장음표시 사용
181쪽
potuit Rosulta siue Hrof itha, & genere, ae pietate insignis saeculi X Monialis: quando induitita, quam in excolendis melioribus lit
teris collocauit, non Latino modo carmine
pollentis, sed etiam Graece doctae virginis glo
ria in consecuta est a) : qua pauci oppido
aetatis eius monachi merito suo ornari potuerunt.
O Uossius c. l, c. si, p. Roui tam praeter alia scripta, quae cel II L. Scburet Di ch non ita pridem denuo edidit, His riam 1 e Poneraricum Ae rebus
gesis Ottor s I heroico carmine conseci sse, nouimus. Ipse hic Otto non modo rebus gestis, sed eruditione etiam Mugnus ab historicis praedicatur, qui tanta vi ingenii, ac contentione in discendis litteris elaborarit, ut, numquam ante cognitis clementorum figuris, cum priorem amitisset uxorem suam Mittam, paucis mensibus bonam Latinae linguae artiumque liberalium & sacrarum litterarum adsecutus sit cognitionem, & hac omnes aetatis suae Principes atque . piscoportun vulgus non soluin de
quarit, sed facile etiam superarit. Quod si fuerit, Imperatorem singulari priuigni sui Ern si cruditione, de qua supra mentio facta est, ad amandas litteras permotus videri forsitan posctet. At Otto- nem in collegio Histae ense educatum ac eruditum iam esse, alibi legere me memini. Mos enim Principum filios in Germaniae Galliaeque Belgicae collegiis erudiendi nondum penitus tum erat sublatus, qui Carili Magui tempore ita passim viguerat, Vt huius ipsius aetate in Leocliensi collegio viginti quatuor Principum ac Regum tiberi in studiis pietatis de litterarum Uixisse dicantur.
182쪽
Equidem plura de linguae Latinae in Germania per inculta maxime saecula fatis dicen
da Iuperesse, Vltro fateor. quum vero argu mentum summatim exponendum me decreuisse memineris, Lector, te concisam hanc meam breuitatem in bonam partem accepturum esse, confido '). Erat etiam, quod
accuratius inspicere volueris , euoluas velim D. Digeri de barbarie superiorum aliquot μculorum orta ex supina Linguae Graecae ignoratione longameamque egregiam orationem, quam an . I 661 Basil aehabuit. quae quum in plurimorum sit manibus, postquam cl. Georg. Henr. Goelgius eam denuo an. Iro emisit, Principi Graece docto subiediam ; multa transcribere nolui, diligentissime potius elegantioris litteraturae studiosis eam commendaturuS. Pero quam Iepidas cognoscenti inde narrationes, quibus harbarorum hominum indoles, & Germanorum &e CXterorum, planius est expressa. quo historia perti- net, quam de Theo orico Abbate Isideshemiensi Pag Io6 profert, nullarum penitus litterarum, rudi, insulso atque adeo ad docendum alios minime ac commodato homine. qui quum Concilio an ι ὸI,. Basileae celebrato cum Capellano suo interfuissct, ab ρ aliis Praelatis ad Mis am de Spiritu S. cantandam electus est. quo facto, gratiosa hominis vox Cardinalem fefellit, ut Doctorem crediderit, inter colIo- quia mutua Latine cum compellans: quando Abbati ne verbum quidem Latinum, multo minus Graecum, in omnium linguarum ignoratione, succurrebat. Cap.llanus, prout ingeniosus nequam fuisse dicitur, reuerendum Patrem suum priscas aliquot sedes circa Hildcshemium minime vero
183쪽
vererer, ne uberiores de inerti Monachorum
segnitia ac impolito dicendi genere sermones legendi fastidium nonnullis mouerent: quod
