장음표시 사용
431쪽
Magna est studiosis omμibus in Germania eum barbaris lucta, spe ingenti, fore, ut permuincamus, ac littera vigeant. iam enim despectius audiuntur magisterculi, re recte se ubiaque stadia excitant. Ips1 Melanchthoni eodem isto anno scribere licuit u : Videor mihi videre aliquot locis reflorescere Germaniam,planeque moribus f communi hominum sensu mitescere, ου quasi cicurari, quae barbaris olim disciplinis stera, nescio quid immane, δε-
lita est spirare. Enimvero Germaniae iuuentuti contigit tum, ut saluberrimis erudiretur praeceptis, & ipsos artium fontes ex optimis auctoribus adfluentius hauriret; postquam hic natiuum ac sincerum. Aristote .lem, ille Auintilianum Rhetorem, hic Plinium tantum non ditissimum paedesae, ac veluti quoddam copiae cornu, ille argutias sed arte temperatas, porrigebat. quibus mathematica accedebant, item poemata, oratores, promsessoribus non proletariis b): & quidem auctores explicati cum adolescentibus in acade- .miis atque gymnasiis Germaniae ita relegebantur, ut omnia inter examinandum cum
praece . u in nobilissima oratione, quam eodem anno inu: Wittebergae de Corrigendis studiis habuit, T. I De
H Melanchthon ead. orat. p 496, vi ea in Wittebe gensi academia aceiderint. optimi ae sapientissimi Principis Friderici auspiciis factum, confirmat. .
432쪽
praeceptis enarratis diligenter conferrentur, & ipsi adolescentes ad rei grammaticae & Latinae linguae cognitionem non satis instructi, in utraque re aliquem progressum facere cogerentur ψ. Haec omnia ita dicta nolim, quasi ego nihil superesse iudicem, quod Germania MELAN.
CHTHONI suo acceptum referre necesse ha beat. Tantum haec vitio ipsi debet, ut communis sui Praeceptorta titulo semper eum conindecorarit, quo honore omnes boni longe disgnissimum eum censent. Is enim fuit Melanchthon, qui, quum singulari in recta studia esset pietate, bonasque litteras ac renascentes Musas quam maxime uniuersis com
mendatas vellet , illarum causiam omnium diligentissime fortissimeque tutandam susce pit, aduersus eos, qui vulgo sibi in scholis doctorum titulos ac praemia, barbari barbaris artibus, hoc est, vi & fraude arrogauerant, &malitiosis fere ingeniis homines retinuerant. Non pauci eo tempore, quo Melanchthon mittebergam venerat, exstiterant in Ge mania, qui iuuentutem in felix istud littera.
rum certamen alicubi descendere conatam velut x Arn. Aurenius in oratione de disciplina Seholae
Rostochianae, quae una cum Melanchthonis praefatione huius Declamation, T. IV, p. ι76 seqq. inser-
433쪽
velut e medio cursu, commento plus quam Thracico iam reuocare tentabant: dissicilius esse studium litterarum renascentium , quam utilius e Graeca a quibusdam male feriatis ingeniis arripi , ac ad ostentationem parari rdubiae fidei Hebraea esse e interim a genuino lisei teras cultu perire e philosophiam desertum iri, & id genus reliquis conuiciis y . Cum hoc indoctorum insulsorumque hominum grege Melanchthon per omnem vitam suam acerrime decertauit. utpote qui magis' fuit, qui re animum re linguam discentium quum doctrinae copia, tum exemplo formare
poterat a): & in quo plus doctrinae & sapi
entiae fuit, quam in toto sciolorum multa α
magna crepantium grege: qui denique non
de mittebergensi tantum academia, sed de singulis per cunctam Germaniam scholis bene meritus est, quod primum saluberrima de instituendis iis importiuit consilia ; & omnes praeterea disciplinas recensuit, in luculentum ab ipso ordinem redactas; nec non in optia mis
y Melanchthon. Deciam. T. I, p. 683. M id coram admiratum se esse genuinus Melanchthonis discipulus Io. Caselius testatur, secund. Luhiad. B. 3: ubi Melanchthonem auditores suos saepe ho . tatum esse. scribit, ut, quorum ipse initia 1idcliter depromeret, ea ipsi porro perdiscerent: nec aliud quicquam eum saepius docuisse. quam ut in conspectu collocarit, quae deinceps discenda essent.
