장음표시 사용
161쪽
suae sacerdotes , tamquam indoctos asinos, adeoque sacro munere indignos plane, tribus dumtaxat exceptis, exauctorauerit i). quos eius farinae homines fuisse credo, cuius ille monachus fuit, qui ab episcopo quodam ad ecclesiastici muneris cuiusdam functionem obeundam praelato cuipiam commendatus esse dicitur hac epistola : Orto Dei grati
rogat vestram clementiam, ut ventis istam, clericum conducere advestrum diaconum. quae
verba quum compendioso scribendi genere, essent excepta, commendatus sic legisle fertur : Otto Dei gram, rogat vestram clam, Pevelit sum clincum clancum conuertere in vi uum diabolum.
Quam incredibilem fere ignorantiam
non adeo mirabitur, spero, qui reputarit, omnia meliorum litterarum exercitia in monachorum canonicorumque scholis superiori tempore in Germania & alibi Caroli M. auspiciis apertis prorsus sensim cessasse, pigriore semper pigro succedente: idque non in
i Refert id Io. Lometer ex Erasino, lib. I Ecclesiast. in sui de Bibliothecis libri cap. 8, ubi istam
etiam de otionis litteris commendatitiis historiisam narrat: quippe quod caput huiusmodi exemplis est resertissimum. praeterquam quod complures scriptores nominat, ex quibus plura depromere poterunt, qui eorum Iectione delea- chantur,
162쪽
in Germania solum, sed in cuncta pene Europa : quandoquidem solus immensae gulae atque impudici corporis quaestus vigebat inter
monachos. Mendicantium cum pri mis monachorum ordini, qui sculo XIII florere coepit, nihil minus, quam ingenuarum artiaum, & Latini sermonis cultus curae fuit cordique. utpote qui ordo in Philosophiam Mristotelicam excolendam, vel obscurandam potius , omni ferebatur cogitatione : dum Aristotelis aliorumque Graecorum monimenta FRIDERICI II Imperatoris beneficio ex Arabica lingua in Latinam translatas lint; scabra quidem, ut Conringius eam appellat k , interpretatione : quam .cholae Bononiensi examinandam transmisit Imperator h) Antiquit. Academ. differt. III, p. 9s seqq. & suppl. XLllI, p. 337, 7 9. & Dau. Chytraei orat. de Scholae
Prouincialium Ducatus Stiriae introd. B. b. ubi illustria haec, & id, quod volo, declarantia leguntur verba : Circa arenum Gripi raoo. Monach mendicautes ruinam sudiorum ecclesiae cc Eabentium, fulcire suis . ocendi, Eisputandi Neribendi Laboribus strenue eoixati sunt. Sed neglectis Graecis
litteris. contemptis veteribus etiam Latinis ausoribus, amissa linguae puritate, Aesertis mathematis, ω veteri ao vera docendi ratione extincta 9 inaniabus argutiis ω causatio, ζibus in omnes sines ac di
sciplinas receptis e retra barbaries 9 Theologia Monachorum, consata ex inerurita philosopbia daesupersitionibus enata est.
163쪽
8o DE LINGUAE LATINAErator l . Quo quum per aliquot saecula nullus imperantium praeclarius de litteris meritus sit: quippe qui fundatam etiam ab se Neapolitanam academiam pluribus ornauit priuilegus, & quem Italice, Latine, Germanice, Gallice, Graece atque Sarracenice locutum esse, adfirmant m). quin pauca de temporis huius Latinitate proferam, temperare mihi non queo. Omnium ferine, quos aetas ista tulit, eruditorum eloquenti stimus ΡETRUS DE VI NEIS putabatur, Iureconsultus celeberrimus, & laudati Friderici ΙΙ Cancellarime quem, pos nam in grauissimis negotiis opera eius usus erat Imperator, longe funestissi
mum ac tragicum prorsus vitae exitum habuisse, nouimus. Vtrum vero Germanu
an Ital- fuerit, disceptant cruditi: Trithemius Germanum natione tasse tradidit: alii Capuanum habent ; quibus Sim. Schardius adsentitur n): qui ipse est, qui eiusdem Petri de Vineis Epipolarum, Imperatoris nomine scriptarum, libros VI iuris publici faciens o). veritatis historicae cultores perpetuo
l) Pandulf. Collenutius in vita Friderici II: quam Latine conuersiam Epistolis Petri de Vineis praemisit S. Schardius, P. m. m) P. Collenutius c. l. p. sq. n) in vita Petri de Vineis, ipsius epistolis praefixa. o) Basiloae 666 8. ex officina IO. Oporini.
