장음표시 사용
31쪽
1ς ciuest. II. De Obiecto Divin. Scientis
ne creato , & increato est obiectum adaequatum intellectus divini , qu Ia uni .ersalissimum; ergo &c. directe, & in rinsece non ponitur ilibV. Respondeo, Intellectui persecti si allo, non tamen est extra ordinem adsimo debere aiugnari obiectum univer- illud , imb continetur extrinsece subsiliis mum, non universalitate logic1, illo, cum sit illius participatio. Ne & praed icatiotiis , sed universalitat eis Que oportet, ut tolum id , quod etiam continent & causalitatis. Debeze- secundario attingitur , participet in-nim ei assignari tale Objectum, quod trinsece rationem obiecti ad squali , &adiit illi ratio cognoscendi unico sin- directe sub illo contineatur , sed sat pliciis ino actu omnia quaecumque co- est , ut ad illud reducatur , dicat or-gnoscibilia, & quocumque modo co- dinem , & dependentiam , & ut tale
gnoscibilia. Hoc autem bene prae 1 a- cognoscatur. Sicut creaturae non contur per obiectum, quod sit universa- tinentur directh , neque intrinsece par- Iissimum, universalitate causalitatis , licipant rationem obiecti adaequati S continens omnia , secundum omnes Theologiae, quod est solus Deus: quia
Particulares eorum rationes, non ve- tamen ad Deum ordinantur, id eb subro per objectum , quod sit universa- tali ordine considerantur secundacio liminum in essendo , & praedicandor Theologia. hoc emna , elim solum in confuso, & IX. Smiliter respondeo ad confirm. indeterminate contineat inferiora . non Quidquid enim cognoscibile est ab a- potest esse ratio cognoscendi ea distin- liqua potentia , debet contineri subcie, & secundum rationes particula- objecto adaequato illius : sed eo mo- Te S, & Proprias , unico , & simplici do, quo est inter cognoscibilia ab illa actu. Esto autena ens commune crea- potentia. Si eni insit cognoscibile prito, & increato lit universalius in e si mo . & per se, debet directe contin sendo, & praedicando, ens tamen in- ri sub objecto adaequato, & hoc debet creatum est universalissimum in con- in recto praedicari de illo. Si vero sit tinendo, & causando : ide ue apti si inter cognoscibilia solum secundario , sinum , ut sit solum divini intellectus non debet directh sub obiecto ad ua- objectum . to contineri, nec intrinsece illud pa VI. objicitur secundo. Si enserea- ticipare, nec ratio obiecti de illo pr tum esset ex ita obiectum adaeqitatiun dicari in recto, sed solum in obliquo.
intellectus divini, Deus non posset il- Et hoc modo ens increatum de ente stud cognoscere, quia potentia nequit creato praedicatur , nam esto non sit percipere id , quod est extra ejus ob- vera praedicatio et ens ereatum es enriectum adaequatum; sed hoc est salsi L inereatum ; vera tamen est ista r ens
sirium ; ergo &c. ereatum es aliquid entis inereati , neminVII. Confit matur. Quidquid est co- pe illius participatio, & hac ratione gnoscibile ab aliqua potentia , debet qui cognoscit ens increatum , perse- contineri sub eius objecto formali, quod elissima cognitione , sicut Deus , c debet posse de omnibus contentis sub gnoscit in illo, per illud, & ratione
illo praedicari , ut patet discurrenti illius etiam ens creatum . per singula; sed ens creatum non con- X. Objicitur tertio . Deus cogno tinetur sub ente increato , neque i- scit prim b, Se per se ens in commu-stud praedicatur de illo; ergo ens crea- ni ; ergo ens ut sic pertinet ad obtuna non erit a Deo cognoscibile. objectum primarium divini intellectus. VIII. Res p. dist. mai., extra obie- Antec. probatur. Tum quia illud nonctiim extra ordinem ad illud, cor attingit secundarid, alias omnia, quς maj., cum ordine tamcn ad illud , ne- cominentur sub illo, ac proinde Deusgo maj. Ens igitur creatum esto non ipse , secundario cognosceremur ab contineatur, sed sit extra Ob ectum ipso. Tum quia Deus cognoscit omne
32쪽
verum omni modo, quo cognoscibile est; sed ens ut sic est cognoscibile primario, & ratione sui, & sic a nobis
cognoscitur; ergo Sc. XI. Respondetur disting. ant. , en Sin communi, ut praecisum a suis in dis, nego antec., ut inclusum in modo divinitatis , cone. antec. Cognitioentis in communi , si solum terminetur ad rationem explici lam ensis , erit consuta , & potentialis , siquidem mori attinget modos, & differentias entis , ac proinde erit imperfecta. Nam .ntelligero s ait D. ThOm. hac x. p. qu.
