Fontes iuris ecclesiastici antiqui et hodierni

81쪽

ΚλROLI MAGNI A. 789. 65 EPISCOPI S. L. In concilio Neocaesariense, ut nullatenus presbiter Ordinetur ante trigesimum aetatis Suae annum, quia dominus Iesus non praedicavit ante trige Simum annum.

Cone. Neocaes. can. 11. Presbyter ante triginta annorum aetatem, quamvis sit dignus, non ordinetur, sed observet usque ad praefinitum tempus: Dominus enim tricesimo anno baptizatus est, et tunc praedicavit.

OMNIBUS. LI. In decretalibus Stricii papae, ut alterius Sponsam nemo accipiat.

Sirio. c. 4. De coniugali violatione requisisti, si d0sponsatam alii puellam alter in matrimonio possit accipere. Hoc ne fiat modis omnibus inhibemus; quia illa benedictio, quam nuptae Sacerdos imponit apud fideles, cuiusdam sacrilegii instar est, si ulla transgressione Violetur.

EPISCOPIS MONACHIS, VIRGINIBUS. LII. Item eiusdem, ut monachi et Virgines Suum prop08itum omnimodis obserVent.

Sirio. c. 6. Praeterea Monachorum quosdam atque Monacharum, abiecto proposito sanctitatis, in tantum protestaris demersos esse lasciviam, ut prius clanculo, velut sub monasteriorum praetextu, inlicita ac sacrilega se contagione miscuerint, postea vero in abruptum conscientiae desperatione perducti, de inlicitis complexibus libere filios pro ur0arint: quod et publicae leges et ecclesiastica iura condemnant. Has igitur impudicas detestabilesque personas a monasteriorum coetu Ecclesiarumque conventibus eliminandas esse mandamus : quatenus retrusae in suis ergastulis, tantum facinus Conti nua lamentatione deflentes, purificatorio possint poenitudinis igne decoquere, ut eis vel ad mortem saltem, solius misericordiae intuitu, per communionis gratiam possit indulgentia subvenire.

OMNIBUS. LIII. In decretalibus Innocenti papae, ut pax detur ab omnibus, confectis Christi sacramentis.

Innocent. cap. 1. Pacem igitur asseris ante consecta mysteria quosdam populis imperare, vel sibi inter Sacerdotes tradere, cum P0St omnia, quae aperire non debeo, pax sit necessario indicenda, Per quam constet populum ad omnia quae in mysteriis aguntur atque in Ecclesia colebrantur praebuisse consensum, ne sinita es8e pacis concludentis signaculo demonstrentur.

Walter Fontes turis ecclesiastici.

82쪽

66VII. CAPITULARE ECCLESIASTICUM SACERDOTIBUS. LIV. Item eiusdem, ut nomina puplice non recitentur ante

precem sacerdotalem.

Innocent. cap. 2. De nominibus Vero recitandis antequam precem Sacerdos faciat, atque eorum oblationes , quorum nomina recitanda 8unt. sua Oratione commendet, quam Superfluum sit, et ipse pro tua prudentia recognoscis; ut cuius hostiam necdum Deo offeras , eius nomen ante insinues, quamvis incognitum illi nihil sit. Prius ergo oblationus sunt commendandae, ae tunc eorum Domina quorum Oblationes sunt edicenda; ut inter sacra mysteria nominentur, non inter alia quae ante praemittimus, ut ipsis mysteriis viam futuris precibus aperiamus.

EPISCOPIS, SACERDOTIBUS. LV. In decretis Celestini Papae, ut nulli sacerdotum liceat

ignorare Sanctorum canonum instituta.

Celestin. c. 20. Nulli Sacerdotum suos liceat canones ignorare, nec quicquam facere quod patrum possit regulis obviare. Quae enim a nobis res digna servabitur, si decretalium norma constitutorum pro aliquorum libitu, licentia populis permissa, frangatur 2

EPISCOPI S. LVI. In deeretis Leonis papae, sicut et in Sardicens e concili 0, ut episc0pi alterius clericum ad Se non Sollicitent, nec

ordinent.