434쪽
mis Latinitatis auctoribus enucleandis mul
tum temporis insumpsit a . Vel ob id igi
tur optimarum litterarum ac artium oe restaurator, s conseruator dicendus videtur Melanchtho n, qui omnem doctrinam, quae vaga quasi re dissipata prius exsiterat, colleg rit atque in certam reuocarit rationym b).
Qui nisi segetem sevisset,an multi ex posteris, quod
ad iudicandum utilia iacebant usque ad id tempus stultissimis rixis, nihil ad rem pertinentibus, obruta. nemo plane de artis in bonis auctoribus legendis, aut grauibus controuersiis iudicandis usu quicquam adhuc monuerat. quare Melanchthon, ut ex immensis illis voluminibus necessaria. praecepta, quo rum vis atque V sus conspici antea non poterat, quum in aliarum inutilium praeceptionum turba tam terent, eligeret, exorari se passus est. Quo i vero Rhetoricos libellos ediderit, alias longe caussas sibi fuisse, perhibuit: huius enim artis scriptores, non ita, quemadmodum Dialecticorum vulgus, accusari ab se potuisse, scribit; quum nulli adhuc exstiterint tum auctores, nisi Optimi, Cicero & inintilianus, quos in hoc genere adeo excelluisse, iudicauit, ut omnes Graecos, quorum scripta viderimus, vice- Tint.quare non fuiss censet ut recentium si pia d siderarentur; seque suos Iibellos rhetoricos edidisse, ad firmat, ut Rhetorices cum Diales a cognationem ostenderet: quos his, qui Ciceronem & Quintilianum legere constituerint, profuturos esse, non spe rare, sed confidere ei licuit. vid. Cris. Melanchthon.
435쪽
quod meterent, habituri fuissent, valde nonis nulli dubitarunt Q. Postquam Agricola atque Reuchlinus studiose antea operam dederant, ut barbari Germani grammatici prius euadere, quam elegantes esse studerent, siue,Vt pure prius eloqui rem discerent, quam ornate eam propOmnere tentarent: & postquam Hegius, huiusque eruditissimi discipuli in barbarismis aesoloecismis ex oratione eliminandis diu vehementerque laborarunt. huiusmodi porro magistrorum desiderabatur opera, qui Germanos copiose ornateque loqui docerent: 'quemadmodum Agricolam & reliquos litterarum restauratores, veteres diligenter imitatos, pridem locutos fuisse, vidimus. Hac in re Melanchthon in primis Germanicae i
uentuti, quoad in uiuis fuit, praetuit: cuius eruditionem Rouulini potisssimum consiliis atque disciplinae deberi, supra cognouimus λ&qui non ad suae modo patriae utilitatem ac decus, sed ad omnis Germaniae eximium o namentum eidem suo cognato natus videbatur. Eum iam tum, quum in academia Hei-delbeetensi iuuenis a/modum commorare
tur, exercendi stilum scribendique rationem suo exemplo suscitasse, a Ioach. Camerario, quo ita familiariter usus est, vi nemine famialiariusa
436쪽
A:liarius , & quem dignissimum summarum laudum suarum nactus est praeconem, notatum legimus d . Nam bene dicendi curam per sese vegetiorem animum reddere, statuit Melanchthon, & quidem adeo, ut quid in quaque re maxime conueniat, aut prosit, rectius perspiciat. ut enim corporum robur Oxercitio confirmari videamus, ita fieri posse, negauit doctorum sapientissimus, quin heb scerent eorum animi, qui nullo ingenioso labore excitarentur. Quare neminem de hominum ingeniis melius mereri , arbitratus est, quam qui dicendi exercitationem adi uent. Et hoc ipsum stili exercendi studium, quum Wittebergam colicessisset, iuuentuti magnopere commendauit, dilucide commonstrans, nisi ea sese ad bonorum auctorum imitationem componeret, recte dicendi iud candique facultatem prorsus esse desperandam ce . nec frustra; nam ex quo tempore Z Me