I 4. art. 6. in c. in aliquid in communi ,
quid cognoscere . Unde rvtellectus noster , dism de potentia in adytam redueitur , pertingit priωr ad cognitionem universa-
em , tr eonfusam , quam σου propriam rerum e nitionem , sie ut de imprefecto ad perfectum procedens. Si vero terminaretur , non solum ad rationem explicitam entis , sed per se prim5 etiam ad omnes modos in illo inclusos, specificaretur saltem inadaequath etiam ab ente creato , quod nequit dici. Remanet ergo , quod Deus primo , & per
se solum cognoscat ens, ut determin tum per modum divinitatis , & in ente divino, & ratione ejus alia sucu darib attingat .
An attributa pertineant ad obiectum primarium Divini Intellectus.
primarium, & specificativum et
alterum secundari lim . Rurias lis obiectum primarium respectu intellectus , aliud est motivum , elique id , quod movet intellectum ad cognitionem : & aliud terminativum, quod primi rib terminat cognitionem . Quia vero inter objecta primaria, alia sunt,
uae primarid terminant cognitionem,ed ad eam non movent ratione sui , alia , quae ratione sui terminant , &movent : Ιdeb objectum primarium Mliud est motivum , & terminativum ἐ- mill , aliud vero terminativum , sed
non motivum. Hoc praelibato. Qitaerimus , an tam attributa . quam ensentia pertineant ad obiectum primarium tam terminativum , quam motivum divini intellectus , an vero sola ementia sit obiectum motivum , & terminativum . Omissa opinionum varietate etiam inter Thom istas . II. Dico . Ens increatum . seu divinum , ut comprehendit essentiam , attributa, & relationes, constituere objectum primarium, tam motivum , quam terminativum adaequatum intellectus divini : Idedque non essentia sola , sed cum attributis , & relationi bus movet, Se terminat divinam cognitionem per se primo, modo expli
Assertio haec pro ea parte , qua asiserit, divinam essentiam pertinere ad obiectum motivum divini intellectus , certissima est, quia ipsa est . quς unitur immediate intellectui divino per modum speciei , seu sormae intelligibilis, ut docet D. Thomas hac qu. I 4. passim , & praecipue art. 4. Θ s. Tota ergo dissicultas est in hoc, quod non la essentia , sed & attributa , & rein lationes pertineant ad obiectum primarium motivum, hoc enim plerique negant. Nam hoc habito insertur statim , ea esse quoque objecta primaria terminativa. Nam lichi in nobis possit contingere , quod obiectum movens ad cognitionem , non terminet illam ,
ut quando eκ imagine Imperatoris movemur ad cos noscendum Iinperatorem, quae cognitio non ad imaginem moventem , sed ad Imperatorem terminais ture quia tamen hoc requirit pluralitatem cognitionum , quarum una moveat ad alteram , quod Deo repueri a te
Ideo eo ipso , quod est obiectum in
tivum , debet etiam esse terminativum III. Probatur ergo primo. Quoties-C cum-
33쪽
18 Q sues. II. De Obje to Didiu. Seientiae
cumque aliqua , vel habent eandem omnino intelligibilitatem , vel omnino aequalem , si unum spectat ad objectum primarium motivum alicujus p tentiae , etiam alia spectare debent ;sed essentia, attributa, & relationes, vel eandem omnino intelligibilitatem habent, vel in omnibus est aequalis :cum in omnibus sit intelligibilitas increata, & divina &c.; erηo &c. Mai. Probatur, quia ratio motiva est ipsi iasima intelligibilitas. IV. Secundo , obiectum primarium motivum divini intellectus illud est , quod primario repraesentatur per speciem, qua divinus intellectus intelligit, cum species sit, quae movet meis dia repraesentatione, εc eo modo ali in 'uid moveat , quo repraesentatur per
illam ; sed attributa . & relationes per speciem divini intellectus nempe peressentiam divinam repraesentantur , non
secundario , alias essent obiecta secundaria , sed primario , cum in attribuistis , & relationibus sit eadem , vel
saltem aequalis intelligibilitas ; ergo
U. Sed dices , repraesentari quidem primario, & non mere secundario per divinam essentiam , at non immediate , de ratione sui , sed mediat E solum, nempe mediante divina essentia , quae est species intelligibilis , & primo per se repraesentans se ipsam ; o ieetum autem motivum est , quod ratione sui movet, & quod primario ,& immediate repraesentatur , non Vero id , quod esto primario repraesen-
etur, repraesentatur tamen solum mediate , & ratione alterius . Haec est tota sententiae contrariae basis. VI. Verum contra est. Esto ex hoc sequatur, quod attributa, & relati nus non sint obieetum motivum immediatum , & primario primum , non tamen , qu bd non sint obiectum primarium motivum mediatum, & secundum ; sed hoc nos tantum asserimus ;erso dcc. Mai. probatur. De ratione
obiecti primarii motivi non est movere immediatd , sed movere prima-rid ; sed hoc ipso , quod attributa , Screlationes repraesententur primatio inessentia divina , movent primarib , ento solum media id , quia species non
movet, nisi ratione repraesentationis ;ergo &c. Mai. probatur . Tum quia obiectum movet ratione repraesentationis, seu quatenus repraesentatur per
speciem ; sed repraesentari primario dupliciter contingit , vel immediate ,
vel mediate; ergo & movere. Tu in quia de ratione objecti primarii terminativi sollim est terminare prima-rid , non vero terminare immediath, quia in communi sententia attributa , de relationes, non terminant divinam cognitionem immediate , sed solum mediante essentia , Se tamen pertinent ad objectum primarium terminativum Iergo a pari . Confirm. esto attributa , Se relationes in esse entis virtualiter distinguantur ab essentia, in ratione tamen intelligi
bilis unica & indivisibili intelligibilitate puriginta intelligibiles sunt rua ratione diximus , non posse vi-eri essentiam, non visis attributis ,
& relationibus; sed quae eadem indi- .isibili intelligibilitate gaudent, gaudent etiam eadem repraesentabilitate , & consequenter si unum movet,
vere debet & alterum . ergo &c. s. II. Proponuntue , o solvuntur obiecta .
