De linguae latinae in Germania per 17. saecula amplius fatis, ab ipso tempore, quo Romanorum arma et commercia nonnullum eius vsum intulerunt, ad nostram vsque aetatem, commentarii, auctore Iacobo Burckhard ..

발행: 1713년

분량: 651페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

371쪽

z88 DE LINGUAE LATINAE

consta . fons refrigerii terre vices obtemperans a quo sillationis gre plenitudo sitienti

mihi doctrine pocula salutaris domu coferat gre. ut suus meus elatatus corpore desidia denigratus. octo D rubidine excellentissimis

efficacissimis doctrine dotiis acuatur. 2 Pesensus meus interior excecatuw erroris nebuloe ' cecitatis perfossuου cuspide elimante lugubripncipe tenebrarum luminoso fulgure diuine pneumatis misericorditer illustrenta. Ob hoe

fratres charissimi deprecemur omnes Pnanimes summum fonIem misericordie. ut insulsis nym cordium infundat rore cari alis vespus nr inclusus ossiis carnis pondere adsum- morsi bonor. eleuetur noticia. re cor sem velatum fantasmatiis lintheo carnis exutus

summu boni; inusitat. intestigendo diligat. diligendo possideat. oe sic mundificetur a P ciis , sanctificetur a dno. S p opationes corpis memorias adipiscatur e ternitatis glians siluatus irrevocabiliter inter cociues fidos ecclesiae triumphantis ubi sedet unica trinitas missatis in solio suaviter. disponens diuina

372쪽

IN GER M. FATIS CAP. V. 289

eelesia siue terrestia. vides eternitatis A , speculo cuncta Isterita. λsentia refutar quod nobis tribuat plasmator omnium cuius regni; es permanens sine fine. Ex hoc proce- mio, quod mihi ita obscurum videtur, ut noua glossa nouaque moralisatione indigeat, diiudicare quis poterit, quali fuerint ingenio, eloquentia ac eruditione homines, cum quibus Agricolae, Reuchlino, Buschio, horumque in vindicando Romani sermonis nitore sociis res fuit. homines erant,ut Erasmus eos describit, qui falsa persuasione doctrinae turgidi, magna confidentia stultitiam suam perdocebant: illiteratiores, quam ut alios docere potuissent: elatiores, quam ut ab aliis doceri se passi fuissent p . Descriptis.

quae sophistae procuderunt, generatim dici potest, quod R. Agricola de Rhetoricis nouiter tum conditis, & in eadem urbe, qua Catonem impressum adfirmaui, exscriptis, iudicauit q): Magnum sanes loquax volumen,

ut deprehendere ex annotatione capitum totius

offeris potui : sed quod male de summa rei sentire cogit, est e quod is, quisquis demum isa scripsit ; videtur mihi forte copiosius de

arte potuisse dicere, quam ex arte. Erant

enim ea, quae vidi, horrida, s quid aliud d T cam

p) de conscrib. epist. P. m. aci. C Epist. ad Ant. Liber. Lucubrat. pag. IN.

373쪽

19o DE LINGUAE LATINAE

cam barbara, s scholarum nostratium so des redolentia. Continget tamen icti fortasse, quod fere sultis solet. . ut re suam turbam

in eniat, α aliis errorem suum allinat. --bent enim velpraecipuum hoc malum deteriora, quod non intra auctores suos sub sunt: nec fere quicquam tam peruerse Me cui non modo patronus, sed etiam sectator non sit paratuι. Alexandro certe, ut eo, unde diuert , redeam, non modo patroni, sed ingentes etiam sectatorum exstitere per aliquot saecula cateruae: quibus errores alleuit suos. Quum prima rudimenta quam citissimo perdiicere oporteat iuuentutem, haec diutissime circa Alexandri tricas Occupata, non modo tempus, rem pretiosissimam, perdidit, sed, prout praelegebantur istae in scholis r , horrore quodam barbarieque est imbuta, ut postea&serius & dissicilius meliora perceperit. Hina

etiam euenit, ut Germania meliora docentibus tamdiu repugnarit: quum nempe paedagogos tam acriter pro Alexandro suo propugnare conspexisset iuuentus. Cuius Doctrinale etsi iure ingeniorum carnificina nominari potuerat : tantum tamen abfuit, ut Herm. Torrentinus, doctissimus Hegii discipulus, integrum illud explodere ausus sit, elegantiae hostium impetum veritus, ut obscu

o Agricola c. l. P. 188.

