De linguae latinae in Germania per 17. saecula amplius fatis, ab ipso tempore, quo Romanorum arma et commercia nonnullum eius vsum intulerunt, ad nostram vsque aetatem, commentarii, auctore Iacobo Burckhard ..

발행: 1713년

분량: 651페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

401쪽

318 DE LINGUAE LATINAE

quum eloquentia subtili iuuenis exceduisset, sbarbariem incultamque linguam libris ad hoe compositis insectatus esset, tandem senior ctin s barbaro voces admittere, re incomptam locutionem essundere bonum duxiti quod

Abi persuasisset, ut scribit in epistola quadam,

incere Christianae purum aptumque sermonem. An dissimulet callidus, an quod sentit, dicat, nescio. & quae sequuntur p . Quamuis Erasmus non nominatur a Stre-baeo: eum tamen his verbis innui, facile, mea quidem sententia, patet. Ipse certe, quum prouectiore paullo esset aetate, praeter quam quod orationem quasi rerum vestem statuit, ita, ut vestis, quae decora sit puero, non deceat senem: nec, quae feminae congruat, viro conueniat: nec, quae deceat in nuptiis, deceat in funere: nec, quae laudi data sit centum annis ante Erasmi aetatem, haesit probata immo sibilis omnibus excepta

omniumque risu: se de Latini stili formula superstitiose sollicitum fuisse, negauit, sat habuisse se ultro professus q), si utcunque non

spurce loquens intelligi potuerite non uno loco declarans, quantum a Christianisino abesse

p) de Verborum Electione & Collocat. lib.II. p I 3. q) cp. q. lib. XXl in Ciceronian. p. i 6. de se ita scri-

Dit . Era mus ne adfectat quidem ridiano more dicere, non ablinens a vocibus Theologicis, incersen ne

a foro is quidem.

402쪽

IN GER M. FATIS CAP. V. . 3I9 esse sibi viderentur, qui in bonis litteris,uelut

ad scopulos Syrenos consenescerent, praeser tim apud Italos. omnem Christianorum vitam magis ad bene vivendum, quam ad omnate compteque dicendum, spectare, alibi dixit r . Idem igitur statuisse videtur Erasmus, quod vitae Resinaldi Poli auctor censuit s):

Christianam pietatem in paucis admodum repertam fuisse, qui Latine ornateque scribendi laudem sunt consecuti. Sed tamen, si in nemine praeterea Italorum esset reperta, quod statuere durum forsitan foret atque inhumanum, in Aonio Paleario atque M. Antonio Flaminio, piis maxime hominibus, eam sane οὐ

fendere licuisset admirabilem prorsus atque suspiciendam. Id quod pluribus verbis commonstrare in praesenti nihil attinet: ad ipsam

potius rem reuertor.

De VLRICO HVTTENO, Equite Franco,

elegantis ac peracris ingenii viro, meliori fortuna dignissimo, ut pauca quoque, post' quam insignia Erasimi in Romanum sermonem merita attigi, proferam, promissa supra a me facta me admonent. Cui videlicet cum Erasmo iucundissima prius intercessit consuetudo, quam eam Lutheri caussa dissoluit:

403쪽

31o DE LINGUAE LATINAE

uersarios, ita contra veterem etiam hunc suum amicum acerrime defendit. Antea ho- nolificentissime de Hulteno senserat Era-

simus, quum animus ipsi praesagiuerat, eum magnum aliquando Germaniae futurum esse

ornamentum, postquam eruditum atque ii manum cognouerat eum adolescentem, cuius ingenii lasciuiam, uti loquitur, aetatis ac cessionem correcturam sperabat . Uerum euenit denique, ut gloriosum egentemque Vocaret militem, quem non ita multo antet totum ferreum nuncupauerat, qui non calamo

tantum, re lingua, sed re Mavortiis armis pugnaret. & quem Latinae linguae appella --rat prius delictum sse. Et certe quo fortius cum inscitiae magistris osse leporis festiuita- . tisque

') Erasm. ep. ti, lib. XI. & ep. 26, lib. XII. s)ep. 3 , lib. VI ep. ita, lib. XIX. ep. 29. lib. XXIX. in Ciceron. pag. 9 de Hultent stilo sic iudicat Erasinus: sat splendoris & copiae praestat in oratio.