VII. Biicies prim b. Id est obiectum
intellectus , quod media sui specie eum secundat ad sui cognitionem; sed sola essentia divina est species , quae iminediate 'cundat intellectum divinum i ergo est sola ipsa , quλ movet,
Respond. disi. min. , & in essentia
divina reprς sentantur primario attriis buta , dc relationes , conc. min. , ali inter nego min. , εc vel nego conse'. , vel distinguo cons. , motivum immediatum, LO . cons. , mediatum , neSO cons.
34쪽
vIII. Dices. Obiectum primarium XI. Ad confirm. ex D. Thom. dist.
motivum debet ratione sui movereis antec., docet solam essentiam divinam potentiam. alias non distingueretur ab specificare &c. secundum adaequatam obiecto secundario; ergo si sola essentia primariam reprssentationem , cone. an divina movet intellectum ratione sui , iee., aliter, nem antee. Nec opposi- sola ipsa est obiectum motivum. tum suadent verba S. Doctoris; Illis IX. Consirmatur. D. Thomas hac enim solum intendit excludere abo quas. r4. art. s. ad 3. docet, solam es- jecto primario, & specificativo divina sentiam divinam ex eo, quM est sor- cognitionis creaturas et cujus opposima intelligibilis , & in ea omnia intel- tum tentabat argumentum , nimirum ,
liguntur, specificare divinam intelle- suod si Deus cognosceret alia a se .ctionein ; ergo sola ipsa est obiectum ipse Deus specificaretur per aliquid
primarium. Antec. probatur afferen- aliud , se. Et merito quidem, nam do verba S. Doctoris: ad 3. dicendum , creaturae repraesentantur . & cogno-qubd ipsum intelligere non ore ratur per scuntur in alio, nempe in essentia dia d , quod in alio intelligitur , sed per vina tanquam secundario repraesenta-prineipale intellectum , in quo alia in- tum . . relliguntur. In ramum enim ipsum inis XII. obiicies secundo. Intelligibi- relligere spee ea tuν per objectum suum , litas divinorum attributorum ea se n quantum forma intelligibilis est prim cundaria ἰ erso non reprςsentantur pri-eipium intellectualis operationis. Nam mario per divinam essentiam. Antee. omnis operatio specimatur per formam , prob. intelligibilitas in altero radita qua est principium operationis , Aut ea- ta est secundari a ; sed intelligibilitas ι actio per ea lorem . Ie per illamia attributorum est radicata in divinia formam intelIigibilem specimatiar intel- essentia ; ergo &c. lectualis operatio, que facit intellectum Respondetur nego antec., ad prob. in actu . Et bae est speetes prineipalis dist. mai. , radicata existens diversae intellecti, qua in Deo nihil ea aliud , rationis ab intelligibilitate radicantis . quam essentia Da , in qua omnes speis conc. mai. , existens eiusdem rationis
cies rerum eo rebenduntur . Unde non &c. , nego mai. , & dist. min. eodem
oporael, quὸd ipsum intelligere di Dinum . modo. Cum ergo intelligibilitas at--ἰ potiri ipse Deur, specificetur per aIiud, tributorum esto radicata virtualiter inquam per essentiam suam . Cum ergo essentia divina , si ejusdem rationis .