164쪽
sibi devinxit. quas epistolas non tam elega tia sermonis Latini, quam Pontificum Romanorum insectatione insignes appellat. Enimuero tam inculta atque aspera in iis conscribendis usus est praestantissimus vir dictione, ut Italorum magis ac barbarorum, quam Latinorum vocabulorum indicem, quo ista explicentur, subiiciendum iis putauerit Scha dius: qui tamen locupletior multo dari facile potuisset. Vt breue aliquod Cancellarii nostri elocutionis habeas specimen, lector, e solam XIII lib. III apponam: idque eo magis, quod de grammatica docenda agit: illum scilicet, qui in Terra Laboris ius dicebat, a tradendis Grammaticae artis rudimentis quemquam prohibere vetat. Ipsa Epi
stola haec est: Et si ad perferitionem studii ge-
' neralis, quod nuper in riuitate Neapoli prouidi us reformandum, particularia fudi a ybiaque per regnum mandauerimus interdici, no- prae tamen intentionis non fuit, sic loca quaelibet depauperare doctoribuae, ut artis Gram maricae rudimenta noviciis velut lactantis v 'is ubera famelicis infantibuου praeridantur e sed ad ilios tantum extendi volumuου P
prae serenitatis edictam, qui auditoribuae suis , ruditate deposita, in facultatibuου aliis ingenia potiora petentibus, cibos iam possint mentia solidos miniserare. Propter quod si delitati
165쪽
delitati tuae praecipiendo mandam*, quatenus magistris quibuslibet, qui per terras iurisdictionis tuae pueros in artis grammaticae primitiis edocent, nudam occasione praeducta moles-stiam inferas: sed particularia eortim studia regere , sine impedimento quolibet patiaris. Hactantis ipsa Ρetri de Vineis Epistola: cuius verborum structura licet parum ornata sit: incomptior tamen in aliis eiusdem saeculi monimentis offenditur. Nam si Petrus de Vineis inter aetatis suae eruditos doctrina, ingenio, ac eloquentia merito suo praes fantissimus habitus cst : quam doctos, quam eloquentes illos, quaeso, faciamus scriptores, quos is non mediocri post se reliquit interuallo Z Gregorii certe IX Pontificis Epipola ad eumdem Frideri cum Imperatorem tum, quum eius etiamnum amicus esset, scripta, si non incultior, aeque tamen, ac Petri de Vineis
Epistolae, salebrosa mihi videtur: cuius hoc est initium p : Gregorius episcopuου seruus semorum Dei, charissimo in Chriso filio nostro Friderico, Romano Imperatori, s Siciliae regi, semper Augusto: salutem oe Apostolicam benedictιonem. Ad ostendendum piam ligni vitae errantibus, in inuio mundi huius, posuit te
Dominuου quasi Cherubim, re Persatilem gladium. H Petri deVineis Epistolis una cum Deρositionis Dioririci Formula praemisia est a Schardio, p. 77.
166쪽
Hum. Cum enim diligenti meditatione pen- fatur ratio in te iduminista dono intelligentia naturalis, re imaginatio discreta in rei comprehensione sensibilis e quae quas versatilis,
una facie respicit rationem, alia naturam
sensibilium intuetur. & quae sequuntur. Quod si vero monachorum & uniuerse Christianae ecclesiae caput Pontifex maximo
tam exiguum liberalium artium prae se tulit studium, fauoremue: & si is gregis Seruatori nostro Iesu Christo in hisce terris colligendi lupus rapax, doli Parens, sanguinum vir, schismatum amator, lapis offensionum, ipse denique Antichristus aperte in Ρetri de Vineis Epistolis nominatur q : qualem quaeso monachorum tum gregem fuisse, putasὶ saeculo deditos ac ebriatos, delitiis Deum postpo=isse eos, ipsi, qui a Pontificiorum partibus stetere, fateri necesse habuerunt: ex quorum diuitiarum assiuentia religio sit suffocata r) nec
F et minus q) vid. Schardii epistolam, qua easdem Epistolas
Wol . Hallero dedicauit. 0 P. Collenutius in vita Eriderici II, pag. N. Huc
pertinent lesti 11ima Dau. Chytraei verba ex oratione sepius a me allegata. quam in Scholae Prouincialium Ducatus Stiriae introductione habuit. B. s. b. Muum opes cρEgiorum 9 veterum D. Beneditat, moninferiorum posterioribus saeculis studiorum caussa potissimum ex Regum ac Principum donationibus auctae, in immensum creuissent e accidit, quod
Ee naraeus inguis: Religio peperit diuitias ct filia
167쪽