ipsum Hildeshemium, quippe quae Urbs nota esset, e vestigio recitare iussit: quod quum fecisset I hec doricus. nonnullos Hildeshemientis territorii pagos intrepida verborum conceptione enumeranS:
Murvvolu, Hasse, Gisen, Vor che, Lavensteae, Du-Deeseri, Detem quas voces quum Cardinalis haud
intelligeret, ex circumstantibus sciscitatus est, an Graecus esset honio ' Eni moero bonas litteras ex Theologorum scholis ita exulasse, inquit Zwingerus, ut omnes Hebraeorum isticiae ipss fuerint tititii
itis,omnes Graecorum μιτες & ingratae
omnes Latinorum gratiae: id quod plurimis praeterea perspicuis admodum exemplis, grauissimisque testimoniis declarat; liquide maxime demonstranS, Iinguarum contemptui comitem Iese addidisse B credibilem omnium rerum inscitiam, ac plus quam Boeoticam supiritatem, quae uniuersam Europam per aliquot tenuerit saecula ; falsamque ex vitiosia grammatica ortam ese theologiam: quod cl. Maresius peculiari demonstrauit dissertatione: ad quam iuxta atque alia monimenta Zvvingerus I toros suos ablegat, suculi infelicitatem ac stri bliginem cognituros : quamlibet ipse ingentes monstrosorum vocabulorum terminorumque ex spelaeis ac barbaris gurgustiis emendicatorum, quae nonnisi duplicato spiritu pronuntiari possunt, oratione sua congessit aceruos. multum in primis industriae contulit in absurdis & lutulentis prorsus e mologiis, quibus omnes disciplinas conspurcarunt scholastici, percensendis: qualibus Lacobi Dievi Genuensis Sanctorum Historiam, quam Lombardicam di Legendam
184쪽
IN GER M. FATIS CAP. III. IOI' quod meliora, & Musis amica magis, quae insequuntur, tempora forsitan, si non penitus tollere, leuare saltem poste, mihi persua-
auream vocant, refertissimam esse, ostendit. Non 1 autem bonas litteras ex I heologorum solum scholis exulasse, monstrat ZWingerus, verutri Iurecomsultos etiam, Medicos atque Philosophos cum c dem harbarie conflictatos esse, perspicue docet 1 &quidem Hrecon ultorum stilum si considerauerimus, inepte, vel si mitius loqui malis. scholastice eos scriptitose, deprehensuros nos confirmat. quorum etsi multas, quibus usi fuerunt, pliraseologias, monstrosas & vltra modum barbaras Uoces, ineptiS-simasque etymologias collegit quam plurimas. in Mericam tamen artem horxibitius saeuitum esse. prohat; harbarorum ac Graecae linguae imperitorum scabie ita eam corrumpente. ut squalida maxime reddita sit atque strigosa, tot distinctionibus, tot ter- minis, tot nominibus, tot verbis, ac parti et piis ad stuporem usque vitiatis. Summam tandem criain verborum in philo ophia grassatam esse crassitiem, . 9 tam barbarorum verborum Iartaginem, declaratum iuit, ut verbosa non egeat demonstratione: qualem tamen instituit tediu haud iniucundam; dii lucide ostendens, eos , qui pilosophiam professi sunt, ne nomen quirim artis recte scribere, multo minus inte ei e potuisse, sicut nec terminos, Utpote ex Graeca lingua desumptos. In horum numero refert I annem Ianuensem; ex cuius Catholico , quod vix dignum iudicat, quod alicui semidocto i di magistro & semirustico adscribatur, diuersa adducit summae ignorantiae specimina & E mologi , rum monestra, foediora multo iis, quae supra a me sunt prolata. Extrema oratione colligit denique
185쪽
deo. Ad quod Germaniae nostrae optatissimum ac felix saeculum, his ita praemissis progredior. CAP. IV.
