βrps eorum Iunditus interiret; avit m ea Avi relepta region ubi miniora esst non posm,aut arreperum uberem generandi faecvnditutem ut m bestiis,quae snguiue aluntur,uictus Appeteret ex illis ;stillarum remen cladem,ad oonstruationem grueris multitudo ipse Aperaret. Homine dum tem,ratione conresset uirtute sentiendi ais eloquendi data,eorum,quae eaeteris animantibus attributa Ane, fot expertem; quia sepientia reddere poterat,quae illi naturae conditio deuersi, tituit nudum inermem;
605쪽
DE OP IFICIO DEI. suia re ingenio poterat armari, ratione uegri. Ea uero ipsa,quae mutis dare, π homini de ptu Fns; s rabiliter ho ni ad pulchritudinem sciam, expri-- non potest. Nam si homni ferinos dentes, urat Granua, aut Pes, aut ungulatiaut cauda, aut uarii coaloris pilas addidisset; quis nonsientit, quam turpe ammmal est futurum,sicut mutas nuda: inermia finistereturi inlibus si detrahas uel raturalem si corporisue lim,vel e quibus ex si armantur, nec steriosa poteruvi es, e tuis, ut mirabiliter, si utilitutem cogites, i rumis steriem,ornare uideatur. adeo miro modo consentit utilitus cum decor e. Hominem uero,qm aeter num anima atq; immortuis fingebat,uon 'rissicus, ut eaederased interius armauiti e munιmentu eius in
corpore,fid in animo possit quonia Deruunm fuit, si
illi,quod erat maximum,tribuist, corporalibus eum tuere manimentas cum praesertimpulchritudine humarini corporis impedirent. Vnde ero philosophorum,qui Epicurum siquhntur,amentiam Aoleo nurari qui nisi me opera reprehendunt,ut ostendant, nulla prouidenai trusium es,ae regi mundusd Origium rerum immstrabilibus,ae Abdu corporibus assignans, quorum frtuitis concursionibu3 umuersa nasicuntur,m' num μι. Praeterea, quae ad ipsim mndum uitio dans,in quo ridicule issemum id Amo; quod ad remde qua nunc agims, pertinet. Queruntu hominem ni s beristum, fragilem nosci, quam eae aera animia ba nafuntur; quae ut FG edita ex utero, proti sis pedet Fos eridier ustire disiursibus latims aeri Herando idonea es, quod in lucem raturalibus m-
606쪽
dumentis maestu procesrivi; homine contra, G, et inermem,tanquam ex naufrano is huius rutae -- ferias proisci, expelli; qui nes mouere si lam, ubie sus est,post nee alimetum L hs appetere,uee -- iuriam temporiue serre: ires naturam Don matrem esse humam generis id nouenam: quae cum msitis eum limberaliter si myrit; bo nem uero se Giderit, ut imops, infirmus, m omni auxilio indigens, nihil aliud possit, quam si fiditissae conditionem ploratu. ae fetibus ominari, siciliat, Cui euntum in vita re hi transire malorum. Quaecum dicum Aebementer se pere creduntur, propterea quὸd um quiAincladiderate si ae eoditioni Amgratus est. ego uero istos nquam mans desipere conrendo,qua cum baee loquuntur ι Cos derans enim conditionem rerubintelligo nihil fieri aliter debuis, quam sect m est ut non dicum,potuis; quia Deus petr i ο- μα ista prouidentissima mare sin id effecerit, quod erat melius, re remus. Liset itur interrogire istos diuinorum operum reprehen*res, quid in homine dees, quia imbecillior nasiatur,eredat; num iccirco minus educentur homines;num mnus ad summum robur aeretis provehantur; num imbecillitus aut ineramentum impediat, aut selutem : quoniam quae desiit, ratio deprehendit. At hominis,inquiunt, edumno maximis lasoribus congnt. Pecudum staret conditio melior; quod hae omnes, cum fartum ediderint,
tum nisi pastus si curam urura. ex quo efficitur, ut uberibus sua sponte dis,ntu, alimentum lams fe
607쪽
DE OPIFICI ODEI. trum foliatudine appem vi. Quid auis' quinum ratio diuerta est: non ne maximos fuscipium in educundo luisbores ut isterdis aliquid humanae intelligentris babeis
re uideantur. nidos enim aut tum aedisicant,aut virgultu, Er Irondibus construon ciborwm expertes, incubans ovis quotuam foetus de si is corporibus alere datum uon est,cibos consebunt; π msos dies in huiusmodi disci sione resumns; Gmbus uero definduvi,'uens,protelane. Quid amplius facere homines
dultos, sed perpetui Mastudiue, ae uisculo mritutis adiunctos habens. Quid quod auim foetus multo stantior e=,3 bonunisi quia mon matermo corpore ipsim animal edunt;sed quod materni corporis fatu, m- lare tepefiftismAmmul efficiat, quod tamen cum sti-
ritu fuerit ammatum .id uero implume,ae leuerum nomodo uolandi ed ambulandi quoque ψῖ mret. Nwm ergo ineptissimus sit, siquisputet male cum uolucribus e si naturam,primum quod bis nasiuntur deinde, qstam infirmae,ut sint quaesitis per laborem cibu i parentibus triendae'Sed illi fortiora eligunt, imbecilistiora praetereunt. Quaero igitur ab iis,qui conditionem
pecudam suae praeferuns; quid ebrii si Deus his dest,
