장음표시 사용
381쪽
hic summa sua eruditione inclaruit, Alexandri Doctrinale ex Germania scholis penitus iam erat eiectum, Circa annum scilicet C D ID VI, quum cultiores grammatici libri ederentur passim in Germania, Alexandri grammaticam, quae sola fere per tria integra saecula in monasticis scholis dominata fuerat, evanescere demum coepisse, M. Crustus adnotauit ss . Grammaticorum enim sordes Reuchlini, Wimphelingit, Bebelli, Simieri reliquorumque diligentissimorum magistrorum discipuli, postquam optimum optimi Hegii discipulum, Buschium, non infeliciter, licet periculosa fatis contentione, id tentasse
viderant, coniunctis viribus ubique expurgatum luerunt. Litterarum studia, viginti. quatuor circiter annorum spatio, non parum
nitida quidem in superiori Germania fieri
iam coeperant: ab anno videlicet XV saeculi octogesimo secundo, quo R. Agricola Hei-delbergae scholas aperuit, ad annum saeculi XVIa Crusio notatum. quod temporis spatium quo breuius pro operis mole videri potest, eo ardentius hominum studium, eoque maiorem inter litterarum studiosos aemulationem exstitisse, coniicere licet. Romani tamen sermonis nitori, ita, ut par erat, consuli prius haud potuerat, quam fontis, ex quo
omnis G) Annal. Sueu. d. III lib. IX, c. I l, P. S28.
382쪽
omnis impuritas adhuc fluxerat, venae essent intercisae; & iuuentuti, ut ex dulciore fonte hauriret, contigistet, turbidos maxime riuulos non amplius consectinti. Inter illos, qui Alexandro exploso in superiore Gcrma nia grammaticas edere coeperunt, sunt D. Alexander Brascanus, Tubingensis Paerit ba, ut a Crusio appellatur, & Dcobus mi richmannus, uterque Bebelli discipulus. Quorum grammaticas institutiones , quum ob
praeceptorum multitudinem atque molem ad tironum captum minus accommodatae
quibusdam viderentur, non ita multo post loco motas, infra audiemus 0. Istorum tamen
6 vid. Cas'. Cruci geri orat. de Ditiis, progressione. 9 incrementis cominae eradita in Acatamia Lias e si& Mittebergensi T. V. Declam. Melanchth p. 37s, seqq pag 383. scribit: In grammaticae tranatu conformanis ad aliquem υum sermonis, ω se, ipia veterum intesistenis, Mua scio an nemu nostrarum quidem hominum prius aliquid mesnopere a tamenti attulerit litterarum furiosis , quςm Bebelius o Henrichmanus. nonnullis de Bobelio interpositis. pergit: Hic Henrichmanus) ante annos 'L Verita precepta ab ipso grammaticae in pretio fuerunt, propterea quod ι ine per 3icuo tradi omnia cernebantur, ρο addebatur exen plorum iduseris copia. Audiui ex patre meo, optimum virum 9βῶ-
Δε mum praeceptorem quo ipse quoquevtereturJ Agis
semporibuπ Georgium Helium nostrae academiae non
ignotum, suis discipulis Gm librum proposuisse, ira
ut eripere cogeret hos verbosas sane commentationis
383쪽
rnen aliorumque ope factum denique est, ut Agexindri Doctrinale tanti antea aesti matum,&tam acriter a sordium patronis defensum, ita posthac viluerit, ut centum iam abhinc annis raro libri exemplum conspectum sit id. . In eodem Doctrinali extorminando a Io. entino, celeberrimo praestantissimoque historico, multa & studiis elegantioribus utilis valde opera collata est. Hic enim ex veteribus scriptoribus, ipsis adeo fontibus, grammaticam edidit hoc in signitam titulo: Idus. Principibus Vile io, Litavico, Arionisio, Literariaeque Reipublicae Boiorum dedicatum. Rudimenta grammaticae de octo partibus orati ix s constructione, Graecorum declinatione seorsum. de Figuris, suantitate sciabarum, Accentu, de Distinctionisin, Pedibus, Carminibus, Ex Varrone, Cicerone, auintil. Diome . Phoca. Aetio Donato : Seruio e Priscianor Terentianor Martiano Capella, codesta. G-teris quoque clarissimis scriptoribus lectita dis obseruata. Encyclopeia orbisque Zoctrinarum in calce. Ioannes Auentinus Thurino-
ast ratae expositiones: atque multis suis id per . quam molesum oc grave. Uixiv adhuc tum Henistichmanus Augu1he Vindel. quum haec de ipso scripsi Cruciger, centum circiter annos natus, sti) Abr. Bucholaer Ind. Chronol. p. m. 3 9, ad ano
384쪽
marus edidit atque recognouit. Studioso grammatica . .