Zwingerus: Melius fisset, nulΓs, quam eiusmori doctoribus uti. do ruribus enim nihiI erat in Aius, litteratis nihil illiteratius, eruditis nihil ineruditius, ct a ruri didascalo ni Durior discipulus non poterat exspectari. & quamquam dolendum fuerit, tantis tacula illa circumfusa fuisse tenebris ut inter mille, intano quatuor millia et ocabulortim vix unum fuerit repertum, cui non aliquid barbariei costiterit admixtum; magis tamen dolendum censuit, tot barbarismos, tot soloecismos suos narius futuse patronas, suos tutores, suos defensores, qui eos pro-harint ratosque habuerint. Si qui fuerint, quibus neque copiosa ac elegans ZWingeri oratio sitim ex pleuerit , duas porro consulant velim orationeS, Theod. Dchii alteram a Palingene a litterarum, industria cl. Ge. Nic. Kriegle. an. I7 3 Ienae recu sam: alteram de Palingenesia Studii Philologiet a Chris. Heur. Rismeiero Helmestadii habitam an. 1698. quarum utraque durissima litteris tempora attinguntur. quae etiam perstrinxit Sistinus Aman in oratione perquam erudita de barbarie Franeherae habita anno 1626 Helmestadii annot Ii iterum Πpis exscripta. Consulant porro Iac. Thomasii dissertationem de Donoribus Scholasticis Latinis, quae prodiit an. I676, & integra Nouae librorum rario
186쪽
CAΡ. IV. Barbaries integro plus oculo pos Germania
elici coepit, quam Italia penitus erat eiecta rquare Germanorum nomen huius ciui Io. Ant. Campano inimicum maxime fuit atque detestabile. Io. Regi Omontanus, Ge
orgii Burbachii discipulus Do demum Se
manos inuitauit exemplo ad Latinae lingua Mnarumque litterarum cultum ex Italia is petendum. Petiit hunc inde circa annom CCCC LXXVI Rud. Agricola, vir iscuncita Germania praeclare meritus: qualis laus etiam debetur Rud. Langio, mest-phalo, cuius posulares fuerunt Alex. Hegius, & Ludou Dringebergius: quorum ille Germaniam inferiorem hic superiorem ad Latinam linguam diligentius addiscendam perduxite ex cuius schola Pna cum pluribus excellentissimis hominibus prodiit Ιo. Reuchlinus ; cuius incredibilis in litterarum linguarumque studiis inter barbaros etiamnum Germnnos stabiliendis re contra Colonienses sophistas defende dis suscepta cura atque pericula enarra tur ; verbosa satis de fidelibus eius in eo dem negotio urgendo sociis facta mentione: quorum haud exiguo numero Conr. Ρe tingerus, Io. Camerarius Dalburgius, Bi- lib. Ρirckheimerus, ae complures alii gra-
187쪽
uir simi linguae Romanae assertores fuerunt. huius utilissimum studium subleuatum commonstratur summo Germaniae Ρrincipum, Electorum, atque ipsius augustissimi Maximiliani I, quo litteratos dignati su si fauore. qui in uniuersa Europa communis
tum re in Musas petularis plane fuisse,
ostenditur : ita, ut Germaniae nobilitas, Principum exemplo incitata, litteratissima
ex terit o doctrinae sudio propositis , recum honore arti mo vinculo coniundiis praemiis ma opere adiuto; gratissima insuper concordia inter litterarum vindices constituta tam bene confirmata, vi bona
sua inter se habuerint communia. Ratio denique, quam saeculum istud in Latina lingua sordibus purganda iniit, breuiter δε- claratur. hanc adinventa a Germanis libros typis exscribendi ars tam facilem reddidit, ut Romani sermonis in Germania feliciter asserti infantia ac pueritia non ita multorum lustrorum spatio circumscribi posse rideatur.
VLtima Ludovici Bavari Imperatoris ae tas, siue medium XIV saeculi erat, quo humaniora studia, quae integra nouem faecula, oe eo amplius cum sordibus resqualore ab Alarici tempore conflictata fuerant, respi
188쪽
IN GER M. FATIS CAP. IV. Iosrare coeperunt, s e tenebris suis iterum eme
gere o quae Ol. Borrichii verba a , tantum abest, ut de Germania etiam nostra intelligi queant, ut vix integro plus saeculo post elici
inde coeperit barbaries .iam altas ibi egerat radices. Monasteria enim & scholae ieiunarum concertationum, minutarumque subtilitatum plenissimis personabant adhuc disputationibus, quae hominibus nihil, nisi dubitationes mouebant: quum Aristotelis philosophiam in theologiam inferrent, &Thomae Aquinatis & Magistri Scoti castra sequi gregatim pergerent monachi: pro quorum doctrinis, tamquam pro aris ac focis, dimicabant, mirabilia vocabulorum in theologiam& reliquas disciplinas simul producentes monstra; quibus muniti omnes aduersarios
suos facile profligare posse sibi videbantur,
Angelicorum & Seraphicorum doctorum titulis insignes; qui tamen ii erant, quorum Ope temporumque infelicitate recta studia proculcata iacebant, diuina theologia ad inutilem loquacitatem, merasque nugas ac aniles ineptias relegata se . quamquam in contro
a de Variis linguae Latinae Aetatib. Cogit. P m. δῖ. D Eleutherius Byaenus in Triumphi Reuchlini praefat. quam eum ipso Triumpho reu. Ιo. Henr. Maius Reuchlini vitae inseruit p. 679 seq. ,
189쪽
mas, ac distinctiones plane mirificas, anxia sedulitate vim & acumen ingenii omnino maximum neces ario effudisse iudicantur c .
