장음표시 사용
281쪽
sieri sicca,no aute sicca fieri humida in princia palibus : secus est de habitu totius tertio de Causis pulsuum,cap.secundo. Sed postquam
conuenimus,quod nunc etiam ex illius sent
tia est humida,ideo velle verba producere in hoc, esset potius insectatio, quam res utilis. Concluditur ergo, quod temperatura cordis& iecoris omnium consensu est calida & E inida oquendo de naturali.
DE cerebro autem,cum consentiant quδd
sit calida in passi uis,est aliqua difficultas. Sed
postquam etiam conuenimus, quod praesens sit sicca, curiosi esset verba plura de hoc facere, maxime quod nullus nostium ponit cerebrum esse in causa alicuius horii morborum, aut symptomatum, vel destillationis . Sollim apparet paucitas somni tanta, ut sit miru .plerunque enim subsistit intra tertiam horam,
nunquam quartam complet. CONVENIT etiam inter omnes, quod
color faciei sit bonus, & praeterea habitus totius satis carnosus: & qubd crura iam diu tument cum pedibus, usque ad genu ferin Ε, t more molli, sub forma anas arcae vel cedematis. Conuenimus etiam praeterea, quod ipse passus si magnos moerores ac diuturnos: Adiu vixerit in octo, & quod plurimo uteretur cibo & potu, cum tamen antea assuetus esset exercitationi. Rursus quoque, quod natiuam
habeat quandam difficultatem spiradi, quod-
282쪽
que esset aqualiculus more matris suae de quod iam tredecim vel quatuordecim annis elapsis magnam effuderit sanguinis quantitatem ex ore : quodque verisimile est eum se guinem profluxisse potius E capite, quam e pectore, postquam tam perfecid satiatus est,remansitque omnino sine tussi. Constat etiam,
quod haec difficultas spirandi incoepit circiter viginti abhinc mensibiis augeri vehementer. di quod licet melius se habeat excusso flatu per eructationes , & dum ieiunus est, tamen nunquam adeo liber est , ut possit facile supinus decumberer vel quod redeat ad priorem statum, in quo erat iam duobus annis elapsis.
Omnes etiam fatentu pulmonem, ventric
lum,& splenem,& iecur magis esse imbecillia. Haec sunt,in quibus conuenimus omnes. 'Vτ vero singula diligentius exquiramus, sciendum est,quod omnes respirationis difficultates ad tres differentias reducuntur, aut instrumenti, & sic sit magna & parua i aut motus,& sc ve x & tarda:aut quietis, & sic densa & rara. Manifestum est autem,quod velox & tarda duplici rer dicuntur,& de inspiratione & de expiratione: sicut & rara & densa de duplici quiete, scilicet ea quae sequitur inspirationem & expirationem. MAGNITUDO quoque &paruitas etiadupliciter dici possunt, & dupliciter esse: vGlut si nimis extendatur,aut nimis maneat e.
283쪽
tensum membrum respirationis, atque ita de contractione. Fient ergo simplices & dupli ces & multiplices , maximeque compositae octo modis:velut si quis dicat magnam inspirationem, bifariamque & velocem & raram: expirationem autem magnam ., & bifariam densam & tardam, exempli gratia. Hoc igitur genus respirationis haud magnum est, neque densesn, atque magis in inspiratione quam expiratione laborat, volui eleganter animaduersum est ab uno ex collegis nostris, clim tamen diu non possit subsistere supinus, videtur quod si densior quani Oporteat. Impedimentum ergo est magis inquiete quam in motu: quanquam & in motu adsit,& in motu magis quam in instrumento. Vnde constat,hoc impedimentu contingere ex parua attraitione aEris,propter angustiam meatus, quae multipliciter potest contingere: aut per impedimentum, quod sit in ipso primo instrumento,quod est pulmo:aut per co-
sensum, qui quidem non potest esse nisi in functione ipsius septi transvers. & hoc duplici modo: aut proptet facultatem, in ipso vitiatam , quod non credo, quia nulla est causa praecedens, quae istud decernat.
OMNE s autem concordant,quod ex grauitate iecoris & lienis & satu. Sed ista non sufficiunt, cum vitium no sit neque in instrumento principali, neque in primo per essen
284쪽
DE DIFFICUL. sPIRANDI. 2sstiam : ergo non esset continuus hic morbus. C v M verb concludatur, quod sit continuus etiam, quoad magnitudinem excessus,
sequitur quὁd sit per essentiam etiam in altero illorum. Sed non est in principali, ergo in primo instrumeto,id est,pulmone: dc hinc vel est mala qualitas, vel compositio.nam desolutione continui non creditur.