rat optionem, utrum mutini humanam sapietiam cum i eastitast,an pecudis simitatem cum illarum nam turaiiciliat uon tam pecudes fvi, ut mon malint uel Iragiliorem multo, quam vane est, dummodo bu nam, quam illam irrationabilem sir tutem Sed uitiis bat prudentes uiri neq; homnis rationem uolans clim fragilitust ut matvru firmitatem sue ratione. QEa
608쪽
LIBER . et 'rri nihil est eum repugnans, trems contrariure' quod uni quodq; ahrimal aut ratio instruat necesse est,aut conditio naturae.Si naturalibus munimentis instruatur,
si perurima ro est . quid n exmptabiit quid fideliaue quid molieturiant in quo lumen illud ingenii 4bndet,
cum ea, qπα possiim esperonis, ultro natura concedat' si aut ratione fit praeditum; quid opus erit sepimentis corporut cum semel concesse ratio miturae munus possit implere quae quidem tantum vitet ad ornandu, tuendum s bo nem; ut nihil potuerit maius, de melius a Deo dari. Demscu corporis non magni homo exmam utrivim,et ualetudinis fit infirmae in qm id, quod est maius,amrpit; immor est eaeteris animalibuber ornatior. Nam cu fallu, becillus nam statur in m a insitis omnibus tutus est; π ea oia,quae firmiora rasiuntur,etiam si um caeli fortiter patiun tu ab homne tremen tum esse no possum, Ire sit,ut plus homini constrat ratio, quam natura mutis quoniam in illis nee magnitudo uirium,neq; sirmitus corporis eoim cerepotest, quo minus aut opprimuntur a uobis,aut nostrae sit bie stirpini potestiti.Potest ne utor aliquis, inmuideat et boves, uamns, aut equos cum immanissimmis corporibus seruire homini; queri de visice rerum deo, quod modicres uires, quodpar m corpius acrepitime ben/ficia infe diuina pro merito aeshmatis est inis grati,aut ut uerius loquamur) insani. Melius intur
huius materiae ponderare. Quandi mellim, sam με,
quiferat conditionem homnis sipe meliorem; 3 i', quio 3
609쪽
DE OPIFICIO DEI. pepecudes rarus esse maluerint. Quos si Deus in ea μνte onmerserit animalia, quorum Fortem praesima siuae; iam proficto cupians remigrare; magmsq; clamoriribus conditionem pri linam flagitens, quia non est tunti robur, de firmitas corporis, ut officio linguae arreas; aut auium per aerem libera dfusatio, ut mambus findigetillus enim manus praestπm,qua leuitas,usis spennarisi plus lingua, qssa retius corporis fortitudo. Quae urtur amentia est,ea praeferre,quae se data sim, accipere detrectes I idem queruntur, hominem morbis, immaturae morti es Abiem m..1ndignantur uideliret, non Deos se es natos. Mitum inquiunt ; sed ex hoe 6kndinus,ho nem nulla promuidenna es Aufillam, quod aliter fieri debuit. Quid si ostendero, id ipsam magna ratione prouism es,
ut morbis uexari possit, er uidi sepe in medio cur-μi Fi statio rumperetur Cum enim Deus, animal, quod fecerat , sua stonae ad mortem transire cognori uist; ut mortem ipsam, quae est dissilutio naturae,mpere post; dedit ei fragilitutem,quae mordi aditum ad dissiluendum ammat inueniret. Nam si eius roboris fere ut ad eum morbus, aegritudo adire nonpossit; ne mors quidem possit; quoniam mors siquela ἀον
borum est. Immatura uero mors quomodo abest ab eo,cui est consilivire natura i Nempe nullum homnem mori uolunt, nisi cum centesi m aeretis compleueritannum. Quomodo illis in tanta repugnantia rerum
ratio poterit sonoret Ut enum ante an os centum mom
ri qui A non possit, aliquid illi roboris, quod sitimortui tribuendum est. Quo concessineres est conditi
610쪽
nem mortis exeludi. Id autem iUm missimeti postgesse,quod hominem contra morbos, ictuue extraneos Folidu=,ais in expugnabile sectat' cum enim conplex ossibus,m neruis, uisieribus,m sanguine; quaborum potest ese rem firmum,ut fragilitutem repellat .ae mortem Ut lotur bomo indisylubilis sit ante illud 'tempus, qμod iid putavi oportu sie constitui; ex qua ei materia corpus attribuerat Fragilia sum omnia, quae videri,ac renypossvns.superest, ut aliquid ex coelo perum; quoniam in terra nihil est,quod non sit infr-mumGum ergo homo sie 'rmandus est a Deo, at mortulis est aliquando,res ipsa exivbat, ut terreno, stapli corpore sinseretur. Neres est intur,ut mortem recipiat,quando libet; quoniam corporalis est. corpus enim quodlibet Alabile,ais mordite est. stultissim mi ergo sunt,qui de morte immatura querumtur quomma naturae conditio locum isti 'eit. Ire re quens erit, ut morbis quoq; Fbiectus sit, neq; enim patitur natura,
ut abes post infirmires ab eo corpore , quod trirco non solid m,firmam natum est,ut aliquando Aoluendum sit; sed putemus feri pos, quemadmodum uomlunt,ut homo non ea conditione napatur,qua morbo,
morti ue Abiectus sit,nisi peram aeutis Aae statio ad ultimam procesprit senectutem. Non tetur uidet si irest mn brutum,quid siquatur; homnem utiq; nisi reris tempore mori nutu modopos id, si prohiberi ab aliero uim postst,mor poterit. Res igitur exint,ut homi ni,3 ante artu dism mori no potest, bou alimentis,