d) de Vita Phil. Melanchthonis Narrationis P. I edit. Ucegelin. an. Is66. Narrationem enim hanc sae-- pius & in Germania & in natauis esse recusam, na
H vid. supra iam a me eommendata elegantissima Phil. Melanchthonis desudio artium ricendi ora- tio. T. I, Declamat. p. 389. Praeter Ciceronem P. Terentium, in primis atque Iulium Caesarem assidue legendos commendauit iuuentuti, ita tamen , ut Ciceronem potissimum sibi proponeret. Omnique studio effingere conaretur: Tantum enim
437쪽
Melanchthon mittebergensem academiaria doctrina sua beare coeperat; haec nouum plane ab ipso eruditionis lumen in se translatum sensit. Enimuero licet ea eruditos antea habuerit doctores, quam Philippus Biderici Electoris auspiciis eo est arcessitus: quorum numero praeter Eusebium Herm. Tutichisae cum primis fuit, laudati Murmessii auditor: qui Lipsiae etiam bonas litteras tradiderat, priusquam mittebergam abiit; quo postrinmo loco Lutherus tanti operam eius aestima
uit, ut ipsi scripta sua, quod stilum specta
bat, saepius corrigenda dederit f). rudis tamen faeculi squalor detorgi, litterarumque cultus ante Melanchthonis aduentum penitus enitescere ibi non potuit; dum cogitationum sollertiae explicationis officiebat adhuc obscuritas, nec optimarum litterarum attiumque pulcritudo ordine ac elegantia prius conspiciebatur, quam sapientiae horror qui-
aberat, ut vilius geyeris artificem sine imitatione, fieri posse statueret, ut Poetam aut oratorem exsistere posse, negaret, qui nullum certum proponerevsbi exemplum, ad quod manum quasi dirigere li-
Herm. Hamelmann. orat. de Doctis westphaliae viris Op. hist. p. IM. Idem Tutichius est, qui vel' Primus, vel cum prinus primam aetatem in ludo Lu- . naeburgensi recte erudii ; vid. Io. Caselii cit. ad lin
438쪽
quidam doctrinae veluti serenitate Mela chthonis ductu est depulsus D. Miser bat scilicet eum iuuentutis, quum videret, optimis quibusque auctoribus velut ordine motis, in pretio esse, amari, teri libellost quosdam quorum alii simpliciter inepti erant, alii etiam perniciosi D. Hinc iure a Caselio is habitus est, qui politiores litteras primus Wittebergam intulerit,erae omnibus praeclare de Saxonia meritus g . & cuius
oratione, quam an. Iso7, undecim ante Melanchthonis in eam aduentum anuis, quum Iodoeus Trustrer, theologiae professor, academiae non ita pridem Conditae rector electus fuerat, habuit; ipsius huius Trutiliteri eruditionem mirifice praedicauit, cuius ingenii monimenta Parisiensis schola in manibustum habuerit, nec probarit solum, sed ista etiam admirata propter unum Trutfitterum Germaniae pliutribuerit. Quanta tamen caecitate vel in hac luce, qualiscunque etiam ea Scheurii iudicio fuerit, aca demiae doctores laborarint, Io. Conr. Dietericus in Perquam eleganti sua dissertatione Ir Infelicitate saeculi superis vis in Graecavum litterarum ignora tione, aperte maxime ostendit, quando pag. a. Martinum Possichium Graeca Logices vocabula enar- rando ita hallucinatum esse, mo strauit, ut vel exima plebe philosophum puduisset Dieterici aetate. hic ramen Postichius, Medersarius, in Scheurii