ne soluta, in earmine felicior erat. - i ss) qui quantopere inHuttenum ea propter debaccha. ti vicisti in sint Pirekheimerus in epistola suaApologetica Luciam Piscatori pnemissa exposuit scribens: Germaniae nostrae spem certissimam, Histricum Hum tenum, & nobilitatis semmate clarum, 9 ingenio aceruritione praestantem, non Mum pseudo-G: si num appellare. sed etiavi, is diis placet, tali viro palam minitari audent, a' omnem destrisionem penia rus adimendum esse, censent: nemo, inquiunt, nobilitate excusandus et Metur, quin potius maioribus suis AEUenerans poseris omnibus Juae ignobititatis relin-

404쪽

tisque plenissimis scriptis decertauit ; eo meislius de Latinae linguae decore vindicando promeruisse, videri potest Hultenus. qui praeter virtutes & genuinum splendorem totus canis didus, cultus atque elegans Herm. Nuenari visus est 0 ; quique litteras ita coluerit, ut nullum barbaries hostem senserit acriorem. Hic enim ipse est, quem cl. Iac. Thomas, us ti), & cel. Morhofius ru) verum obscuro

rum virorum ad Orminum Gratium Epistola. rum habent auctorem 2 quamuis non ignoro, a P. Iovio & aliis Reuchlinum earum a

num epistola, lib. II epist. iIlustr. viror. ad Reuch-lin. t. 3, b. quam cl. Maius vitae Reuchlini inseruit P. n. seq. t0 in praefat. P. Manutii Epistolis pretem. vhi m tenum ria uti operis auctorem esse, certa fide exploratum se habere, confirmauit. u) Polyh. litter. I, cap. 23, g, 63. v fidem hae in i Iovio habuit Io. Cunc Dietericus; qui in Programmate supra citato, postquam obscuri viror. Epistolas nominatim Reuchlino vindicauit, adieeiti qui liber avide coemptus adeo grauiter perineulit Coniurationis principem moebbatum, ut δε- thali dolore saueiatus interierit. vid. cl. Maii vitam Reuchlini, p. 423 seqq. ubi multa memoratu digna de Epistolis his proferuntur, pluribusque declaratur verbis, Eramum insitutum haud probasse, moleste admodum ferentem, se earum a quibusdam haberi auctorem. Primae etiam ibi prioris episeolarum

405쪽

3χ2 DE LINGUAE LATINAE

edocere nos voluisse, Hermonum Comitem enarium, Ubicum milenum, Reuchlinum,

Buschium, Corium, pluresque, laboris societatem quassi ineuntes, epistolas istas in Ormini Gratii inuidiam contexuisse cx). Quisquis

vero earum fuerit auctor, siue unus exiliterit. siue plures, cuculiatorum theologorum barbare Latina lingua scribentium stilus tam accurate iis expressus es, ut, ubi prius exierant, miro monachorum exceptae sint applausu,

aut- istarum voluminis aditionis mentio fit a cl. Maio. in Aldi Manutii scilicet incisa volumen hoc esse impressum. vidi & ego hanc editionem: at, Ut Uere dicam, volumen ex Aldina typographia prodiisse mihi non videtur: sed parum abest, quin credam librum in Germania esse impressum, & locum esse fictum, ut nihil non in epistolis esset simulatum. Praeter enim quam quod in calce libri haec leguntur verba: . Et sic fisis episeolarum obscurorum visorum Deo gratia eiusque sanctae matri. In Venetia impressum in impreseria Aldi Minutii non Manutii):

Anno quo supra: etiam cauisatum es, ut in aliis, nequis auriat pos nos impressare per Aecennium per illuseris um principem Venetianorum a nec opicum Aldinis conuenire mihi videntur. Ut hoc etiam obiter addam, ultima editionis huius epistola est, quae a VHipatio de Antuerpia scripta fingitur, &cuius initium est: Venit ad me unus re igiosus. eui in editionibus, quae istam insecutae sunt, plures epi- stolae sunt subiectae.

x lib. IV de Viris in Kes phalia eruditione & scriptis illustr. Oper. Histor. pag. 393, & in vita Businia

