장음표시 사용
201쪽
nitatis studia Germanos capere omnino pos-j se, Egin hartas, Lambertus Scha aburgenssis, item malafridus Strabo, Guntherus, poetae,& alii , dudum industria sua ostenderant: seu quo Italia iustiore barbariet laborabat nota, quam Germania Campano aetate sua labo- rasse visa est.
Neque vero huius iudicium tanti ego fecissem, ut quicquam opponendum ei hacte- nus duxissem, nisi patriae nostrae, ut in omni elegantiore litteratura,sic in Latini etiam ser-lmonis decore exsuscitando. obortae clarioris lucis initia duci inde oportere credidissem. Hoc enim felix illud tempus est, quo omnis liberalis doctrina in Germaniam transire coe-
pit,cuius nonnisi aliquam Umbram maiorum nostrorum paucissimi Viderant. quorum aetate qualis litterarΠm in Germania condia tio fuerit, Io. Caselius his deesarauit veria bis f : Incognitie erant positioines litterae Latinus sermo aeque ac Graecus ignorabatur Q.
illius erat quaedam falsa umbra, in periis, surpata re ab adumbratis eruditis er a P en a studiosis, quod .ne Prior quidem umbra usquam anareret. namque id, quod Impe- : rato- l
s) Protegom. in Ethicorum Aristotel. Interpretat. ' di cons Laudat. Io. Alberti Ducis Megap.
202쪽
sermonem Germanis non minus ramiliarem, quam ulli alteri genti, redditum deinceps essehetatus est. Equidem laudatus Regismontimis is fuisse videtur, qui popularibus suis disgito quasi monstrau it, quam viam ingredi deberent, si meliores litteras coniunctis viribus in Germaniam deducere vellent. Floren iis sinam videlicet Italiam , quasi ludum quemdam, atque dicendi ossicinam, ipsis patere, exemplo suo docuit : quam adire eos oporteret, si proficere, & meliora addiscere Cuperent. Optimis auspiciis eam paullo post Thomae de Re is, praeceptoris sui, persuasu adiit RVDOLΡHVS AGRICOLA: qui prome- ruit, ut omnium primm existime tu r, qui Latini sermonis genuae in Germania emendare caeperit, re rectam discendi Latineque scriben-. di ristionem ciuitas monstrarit suis Q. Sum- θ' mo certe eius studio factum est, quod ipse iu-
203쪽
turum denique, sperauit it , ut Germani imsolenti Italiae priscam re occupatam propcmodum bene dicendi gloriam extorquere tandem, re vinPicare se coeperint; ab ignominia, qua si or barbaros, indoctos atque elingues, re siquid his incultius, osse, adhuc is Iarant, e soluentes. Campanum etiam iudicii sui tum poenituisse, credo , quum Agricola Perraria magna cum laude disputauit, utriusque linguae auctores enarrauit, & Orationes summa crina approbatione peroravit ; cum arino soluta oratione certans, Versu cum Strsalis. Ρraesertim vero tum, quum morose ac fastidiose iudicanti Italiae non eruditione solum,& sermonis genere, sed actionis etiam venustate abunde satisfacere Agricolam cognouerit Campanus, honestius de Germanis statuere eum coepiste, credo : cunctae sane Italiae ora ac oculos tum in se conuerti se Agricolam, legimus u): & per aetatem ampliss1-
ti) in Epistola ad Rud. Langi uiri, quae reperitur inter ,Lucubrationes eius, quae coniunetim prodierunt Cni Π. Iςῖ9, q. pag. 178. S. quam Herm. Harnel- mann. orationi suae de Doctis Keilphaliae Viris integram praefixit. u) Melanchthon Declamat. T. I l, p. qso seq. ubi R. Agricolae vitam descriptam dimentes: quam Ce org-Pfugerus Nic. Fris chlini orationibus subiunxit, quae prod. 16ig Argent. 8. excerptam eam dedit Melch. Adamus inter vitas Philosophor. p. i 3 leqq. Conc etiam H. Hamelmann. Op. Hist. P Ioo, seqq.