Leo. c. 39. Alienum Clericum, invito Episcopo ipsius, nemo Sus cipiat , nisi sorte ex placito caritabis id inter dantem accipientem que conveniat. Nam gravis iniuriae reus est qui do fratris Ecclesia id quod est utilius aut pretiosius, audet vel allicere vel tenere. Itaque si intra provinciam res agitur, transfugam Clericum ad Ecclesiam suam Metropolitanus redire compellat. Si autem longius recessit, tui praecepti auctoritatu revocabitur, ut nec cupiditati nec ambitioni occasio relinquatur.

EOISCOΡIS. LVII. Item eiusdem, ut nullus episcopus SerVum alteriuS ad clericatus officium sine domini sui voluntate promovere praesumat. Et hoc Gangarense concilium prohibet.

Cone. Gangr. can. 3. Si quis servum occasione religionis doceat dominum suum contemnoro et eius ministerium deserere , ne non potius docuerit eum domino suo bona fide si cum omni honorificentia deservire, anathema sit.

83쪽

67 EPISCOPI S. LVIII. Item eiusdem, ut si quis sacerdotum contra Constituta decretalia praesumptioso regat, et corrigi nolens, ab 0fficio

suo SubmoVentUΓ.Leo , c. 5. Haec itaque admonitio nostra denuntiat, quod si quis fratrum contra haeo constituta venire tentaverit, et prohibita suerit

ausus admittore , a suo se noverit officio submovendum , nee communionis nostrae futurum esse consortem qui socius esse non voluit

disciplinae. No quid vero sit quod praetermissum a nobis forte credatur, omnia decretalia constituta, tam beatae recordationis Innocentii quam omnium decessorum nostrorum, quae de ecclesiasticis ordinibus et canonum promulgata sunt disciplinis, ita a vestra dilectione custodiri debere mandamus, ut si quis in illa commiserit,v0niam sibi deinceps noverit denegari.

EPISCOPI S. LIX. In decretis Gelasii papae, ut nullus episeopuS ViduaSVelare praeSumat. Gelasius c. 23. Viduas autem velare Pontificum nullus Ritentet quod nec auctoritas divina delegat, nec canonum forma praestituit. Non est ergo penitus usurpandum, eisque sic eoelesiastica sunt inserenda praesidia, ut nihil committatur inlicitum.

EPISCOPI S. Haec enim, dilectissimi, pio studio et magna dilectionis intentione vestram unianimitatem ammonere studuimus, quae m2gis neceSSaria Videbantur, ut Sanctorum patrum canonicis institutis inhaerentes, praemia cum illis aeternae felicitatis accipere mereamini. Scit namque prudentia vestra, quam terribili anathematis censura feriantur qui praesumptiose contra Statuta UniVer-

Salium conciliorum venire audeant. Quapropter et vos diligentius ammonemUS, ut omni intentione illud horribile execrati0nis iudicium Vobis cavere studeatis, sed magis canonica instituta Sequentes, et pacifica unitate nitentes, ad aeterna pacis gaudia venire digni officiamini. Sunt quoquo aliqua capitula quae nobi Sutilia huic praecedenti anim0nitione subiungere Vi Sa Sunt. OMNIBUS. LX. Primo omnium, ut fides catholica ab episcopis, pres'

byteris, diligenter legatur, et omni popul0 praedicetur; quia hoc primum praeceptum est Domini Dei omnipotentis in lege: Audi, Israel, quia Dominus Deus mus Deus unus est. Et ut ille

84쪽

68 VII CAPITULARE ECCLESIASTICU I diligatur ex toto corde, et e X tota mente, et ex tota anima, et ex tota virtute noStra. OMNIBUS. LXI. Ut pax sit et concordia et unianimitas eum omni populo christiano, inter episc0p08, abbates, comite8, iudices, et omnes ubique seu maiores Seu minores personas ; quia nihil Deo Sine pace placet, nec munus sanetae Oblationis ad altare,

sicut in evangelio ipso Domino praeeipiente legimus; quia et illud se eundum mandatum est in lege: Diliges proximum tuum sicut te ipsum. Item in evangelio : Deati paci oi, quoniam fiat Dei Bocabun ur. Et iterum: Ju hoc cognoscent omnes qui a mei discipuli estis, si diloctionem habueritis ad invicem. In hoc enim praecepto discernuntur filii Dei et filii diaboli; quia filii dia boli semper dissensiones et discordias movere satagunt: filii autem Dei semper paci et dilectioni student. OMNIBUS. LXII. Ut quibus data est potestas iudicandi, iuste iudicent,