attributa , & relationes intellisantur imo eadem prorsus ac intelligibili in essentia divina , sicut in principa- tas essentiae , & ita a se , indepe Ii intellecto, sicut haec sola specificat, dens, & actus purus , sicut illa : pr ita haec sola movet. pterea sicut illa est primaria, ita de
X. Respondetur, neg. antec. Obie- ista.ctum enim dicitur , & est secunda- XIII. obiicies tertio. Si attributa,rium , non quia praecise movet rati & relationes moverent primario intel ne alterius , sed quia in ovet ratione lectum divinum , iam Uerbo Divino alterius, in quo solum secundario re- communicarentur formaliter, cum illi praesentatur. Cum autem attributa , Communicetur formaliter omne id ,& relationes, esto non moveant ra- quod habet rationem speciei, & obje tione sui, sed ratione essentiae , reprς- cti per se motivi , & sic ei coinmuni sententur tamen primario per eam , caretur quoque Paternitas e quod est esto mediate , cum sint eiusdem actuais implicatorium. litatis, & repraesentabilitatis cum ip- Respondetur, negando sequelam maj. si , idcirco non debent excludi ab od- verbo enim Divino formaliter com-jecto primario , esto non primo , & im- municatur solum id , quod iminedia- mediato, secundo saltem, de mediato. te, ec ratione sui est sorma, seu spe-C a cies e
35쪽
2o ira. II. De medio Divin. Scientia
ti es et non vero totum id , quod tali specie mediatd , esto priniario , reprς- sentatur . Nos autem nec dicimus , attributa , & relationes habere rati ne sui munus speciei, nec immediate movere intellectum divinum , sed solum mediate , tamen tanquam quid p inario repraesentatum , & non secundario per talem speciem .
De modo , o medio regnitionis divina .
DUBIUM L. An Deus cognoscat se modo
comprehensivo. . I. Resolvitur quasio. I. Ico . Deus comprehendit per-
Thomas hac quas. 24. art. I. scujus ratione sub hac forma probatur. Tunc res comprehenditur , quando c
gnoscitur quantum cognoscibilis est ,
Ita, ut cognosciti vitas cognoscentis adaequet cognoscibilitatem cogniti ; sed divina comitio cognoscit Deum quantum cosnoscibilis est , ita , ut vis Dei
coenoscitiva adaequet ipsam Dei cognoscibilitatem ; ergo &c. Mai. explicatur tum exemplo aquae, quae dicitur comprehendi 1 vase, quando ita adaequatur ab illo, ut tanta sit capacitas vasis, quanta est quantitas aquς , ut nihil aquae sit extra vas . Tum eκemplo propositionis cognitae demonstraliud, quae ideo comprehenditur , quia adeo persectu cognoscitur , sicut cognoscibilis est . Min. quoque prob. Nam virtus Dei in cognoscendo est infinita , sicut eius cognoscibilitas est in- sinita ; ergo vis cognoscitiva Dei adaeis quat e us cognoscibilitatem. F. II.
II. Λ Rguitur primis. Deus , ex quo
LA. est infinitus , est incomprehensibilis , Ierem. 31. V. I9. Deus magnus eonmio , ω ineomprehen uitis cogitatu psed ita est infinitus, ut a nullo finitari possit; ergo ita est incomprehensibilis , ut a nullo comprehendi poisit. Resp. dist. maj. , est incomprehe s bilis respectu intellectus finiti , co. mai. , respectu intellectus infiniti , nego mai. Ex quo ergo Deus sit infinitus, sequitur quidem , eum a nulla
intellectu creato, de fiuilo comprehendi polla, ut supra ostendrinus , non tamen , eum comprehendi non posse ,
& adaequari ab intellectu suo, qui cst
infinitus, per hoc enim esus infinitas non tollitur, sed asseritur. III. Dices ex Augustino lib. 83. uol. qu. I 4., quod id, quod compre-endit se , finitum est sibi ; ergo si Deus comprehendit se , est sihi fini
Confirmatur . Si Deus sibi ipsi est
finitus, licet infinitus nobis; ergo verius est , Deum et se finitum , quam i finitum : nam unumquodque verius est . secundum quod est apud Deum , quam secundum quod est apud nos. IV. Respondetur , dist antec., quod comprehendit se , ut includens se i sum , conc. antec., ut nihil sui lateat ipsum , nego antec. It 1 D. Thom. hὶcari. 3. ad I . Comprehendere linquit isi
proprae aeripiatur , Iismo .rι aliquid habens , ω includem alιerum . Et sie oportet , quod omne comprehensum sis finiatiam , sicut omne inclusum . Non sis amsem comprehendi dicitur D. ur ὀ seipso,
ius modi locutiones per negationem sunt exponenda . Stetit enim Deus dicitur esse in se ipso , quia a nullo exteriori eo tinetur et ita dieitur comprebendi a se ip-Ρ , quia nihil esu sui, quod Iateat sis
36쪽
sum. Disis enta August. Iib. de videndo Deum s ep. i . ad Paulinam qudd totum comprehenditur videndo , quod ita videtur , ut nihil eius lateat videntem . Ilaec D. Thomas . U. Ad constristi dist. ant. , finitus insensu proprio , conc. ant. , secundum analogiam proportionis , nego antec. Responsio est D. Thoin. Iaudati ad 1. Cum t inquit dieitur , Deus finitus est sibi , inlelligendum est secundum quandam similitudinem proportionis et quietis e se habet in non exei Io intellectum
suum , Aut se habet ii quid sinitum in