374쪽

IN GER M. FATIS CAP. V. 29 I

ros dumtaxat, falsos, redundantes, & inutiles plane eius versus emendare susceperit: idque parce admodum ac caute. Crabronestamen vel hac opera sua ita incitaste bonum Torrentinum legimus, ut misere ea a 1chola

sticis dilacerata, apologia defendere sese necesse habuerit s . T r At

s) quae eius in primam partem Doctrinalis Alexandri

Commentariis subiecta est, ita inscriptis: Hemanni Torrentini inter Grammaticos nostrae tempesatis viri litteratis mi Commentaria pulcherrima in primam partem Doctrinalis Alexandri cum accuratissima vocabulorum interpretatione quibusdam mendosis superuacuneisjob euris versibus vel reiectis vel in veriores 9 pianiores mutatis. Continentur his permulta scitu ilignis ma, quae nudis aliis habenturgitismatis. Sunt autem haec commentaria tertioensigata diligenterque ab ipso auctore recognita, aiditis in mareine treminationibus cunctisque vocabulis , notis arithmeticis in isngulas petivas ut facilius inueniantur quaecunque vocabula. es praeterea perfectior &ponior vocabulorum iudex ves tabula, nihla penitus praetermittens sed facillime desideratum Utendens. Item in obtrectator es eiusdem Apo-

Iogia : 9 Epigrammata duo. inum Apologia

elegans admodum sit, quae Commentariis meis multum lucis praebere queat, integram adiicere constitui, praesertim quum satis nouerim, Torrentinum in paucis limorum esse manibus. Hermannus Tomyentinus reue συ octoque viro rimino Ioanni Tom rentino Canonicor. Praemonstratens in Harismo

prouinciae Hostundiae Praeposito, fratri suo salutemptarimam Hest. Audio, mi frate=, nonnullos eorum,

375쪽

192 DE LINGUAE LATINAE' At quod Hegius, mimphelingius, Torrentinim Murmellius, & reliqui, qui ad ex

stirpandam barbariem conspirarunt, tantopere expetierunt, insulsorum autem hominum pertinacia impediti essicers non valuerunt, qui sibi mentiam vetuli eant, vitio mihi Uertere, grauiterque culpare, quod in bis elucubrationibus as- quot Alexandri versus vel vi menaeosos obscurosue correximus . vel ut superuacuos inutilesque susuΓ-mus. Tantum namque tot saeculis approbatum grammaticum temerari discerpique non oportuise. contendunt Huic igitur catamniae paucis respondere necessarium duxi, ne tacendo videar crimen ais Emfere, sicque demκm labor noster irritus pereat. Quicunque igitur hanc nosram in Alexandro emenis

. dando carpit industriam D Iibere scribam, quoi sentio J aut illiteratas es, 9 grammaticae prorsus ignarus, aut certe inuidentia morbo deprauatus insanit. uuis enim vel mediocriter litteratus ignorat, quot

mendos , quot obstini inutiles versus fuerint in ηυ-xandro quod 9 Sulpitius Verulanus, re Aldus Manutius Romanus aliique viri doctissimi perhibent et quorum opera effectum est ut Alexandri Doctria

te, quod vocant, Italiae sobolis explosum sit. Quod tuum quoniam nostris in regionibus fanu di iuae pene impos bile videtur, doctorum hominum homtatu inuidiosam hanc ἐπ Iane laboriosam hane suscepi

prouinciam; ut huius primae partis mendosa quaeque corriBerem, opaca ligustrarem, or re undantia amputarem, praeceptoribus simul O avditoribus consulens. I snamque olim pueri non sine malo nostro e perti sumus, quantus Dioxiis Aiaxaniarum ML

scere, 9 ad υnguem intelligere; quod plerique intra

376쪽

IN GER M. FATIS CAP. V. m

runt,Herm. Buschius demum perfecisse recto putatur, antecessorum tamen litorum laboribus quam maxime adiutus : horum enim viribus barbaries vehementer labefactata impetum sustinere amplius non poterat. CO-