sicut scriptum est: Iuste iudicato, fili hominum. Non in muneribus, quia munera excecant corda prudentium, et subvertunt verba iustorum. Non in adolatione, nec in consideratione personae, Sicut in deuteronomio dictum est: Quod iustum est iud cate. Sive cives sit ille, sive peregrinus, nulla sit distantia personarum, quia Dei iudicium est. Primo namque iudici diligenter discenda est lex a sapientibus populo composita, ne per ign0rantiam a via veritatis erret. Et dum illo rectum intellegat iudicium, caveat no declinet, aut per adolationem aliquorum, aut per amorem cuiuslibet amici, aut per timorem alicuius potentis, aut propter praemium, a recto iudicio declinet; et honestum nobis videtur, ut iudices ieiuni causas audiant et discernant. OMNIBUS.

LXIII. Item habemus in logo, Domino praecipiente: Non

peraurabis in nomine meo, nec pollices nomen Dei tui, neque assumes nomen domini Dei tui in visum. Ideo omnino animonendi sunt omnes diligenter, ut caveant periurium, non 80lum in Sancto evangelio, vel in altare, seu in sanctorum reliquiis,

Sed et in communi loquella; quia sunt aliqui qui per caritatem et Veritatem iurant, et caveant se a iuramento nominis Dei, et nesciunt quia idem Deus quod est caritas et veritas, dicente

85쪽

69 Ioanne apostolo, quia Deu3 caritas est. Item ipse Dominus in evangelio : Ego βum via et veritas. Ideo qui in veritate iurat, in Deo iurat. Item caVendum eSi ne sarisaica superstitione aliquis plus aurum hon0ret quam altare; ne dicat ei Dominus :bmite et caece, quid eoi maiu5, aurum an altare quod hancti fout aurum' Sed et n0bis honestum Videtur, ut qui in Sanctis habeat iurare, hoc ieiunus faciat, cum omni honestate et timore Dei. Et sciat se rationem redditurum Deo uniu8cuiusque iuramenti, ubicumque Sit, Sive intra aeccleSiam, Sive extra pecclesiam. Et ut parvuli, qui Sine rationabili aetate Sunt, non cogantur iurare,

fiout Gunibo digni faciunt. Et qui Semel periuratus fuerit, nec

testis sit posthaec, nec ad Sacramentum accedat, nec in Sua cauSavel alterius iurator eXi8tat. OMNIBUS.

LXIV. Item habemus in lege Domini mandatum: Non

auguriamini; et in deuteronomio: Nemo sit qui ariolos sciso tetur, vel somnia observet, vel ad auguria intendat. Item : Ne sit maleficub, nec incantator, nes Pithones conbustor. Ideo praecipimus ut cauculatores nec incantatores, nec tempestarii vel obligat0res n0n fiant; et ubicumque Sunt, emendentur, Vel damnentur. Item de arboribus Vel petris Vel fontibus, ubi aliqui stulti luminaria vel alias Observationes faciunt, Omnino mandamus, ut iste peSSimus usus et Deo eXecrabilis, ubicunque inveniatur, tollatur et distruatur. 0MNIBUS. LXV. Item praedicari necesse est, quantum malum sit odium vel invidia; quia in logo scriptum est: Non oderis fratrem tuum in corde tuo, seu publice argue erem. Item Ioannes Evangelista: Qui odit fratrem suum, homicida ob t. Item in eVangelio : Si peccaverit in te frater tuus, vade, et corripe eum inter te et ipsum solum: et caetera quae ibi leguntur. De avaritia autem ap0Stolum legimus dicentem: Avaritia, quae est idolorum 8 rvitu8, cavenda est. De concupiscentia Vero legitur, quod radix sit omnium malorum. Et in lege: Non concupisseβ rem proaeimi tui.