nou exeedendo intellectum sinitum . Nouautem sie dieitur Deus sibi finitus , quod ipse intelligat , se esse aliquid sinitum . UI. Arguitur secundo , & replicitur. Comprehensio dicit finitudinem
in obiecto coinprehenso ergo Deus Ia quit comprehendi. Ant. prob. Coim prehensio est attingentia ultimi termini , & finis cognoscibilitatis obiecti; ergo dicit &c. Cons. prob. Tum quia in infinito non potest signari terminus. Tum quia infinitum pertransibile non
est .vE, numerando scilleet ipsum usqita is ad ultimum positive e ter' inari tamen ,& pertransiui potest negat iud , quatenus totum infinite, & totaliter adae inquatur, nec excedit infinitum, a qao comprehenditur. Audiendus propte
ad L. , ubi sntili objectioni respondens
ait. Dieenaum , quod transitio importat quandam sueccisionem in partibus . Exinde es , quod infinitum transiri non potes , neque a finiici, neque ab infinito , sed ad rationem comprehensionis fuscis adaquatio , quia id eo rebendi dicitur ,
eustis nihil est extra compresendentem. Unde non es conιra rationem infiniti , quod eomprehendatur ab infinito . Et siequud in se ea insinitum potes diei Diatum Scientia Dei tanquam comprehensum , non tamen tanquam pertransibile ἀ
Qito medio Deus cognoscat creaturas possibil2S. . I. UII. Respond. , ne3o anteced. , ad Prob. dist. antec. , ultimi termini sive positive, sive negative , conc antec.,
prcci se positive , nego antec. Comprehensio igitur non dicit praecisE , quod si attingentia ultimi termini positive, it 1, ut in re aliaeta terminus positi-vd adsit. Sed salficit, ut sit attingentia ultimi termini negati vh , idest ,
quod adaequetur cum re cognita. Ex quo oritur hoc negativam , quAd res cognita. non excedit cognoscentem , &nillil eius lateat ipsum. Hoc autet .
aeque bene exerceri potest , & in obiecto sinito, & infinito. Sicut enim finitum ita adaequatur finito , tat illud non e ccedat: ita infinitum adaequari potest infinito, ut illud non excedat, ut nuper cuin D. Τhom. dicebamus:& hoe modo Deus a se comprehendi dicitur absque laesione suae infinitatis.
vi II. Ad id, quod additur, dico
infinito non polle statini terminum D
sitive, neqae pertrantiri posse posui-
Deus eundistit ereaturas propris rognitione .
I. V Eum de facto omnia distinis PE, & propria cognitione cognoscere veritas fidei est , par-tΤm revelata in Scrip t. Genes. I. v. I. Vidit Dous euncta , qua fecerat . Sap. 7.
Spiritus intelligentiae Dei dicitur v. 23.
Omuem babeus virtutem, omnia prospiaciens . Ecclesiastici 30 14. Non est quidquam absconditum ab Oealis ejus . Hebris 4. ν. I x. dicitur pertingens usque ad divisionem anima , ne spiritus , compagum quoque , ae medullarum , car discretoreUtιationum , Θ intentionum eo sis , sis nou est ulla ereatura invisibilis in eo spectu eius et omnia autem nuda , tD a pertii Dut oculis Gur. Partam ex COnci lii, , Sc Patribus , quos in re tum n ta superfluum est referre . inibus Omnibus subscribit D. Th. hacq. I 4. I. 6. νῆ A. L. de verit. a. . cla s., Se alibi passi nII. His
37쪽
21 Quaest. III. De medio Divin. Scientig
II. His non obstantibus, ait D.Τh. , quidam t Averroes , & Alcharet erraverunt dicentes , quod Deus alia a mnon eognoscit , nisi in communi , scilicet in quantam funt entia . Sicut enim
ignis , si eunosceret se ipsum , ut ea
principium ea Ioris , cognosceret naturam
ca Ioris , ω omnia alia , in quantum sunt ealida et ita Deus , in quantum cognostisse , ut principium essendi , eognoscit na- uram entis , ω omnia alia , in quo
rhm sunt entia . Sed hoc reprobat S. D. , quia esset tribuere Deo cognitionem rerum solum imperfectam , universalem , & consulam. III. Probatur ergo ratione eiusdem S. D. sic. Deus, ut vidimus, persecti Lsime cognoscit , & comprehendit seipsum, eiusque virtutem causativam;
ergo cognoscit creaturas omnes eo Omni modo, quo continentur in ejus vim tute , quia hoc est de ratione cognitionis comprehensivς perfectissiint; sed
creaturae omnes conlinentur in Deo , non solum secundum rationes communes , sed & secundum omnes rationes
differentiales , specificas , & individuales, ac ultimas; ergo cognoscit illas
secundum omnes. Min. subsumta prob. Creaturae in Deo continentur secundum omnes rationes, secundum quas
ab illo dependent , & illum participant, ac imitantur; sed illum participant, & imitantur, non solim quia sunt, & secundium rationem commuis nem , sed etiam quia tales sunt, & secundum omnes rationes disserentiales,& ultimas; ergo &c. Min. prob. Tum quia in quolibet creaturae praedicato explicatur aliqua persectio; sed omnis persectio saltem virtualiter debet esse
in Deo; ergo dec. Tum etiam, quia Deus potest quamcumque creaturam producere, secundum quamcumque rationem particularem, & ultimam in ea reperiam; ergo Omnis ratio etiam particularissima ἰn ea reperta prae existit,& continetur in virtute divina. IV. Dices. Intellectus intelligendo sit res intellecta; sed Deus non potest seri creatura; ergo cani non intelligit.