T 3 lonia,

septennium vix possunt. uuando namque pueri eapient hos versus : Credo gradus stinin collatis Connumerandos. Si gradibus fiat collatio Demisos: Primitialis erit vox in qua dicitur esse. Et isos e Personas dabit imperium primas in utroque &e. qui laboriose discuntur 9 parum fruntis' afferunt Multaque id genus Alexandri carmina vel reieci, vel correxi : quod facile videt probatque Iector intelligens Quam igitur culpam commerui, quod pueros adolescentesque graui fultoque labore. leuaui' Alexandri mendas erroresque sustuli. At

. dicet aliquis, laborent adolescentes, ut nos fecimus, nec otio marceant. Siccine ais, bone vir. sed haec. verba tua detestandam prae se ferunt inuidentiam, quum indigneris, ct aegre feras ephebos nunc Dei sim- ω melius insilui, quam tu sisse tutus. Quid hoc. aliud est, quam is dolem, alios idae carpento vehi, qua tu pedibus iter feeisi. Summa profecto δε-i mentia atque peruersitas est, alienae feneitati invia dere 9 Hiorum commoris grauiter angi Verum - ώoc paeso confutatus aduersarius alteram profert Iumniam. Si, inquit, Alexander erroneus fuit,' cur maiores nostri viri utique ter docti, eum non emendarunt ' Facitis es ad haec obieHa responsio. Mae utinam inuidia eareat veritas libere prolata. Erat apud maiores n si os mira bonorum librorum penu- Iriar humanitatis artes cum libris perierant: erant docti quain plurimi, litterati vero perpaπci. Doce-

377쪽

294 DE LINGUAE LATINAElonia quidem diutissime perfugium ei prae

buisse videtur; nam licet Herm. Nuenari cum primis eam ibi antea oppugnauisset, quam Buschius eo venit. hic tamen sophistarum soloecismis & turbine ita agitatus istic . est,

bant enim ea tem sate praeceptores meram bari Ulam o ut Ebrardum Cornutum, Modos significandi, O eiusmodi ρυUiu seia continentur ineptiae, aescipu-Iosque sultiores reddunt, quam acceperunt. Quis

igitur ido tempore Alexandri huius errata corrigeret, immo quis intelligeret aut etiam animaduerteret y Νunc autem Deo propitio humanitatis artes reuixerux t elegantium Iibroxum permatna adesi copia, ut non oporteat nunc barbariem Legeris, non oporteat in Auxanisi labrintho apud Minotaurum

ineuis hoe es ' ola dicere is numquam per L seere Le nil unt. svi Aeneas Sutuitu aisi ora ores, bis rici, portae non in tuHici sine quibus nemo

itteratara euadet. nemo sacras litteras funHtus -- resistet. Verum opuι es ἴr in grammaticae fundamenta Iocare: i, quo per Alexandrum a nobis ea-sigatum 9 interpretatum iam facile futurum spero. Nullus igitur Alexandrinum hunc, quem dixi. Labyrinibum etiereatur ingredi, quem Thesei exemplo peruium reaedita, ἐπ latitantem in eo Minotaurum Avenesque deuorantem, necaui. Sed haec hactenus. Sunt quoque, quibus displicet, quod in exponendis vocabulis , aut pro dictorum confirmatione poeticos

verseus attulerim, putantque, Iatim fui H F ver euos ineptos se plane barbaros, quos solos isse nouorunt, alge inem. Se hi Zoili eum institia 1sa con- rem uenaei sunt: quum ignorent, omnibuν grammati- eis iae moris esse. Nam FPri clauum, si Seruium non viderunt,saltem Donatum , Alexandrum meminisse

378쪽

IN GER M. FATIS CAP. V. 29s

est, ut academiam relinquere demum sit coactus: quae supra laudatum Aesilicam amm, Bartholomaeum Coloniensem, D. CVanum, &alios complures eruditissimos viros, propter

ea eiecit, quod Buschio adstipulati obsole-

debebant quorum alter Ae praepositionibus se; ibens gulaque Virgilii Cormina pro tesimoniis resumpsit.