EPISCOPIS, OMNIBUS. LXVI. Item ut homicidia infra patriam, sicut in lege domini interdictum est, nec causa ultionis nec avaritiae nec latrocinandi non fiant. Et ubicumque inventa fuerint, a iudicibus

86쪽

70VII. CAPITULARE ECCLESIASTICUM nostris secundum legem eX DOStro mandato Vindicentur. Et non occidatur homo, nisi lege iubente. OMNIBUS. LXVII. Item et furta et iniusta conubia, necnon et salsa testimonia, Sicut saepe rogaVimus, prohibete diligenter, sicut et

lex Domini prohibet.

0MNIBUS. LXVIII. Et hoc cum magno studio ammonete, ut filii honorent parentes suos; quia ipse Dominus dicit: Honora patrem

tuum et matrem tuam, ut 8iis longaevus super terram quam Dominus Deus tuus dabit tibi. SACERDOTIBUS. LXIX. Ut episcopi diligenter discutiant per Suas parochias praesbiteros, e0rum fidem, baptisma, et missarum celebrationes, ut et fidem rectam teneant, et baptisma catholicum obSerVent, et missarum praeces bene intellegant, et ut psalmi digne secundum divisiones Versuum modulentur, et dominicam orationem ipsi intellegant, et omnibus praedicent intellegendam, ut quisque sciat quid petat a Deo: et ut Gloria Patri cum 0mni honore apud omnes cantetur; et ipse Sacerdos cum sanctis angelis et populo Dei communi voce Sanctus, Sanctus, Sanctus decantet Et omnimodis dicendum est presbiteris et diaconibus ut arma non portent, Sed magis Se confidant in defensione Dei quam

in armiS.

ALIQUID SACERDOS, ALIQUID POPULUS.

LXX. Item placuit nobis ammonere reverentiam VeSuam, ut unuSquisque Vestrum Videat per suam parrochiam ut ecclesia Dei suum habeat honorem, simul et altaria secundum suam dignitatem Venerentur, et non sit domus Dei et altaria sacrata pervia canibuS, et ut Vo Sa Sacrata Deo cum magna Veneratione habeantur, et ut Sacrificia sanctificata cum magna diligentia ab eis c0lligentur qui digni sunt, vel cum honore SerVentur; et ut Secularia negotia Vel vaniloquia in ecclesiis non agantur, quia domus Dei domus orationis debet esse, non Spelunca latronum ; et ut intentos habeant animos ad Deum quando Veniunt ad miSSarum Solempnia, et ut non exeant ante conpletionem benedictionis sacerdotalis.

87쪽

71 SACERDOTIBUS. LXXI. Sed et hoc flagitamus vestram almitatem, ut ministri

altaris Dei suum ministerium bonis moribus ornent, seu et alii canonici observantiae ordinis, Vel m0nachici propositi congregationes obsecramus, ut bonam et probabilem habeunt conversationem, sicut ipse Dominus in evangeli0 praecipit: sic luceat lux vestra coram hominibus, ut videant opera ve8tra bona, et glorificent patrem vestrum qui in Celis est; ut eorum bona conversatione multi pertrahantur ad servitium Dei. Et non solum servilis conditionis insantes, sed etiam ingenuorum filios adgregant sibique sociant. Et ut scolae legentium puerorum fiant. PSalmos, notaS, CantuS, compotum, grammaticam per Singula monasteria Vel episcopia, et libros catholicos bene emendatos; quia Saepe dum bene aliqui Deum rogare cupiunt, per inemendatos libros male rogant. Et pueros Vestros non sinite eos vel legendo vel scribendo corrumpere. Et si opus est eVangelium Vel psalterium et missate scribere, perfectae aetatis homines scribant cum omni diligentia. SACERDOTIBUS. LXXII. Simul et h0c rogare curavimus, ut omneS ubicumque qui Se voto monachicae Vitae contrinXerunt, monachice et regulariter omnimodis secundum Votum SUUm ViVant, Secundum quod scriptum est: Vota vestra reddite Domino Deo vestro. Et iterum: Melius est non vovere, quam non reddere. Et ut ad monasteria venientes, Secundum regularem ordinem primo

in pulsat0rio probentur, et sic accipiantur. Et qui ex seculari habitu in monasterio veniunt, non Statim foras ad ministeria monasterii mittantur antequam intus bene erudiantur. Et ut monachi ad saecularia placita non vadant. Similiter qui ad clericatum accedunt, quod nos nominamus canonicam vitam, Volumus ut illi canonice secundum suam regulam omnimodiS ViVant, et episcopus eorum regat Vitam, Sicut abbas, monachorum.