minus omnis ingenuarum artium amor atque studium. Vt demum crassiissimas, quibus in Germania nostra omnis humanitas circumfusa latuit, tenebras elucter, Musisque inimicissimo saeculo relicto, ad laetiora paullatim tempora progredi mihi liceat: paueis, at luculentissimis magni Erasini verbis, plurima genera tim iterum iterumque, corollarii quasi loco, exponam : quibus prudenti stimus vir temporis, cui hactenus immoratus sum, faciem praeclare expressit s): Neglectae bonae litterae, fastidita Graecanici sermonis peritia, multoque magis Hebraici, Oretum eloquentiae sudium, quin s ipsa Latina lingua sc conspurcata es subinde nova barbarie, ut iam nihil mistis esset, quam Latina, nec Hisoriae nec Geographiae nec antiquitatis P a cura. Prius vero quam ad tempora, quibus bonis litteris clarior sensim exoriri coepit lux, pergam: non ab re futurum arbitror, si breui commemorauero, hoc ipsum XIIIsaeculum esse, quo Germaniam suum sermonem Latinis litteris depingere didicisse, Aventinus adfir-
deuorauit matrem. Nam ccnovici 9 monachi umonti, regia Aminationi, luxui 9 otio deriti sudia doctrinarum 9 alios labores ecclesiae necesarios
168쪽
adfirmauit s . Nam quum is horridus maxime, & ad animi sensa litteris, siue certis
characteribus, exprimenda parum accommodatus esse videretur omnes saltem litteras tabulasque publicas Romana, siue semi- Latina potius, uti nuncupari eam a quibusdam supra vidimus, lingua ad illa Vsque tempora scriptas esΙe , plurimi demonstra runt ss . Nam tametsi Olfridus & complures alii,postquam Carolum M. Opus,quod ad expoliendam Germanorum linguam huiusque characteres pertinebat, non confecisse cognouerant, eiusdem denuo rei periculum non infeliciter fecerunt, laudatissimi Imperatoris vestigia secuti t): opus tamen perfici prius non potuisse videtur, quam Friderici II temporibus. Quum enim clerus, qui eo, quod solus Latini sermonis gnarus, publicis tabulariis praeerat, occasionem ditescendi, &ptinc pum secreta cognoscendi facultatem dimittere nollet ; is, ne Latinum id; oma in aulis horum aboleretur, Germanicae linguae
s) qua ratione Aventini verba intelligi debere ego existii nem, initio capitis in notis declaraui. si vid. Conring. de origine Iuris Germ. cap 27, pag.
0 vid Besselii notas ad Egintacti cap. 29 verba: Inchoauit & grammaticam patrii 1ermonis. cui Schminckii animaduersi es adde.
169쪽
litteris exprimendae dissicultatem , eiusque horrorem alendo obstitisse adhuc iudicatur. Quod in caussa etiam fortasse fuit, cur profanis hominibus, siue laicis, omnis aditus ad linguarum artiumque scientiam ab eodem clero sit praeclusus; ut videlicet monachi,reliquis, vel nobilissimis hominibus, inde detrusis, ipsi soli in aulis principum cancellariisque quasi dominarentur, & praemia atque
honores eruditionis nomine reportarent.
Inde euenisse concludunt eruditi, ut Latini sermonis usus in conficiendis publicis legum tabulis, in publicis priuatisque rationibus, in omnibus monimentis, ita obtinuerit, ut principes hac lingua foedera sancirent,ut sacerdo
tes religiones interpretarentur ea, ut iudices testamenta, contractus, caussas forenses eadem explicarent ti). Equidem Eridis ira II auspiciis primam Germanico sermone conferitam constitutionem publicatam esse, plerique cum Conringio existimant u r quam eodem XIII saeculo plures deinceps subsecutae sunt. Immo Rudolphus I Austriacas statuit, νt po ac ob inscitiam nobilitatis, Principum re Pontificum edicta, priuilegia in Teuto-
Num lingua ederentur, quae hactenus Romano
170쪽
sermone data erant su): quam quidem constitutionem non prohibuisse nouimus, quominus plurimae Romana lingua conscriptae tabulae postmodum sint publicatae, ita, ut, clero perpetuo repugnante , Germanicum idioma ante faeculum XV praeualere non po- tuerit X). Neque ab instituto alienum porro censeo, pavea quoque de monachorum Per superiora saecula scrib ndi ratione subiicere : eissi per se coniicere quilibet poterit, non multum curae ad recte scribendum allatum ab iis es se, quum grammaticae artis rudes pene fuerint atque ignari. Qui quum ex librorum descriptione victum sibi quaererent, nec intelligerentispe, quae scribebant, verborum monstra, vel litteris, vel fyllabis, vel vocibus traiectis perturbatisque, non potuerunt non ab iis procudi: quae criticos probe deinceps vers
v) Auentinus Annal. Boior. lib. VII, p. m. s67 seq. j & Coming. c. l. cons. Mart. Crassii Annal. Sueu. P II, lib. I c. 8, p. i 3 & P. VI lib. Hi, C. II . Rudo hum I Latinae tinguae ignarum futile , &quum Legatum Bohemicum, Latine ipsum alloquentem, non intellexisset, voluita, ne quis legatus aliter deinceps, ac Germanice peroraret,ill. Lynckerus ex Huld. Mutio & Geth. de Rhoo ostendit, indissert. de Idiomat. Imperiat. P. IO. x) Lyncker. differt. modo cit. P. II.