406쪽

IN GER M. FATIS CAP. V. 323

auidissime ubique ab ipsis coemptae, utpote qui sibi initio persuaserant, eas in Reuutini contumeliam, monachorumque fauorem esse emissas : & qui, quum vir quidam egregie doctus, at nasutissimus, cui rei veritas minus latebat, coram ipsis fingeret, se stilo nonnihil offendi, eum consolati sunt 3 dicentes, spectaris orationis cutem, sed sententiarum xim. Nec rei veritatem deprehensuros eos umquam filisse, nisi quidam epistola operi addita lectorem admonuisset, rem non esse

y ep. 3I, lib. XXII. Et tamen is, qui duobus abhine

annis obscurorum Virorum Epistolas Londini odia dit , easque Isaaco BicherstaT Armigero, Magnae Britanniae Censori, nuncupauit, credidisse videtur, argumenta Epistolarum non ficta, sed seria omnino esse. editorem id sibi persuasta, ex his certe verbis, quae in dedicatione protulit, non temere aliquis colligere posset. Patere, Cato Britannice, ex ob soletis saeculi superioris ruderibus, altaque, quam supersitio intulerat, ignorantia Ulud Arcadicum hominum oecioseo Theologorum Magistrorumve nomine insolenter gloriantium pecus arces; 9 aeter . na licet nocte Elnos, a tenebris tamen ad lucem, a mortuis ad vivos prouocari' & quae extrema dedicatione leguntur: praeludant hae obscurorum Epy lae, quarum elaborata ba baries 9 se eoismi legen. rem in cachinnos soluant ω quicquid ri lauti vanaeque euitatis in pectore res et, exhauriant. - - De 4nique obscuri isti homunciones , quibus nihia quicquam vixit imo us, longo pos tempore iam tandem

407쪽

3 4 DE LINGUAE LATINAE fungus possit esse stupidior ' Postquam igitur

odorati demum erant monachi, quomodores sese haberet, ita debacchati sunt,ut solicum Breue, uti loquuntur, magna auri vi extorserint, quo obscurorum virorum Epistolas ementes, vendentes, legentesqUe e communicarentur. Quo facto, B. Ρirck-

heimerus, ad Hultenum scripsit, suasorque fuit, ut Libri titulus mutaretur, & pro Obscurorum Virorum Epistolis, Curorum Vir rum Epistoia inscriberentur, ut nebulones pecunias dilapidare denuo cogerentur Q. Ad Orminum Gratium, ad quem Epistolae scriptae finguntur, quod attinet; licet is laudatissimi Herm. Ruschii popularis fuerit atque condiscipulus a), vir alioquin non indoctus ab I amelmanno, ipsoque Erasino dictus b): se

resipisdunt; famam, quam olim non potuerunt, conantur nunc aucuparia coaetaneis suis audiri pis meruerunt, nune in spem 9 lectores O emptores biconciliandi veniunt. πι Pirckheimer. in epistola ad Vir. Hulten. quam Riγtershus de illius vita Commentario adiecit p. 24. in qua scribit Pirckheimerus, monacbos mirenum obscurorum auctorem ese, clamitare.' a lib. IV de Vitis in stphalia cIar. Oper. histor.

p. I98.

O ep. ad Pirckheimer. famil. lib. ep. 28. vhi haec verba leguntur : Quod venit in mentem Gratis, Ut suas litterulas turpiter seruire velut quorumiam istultitiae, seu potius ambitioni, quum eo videatur in-

408쪽

IN GER M. FATIS CAP. V. 32s'

se tamen quam maxime tum opponere coepit, quum Alexandri Doctrinale explosum luerat Buschius ; & in primis reprehendit,

quod hic in Commentariis ad Donatum scripserit: eos magnis etiam Theologis, Docto risus atque Magistris utiles fore atque necessarios. Nullam vero aliam ob causam a barbarorum theologorum partibus flatit Orminus, quam ut amplissimum ab iis reportaret beneficium, quod praebendam appellare solent: idcirco cum Iacobo mustrato consilia sua contra bonum Reuchlinum consociauit: qui in Ortuinum acerbissime vicissim est inuectus, aspere satis eum tractans, ut hominem, qui vix litteras balbutire nouerit analphabetus, quum tamen oratoriam poeticam- . que docere gloriatus fuerat. In hoc contra Ortuinum & summum eius patronum Hochstratum certamine tam strenue pro Reuchlino pugnauit Huramus nΟ-ster, ut a Plackheimero optimus vocatus sit

genis praeritus, ut si vero iudicio iustam operam ariiunxisset, inter eloquentes ae litteratos haberi potuisset y Nune non alio facinore natus es, nisi quod