Er scompositio, est in figura, & ea quae
impedit transitum aeris: quare in arteria venali , quia in aspera arteria faceret tussim: &in vena arteriali, cum sit plena sanguine, non posset esse per essentiam. Neque potest esse materia, quia tam longo tempore vel indurescisset, vel fuisset expulsa: neque potest esse grando, quia grando non generatur, nisi in aspera arteria: no in vena arteriali, cam si pi . na sanguine tenui & spiritu. Relinquitur igitur ladem,ut vel sint tubercula iuxta arteriam venalem, vel crassicies in substantia pulmo- .nis,propter quam comprimatur arteria venalis vel siccitas in pulmone. E x his tribus verisimilius est, quod sit cras
scies & duricies,quoniam non videntur prae, cessista causae tuberculorum: neque tantae sc- citatis: quia senes etiam decrepiti, quamuis ha beant siccissimum pulmonem,tamen non lamborant difficultate spirandi. Est etiam alia ratio,quia videmus duriciem in splene,'sus pii cio est etiam de iecore: & certum est
285쪽
iecur generat sanguinei lunaequalem, scilicet atrum & sero sum, sicut apparet in urina. Mideo concludo, quod causa huius difficultatis spirandi est duricies in pulmone, cuius indi- .cio est etiam, quod ipse non potest decumbere supinus:quia partes pulmonis cum sint graues, non pollunt facile leuari in illo situ de ideo licet hoc signit sit generale in omnibus difficultatibus spirandi,tamen in hac maximE
Q v o A D secundam dispositione, quae elissatus, omnes concordant adesse flatum: Sc illum esse causam difficultatis spirandi.Sed quidam volunt esse in ventriculo, & in intestinis tantum . plures concedunt, quod si inter peritoneum & omentum, & etiam in ventriculo& intestinis: & haec fuit communis opinio. Ego vero censebam, etiam esse spiritum inter capsulami cordis,& septum transuersum ac
pleuram, & quod ille esset causa difficultatis spirandi in ipso pulmone, coprimendo illum. Qv Ο D autem sit iste spiritus inter omentum Sc perito neu,potest declarari ex his quae dicemus in tertio sympto mate. Sed quod n5 sit causa difficultatis spiradi, neque hic neque ille qui est in ventriculo, apparet luce clarius. nam multi laborantes dolore ventriculi ex statu,& etiam alij ex tympanite perfecta, non tamen laborant difficultate spirandi, de qua curandum sit: ergo multo minus hic qui neque
286쪽
Πη- PIRANDI. 2 77 laborat tympanite exacta, neque tanto flatu, ut ventriculus doleat. Et quia dicunt,qubd ab eructatione iuuatur : ideo accipiunt concausam pro causa.
NAM satus ille est causa augmenti dissicutitatis spira di, non autem causa difficultatis spurandi. Et e st, ac squis diceret,quod phlegmon in digito cst causa pulsationis, cum sit arteria,& plegmo si solum causa sensus pulsationis. o Ad tertiu, dico quod est tympani ti-cus,non tamen confirmatus. & ho declaro,
quia est tumor ventris ergo vel ab aqua, vel a satu,vel a pinguedine. sed cum crescat ac de- crescat celeriter, necessario est a flatu . Quod autem iste flatus sit inter omentum & perito. Deum, apparet, quia si esset cones usus in inte
se in is aut ventriculo, faceret dolore in etsi noesset c5clusus,faceret murmur . Sed neutrum facit, igitur continetur inter omentum dc peritoneum.
QVI o A vi opposuerunt dictum Avicenis
nae,quum dixit: Et quum veter percutitur manu,auditur ex eo sonitus viris inflati, non autem aqua pleni. Dico quod distinguit inter genera bydropis, non autem ponit tanquam signum proprium: imo dicit in eodem capito, loquens de ea: Sed quandoque est tens . ergo non vult quod adsit semper. Et alius li- bro decimo capite vicesimo: In principio insatio sola esse videtur,postea tam eo flatus ino
287쪽
268 N. C A R D A N Ispissatur.ideo cum non fuerit tensio, nec erie sonus, ut isti credunt. . 'ADDvCvNTvR tria alia in oppositum, scilicet bonitas coloris, carentia sitis,& diuturnitas morbi,cum etiam sensu percipiatur cute correpta crassicies illius,& pinguedo. Responsum fuit per unum ex collegis optimo, quod mirum videtur,quod inter curas & senam os moerores ex macilento , ut fatentur , factus sit adeo obcesus. Et quod tumor crurum cum sit moibosus manisi ste,non declarat bonum habitum in ventre. Ad reliqua diximus omnes, quod sunt signa intercutis cofirmatae. ANTVM ad quartum,& est urinae tu bulentia supra dicta, de qua omnes Uno ore censent,quod sit ex imbecillitate iecoris,& illam significet.Ego fateor, qudd adsit imbecillitas iecoris omnino,& reliqua,scilicet vitium in compositione, obstructio & duricies: non tamen concedam unquam, qubdistatuibuletia proueniat ex imbecillitate. Tum primo, qudd imbecillitas iecoris facit urinas aquosas,& non turbulentas: tum etiam, qui videmus multos cum summa imbecillitate iec ris , & cum hydrope confirmata, qui tamen non habent urinam turbulentam AL 1i dixerunt . qu bd sit turbulenta propter excrementa undequaque,& ex toto corpore aduenientia: sed&hoc suspectum est, quoniam illa excrementa separarentur & re.