439쪽
ingenio felicius nihil censuisset Erasmus, stolus Musis vacasset ; qui naturae felicitate
contentus, nec artis, nec curae permultum adscri-
oratione nuncupatur artium, mericinarum, O theologia doctor illustris, theoAgoram decanus, uniuersistatis primus rector, os vicecancellarius perpetuus Moerint is uἔque. Melanchthoni ergo illa laus perpetuo manebit, ipsum politiores litteras priamum mittebergam intulisse. sed tamen ita, ut nec Trutfittero nec Pollichio debita laus detrahatur: siquidem grauissima ista temporum infelicitas Cerin. maniam etiamnum premebat; quum fatalis elegantiorum studiorum ignorantia nondum penitus erat sublata, Sc ipsa ista tempora, minime vero ingenia Cermanorum, adhuc Aegenerauerant, ut eruditissimus Dietericus in modo citava dissertatione prudenter ac dilucide commonstrauit. Neque vero
Christophorus Schedri praeconio priuandus.est, qui etsi in orationis suae ad Martinum Miluum, Ducalem Saxoniae Secretarium, dedicatione veniam orationi depoposcit, qMe piperis curullas subire quam eruditorum censuram perferre maluerit, iacuius auitor quotidiano docendi munere districtus rariuscule ad humaniora studia diuertere potuerit: satis tamen culta est oratio, satisque pro ueculi conditione ornata; ita, ut Truttitterus plus eloquentiaeta Seheuriis reperis se, testatus sit quam in cuncta
Saxonia quaesierat: id quod ipse Scheurtius in dedicatione confirmauit: cuius Oratione academiae recens constitutae status scite satis adumbratur. dignam idcirco ego eam diiudicassem, quae aliis ipsius monimentis in Pirckhetineri operibus adiiceretur. utrum forsitan alibi typis denuo exscripta exsistat, equidem nescio: ego saltem nullam aliam orationis huius editionem, praeter eam, quae ipse anu ,
440쪽
IN GER M. FATIS CAP. V. 31 scribendum adhibuerit h . Sed tamen
eam omnes ferme in ipso admirati sunt, &scientiae & eloquentiae facultatem, quae aetatis gentisque rationem & modum longe superaret : & Lutherus in epistola quadam ad Reuch linum i admirabilem eum virum, vocavit, nihil sene habentem, quod non supra
hominem fuerit. Ρsimus certe Germanorum
fuiste videtur , qui coelestis veritatis doctrinam obscuris, spinosiis, & intricatis superiorum temporum quaestionibus expurgatam. propria ac pura Oratione explicuerit : quique votis dudum a Conr. Peutingero, illustri Viro, nuncupatis , cumulatissime responde-
quo habita est, prodiit, conspexi. Ceterum orationis nitorem & in hoc & reliquis Scheurtii lucubrationibus comparere, mirari desii, postquam Iegeram,
eum complures annos in Italia esse commoratum, unde Romani sermonis cultum m Germaniam se-
eum attulit. Si quis viri merita nosse, & quid praeterea scripserit, scire voluerit, Conr. Rittershusii Commentarium de Vita Bil. Pitckheimeri, & huius ipsius opera, quibus unum & alterum Scheurii scriptum subiunctum est a Goldasto. Pirchheimerianorum collectore, euoluat, inter Charitatis Pirchhei merae, Abbatissae, epistolas, & quidem omnium prima, Scheurii epistola sese sistit qua doctissimae s minae libellum inscripserat. quum in Italia adhue versa etur: in hac epistola Studii Bononiensis Sym
h Ciceronian. P. 379 ci) lib. II epist. illustr. viror. ad Reuchlin. c. Α, a.