204쪽
marum Agricolae laudum spectator adesse omnino potuit Campanus. quem, quum Latinae gloriae in Germaniam penitus mox transiturae Italorum quosdam inuidisse, alios doluisse eam ac defleuisse, sciamus V), priorum numero fuisse , puto. Non autem fustra talia suspicabantur Itali: nemo enim ignorat, accidisse deinceps, quod Agricola haud temere sperauerat x , ut Germania nostra tam do Ia, Iam litterata euaserit, ut ne vel ipsum quidem Latium Latinius exstitise videatur. Quid, quod ipsi Itali confiteri necesie habuerunt v), hanc laudem Germaniae ipsius iam Agricolae nomine deberi, liquidem Hermol. Martiarum hoc epitaphium optimo Germaniae ciui conscripsit te nouimus:
H M. Adam. c. l. pag. rs. Ex inuidia laborasse Italos. tum etiam vel maxime prodiderunt quum criminis loco est e putarent, quo Christiph. Longotium accusare possent, quod a Germanis subornatus, ac in Italiam dilegatus ab iisdem visus sit, ut optimos quosque libros deportaret ad barbaros, quo pollent cmu Italis Ne principatu eruditionis contendere. vid. Era1 mi Ciceronianus p. m. 389.
p/g.l78. N Des Erasmi Adagior. Chῆl. I. Centur. IIII, p. m. Ii6, in Adag. Quid Cani , balneo ' Iderti is ud Hermol. Barbari epitaphium Agricolae scriptum cum multis, aliis praefixum legimus ipsius Lucubrationibus.
205쪽
Inuida clauserunt hoc marmore fata Ro-dolphum Agricolam, Phri Upemque decusquefisi Scilicet hoc vino, meruit Germania laudis uicquid habet Latium, Graecia quicquid habet. Neque, si quis viri merita considerauerit, A gricolam ab Alurdo is tiberimo verissime laudatum, non fatebitur, ubi pauissimum eum appellauit auctorem et , qui summam philosephiae mentiam cum historicorum eis.-quentia coniunxerit, Ut in eo non solum hiso' ria strim, verum etiam auctoritatem re iudi
cium sanctissimi doctissimique philosophi sye
ctare valeamus, qui elegantium verborum δε- lectum cum praestantis argumenti exacta simul π dilucida enarratione eoniunxerit. Nec
porro magno Erasmo sid quis detrahet opinor, ripsit ca Agricolam virum fu- . isse senisi pectoris, eruditionis reconditae, silomis ime vulgari, solidum, neruosum, elaborat m, compositum, sed qui nonnihil resipiat σαuintilianum in eloqmendo, cir Isocratem im orationis structurae, utroque tamen sublimior, uintiliano etiam fusor, ac dilucidior.iquilae, quod voluerit, praestiteris, ου qui Ciceronisse huc animi vertisset sudium, figuram sin- grea
H in praefat. A ricolae de Inuentione dialemib. iis
206쪽
spinum orbem Agricola nihil umquam omnibuι
Latiniolanm,s quum in carmine alterumMa- ronem dicere eum quis potueris I cuius etiam Iis extemporalis oratio adeo pura exstiterit, , Pt non Frisium quempiam, sed urbis Romanae Pernaculum locutum quis contenderet. Idque eo magis mixum cuilibet videri posse, & eo plus Germaniam Ita,iae debere, existimo, quo minorem ante Agrizolae aetatem Latinae linguae cultum inter Germanos fuisse, hactenus cognouimus. Cuius ipsius etiamnum tempore tam corrupto sermonis genere
usa est Germania, tantaque litterarum fuit ibi adhuc inscitia, ut quid esset recte loqui, ne suspicari quidem possent Germani, immo, ut insulsitas etiam admirationem haberet c); dc ut ipse Agricola in oratione, qua Innocentio VIII, Pontifici Maximo, pro D. Camerario Dalburgio, VormaMen. Episcopo, ac O . setore Philippi Comitis Palat. Rh. gratulatus est, ingenue maxime, qua fuit modestia, profiteretur: M, orationis gratiam re quemuis
η in Adag. Chil. I, Cent. IIII, p. m. Hs. H in vita Agricolae Declamat. Melanchthon. T. II.
207쪽
eloquendi cultum atque splendorem ex homine Germano exspectari magnopere neque posse, neque debere. Qui illa etiam oratione, quam , Terrariae anno cla CCCC LXXVI coram Hercule Mensi, Ferrariensi duce, in Philosophiae I& reliquarum artium laudem habuit, non minorem prae se tulit modestiam, sic de se locutus e) : Ego autem ad Oceanum, reprope,
ad ultimos rerum naturae terminos natu quides, quod ab iso Germanico horrore ingesnii Moerem hac in re pel nouum, vel his limatiss- lmis auribus dignum posse proferri Z Protulit
autem, uti paullo ante demonstratum est, iunoua, & Italorum auribus dignissima; Ger- .. manorum vero inaudita plane: qui ipse de
his popularibus sitis ad Ad. Occonem scri- D, Ripsit f): a ut eruditi sunt, vel videri volunt, quotu quisque Plia artis praecepta attingit' aut si attingat, nonne tibi videris ad primum protinus operis de Inuentione dialectica r 'conspeλιm audire, Unde nobis ex ultima bar Larib Anacharsis iste, qui posse Aristoteles, C cerones, si sintilianos aliquid inuenturum se credat Z nam balbos praeter balba nihil tum intellexisse, addit. Quae quum ita sint, neminem ne suspicaturum quidem, puto, eiusmodi continuo in Ger- l e) ibid. P. I s. f in epistola lib. de Inuentione dial. praef.