alter de consertinionUtis a ens multos ocis. ii versurςpposuit. Verum cur non liceat poeticis uti verinbuWin grammaticis' quum his etiam Iideat uti tu sacris litteris: ut non sotam υidere es apud Dierou muni of Augustinum sed etiam apud solum Pau-um, qui saltem tribus epistolarum suarum locis poetarum ver bus usurpatur: ut merito pudere debeat vaniloquentiae suae quosdam nugatores, qui nefas existimant poetas voluere. Sed de hoe alias plura scribemuT, Ffata nent: me in obtrectatores nostrosubuni ricta uir quibus Is quid rationis inest, manifestae veritati tandem cedent. ita autem bruti suri. inanis fuerit apud os omnis quantumuis prolixa ra - tiocinatio. Tu velim, mi germane charis me, n siris opu eulis accurate patrocineris ut assoles, nosque mutuo dirigas. Hactenus Torrentini Apologia. Ad duo Epigrammata, quorum in libri titulo mentio facta est, quod attinet, alterius auctor est Barthoum tu Coloniensis, alterius, eiuSque elegantissimi, ipse TorrentinuW: hoc quum dignissimum diiudicem, quod ab omnibus legatur, apponam. Zoile quid nostros rabido petis ore labores, Et solide damnaι. quae minin ipse capis in Non mihi noxia sunt tua sibila sed tibi nempe Stultititiam prodis, barbariemque tuam.

379쪽

296 DE LINGUAE LATINAE

tam serdidamque reprehenderant scholastia

corum dictionem , & obscuris atque barbaris vocabulis repudiatis, Latina restituere erant conati. id quod Andreas Canter, eruditus vir, ibi etiam tentaverat. Sed tamen, quum Bustillus ab laudato Herm. Nuenario Coloniam reuocatus esset, Alexandri Doctrinale denuo adortus, non prius cessauit, quam

id penitus exstirparit ; limatissimis scriptis

suis, praesertim eo, quod Vallum humanitatis inscripsit, & suo in Donatum Commentano, operose maxime demonstrans f , tantum abesse, ut informis Alexandri textus incorruptum Romanum sermonem praeberet discenti-

sPhoebea eohors laudat. stadia .que pubes .. . Nos legit; inuidia, rumpexe liuor iners. Rumpere liuor iners: aescunt aetate minores,

Quod senior nescis: rumpere liuor iners. commentaria, quibus Epigramma hoc, atque Apo- Iogia subiuncta, impressa sunt Coloniae per Martianum δε merrina a. iso8. . & quibus in meo, quod habeo. exemplo, addita sunt Commentaria in seeun--m partem Doctrinatas Alexanisi ab erudytis moviro Rempone Thessanens Hollandia magistro bonarum artium Par, hi ense pro anhelantibiu Syntaxis potissimam grammaticae spem, luculenter iuresistHre iam dudum in lucem eata. Coloniae ap. eundum

s Busthii scriptorum Catalogum dedit Hamelman. in lib. III de viris in Westphalia illustr. Oper. pag. i66 seq. & in eius vita.

380쪽

IN G E R M. FATIS CAP. V. 297

scentibus, ut aridus pumex aquam citius daturus videretur postulantibus. At Colonienses sophistae, de vindicta porro assidue cogitantes, rem eo perduxerunt, ut Buschius, tam praeclare de cuncta Germania meritus, iterum Colonia relegaretur quum vidissent, eum Reuchlino esse amicissimum, famaeque ipsius acerrimum defensorem. Buschium nihilominus perpetuo, si quemquam alium, R. Agricolae consilium fidelissime secutum, nouimus, quo cognato ipsius, R. Langio, dudum suaserat, ut, quamuis magna esset indoctorum manus, eam tamen auderet contemnere, nec multitudine moueri se pateretur: .

quum ipsa plerumque turba sibi obstaret; &

x iro inter se consentirent, quibus non conueniat cum veritate. quare prouocandos

putauit Agricola litterarum hostes, & in faciem coarguendos: quos ne tunc quidem in viam facile redituros, ac desipere destituros, verissime praedixit: id enim Reuchlinus &Buschius satis deinceps expertos es e, cogno

uimus.

Quae admirabili Buschii in oppugnando

constantia effectum denique est, ut, barbarie ex urbe Colonia fugata, in cuncta Germania mox sit oppressa firmissimis Def. Erasmi, &Vir. Hurtent armis, quibus PhiL Melochthonisa deinceps eons et auit. Prius vero quam T s hio.

SEARCH

MENU NAVIGATION