Iumniatus es Reuestinum 9 huius amistos, quodque quorumdam infanti malitiae, mercenarium ciboque conoesum rhetorculum praebuisse videatur.

Q in epist. paullo ante citat. Eis vero vel hoc sola. quod inter Reuchlinisas numeratum se haud obis Dum viderit, sinsulari suo in erudisistimum homi-

409쪽

ars DE LINGUAE LATINAE

Reuchfinissa d utpote qui nihil magis in optatis habuit, quam ut interirent, & emorire tur, qui surgentibus impedimento essent ii,

teris 3 quo aliquando enascerentur viva pulcherrimarum virtutum, quae toties isti contriuerant, plantaria.' Equidem tam conflanter a Reuchlini partibus stetit Hultenus, ut, quum omnes boni optimo viro, qui ceteris quidem rebus omnibus superior videbatur, sycophantiis tamen, mendaciis, conui ctisque, ut superiori capite demonstraui, lo ge vincebatur, timerent, partes eius haud deseruerit , sed ipsi cum reliquis iustissimae caussae defensoribus opem ferre perseuerarit quam fidissime. Deterreri se passus non est, etsi

nem studio satisfeeisse se, eredidit Huremus, lib. II. epist. illustr. viror. A. I. eo tamen haud contentum, se fuisse, satis declarauit, quando ad Iulium Pnugh, in Italia tum commorantem, Augusta Vindelicorum, quo cum aula Archiepiscopi Moeuntini Alberti ad frequentissima ista Comitia m. si8 acta abierat ita scripsi: Ipse mihi negotium bis diebusfecdbcurrendo, ambiendo, apprehendendo, dum optimum quemque ex autis principum in partes Capnionistraham: quamqvam hue ultro illi eoncedant, Me iam opus fit parare nobis amicos. Sibi id curae fuisse, ut ad Reuchsini partes, quosquos in principum *ulis aptos esse viderit, traduceret, dudum H. Nuenario confirmarat elegantissima epistoIa; qua compures clarissimas nominauit Geruaaniae viros. qm cum Reuchlini sociis faciebant. citata modo Hulterii

ad Iulium Pnuo epistola subiecta est eius Nomisi.

410쪽

IN GER M. FATIS CAP. V. 32

etsi plane non ignorasse videtur, multos sub innocentiae scuto periisse, auroque loquente cuncta silere. Adversariorum certe opibus& potentia quam maxime pressum esse Reuchlinum, supra cognouimus. Hic licet potentissimorum auxiliis numquam destitu tum se conquestus sit:. pro suae tamen naturae modestia, pacem plus, quam gentium &nationum bella, vel diffidationes, cupiuisse se, adfirmauit d). Quando vero Camerarius, summorum virorum fauorem Reuchlino haud defuisse, sed omnium, qui amauerint, aut videri saltem voluerint amare eruditam doctrinam, studia tam prolixe, vel tam effuse etiam praestita ei fuisse, ostendit c, ut ipse Reuchlinus alacritate ossensus fuerit; mirenum cumprimis intelligere se, prodidit Camerarius, dum paullo post addidit, Hult

num acerrimo ingenio, animoque confidentis mo virum, litteris per quam eruditum, litigamus monachos cum Capnione varie exagitauisses illam factionem vehementis is scriptis, es aliquando post armis quoque expeditis ari tum esse. Quare etsi magni ad vitae finem usque fecerunt amici Hultenum suum, propter doctrinae eruditionem ingeniique praestantiam mirifice eum admirati: sed tamen,

d lib. II ep. illustr. viror. r. q. b. H in Vita Melanchthon. P. I

SEARCH

MENU NAVIGATION