Secundo . Quicumque alia a Deo, sunt extra ipsum ; sed Augustinus dicit in
lib. 83. quo. qu. 46. Neque quidquam Detis extra se ipsum intuetur ἔ ergo &c.
Tertio. Intellectum est persectio intel-telligentis ; ergo si Deus alia a se intelligat , aliquid aliud a Deo erit perstinctio Dei. V. Respondetur, dist. mai. , fit res intellecta in se ipsa, & primari O , co.
mai. , res intellecta in alio , & secundario , nego mai. Prolatum ergo axi Ο-ma exponendum est de re intellecta primario , & in se ipsa , non vero de re intellecta secundario , & in alio. Creaturas intelligit Deus solum secundarid , & in alio, nempe ratione suae essentiae, quae illi sorma est, & principium intelligendi omnia: qua reis,
intelligendo creaturas, non sit creatu
VI. Si dicas. Species debet esse sor- malis similitudo obiecti ; sed essentia divina non potest esse formalis similitudo creaturarum; ergo&c.
Respondebo , majorem esse veram de objecto primario , per se , & ratione sui movente ad cognitionem, & cuius est illa species , non verbde alii, , quorum non est immediata , & propria species , & reprς sentatio , sed per illam repraesentantur solum secundario , &ut contenta in principali repraesentato , quales sunt creaturae. Ad secundam instantiam respondeo
eum D. Thoma hac qu. I 4. art. s. ad I.,
quod verbiam Augulini disentis , quod Deus nihiI extra se intuetur , non es sic intelligendum , quasi nihiI, quod sit eritra se , intueatur et sed quia id , quod es extra ipsum , non intuetur , nisi in se ipso. Ad tertiam respondetur cum eodem D. Thom. ibid. ad x. , quod res intcl- Iedla est prefectis intelligentis , non quiadem secundis m suam subsantiam , sed frundam suam speciem : cumque alia a Deo non cognoscantur per propriam speciem , sed per essentiam divinam , inquantum eoutinet species eorum , fit ,
38쪽
teIIectus , quam essentia divina. Sed de hoe statim. . I I.
a gnatur medium , quo Deus ereaturas cognoscit.
VII. V. Uplex solet distingui medium
II serviens cognitioni alterius. Unum, quod vocatur medium ineo-gnitum , seu medium quo : & hoc est species, seu forma intelligibilis , quam vocamus speciem impretiam , quae est quidem ratio cognoscendi objectum , quod repraesentat, & principium cognitionis , ipsa tamen ut quod non cognoscitur. Aliud , quod vocatur medium prius cognitum , seu mediu in quod , vel in quo ζ quale est vel speculum, in quo quis videt objectum in eo repraesentatum , vel causa , in qua cognitae cognoscitur essectus in illa contentus , vel oblectum primarium , in quo cognoscitur obiectum secundarium . Η4c quaerimus , quodnam sit medium quo cognitionis divinae cognoscentis creaturas, seu quaenam sit species , qua divinus intellectus creaturas cognoscat .
VIII. Dico . Medium quo , seu species intelligibilis, qua Deus cognoscit creaturas, unice est essentia divinata , non ver 5 aliqua species creata. Nihil apertius apud D. Thomam in tota haequςstione, & alibi. Probatur . Species intelligibilis determinat, perficit , Scspecincat intellectum ; at intellectus divinus nequit actuari, perfici , aut specificari ab aliquo creato ; ergo c. Major prob., prim6 ex D. Thoma tum
hac quia I 4. art. I. ad 2. , ubi ait, quod intellosum es perfectio intelligentis, non
quidem feeunὸum suam substantiam , sed secundam suam speciem , secundi mquam es in intellectu , ut forma , 6 perfectio eius. Tum ibidem ad y. , ubi ait: In tantum enim ipsum intelIigere speei Datur per obiectum suum , in quan-tMm Drma intelligibilis es principium imrellectualis operationis. Nam omnis ope-
ratio specificatu' per formam , qua essprineipium operationis , sicut eatefactis per ea lorem. Unde per illam formantis intelligibilem spee eatur intellectualis operatio , qua facit inteIlectum in actu . Et bae es speeiei principalis intellecti , qua in Deo nihil est aIlud, quam sentia sua . . . unde non oportet, quba intelia
Iigere divinum , veI potikr ipse Deus , Deescetur per aliud , quam per essen tiam diυinam . Ex quibus conficitur
hic discursus . Per illud intellectus perficitur, & actuatur , per quod fit in actu : per illud operatio intellectualis specificatur, quod est operationis principium; sed intellectus fit in actu per formam, seu speciem : & haee est principium intellectualis operationis ;
IX. Secund5 prob. Illud tantunx objectum per speciem suam moret in tellectum , quod est obiectum plincipale, & primarium: obiecta enim secundari 3 non movent per sycc em suam, sed per speciem primuit intellecti ; sed primi riui . . obiectiam diu ni intellectus , ut dictam est , est soti m
ens divinum creaturae ali omiunt ' iecta pure secundaria. eigo ei atu ac non movent &c.
