장음표시 사용
571쪽
. Quantopere florentissima Murmii scholis, cuius ordinem atque instituta Classicae& - demica Epipoia, ab ipso Sturmio emissae, exinhibent, in illo studiorum genere, quod Lati- ,
nae orationis puritatem atque ornatum sequitur, elaborarit, praeter hos ipsos Bentati, &xeliquos, quos viri industria nobis dedit, libros, & Prilingue istud a Sturmii discipulis collectum & cum luculenta huius praefatione editum Lexicon k , ceterosque complures Sturmiani ingenii foetus si , affatim testari possunt Ant. Schori in & Steph. Dol
si Gomu Onomasticon suum ad Argent. scholae rationem a Sturmio praescriptam accommodatum edide
rat. vid. Morhoc Polyhist. litterar. lII c. a. 3 iq. seqq ubi Sturmii institutum vehementer probatur laudaturquς, D Argent. an. I 6, & I6os, fol. φ l) huc praeter commemoratos paullo ante, pertinent inprimis eius de Imitutione oratoria lib. III. Arg. an. Is 6 8. de Universa Rotione Elocutionis Rbetor. lib. IV, eodem tempore, loco, eademque forma ed. item de Perioris liber, Angliae Reginae Elisabethae inscriptus an. Isso. quem inlent Erγthraeus scholis explicatum an. IS67 emisiit. m paratus verborum linguae Latinae ciceronianus.... Primum Argentorati an. ISSI, A, editus: quam editionem plures deinceps in 8 form. secutae sunt. Thesauri titulo insignitae, auctorisque nomen prae se ferentes; utpote qui in priore ista editione nominari se noluerat. ibidem saepius etiam impressi
sunt eiusdem Schori O Ratione abrenda virenae
572쪽
ti n) libri, cum eruditissimis eiusdem Mur--i praefationibus paucorum admodum lustrorum spatio ter quaterue Riheliorum typis exscripti; hodie paucis oppido cogniti. Licet enim nemo ex solis lexicis eloquens fieri queat, aut doctrinae alicuius opinionem vulgo sibi conciliare : memoriam tamen subsidiis huiusmodi iuuandam, censuit prudentissimus Sturmius. nec minus hoc librorum genus hominem dialecticis atque rhetoricis praeceptis exercitatum adiuuare posse, arbitratu. est, quam Romae olim forensis scriba ciuem aliquem ex Vmbria aut ex Brutiis, si in illis locis, aut ex Graeco rhetore aut suae lin-
suae homine eloquentiae praecepta didicisset, ipse parum Latinus. Istiusmodi igitur libris commode iuuentutem omnesque Latinitatis studiosos uti posse, dum, aliis destituti, perfectiora exspectauerint , auctor iis fuit Sturmius. nam etiamsi formularum siue phrasum indices puerilem aliquam speciem haberent, hanc tamen ad puritatem re loquendi ac scribendi commoditatem necessariam Use, ostendit. Quamobrem Iulio Caesari
que Iingua Latinae ct Graeca lib. II, alibi quoque, &
in Germania & Batavis, excusi. .
n) Phrases iis Formulae linguae Latinae elegantiores; Bub Susianaei Connustis Aduerhiorum adiuncto et prima Argentoratensis editio prodiit, si recte memi. Pi, m. II76, 3. t
573쪽
Scaligero ineptire visi sunt o), qui ex probatis auctoribus, Cicerone cum primis, obseruationum formulas aetate sua irriserunt: quales iis, quorum memoria infirmior paullo est, thesauriloco putandas, adfirmauit. Plura de egregiis Sturmii in Latinam linguam meritis proferre nihil attinet: multae eaeque exquisiitissimae ipsius lucubrationes satis de istis testantur. dq singulari tantum for-- tuna pauca qddam, qua in eo usus est, quod non solum vivus eruditissimos habuerit coralegas, sed excellentis stimum etiam nactus sit successorem; voti sui compos factus, quo eX- petierat, ut ne deessent, qui decedente se, in locum suum possent succedere. Inter praeclaros collegas, qui ex Classicis & Academicis Epistolis cognosci possunt, primo loco qui nominetur,dignissimus videtur VALENTINUS E RY T H RAE V S, Lindauiensis. praeter quem &Sturmium Germaniam nullos rhetores habuisse, Andr. Schoitus olim existimauit p . Vtrum aequum hac in re iudicem sese praebuerit Schottus, alii diiudicent: nemo certe, si utriusque viri merita considerauerit, laudi huic inuidebit, spero. Erythraei merita Caselius tanti quoque aestimauit, o orat. I pro M. T. Cicerone contra Erasmum P.