OMNIBUS. LXXIII. Ut aequales mensuras et rectas, et pondera iusta et aequalia omnes habeant, sive in civitatibus, SiVe in mona Steriis , Sive ad dandum in illis sive ad accipiendum, sicut et in lege Domini praeceptum habemus. Item in Salomone, Domino dicente: Pondus et pondus, mensuram et mensuram Odit

anima mea.

88쪽

72VII. CAPITULARE ECCLESIASTICUM OMNIBUS. LXXIV. Et hoc n0bis conpetens et Venerabile Videtur, ut hospites, peregrini, et paUpere8 SusceptioneS regulares et can0nicas per loca diversa habeant: quia ipse Dominus dicturus erit in remuneratione magni diei: Bospes eram, et ευε epistis me. Et Apostolus hospitalitatem laudans dixit: Per hanc quidam placuerunt Deo, angelis hospitio suceptis. EPISCOPIS, ABBATIBUS.

LXXV. Auditum est aliquas abbatissas, contra morem sanctae Dei socclesiae, benedictiones eum manus impositione et Signaculo Sanctae crucis Super capita Virorum dare, necnon et Velare Virgines cum benedictione sacerdotali. Quod omnino VO-bis, Sanctissimi patres, in Vestris parrochiis interdicendum esse scitote. CLERICIS.

LXXVI. Ut illi oloridi qui so fingunt habitu vel nomine

monacho S eSSe, et non Sunt, omnimodis videtur corrigendos atque emendandos esse, ut vel Veri monachi sint, vel veri canonici sint. OMNIBUS. LXXVII. Item et pseudografia et dubiae narratione S, Vel quae Omnino contra fidem catholicam sunt, et epistula pessima et falsissima, quam transacto anno dicebant aliqui errantes et in errorem alios mittentes quod de celo cecidisset, nec credantur nec legantur, sed comburentur, ne in errorem per talia

Scripta populos mittatur. Sed soli canonici libri et catholici tractatus et Sanctorum auctorum dicta legantur, et tradantur. ALIQUID SACERDOTIBUS, ALIQUID OMNIBUS. LXXVIII. Item ut isti mang0nes et c0tiones qui Sine omni lege Vogabundi vadunt per istam terram, non Sinantur Vagare et deceptiones hominibus agero. Nec isti nudi cum ferro, qui dicunt se data sibi p0enitentia ire vagantes. Melius Videtur, si aliquid inconsuetum et capitale crimen conmiserint, Ut in Uno loco permaneant laborantes et servientes, et paenitentiam agentes Secundum quod sibi canonice inpositum Sit. OMNI CLERO.

LXXIX. Cantum Romanum pleniter discant, et ordinabili-

89쪽

73ter per n0cturnale Vel gradalo officium peragatur, Secundum quod beatae memoriae genitor noster Pippinus Rex decertavit ut fieret, quando Gallicanum cantum tulit ob unanimitatem apostolicae sedis, et Sanctae Dei aecclesiae pacificam concordiam. EPISCOPIS, OMNIBUS. LXXX. Statuimus quoque, Secundum quod et in lege Dominus praecipit, ut opera 80yVilia diebus dominicis non agantur,

sicut et bonae memoriae genitor meus in suis Synodalibus ediciis mandavit, quod nec Viri ruralia opera exerceant, id est, nec in vinea colenda, nec in campi8 arando, metendo, vel foenum secando, Vel sepem ponend0, nec in Silvis Stirpare, vel arbores caedere, vel in petris laborare, nec domos construere; nec in orto laborent, nec ad placita conVeniant, nee Venatione S e Xerceant. Et tria carraria opera licet fieri in die d0minico ; id est,

ostilia carra, vel victu alia, Vel Si forte nece8Se erit corpus cuiuslibet ducere ad sepulcitrum. Item feminae opera textrilia non faciant, nec capulent VeStitos, nec consuent, Vel acupictile faciant; nec lanam carpere, nec linum battare, nec in publico Vestimenta laxare, nec berbices tundore habeant licitum; ut omnimodis honor et requies diei d0minicae servetur. Sed admissarum Sollempnia ad aeclesiam undique conVeniant, et laudent Deum in omnibus bonis quae n0bis in illa die sedit.