Tertio. Species istae creatae deberent uniri intellectui divino; ergo vel peridentitatem, vel per informationem ,
vel per inhaesionem; sed quodcumque
dicatur, oscit divinae periectioni , ergo &c. X. Dices primo. Ei sentia increata uniri potest intellectui creato in rati ne speciei , ut vidimus; ergo paI: turessentia creata poterit uniri intellectui divino per modum speciei. Confirmatur. Quantum distat esse nistia creaturae ab ei sentia divina , tantum distat essentia divina ab essentia creaturae; sed per essentiam creaturae nequit cognosci essentia divina ; ergo neque per essentiain divinam potest cognosci essentia creaturς, saltem quO- ad quid es, &distincte.
& paritatem. Disparitas est: quod mi M
39쪽
24 Ois. III. De medio Divis. Scientie
intellectus ereatus perficiatur , & spe-Hiscetur a divina ellentia , consentaneum est crexturς; Αt quod intellectus divinus perficiatur , & specificetur a creatura , Omnino dissonum est . Utrumque autem seque rutur , s creatura uniretur divino intellcctui per in dum speciei, ut probatum est . Ad confirm. Respondeo cum D. Th.
hac qu. I . arr.6. ad 2., Ω mos essentia creata cc aratur ad essentiam Dei , ut
actus imperfectui ad perfectum di Et ideis essentia ereatura non sufficienter dueit in σognitionem essentia divina: sed E eon-
XII. Dices secundo. Species unius nequit servire cognitioni alterius; ergo species divina nequit servire cogniti ni creaturarum Re p. divi. An ῖ c. . alterius. quod non contiNcariar ira illo fecundum propriani , ω distinctam rationem , conc. Antec., quod contineatur in illo&c., nego an l. Creaturae autem secundum omnem sui uione ni continentur i
Dco . ut dictum ess & dicetur . DUBIUM III. Dc medio re quo divinae cognitionis.
et Ico . Medium in quo Deus I I creaturas possibiles cognoscit
est sua essentia cognita , non ut 1 pecultim . led ut causa creaturarum . Treb habet partes hoc assertum.
Prima constat partim ex dictis , &constabit ex infra dicendis , dum os.
tendemus , non posse creaturas cognosci in se ipsis ut in medio a Deo. Eam docet s. Augustiir. lib. 83. quo. q. 46. , ubi ait: Singula igitur propriis fiant crea
ta rationii us. II. is aut na rationes , ubi
arbitrandum es esse , nis in mente Creatoris Τ Non enim extra se quis uam po bidum intuebattir : nam Lor opinari fa-crilegum es. mae verba exponens D. Thomas hac qu.r .art. s. ad r. dicit, quod verbum Aratisini disentis : quo/Deus nihia extra se intuetur , non est in telligendum , quasi nihil, quod sit extra se , intueatur et sed quia id , quod es extra ipsum , non intuetur, nisi in se ipso. Expresse etiam hoc docet art. 6. ν& L. eontres. eap. 4ς. Sic et Colligentes statur has duas eonclusiones s nimirum,
quod Deur primo, ω per se solam se ipsum cognoscit, quam statuerat e 48., de quod cognoscat alia ἀ se, quam sta- tuli cap. 49. in apparet, Deum eognostero
fe ipsum, quasi primo , ω per se notum , alia veris , si euι in essentia sua visa
uuam quidem veritatem expresse Dion 'iur tradit in eap. r. de Divin. Nomin.