288쪽
sderent in fundo tota quod falsum est. Quidam dixerunt,quod est ulcus & sanies, e iecore profluens,sed & hoc dubium est,cum non appareant signa reliqua ulcerum, & maximEdolori DICO autem compendiose, quod turbulentia urinae fit propter materiam,quae est pinguedo, sicut alias declaraui:& quia illa pinguedo non potest separari vel propter imbecillutatem caloris, ut in hyeme e quae tamen non adest, ut dixi, vel propter vehementem permixtionem, sicut videmus in decoctis, quae sunt turbulenta. sed si parum sint cocta, cito clarescunt: sin autem diu, tardἡ: etsi adhuc diutius,nunquam. Dico ergo,quod haec urina turbulenta significat multum liquamen,diu comcoctum cum ipsa urina propter impedimentum obstructionum, & imbecillitatem caloris naturalis cum magnitudine praeternatur
Iis caloris:& propter hoc sequitur,quod splensit durum,quia si urina no potest separari,quae est res aquea,multo minus fiet separatio in sanguine. Ex quo sequitur, qudd ipse sit paratus ad scirrhos,& in pulmone, & in iecore, & in omnibus membris,&causa difficultatis spirandi inde proueniant & notae sint. Hinc etiaconiectari licet, undenam proueniat tumor
ille in cruribus,qui quidem est ex genere ana sarcae . dicebat enim Hippocrates in primo Prognosticorum: Qujbuscunque ab epate
289쪽
27o Π. C A R D A N Iaquae inter cutem oriuntur, his tusses tussiendique promptitudo accedit,& nihil memor, bile expuunt,& pedes tument,& venter non egerit, nis dura & coactus:& circa aluum sui, tumores,aliqui in dextra,aliqui in sinistra parte tum consistentes tum considentes. Manife- istum est igitur, pedum tumorem tum etiam crurum, esse ex genere anasarcae ,& non veri aedematis. Sed quia curatio illius pendet ex curatione tympanitidis, ideo non longius proferam sermonem. Vae Rubi vero dicatur a scilicus3 dico quod sub uno sensu non dicit ur vere a scilicus id est, quod plurima aqua collecta sit in verre dum bus alitem aliis modis a scilicus dici potest sculicet quod aquae pars est in ventre. alio modo etiam dicit ur a sciliciis in sensu aquae intercutis, quia aqua continetur inter cutim & peri-roneum. principalior tamen morbus est tyn
His diligenter consideratis, deuenio ad Prognosticum: & dico quod hic morbus n5 potest breui sanari, quoniam est coinpositus Cy pluribus . Secundo, quia ni morbi longi in aetate senili. Terito quia est quasi conatus illi. Addo quartam, quod ipse patiens non conaturi morbum propellere exercitationibus aliisque rationibus, quibus tales morbi dimi
NAM quod ad primum attinet, multi atque
290쪽
varii difficilius propellii tur quam simplices:
atque etiam eo magis quod cotrari j sint te nisperaturae,iuxta illud Hippocratis : In morbis minus periclitantur aegrotantes, quorum naturae aut consuetudini,& caetera. Quod ad secundum spectat dicebat Hippocrates: Morbi longi in senibus plerunque illos comitantur ad mortem . Quod ad tertium attinet, manifestum est quod raro hi qui suntlasi, magno. affectu in . membro principali, vel necessarid potest diu viuete & a difficillimis morbis euadere. Maius autem periculu imminet ex suppressione urinae: nam statim ut ad illam per-uCnirer, venter intumesceret spiritusque deficeret atque ita breui periret. Es T autem paratus ad hanc suppressione multis de causis:prima, quoniam urina est crassa & turbulenta, quae facile intercipi potest.
Secunda, quia adsunt obstructiones magnae, dc duricies in visceribus,qu que calorem naturalem obtundendo tum comprimendo mole sua urinam facile supprimere possunt. Tertia est status qui similiter & comprimendo &refrigerando impedimentum urinae afferre potest. Omne enim elementum, ut alias dixi,frigidum est . quamuis id Aristoteles & G lenus negent. Quod si demonstrationibus a nobis allatis quisquam pertinacius repugnet, distat saltem experimento ita elle: atque hoc periculum ex ordine morbi atque naturae,