Si ris grammaticam facile Peldiscere pamcis, '. Vtiliore nequis ac breuiore libro. , Non cupio panis, lector, te fallere υerbis e
Luminibus credas sed, studiose, tuis. Conscripserat libellula hunc Auentinus, quum ex academia Ingois adiensii ad instituendum principem Ernesium, De Araoni mut ab ipso Auentino appellatur, euocatus esset: quem deinde Ingolstadiensium professorum rogatu recognitum & sic locupleta tum emisit vi, ut nemo de breuitate& redundantia iure queri possse ipsi videretur: postquam in praefatione Vasiam ita ab se suppletum, ut nihil amplius, quod ad rationem recte loquendi scribendique pertineret, dosistderari posset, pollicitus est, quinque leges δε- condi.
u) Auguste an. isi , , in incisa Milbraniana impr. In epistola ad lectorem Rudimentis subiunera queritur Aventinus, Rudimenta haec sua, quae quinque annis ante ad facilius instituendum principem
Monachii ediderit, iam tum toties ex ossi Iesis prodi isse, elegantioribus quidem formis; at mire ab archetypo aberratum esse: quapropter contendit ab lectore, ut cetera exemplaria, tamquam foetum adulterinum subditiciumque, abdicet: istam vero reis cognitam editionem , tamquam legitimum her
385쪽
endi, quas se ipsum expertum esse testatur, instituendis pueris quam facillimas, praemisit. Quae profecto salutares maxime sunt atque
necessariae. Quum cognitio Latinae linguae obseruatio dumtaxat sit, atque clarissimorum auctorum imitatio, prudentissime Aventinus' praeter cetera suasit, Pt ad bonos auctores e flvendos totis viribus, manibus pedibuSque properetur. Proinde Erasmum & R. Agriacolam eam institutionem utilissimam duxisse, confirmat, ubi grammaticae praecepta quam breuissime traderentur , . Quo vero minus saeculum suum in re litterariae felix putare potuerit Auentinus, odio se grammaticorum quorumdam adminicula prohibuisse, umbratilesque eorumdem praeceptiunculas, adfirmat. quibus ipsi saeculo suo nondum carere plane licuisse, vehementer
doluit ; quum parum, vel nihil potius, iis
pro- H Erasmus suam ea de re opiniouem aperte maxime exposuit Ep. 26, lib. Xll. his verbis : Ego nec hos probo. qui neglectis in totum praeceptionibuου, ex auctoribus priviat loquensii rationem e nec hos, qui praeceptis aHicti, non Persantur in ' oluendis aucto inbiu. Praecepta volo esse pauca, se optima: quod reliquum es. arbitror, petendum ex optimis quiώ-que scriptoribus, aut ex eorum colloquio. qui sic A-quuntur, Ut illi scripserunt .' Haec via in cui nentiacet, non virio, quid super t. nisi ut ad magicas O poturaphias ridiculas confUMMAI: quas noni iamκου adbuo cuiquam usui fuse.
386쪽
profectum sit in erudienda iuuentute, velut nugamentis, quibus excutiendis tempus misse e perdi soleat. Nullo enim iudicio, nec diligenti cura, sed imprudenter ae temere maxime,quaecunque de grammatica re vulgo extabant, legenda atque ediscenda iuuentuti adhuc proponebant nonnulli ludimagistri, haud magni referre existimantes, qualia ista
essent, modo grammatica Vocarentur, quibus principia ceteris artibus utcunque praemstruerent. Vnde factum, conqueritur eruditissimus tria. Volmari- x), ut vix multorum annorum spatio, magna contentione, vigilanti studio atque labore emergere pD- tuerit Germaniae iuuentus: quum ex aduer
so paullo post nulla iniqua opera, immo per lusum quemdam ac somnum, & quasi dormiendo, eo doctrinae peruenerit ; idque intra paucos admodum menses, quo sibi puero aut adolescenti ceterisque tuis aequalibus compluribus aRnis aegre adspirare licuerit. Peritos enim recte instituendae pubis ubique se obtulisse, addit Volmarius, artifices, id unico operam dantes, & certatim pro se quisque Contendentes, ut teneri animi nonnisi opibmis utriusque linguae principiis initiati, praecisa prorsus omni ambage,compendiaria via,
M ap. Henr. Stephan. de bene instituendis Ge. lia-guae studiis, P. 38 seq. '
387쪽
quam celerrime eo, quo tendebant, peruenirent. Eximio hoc & singulari studio accidisse , certissimum testem habemus Er simum y , ut iuuenes praecurrerint senes, sminores eo profecerint, ut his, quos praecepto res habueram, Vsi vicissim potuerant praempere.