208쪽
Germania post Regio montani atque Agrico lae ex Italia reditum factam esse rerum Commutationem, ut omnes ubique eruditi exemplum eorum secuti, sermonis Latini vitia, quae Agricola & 'auribus & animo sentire prius coeperat, quam Italiam petiit is , detestati, melioremque statim consectati sint Orationis formam. Nam licet optimus gricola noster fortissime cum temporum suorum iniuria decertarit, & ingenuas humanitatis artes toto nisu conatus sit amplecti, resnquens post se, quae non modo non spreuissent priores, sed quae posteri etiam quam maxime probauerunt. ei tamen ad summam laudem obstiterunt quaedam g) regionis ac temporum, quibus politioribus litteris vix honoris quicquam ibi habebatur, infelicitas,& nationis parum frugalis vita. Tantam enim barbarorum impuritatem atque horrorem ita occupasse tum Germaniam conquestus est Agricola, ut clam rint ac insaniuerint eius eruditi, si modo eruditi vere appellari queunt, contumeliae ducentes loco, quod ausus sit Agricola scita illorum conuellere, sconatus docere, pueros i os superuacua ac deprauata, senibusque dediscenda rursum, dia
vita Agricolae in Decl. Mel. II, P. 667. L Erasmi Ciceronian. P. 377.
209쪽
iudicisse h . Frequens nihilominus mormatiae auditorium habuisse se ipse confessus estis Agricola : verum eiusmodi homines ope Vram stibi deci iste, addit, qui propensitus meliora studia cupiuerit, quam qai commode operais
iis potuerint. nam maximam auditorum.1borum partem magistros aut scholasticos, ut appellabantur tum, filisse adfirmat, quibus Enecesse fuerit, omne tempus catullationibuι i. suis impendere, & quibus angustis stimum ac subcisiiuum dumtaxat diei fragmentum quoddam in humaniora studia patuerit i :Quum enim plerique loquaces&inanistipitu crepitantes artes sibi vendicare perseue- Irarent, & perplexis disputationum ambagiis, bus, vel aenigmatibus potius, quae tot saeculis, nullum, qui solutilet ea, inuenerant Oedipodem, diem tererent: miseras adolescenturei eiusmodi rebus onerabant aures.& dum eas'
perpetuo ingerebant inculcabantque, melio- rem in plerisque ingenii spem atque frugem tamquam in herba, enecabant h). Nimis scholasticorum istorum pertinacia ossu nil
timidius paullo opus aggressum esse Agrico- lam, fuerunt, qui opinati sunt l . Ipse
certe, b) Agricola in ep. ad Ant. Liberum Susatensem: Lucubrat. p. 37S & ep. ad Al. Flogium p. i86
210쪽
certe. ea re, praesertim quum molliori fronte 'suexit, factum esse perhibuit, ut auditores
acerbius effudisse, simul profiteatur. ita, ut 1 haud Agricolae culpa, sed saeculi vitium po tius fuerit, si is inter Germanos suos tantum non profecit, quantum pro exquisitissima sua, potuerat omnino eruditione, & pro praeclara sua, omnique laudo dignissima voluntate vehementer, exoptauerat: & si Reuehlino dereliquis bonarum litterarum in Germania re-1Duratbtibus tantum sordium expurgandum, reliquis. Qui postquam ex Italia, ubi sumi mus,Erasimi testimonio, esse Fotuisset, nisi Pa- ' triam ν tulisset li), in Germaniam rediit, . 'magnum litterarum damnum se fecisse do- luit in), quum ex eo tempore auctorum me moria labi, historia excidere sibi videretur, verborumque proprietas, copia, atque decora deo defluere coeperit optimo Viro, ut metu endum putarit, ne oratio sua horrida, disiecta, & incomposita denuo redderetur, propterea quod studiorum stimulus ipsi deerat in Germania, eorumque exactor atque socius.' Omnia sua, & se ipsum ante omnia adeo sibi '