장음표시 사용
351쪽
non sequenda atque colenda esse viderentur. Quantopere linguae & poeticae Romanae studio capti fuerint initio iaculi XVI, eoque procedente, Germani, ex sequenti aperta nec iniucunda narratione, quam excellentissimus Camerarius, saepius iam, tamquam grauissimus testis, hactenus a me adductus, scriptam
reliquit, haud obscure etiam potest cognosci 0: Memini me adolescentem de qaodam non indocto, sed qui serius has nostraae litteras degustasset, quod hominum genus non moriast, ut Cicero ait, insolens, sed etiam flagrans, in 'rimis studio discendi : de illo igitur cum poetis potissimum delectaretur, memini aliquando audire quum diceret, se non recusaturum, quin caput bi abscinderetur, A rnum
modo epigramma se auctore compositum relinquere concederetur, bonitate ae fama parcuilibet ex omnibis a Martiale editis. Prudenter his addit Camerarius: Hic immodice, Pt videtur, cupidus eruditionis, reperturbato animo quid optaret, aut vel et, ipse nes iebat.
Sed hoc profecto fleri solet, yt ii, qui in his studiis aliquid profecerist, nihil horum dei
ctationi anteponant. Eos videmuN, quema modum his verbu Cicero dicit, nec valetudinis, nec rei familiaris habere rationem, omniaque
perpeti js cognitione σscientia captos,
352쪽
cum maximis curis re laboribus compensare eam, quam capiunt ex discendo, voluptatem. Et hoc ipsum est, quod supra probatum dedi, ubi Pirckheimerum de semetipso loquentem introduxi: Ego tamquam plane a negotiis feriatus, in pistrino me torqueo litterario, non sine bona paletudinis dispendio, amicorum obiurgatione, vulgi denique risu s subsannatione
CAP. V. Intre illos, qui procedente saeculo XVI incredibili suo studio diligentiaque rem eo pomro perduxerunt, Pt Latina lingua tam culta in Germania exinterit, atque ornata, ut in a perfectione non procul abesse videretur, quorum numeruου ingens omnino fuit; primo loco qui ponantur, dignissimi sunt Io. Murmellius, Herm. Buschius, Def. Erasmus, optimi eruditi Hegii discipuli. quorum duo priores insignem in Agexandri Dominati s reliquis linguae impuritatibus ex
scholis eiiciendis nauarunt operam ; quibuae Io. Auentinus suam etiam adiunxit, eam que perutilem. Erasmi vero merita tanta sunt, ut scholae vicum fere litterarum inter Germanos venerentur eum instauratorem. cui in vindicandis litterarum Romanique sermonis sudio UFortunam maxime atque
353쪽
atque fidelem opem tulerunt Viricus Hut- tenus , qui obscurorum virorum ad Orminum Gratium Epipolarum auector putatur,s Hermannus Comes Nuenarius e fortissimus uterque Reu liniana caum defensior. Atque horum praestantissimorum
virorum aetate Latinae linguae, de cuius e
iam orthographia perficienda eruditi se liciti fuisse demonstrantur , adolescentia
definienda videtur; ita tamen, ut virilem- etiam vigorem, siue aureum linguae in Germania saeculum attigerite quale νι hoc esset, summa excellentissimi Melaninchthonis in Angulas disciplinas merita esse-cerunt. Et hoc ipsum peritissimos ostent uit in Germania scholarum moderatore doctissimos grammaticos, interpretes, atque rhetores, elegantis os porro poetas, grauissimosque historicos, ac oratores, facundis os senatores, atque iureconsultos, Latinis os medicos, es bonarum denique litterarum cupidissimos theologos. sua a matio, nonnullis singularum artium disciplinarumque studiis eruditissimis viris nominatta, comprobatur , er eorum principem Ioach. Camerarium recte haberi, ostenditur. Auemadmodum vero superiori tempore potentissimorum Principum elementia ac nobilissimorum virorum fauor
354쪽
uor in Germanis doctrinae eloquent que studia excolendi ardorem concitarunt: sic eadem clemenIia ac idem fauor ardorem hunc aurea ista aetate quam maxima sustentauit et siquidem Principes atque riuitates erigendis bonarum litterarum Uycinis, δε-tiendisque litteratis hominibus adeo inter se certabant, ut quo phuresstroduceret re
publica eruditos, eo florentior is a exi maretur atque ornatior. id quod Cisuesera in primis regiones testari possunt: quo δε-cti ex IV phalia confluxerunt.