Peritis istiusmodi artificibus, quorum Opera tantum bonum contigit Germaniae, Auentinum adnumerandum, puto. Docendi saltem legibus istis quam maxime Vrgebat, ne praeceptores in grammaticis diu haererent, sed ad ipsos auctores, clarissimos dulcissimosque fontes, festinarent. Vrbanus Regius quoque salutarium praeceptionum plenissi
ma epistola, ad ipsum Aventinum scripta o, huius industriam & propensam bene faciendi
voluntatem mirum in modum extulit, quod iuuenum passim errantium misertus Veram iis monstrauerit semitam. Namque multorum annorum periculo plusquam durissimo, quod in docendis pueris expurgandaue lingua vitiligine non sine pulcro discipulorum fructu fecerit, constitisse sibi, & prope quotidianis molestiis occalescentem se demum didicisse, confirmat Regius, necessaria quidem
y ep. ad Pirciseimer. huius familiar. epist. lib.
388쪽
esse grammatica praecepta, ea tamen, quoad . fleri possit, quam paucissima esse debere, modo sint optima ; σ quo pauciora, eo facilius oc
usque bonam indolem ad eloquentium auctorum lectionem componi eruditissimam. . Et
hoc ipsum est, quod Auentinus quinque istis suis docendi legibus tam diligenter scholarum moderatoribus iniunxit. Qui egregium plane institutionis suae dedit specimen, is ,1upra laudato Boiariae duce Erneso a quem Aventino praeeunte sine onerosis laboribus& in aulae deliciis breui grammaticam perdidicisse, idem Regius testatur: id quod totam Angilostadensem academiam tum viis disse, scribit, quum Princeps hic, annis quidem puer, eruditione autem veteranus luc
lenta, & supra aetatis istius captum graui oratione, quem Aventini ductu in re Latina profectum fecerit, ostendisset. Cuius Principis
exemplum ut Germaniae iuuentus ante oculos sibi tum posuisset, exoptauerat Regius. Quum idem hic Princeps Ernestus Aventini ei ac dexteritati in instituendo ipso adhibitae praeclarum impertiuerit testimonium ; &Rudimenta eius grammaticae, in quorum fine testimonium illud cum posteritate communicatum legimus, in paucis oppido bibliothecis inueniantur: si id adsci ipsero, mel
ctori non ingratum facturum, spero, siqui- V dem
389쪽
dem argumentum, quod pertracto, egregie illustrat. Arionsus Dux Boiorum. Praesines inque Rheni iuuentuti Boiaria, praeceptor busquo ceros ad honestri litteras animos optat. auoniam neminem magis decet curam habere, quam Principem, ut iuuentin ipsa recte instituatur. Ego vos iuuenes atque ludi titterarii magistros, praecipue regionis nostra Boiariae, hortor, admoneo, atque a vobis postulo, ut Grammaticam Ioannis Auentini,praeceptoris nosri Melissimi, legatis ac doceatis, senim facillima, breuissima, ct Gilissima omnium, nihilque sua breuitate, quod dignum sciatu esset in hac re, omisit. Audiui ego Nicolaum Perotum, pontificem 'pontinum, A dum Manutium Romanum, sed ex nusia tam facile re breuiter re absque omni verbere, addere in aulicis turbis, ubi tantum es litterarum odium, didici ea, quae specitant ad recte loquendi mentiam, quemadmodum ex Auent no e profectum lilius bonae institutionis, quamuis alias saepe, nuper tamen optime expertuπsum, quando oratione publice in nostro Dm
so Angil adensi habita, summo is nostra re
publica litteraria magistratu me abdicabam, ut consuetudo fert, eam orationem in testimonium villissima eruditionis nostra subscribii simus. Aequum est te imitari Principem ruum, re unde ipse profecit, crede, ae te ibi non
390쪽
mediocriter posse proficere, dignumque esse ,
viamtu intendas neruos tuos. Accedit iudicio nostro consensus philosophorum totius Academia nostrae Angilopadensis, qui iliam Muentini mei grammaticam ex omnibuι dignam iudicarunt, quam publice legerent. Proinde tu, studiosa Boiariae iuuentus; 'atque vos, P ceptores diligentes , experto credite , atque praeter ceteras Grammaticam Aventini legite, euoluite, discite , sentietis breui commodum, re rem facietis nobis iucundissimam, quam suo tempore liberalitate ae munificentia nostra Irosequemur. Valete.
Postquam optimus Princeps in ipsa oratio-. ne sua ab imperatores, regesque apud quos litterae & litterati in pretio fuerunt, strictimenarrauit, & quantis in deliciis Graeci ac Romani principes eruditos olim habuerint,
summatim commemorauit: de sua aetate ita loquitur. Nouilis probe , quemadmodum Hibertus diua memoriae Pareny meus, litterarum amantissimus fuerit, cui Nicolaus Cus nuέ, vir undecunque doctissimus dialogum de
globo nominatim inscripsis Notissimum est,
quantum in litteris, peritiaque multarum lin- Caesar Augustus, auunculus ac dominin me V a cle- quae Epistolam continuo sequitur in Rudiment.