p ap. Mo f. in Polyhist. litterar. lib. VI, c. r. s s
574쪽
mauit, ut cum secundum a Murmio praedica rit 3 ita tamen, ut is ex hoc creuerit, magistro
pena par q). Successor Sturmii fuit MELCHIOR IVNIVS, Wittebergensis ἰ cui, velut idoneo successori, claram quasi facem de manu in manum tradidisse optimum virum, idem Caselius gauisus est r). nam etsi is orationis facultate Sturmio inferior videri potuit: praeceptis tamen 6c artificio dicendi minime postponendum ipsum esse, arbitrantur eruditi s . Singulorum in academia Argentinensi, tum, quum Sturmius decessit,& docentium & discentium, in praestantissimum ac fidelem hunε suum magistrum animum, & bene de litteris demorendi voluntatem, diserte admodum ipse hic Iunius expressit; ita eos allocutus D. Non, resictis fontibus limpidis, lacunas turbidas se temur e
non de aedificii inducendo tecto ante cogitemus, quam probe iacta fundamenta fuerint: non aut ordinis inversione, aut praeteritione importuna, aut festinatione praepropera ad erudiationis conscendere culmen atque fastigium c
nemur. Ita, ita summi istius viri disriptitivere grati erimus: simul quoque re Deo, qui
q) in vita Valent. MyIii B, I, a. 0 de Magistro dicendi cap. 8, p.U, edit. Ηelmest. 8. s M hoc Polyh. litterar. lib. VI, I . extrema oratione de vita Stur i.
575쪽
hoc nos invitae genere visere voluit praeceptoribus, quorum labores re industriam videmus quotidie, re amplissimis dominis Scholarchis, totique Senatui inclyta huius Reipublica placebimuF. Quamquam de Io. CASELII in meliores litteras meritis prolaturum me quicquam negaui, Lectorem ad meam de ipso hoc argumento lucubratiunculam deligans : non positim tamen, quin pauca, quae ad excellen tissimi viri in Romanum sermonem merita spectant, inde repetam. Caselius enim ,magni Scaligeri iudicio s0, cum paucis de a reo illo faeculo, quo Italia, Gallia & Germa nia honestis artibus floruerunt, reliquus, in illis, quos melior natura formauerat, familiam aetate sua sic duxit, ut sermonis elegantia atque doctrina omnes valuerit prouocare: equidem orationis eius pura casta atque Romana indoles tam luculenta eidem Scaligero visa est, ut eum, qui Ciceroniani saeculi genium in Casiliana oratione non cognosceret, quid sit Latine scribere ignorare, duceret. Quum suarum partium esse crediderat praeclare de patria merendi cupidissimus vir, ut & docendo & scribendo viam distentibus monstraret,& declinantes in rectam reuocaret viam;nihil
plane, quod ad languescendam popularium
576쪽
suorum industriam excitandam pertinere putauerat, reliqui fecit. Quamobrem, quum aeratis suae negs gentiam doleret, & sedulo cogitare coepillet, unde ista esset, . & numne
aliquibus, ut plus in linguis addiscendis sti: dii ponerent, parsuaderi posset, trium istarum linguarum, quibus diuinae humanaeque leges ac disciplinae consignatae sunt, usum diligenter in quam plurimis suis eruditissimis lucubrationibus t), commendauit , dc praeterem legantem illam ud Latinae linguae, studiosos adolescentes praefationem, quae Aldi Manutii Phrasibus praefixa est id, atque eam, quam
id praesertim fecit in eximio de Ludo Literario reisi se aperiendo libro. & in Rhetorri siue de Magistro
incenae r nec non in lucubratione, quae Nεος νὼ Προδιδασκαλος inscribitur. sit) in mea de Caselii meritis lucubratiuncula, modo Cicata, constrinaui . me praeter Aldi Manutii Phra- sium editionem Coloniensem an . inia, & Parisienseman. Is9q, quibus solis cl. Crenius elegantissimam; istam Caselianam praefationem praemittam putauerat, sin Animaduetis philol. & histor. P. I, p. Α, seq.)LI ensem editionem an. i6i3 vidisse, cui praefatio
ista addita reperiatur. Iam vero adfirmare queo plures Lilysen: 'es exstare editiones, quibus eamdem Praefationem praemissam esse, posthac cognouerim: prima earum, quas adhuc conspexi, Lipliae impres fa est an. as I, 3. cuius vitulus adseuerat, tum primum Manutii Phrases in Germania prodiisse: inter hanc& illam, quae an. i6I3 ibidem lucem adspe-Ait, duae, ni fallor, editiones intercessere, quas Case-
577쪽
Grammatica Latina, cuius auctor non nominatur, ad Grammaticodidascalos praemisit u ,& praeter nouum de Pronuntiatιone Latini sermonis libςllum ; perdoctam ad Latinum sermonem accuratius discendum Cohortatio, nem consciipsit v) : qua pluribus verbis grauissimisque argumentis demonstrat, Lati
num sermonem fastidire re negligere, non δε-
lum extrema negligenti sed dementiae quoque
esse et quo videlicet in uniuerso Christiano . orbe nihil utilius sit, nihil magis necessarium; id quod neminem inficiari posse, censet, nisi
qui omnein vitae humanae nesciret usum. ea
re in illos, qui in bonos scriptores debacchariveriti tum non sunt, ne vel ipsi discere necesse haberent, vel ut discentes deterrerent, Velliana praefatio comitatur: una istarum prodiit an. IOO3. Integram praefationem allegatus modo Cre-nius Variorum Auctorum Consiliis & Studiorum Methodis an. thia, Roterodami in 4. editis, adiecit, P. ISO, seqq. u) Helmest. an. 16Ῥ; hoc anno praefatio est scripta et ipsa grammatica an. i5io praescriptum habet, quartum tum emissa. & hanc praefationem idem Crenius notis quas varior. Auctor. Consiliis addidit, particulatim inseruit. vide contentorum in volumine serienti quae in fronte libri comparet. v) Adr. Turnebi libello de Vino, an Isos Helmest. ab se edito, eam praefixit: an. I6i7. cum aliis Caselii scriptis Christoph. Heidmanus Gostariae eamdem imprimendam curauit in A. 1 eparatim non ita pridem eam in 8 edidit es. Iustus a Dransseid.