ΜElioribus Latinae linguae fatis, quibus
sub XV saeculi exitum & inseque tis initium in utraque, & inferiore& superiore, Germania usa est, cognitis i &caussis, quae effecerunt, ut studium eius magnopere ibi effloruerit, breuiter simul explicatis : ad optatissima progredior tempora et
quamquam ea, quae antecedente capite considerauimus, nec infelicia, nec Musis inimica plane fuisse, confiteri necesse habemus. Illa gnim erant, quae a Melanchthone, siue Peucero, his praedicata sunt verbis: Rediatae tum ab exilio, re restitutae aliquantum artes, mir fico fui desiderio incenderunt, comple rum Germanorum ani nos, pertaesos barbaries; in qua irretiti insulsarum caritationum in
355쪽
r carissimis nexibus tot sese annos proxima aetate frustra re pene nusio vel suo, vel aliorum cum fructu macerarant f omniumque in se
studia conatusque concitarunt ac conuerterunt a). Quemadmodum Romanus sermo tanto cum applausu una cum ceteris liberaliabus artibus exceptus, tantaque contentione certatim cultus ac celebratus, pristinum nitorem in Germania iaculo XVI recuperarat & posteris maiorum diligentia cultiorem a que ornatiorem sese exhibuerit, est, quod hoc ipso capite breuiter exponendum decreui. Et quidem ad Alex. Hegii fidelissimi felicissimique simul doctoris scholam reuertere mihi in animo est: quam complures dedisse Germaniae viros, qui humanitatis studia magno conatu restituerint, superiore capite intelleximus : & ex qua ipsa Io. Murmellium quoque, Herm. Euschium, atque Desider. Grasenum progressos esse, vidimus. Horum praeclara in Latinam linguam merita, magis magisque perpoliendam, breui etiam considerabimus. Nam etsi ii ineunte saeculo XViam floruerunt ; ipsorum tamen meritorum commemorationem in hoc caput reseruandam existimavi,quum sermonem Romanum in Germania viderint restitutum, & tam feliciter vindicatum, ut a perfectione non prOcul ab Melaachth. Declam. Tom. IV, P. 738.
356쪽
cul a besse videretur: tum virorum capite IV laudatorum doctrinae plurimum acceptum . retulerint ; fundatae in Germania humanitatis gloriam vitio quasi eis concedentes. Idem de Virico mileno, Hermanno Comite Num
rio, & reliquis acerrimis Reuchlini, & purioris simul Latinae linguae, defensoribus, uberius infra laudandis, praemonitum volo. Equidem quum Herm. Hamelm annus supra nominatim a me citatis scriptis Murmellii, Buschii, reliquorumque merita luculentissime explicarit, & scripta haec rarissima antea non ita pridem Ern. Casim. 'Maslerbachii Opera in tabernas redierint: potiora dumtaxat, quae ad Latinae linguae cultum, in Germania propagatur, breuiter demonstrandum faciunt, inde proferam, non paucis aliunde adiectis.
Plures praeter triumuiros istos eximia doctrina praeditos homines , praeceptorisque Hegii haud dissimiles discipulos alios in inferiori Germania exstitisse tum, qui scholas passim aperientes, iuuentutem ad limpidos Latinae linguae sontes non minus deduxerint, melioresque litteras aeque magno studio propagarint, quilibet per se coniicere poterit. Etsi enim etiamnum plures olido priorum
saeculorum veterno premebantur, Vt neque id . claram solis lucem oculos attollerent:
357쪽
haud defuere tamen alii innumeri, qui quum iam aliquos id posse viderent, ipsi etiam maia lent melius sapere, ac loqui ci0. Horum numero fuit anton. Liber , sustensis Mesrphalu , qui plurimi ab Agricola aestimatus, i
ad communem aetatis istius scholarum formam docendique rationem mutandamsab eodem incitatus, iuuentutem fideliter ad I 'tinae linguae fontes in Hollandia deduxmulta ea propter a barbaris perpessus, qui, Campis & Amstelodamo eum eiecerunt Conr. Soclenius, Pari ornensis, cui Erasiamplissimas impertiuit laudes: Iutientis,quit, utriusque linguae ad unguem doctus re in viroque scribendi genere mirificuου arti fex, siue prosam orationem malis, siue men , olim inter primos eruditionis proce
praecipuas habiturus c . Alibi de eo de
Goclenio testatur Erasmus, eum Latinas
teras tanta morum integritate comitate
apud Lovanienses docuisse, ut apud illos, istas prius aduersati sint, gnatiosas reddiderise& postquam plurima, quae ad Goclenii Ides ob dilucidum & in prosia & in ligata itione dicendi genus pertinent, protulit, dii demum : syuod se nobi Principes aedicissent egregiis ingeniis habere suum honoi
H G. I. Vossii praef. de Vitiis sermonis ' Adag. Chiliad. II, Cent. 7, n. F9.