Leens: Non secundum visonem singulis se immitiit , sed secundum causae continentiam scit omnia. Et infra Diis vina Sapientia se ipsam cognoscens scit
alia . Cui etiam sententia attesari via detur Scriptura Saera auctoritas ; nam in Psalm. to t. de Deo dicitur. Prospexit de excelso Sancto suo; quasi de seipso excelso alia videns . Haec D. Tho
II. Secunda autem pars , qudd non cognoscat creaturas tanqu min speculo, probata manet trafr. praeced. quasi . s. dub. 3. β. I., qu 1 studiosum remitro : non enim ibi dicta repetenda sunt. III. Tertia vero pars, nempe quod creaturae cognoscantur Deo in sita essentia tanquam in causa prius cognita οῦ praeter ea , quae dicta sunt loco mox citato de Visione, qua Beati vident res in Uerbo. Probatur sc . Creaturae sunt cognoscibiles in Deo, ut in causa; ergo sic debent a Deo cognosci. Consequ. probatur. Deo concedi debet modus persectissimus cognoscendi; sed hic est cognoscere effectum in sua causa e quare Angelus ob persectum modum cognoscendi, omnes eta sectus naturales in suis causis cognoscit e & persectius est cognoscere via resoluzionis , qua cognoscitur effecti is, vel cones usio in principio , quam via inquisitionis , qua cognoscitur conclusio in se ipsae quare cognitio effectus
40쪽
In eausa est D phre prehensio effe- in Deo, ut in speeIe, aut speculo tactus . Antee. vero probatur eκ dictis. tiam secundum Adversarios creaturae Nam creatur eminentissimo modo con- repraesentantur; ergo i pari. tinentur in Deo, ut in causa, quoad Secunda vero pars prob. Essentia omnes earum sormalitates, de disteren- Divina in esse intelligibilis connectituetias, etiam ultimas; sed effectus est co- cum creaturis; ergo etiam in esse enagnoscibilis in causa, secundum eam ra- tis , seu causae. Antecedens admittunttionem, qua continetur in illa: ergo &e. Adversarii, dum non negant, Divinam
IV. Persectiorem esse modum cogno- essentiam esse speciem creaturarum .scendi creaturas in Deo, quam in seis Consequentia verb prob. Si enim Eia ipsis , susE demonstrat S. Augustin. lib. sentia Divina in esse reprςsentativi conia
4. de Genes ad lit. e. 23. , ubi cognitio- nectitur cum creaturis, quin ullum nem rerum in Uerbo comparat diei , sequatur absurdum : Cur quaeso non& earum cognitionem in propria na- poterit connecti cum iisdem in esse, tura comparat nocti. In eompararisne causativi earii mdem enim lucis 1llius, qua in Verbo Dei eon- Urgeo hoc . Essentia Divina in ra- Dicitur , omnis eunitio , qua creaturam tione speciei , seu medii quo , vel con- MamIibet in se ina novimus, non imis nectitur cum creaturis , quarum est merito nox diei potest . Et c. 14. loquens reptat sentativa , vel non Si connecti- de scientia Angelorum: In ipse in- tur: cur non poterit cum illis conneia quit Verbo Dei prias noverunt, in quo est in ratione medii in quo, seu in rais sunt omnium , etiam qua temporaliter tione cogniti repraesentativi illarum λfacta sunt, aierna rationet, tanquam in Si non connectitur, & tamen est m eo , per quod facta sunt omnia . Et lib. tr. dium quo i liarum I ergo, etsi non conis de Civ. Dei c. . Cognitio quippe inquit nectatur , poterit esse medium in quo cνeatura in se ipsa deeolaratior ea, tit ita cognoscant ut . diram , quam ekm in Dei Sapientia eo- Secundo prob. eadem secunda pars .gnostitur , velut in arte, qua facta es. Si essentia Divina non connectitur cum V. Prob. secundb, praeveniendo resi creaturis , iam creaturae erunt obtein
ponsionem Vasquet , & aliorum . Si in Oum primarium t m motivum , qu Smessentia sua cognita , ut in medio, De- terminativum divini intellectus ; sedus non cognosceret creaturas , hoc i- hoc negant Adversarii ; ergo &e. Mai. ded esset, quia Essentia Divina non , piob. Ex duobus objectis cognitis inis
refertur ad creaturas , nec cum eis connexis, unum non potest movere ,
connectitur I sed primum non requiri- aut terminare ratione alterius , alias tur , secundum vero est salsum ; ergo non essent inconnexa; ergo unum non Sc. Minor pro prima parte prob. EL potest esse primarium , & formale . , sentia Divina , esto non reseratur ad & aliud materiale , & secundarium , creaturas, eas tamen eontinet ratione sed erunt disparata , & aequalia tam omnipotentiae; at data continentia en tu movendo , quam in terminando .fectus in causa , secluso etiam omni respectu cause ad effectum , datur quid- φ. II. quid requiritur , ut effectus in causa cognoscatur ; ergo &c. Min prob. Ut solvuntur obiectiones. effectus cognoscatur in causa, sui cit, ut in ea repraesentetur ; sed data con- UI. Bi ieiunt prim5 . Si eκereni tinenti , & secluso quocumque ordine tione Essentiae suae Deus in ad effectum sumienter repraesentatur illa creaturas cognosceret , daretur in causa: ergo Sc. Min. prob. In Deo, ut necessaria connexio inter Divinam Es est species, vel speculum, nullus da- sentiam , & creaturas; sed hic daritur respectus ad creaturas , & tamen non potest ; ergo &c. Maj. patet: alio- Tom. III. D . quin