OMNIBUS. LXXXI. Sed et vestrum videndum ost, dilectissimi et Venerabiles pastores et rectores aeclesiarum Dei, ut presbiteros quos mittitis per parrochias vestras ad regendum , et ad praedicandum per aeclesias populum Deo servientem, ut recte et

h0neste praedicent; et non sinatis nova vel non canonica ali-qUOS CX SUO Sensia, et non Secundum Scripturas Sacra S, fingere

et praedicare p0pulo. Sed et vosmetipsi utilia honesia et recta, et quae ad vitam ducunt aeternam, praedicate, aliosque instruite

ut haec eadem praedicent. Primo omnium praedicandum est omnibus generaliter ut credant Patrem et Filium et Spiritum Sanctum unum e88e Deum Omnip0tentem, aeternum, invisibilem, qui creavit caelum et terram , mare et Omnia quae in eis Sunt, et unam esse deitatem,SUbStantiam, et maiestatem in tribus pers0nis Patris et Filii et Spiritus Sancti.

90쪽

74 VII. CAPITULARE ECCLESIASTICUM KAROLI MAGNI A. 789. Item praedicandum est quomodo Dei filius incarnatus est do Spiritu sancto et eX Maria semper Virgine pro Salute et reparatione humani generis, paSSUS, SepultUS, et tertia die resurrexit, et ascendit in celis; et quomodo iterum venturus sit in maiestate divina iudicare omnes homine8 Secundum merita propria; et qu0modo impii pr0pter scelera sua eum diabolo in ignem aeternum mittentur, et iusti cum Christo et cum sanetis angelis Suis in Vitam aeternam. Item diligenter praedicandum est de reSurrectione mortuorum, ut sciant et credant in isdem corporibus premia merit0

Item cum omni diligentia cunctis praedicandum est, pro quibus criminibus deputentur cum diabulo in aeternum Supplicium. Legimus enim, Apostolo dicente : Manifesta autem sunt opera carnis, quae sunt fornicatis, immunditia, lux oria, idolorum servitus, veneficia, inimi sitiae, contentisne8, aemulatione8, animositates, irae, risae, dissen8ione8, haere8e8, sectae, invidiae, homicidia, ebrietates, come88atione8. et hiis 8imilia: quae praedico vobis , sicut praediaei, quoniam qui talia agunt, regnum Dei non possidebunt. Ideo haec eadem quae magnus praedicator aeclesiae Dei singillatim nomina Vit, cum omni studio prohibeantur, intellegentes quam sit terribile illud quod dixit: Quo

niam qui talia agunt, regnum Dei non Con8equentur. Sed omni instantia ammonete eos de dilectione Dei et proximi, do fide et spe in Deo, de humilitate et patientia, docastitate et continentia, de benignitate et misericordia, de elimo Sinis et confe8Sione peccatorum suorum, et ut debitoribus Suis, Secundum orationem dominicam, debita sua dimittant: scientes certissime quod qui talia agunt, regnum Dei possidebunt. Et hoe ideo diligentius iniungimus Vestrae caritati, quia scimus temporibus novissimis pseudo doctores esse Venturos, sicut ipse Dominus in evangelio praedixit, et Apostolus Paulus ad Tim0theum testatur. Id00, dilectissimi, toto corde praeparemus nos in scientia Veritatis, ut possimus contradicentibus Veritati resistere, et divina donante gratia verbum Dei crescat et currat et multiplicetur in profectum Sanctae Dei adclesiae, et Salutem animarum 110Strarum, et laudem et gloriam nominis domini 110stri Iesu Christi. Pax praedicantibus, gratia oboedientibus, gloria d0mino nostro Iesu Christo. Amen.

Anno dominicae incarnationis DCCLXXXIX, indieti0ne XII, anno XXI. regni n0Stri, actum est huius legati0nis edictum in