358쪽
quemadmodum Fud Italos habetur, Goconisu Miu fuisset Aureus Iacobita Montanuae,
rensis, eo porro roferen us est, quippe quitiisrdienti scholae istis temporibus praste ius, purioris dictionis exercitia ibi instituit;
iace contemnendis scriptis, quae edidit, ut tu uentutem ad bonorum auctorum lectionem alliceret,allaborauit. Vt de Petro Nehemio, Casp. Drobhagio, Alardo Amsteire amo, aliis,ihil dicam , quorum singulorum Hamel-
usellii disciplida gregatim egressi, det releholastica in Ger mania stabilienda praesaressint meriti, longos dat indices, amplissi inis D. Caesarii & Matth. Phrisse i, clarissimo rima tum, optimeque itidem de instaurandis litteris meritorum virorum. adiectis laudibus. Quorum hic, quum'a Coloniensibus theologis munus peteret, ab iis rep tiliam tulit, propterea quos litteris cultior linguisque instructior videbatur , quam ut Coloniensi theologo conueniret e) : eadem prope usus
d) Epist lib. XVII ep. 7. in Ciceronian. p. 378,sci ibit: iuor illud in gemuret posse, qui2quid serio Potaerit. verum mavult obstas esse, quam pol rubus
pene contiguum in e) a Fabricius in Io. Riuii vita.
359쪽
fortuna, qua circa idem tempus Iar. Cerat Snum, Hornanum,Vsum, legimus. Hic enim, quum duro parentis imperio obsecutus Traiectum quae Episcopalis sedes fuerat) profectus esset, ut sacerdotali dignitati inauguran dus nomen daret . & quum barbari saeculi
more quem veluti per manus traditum itae mordicus obseruare quidam perseuerabant, ut piaculum putarent, ab eo vel latum vnguem discedere) ab ossicialium collegio exa minandis presbyterii tironibus deputato, grammaticalis regulae auctoritatem recitare iuberetur: se hanc nescire ingenue confessus est. ζ ad quod responsum e vestigio ex adyto illo sanctiore, ut profanus, iussus est excedere, grammaticamque felicius ac diligentius euoluere, homo doctissimus, spurcaeque barbariei proculcator strenuus. Qui quum Hadr. Iunii, haec ita narrantis D iudicio, cum Xenocrate respGndere tum Potuisset: Equidem ego vellus non carpo et rara destia ita contineri sese passus est, ut nec excusauerit se, nec errorem illorum castigandum decreuerit; contentus viro eiusdem ordinis
erroris magistros illos admonuit, insignis lumniae maculam se ipsis aspersurum mini-
360쪽
ns, ni opportune illi mederentur. Cuiusmodi castigatione factum. addit Iunius, ut
agnito errore Ceratinum reuocarent, in Iuriamque deprecarentur 3 prisci moris excusatione, non enim integrum sibi iusse, a ritualium librorum duetu, & recepto more discedere. his aliisque lenociniis delibutus sacerdotiio inaugurabatur Ceratinuό e qui nimbrum Iunii testimonio Latinae linguae innutritus quodammodo, triuialia grammatices praecepta vel omnino non audierat, vel neglexerat dedidiceratque. Qualis vir fuerit Ceratinus, ex quadam etiam Erasmi, qua eum Pirckliei-
mero diligentissime commendauit 0s, , epistola, cognoscere licet: qua testatus est, eum virum fuisse, qui ita Graece doctus exsti terit,
quentia etiam de Ceratino scribit x rasmus t Eum, issu et efflagitistione potius Georgii Principis per titteras euocaui, non admoesum sperans, futurum, ut 9 . hanc conditisnem non aspernaretur. . Nam 9 apuae suos amplius proriis a publicam professis nem inuitabatur. Suc erit Petro. I sellano, sed Aecem Mosesianis eruditior etiamsi Mojelianam doctrinam dZ ngenium haud vulnriter ab amabam. ep. 9ι eiusd. libri scribit Pirehheimero: Georgi Saxonia Aux crens bris litteris perpulerat me ut mitterem quia seiuno succederet, misi De. Ceratinum egregie peritum miriusque litteraturae. Res non optime successet. 'firtassis ineidit in suspicionem, quod non satis abhoryemet a doctrina Lutheri.