578쪽
vel bene consulentium honori obtrectarent, inuectiis est; declarando, si eorum opinio- nibus cederent aetatis suae adolescentes, fore, ut paullatim in vitam barbaries irreperet, boni mores, virtutis cultus, praeclara facta, licerga patriam merita iacerent. Pluribus denique, iisque haud obscuris, rationibus allatis adolescentum & ludorum puerilium magistros magnopere cohortatus cst, ut disciplinae suae alumnos secundum informationem ad elegantes eosdemque bonos mores in imtelligendo potissimum Romano sermone satis diu tenerent, & quantum quisque post et capere, confirmaret. Tales adhortationes commemorata ad studiosos adolescentes praefatio, viginti amplius annis ante conscii pia, etiam continet: qua nimirum sermonis huius discendio mem ostendit, amplissimo
eius usu summaque necessitate commonstrata. Operae enim pretium esse, existimarat summo iudicio praeditus vir, eos, qui in studiis viverent, recte fideliterque moneri Vt, quum Latinam linguam magni faciendam, amandam atque recte discendam intellexissent, in ea deinceps addiscenda multum ope rae, idque non infelicis, ponerent: quamuis sibi persuaserat, fore, ut monita ista sua vel non legerentur, vel Oscitanter percurrere tur, vel fore. ut nemo ea sequenda sibi existi
579쪽
maret, vel, si quis omnino eiusmodi sibi regulam sequendam putauerit, is ab aliis vivaretraheretur Voce, aliamque regulam, quam vel retrahentes secuti essent, vel excogitassent, nullis fundatam rationibus, sequi iuberetur. Tanta de recta via deflectendi ferebantur Germani cupiditate lpaucis, quos Scaliger Caselii aetate ex auis res saeculo reliquos fuisse iudicauit, merito suo adnumerandus videtur GREGOR. BERSMANVS, Annabergensis. Is certe fuit, qui sedulo elaborauerat, ut barbaries &morum & verborum, magno impetu Germa niam inuadens, ac potius plerisque in locis Oppressam iam tenens , profligaretur x). quandoquidem hominum vita ea esse coeperat, Vt, quemadmodum quisque aliquid culpabat, aut desiderabat in alterius moribus atque studiis, ita hoc vel illo cognomento insigniretur; & parum aberat, quin utriusque linguae auctores euoluere , & iis legendis' Otium terere, criminis siue haereseos loco haberetur denuo. Qualem temporum suorum faciem quum considerasset Andr. Eli geri haud obscuri nominis in Ienensi academiatum κ) id testimonium Hieron. Wolfius Bersmauo imis
sertiuit in epistola, quae inter multas alias claror. virorum ad hunc epistolas reperitur, P. I Poematum ipsius, P. 3 O.
580쪽
tum professor, Bersmano amicissimus , ad hunc scripsit y): Barbaries tantum non lumen pulsat aedium, quas Musae incolunte imminentem vereor ut arcere posset Aposio σMercuriin. Si quis de reliquo de Bersimani eruditione ac meritis numquam inaudiuisset, ipsum per se facile de iis contemirum tum, puto, quum cognouerit, dignum eum habitum esse, qui optimo praeceptori suo Camerario in Lipsiensi academia succederet; post quam singulari cum laude in mittebergensi academia iam docuerat, &Ρortensem scholam prudentissime administrauerat. Quantae eruditionis vir fuerit, & quanti a praeceptoribus suis, Georg. Fabricio, atque Mobo Magde burgo, Camerario porro, IV olfio , Languet Sturmis, Casilio, & plurimis aliis grauissimis inter Germanos humanitatis propugnatori. bus, sit aestimatus Bersmanus, epistolae, quas
singuli hi ad ipsum scripserunt, & quae typis
exscriptae exstant a), abunde declarant. ex quibus simul apparet, virum ea sertuna, qua eruditio eius digna fuerat, usum non esse. D. Posuiuae , praeclarus eiusdem aetatis poeta,
Bersmanum nostrum omnium in Germania . eum visentium poetarum suauisssimum censuit.
y ead. Poematum P. p. 342. a) Duabus ipsius Bersmani Pomatum Partibus Lips