AccUO celeb. Perizonius in orat. de Doctrinae studiis contemptis, pag. 13. Iε elogiorum receniat honores, quihus istius temporis theologos ornauerunt. conserperelegantem Ph. Melanchthonis Orationem, quam1ue18 de Corrigendis Adolescentraesuriis habuit: qualitterarum fata capitulatim exponit, praeclara multa proferens T. I Declam. p. q8i: p. 486 ad barbara maxime saecula progressiis, ita rem explicauit: Deinde usu res acta es, incitaeruntque homines qMidam, e libidine ingeniortim, sue amore litium Aucli in
Arsotele t, eumque n. ancum 9 Iacerum, iis Latine se reae tum, re etiam Siblia furentis conisAuras exerceret: Huc tamen incauti homines impegerunt. Sensem neglenae metiores a ticipiis , eruuitione Grae- ea excidimus, omnino p o bonis non bona doceri caepta. Hinc prodiere Thomae, Scoti. Durandi, Seraphici, Cherubici, , reliqui, proles numero oro ea sobitae. Accessit in ver, quod non olum contempti veteressurio nouoram, sed omnino si qui
in eam supererant aetatem, ceu in Lethen abis tiper rerunt, ut dubites, κtιm alia re argutiarum au- . EDNS Hus nocuerint, quam quod vecordes tot millia veterum scriptorum ad internecionem Usique aboleri passi sunt. Talibus delatae semel iuris Huiniae
humani potestas facta est, ex horum decretis inuentus erudiebatur. nonnullis interiectis, addit: me ratio sudiorum annos circiter trecentos in AVID, in Gadiis, in Germania regnauit, ut Me quia interea dicam immodestius. Plurima huc spectantia idem Melanchthon in non minus eleganti oratione de
Furio Artium Hrendi pronuntiauit eod. Declam.
190쪽
Accuratam saeculi eius, occupationumque, quibus tempus, rem carissimam, perdiderunt
monachi, descriptionem dedit vir plurimum reuerendus Io. Fechtius d) : quam, licet
lon- Tom. p. 389: p. 4Is ita loquitur : quam aliam ob causam Sophisae acris libris ablegatis nouum Theo- Iogiae genus reperere ινι- quod AIoram Patrum honorumque 1criptorum Iermonem cisserendi rationem non ainquebantur J Quorum exemplumi quem a barbarie non deterret, is fastuario, non os atione casigandus es. Fallitur enim quisquis me is tantum , non etiam mente barbaros Disse Theologasiros isos censet. d)indiffert. Io. Reuchlini vitae acI. Io. Henr. Maio conscriptae praem. A. s. 6. Eadem & multo plura eius generis leguntur in D. Zivingeri paullo ante commendata, & iterum iterumque diligenter commendanda oratione is barbarie 1uperiorum aliquot ωculorum orta ex supina linguae Graecae ignoratione, pag. 9I, seq. ubi multae aliae eiusmodi Quaestiones, ab otiosis barbarorum Aculorum sophistis formatae, Percensentur; quas non solum superuacaneas, sed impias etiam nuncupat ZWingerus, in quihus nihil praeter arrogantiam, nihil praeter nuga rum ineptias, & amphitheatralem, ac velut histri O- .nicam verborum ampullatorum congeriem reperire liceat. Nam quum nemo fere Christum nosset &chartae iam obsolevissent, quibus sacra continebantur, Articulos condebant, quos mundus tamquam
diuinas leges adoraret: ita, ut nihil pium esset nisi quod illi somniassent. vid, Ph. Melanchth. Declam. T. I. pag. 4ia. Quae quum ita sint, quaestionum tiarticulorum eiusmodi fabricatores simplicitatem fidei in curiositatem disputandi conuertisse,& s quid