장음표시 사용
311쪽
Hispanicam. Aqua nulla conuenit: sed si modo necessaria est, incoquatur macer & cin momum tenue in aquam,auro candenti quater aut quinquies chabbeatam .R.igitur aque j xxxx,quae dum feruet, auri frusta quatuor aut quinq; magna &accensa in ea extinguam tur, inde addantur cinamomi electi incisi tenuissime,sed non contriti 3 f. maceris similirer 3 s.coquantur paululum,sed vehementer, di permittatur refrigerari. De quantitate autecibi sit iuxta somnum,ut dixi,& appetetiam, di iuxta qualitatem ipsorum ciborum.nam de
cibis mediocribus aut quae multum nutriunt, aut quae sunt durae concoctionis,minus com de re oportet. De mediocriter autem nutrientibus & optimi alimenti, aliquanto plus comedi licet. Si comedit, vitella ovorum potestas tumere tria, comedat etiam plus in vesperi. quam in mane propter causas dictas superius. Quia quod videatur con Oxisse cibum vesper docuimus esse falsum, & hoc nisi longa obtinent cosuetudo.De tempore oportet ut inter prandium dc coenam sint nouem horae saltitem .Prandeat secunda hora diei in hyeme, stare tertia hora diei, & post coena tardet per
Unam horam, antequam eat dormitum: nec comedat,nisi bis in die,& cibos magis nutriό-tes vesperi.De pr paratione ciborum videtur oleum,secundum Dioscor. multum conuenisere: nam & omphacinum confert ventriculo.
312쪽
Avicenna tamen &Isaac dicunt, quod omnia olea labefactant vetriculum. Soluitur haec
difficultas ex Galeni verbis, cam dixit, quod
oleo astringentia conferunt & confirmant membra, sed reliqua relaxant. Oleu ergo omphacinum cum sit astringens, ventriculo confert tum aliis rationibus & loge magis oleum sistacioru: quo perpetud in eduliis debet uti. Garia quoq; in cibis utile est,& in usu fuit antiquis. Detergit enim atque astringit: & multo magis sal ,quod etiam digerit. Verum garum
pustu iucundius est. itaq; moderatus usus confert.Inter reliqua quae pro condimentis conueniunt est macerriquod quidem initium caluditatis terti j gradus attingiti quamuis alibi G lenus aliter sentiat.sed de hoc de corradictio nibus scripsimus. Matthiolus credit aliud esse macim, aliud in cerem: neque Galenum vidit in libris de composi*ione secundum locos .neque est adeo siccum, ut Galenus refert. Confert autem ventriculo multum , quia duplici substantia est hic cortex. Altera quidem paria frigida & vehementer sicca:altera fermε temperata in humido,& vehementer calida: quo
fit ut vehementer excalefaciat & exiccet, nec tamen extenuet & confirmet ventriculum, cssatum discutiat. At tenuet autem ac dissecet,
quoniam tenuium est valde parti im: quo fit etiam ut ipsum solum &nux myrepsica nutriat inter optime odQr-ta. Πλm neque piper
313쪽
neque cinamomum,nec gingiber, nec carda momum,aut aliquid eiusmodi nutrit. Acetum in exigua quantitate admodum astringit,dissecat,appetentiam excitat: copiosum autem maxime nocet. Cettera pinguia aut omnino lab factant ventriculum, aut astringentibus sunt commiscenda, interque nihil melius rhu: sed recenti. nam & boni odoris particeps est plata eius. Acida quoque omnia vitanda sunt: vehementer enim ventriculu laedui . Crocus novacat astringete vi. Piper etia quandoque,sed
parce:&non contusum, veru vix cofractum.
Vt vero de praeparatione generalius loquar, quinque sunt modi coquendi edulia: elixatio, assatio, super prunas, & in veru, iurulentum atque frixum. Elixata parum nutriunt, & refrigerant, ideovitanda omnino. Frixa quoque anhelitum cohibent,quoniam pingue cum si ne aqua concoquitur, aduritur illius tenuior pars:quamobrem anhelitum maximὰ laedit. Qua ratione & summa cutis assatorum in ve- .ru vel etiam super prunas suspecta est. Si quid verb crassius est, in intima parte non coquis tur, quamobrem quae assantur in veru, ubi e halauerit pars aquea, continuo atque perpetuo vitulina pinguedine,aut gallinς sunt aspergenda: nec pinguedo ipsa pura sit, sed aquae
immixta: sit autem flamma vehemens , ut celeriter excocta caro non siccetur nec ad
ratur , neque summa pars nec intima sit usui
314쪽
DE DIFFICUL. SPIRANDI. 293 Decet etiam roris marini ramulos circunducidum coquitur,at intus sceniculum includi cupassulis atque petrosilio, vitulinaque pinguedine aquae immixta : iuuat etiam non parum dum torretur,aquam frigidam superfundere, ut calor in intima se condens, coquat carnes,&. teneriores reddat. Sit aute omne quod sietorretur, succulentum: eadem quoque ser- .mδ latio esse debet eorum,quae super cratem aut prunas assantur. Iurulenta autem optima
sunt,in quibus parui pulli atque teneriores tu aues minores coqui possunt. Quae vero in pastillis coquuntur, non omnino mala sunt, sed tamen inferiora caeteris iuruletis,si ipsi pastilli non sint iurulenti. Sunt enim pastilli iuruleti, tum grati tum salubres. His ergo admiscenda sunt, pinguedines,acida cerasa: sed non pruna passae uuae, maxime nigrae, macer crocus,: petrosiliuin, menta, foeniculus, piperis alia quid. Quaecunque enim grata sunt,iuxta Hip. sententiam, etiam si paulo deterioria sint, me.
lioribus quidem , sed minus suavibus sunt
praeserenda. Cruda vero omnino vitare opor
tet,& ubi lardum adsit. Est etiam animaduersione dignum, quod ipse tanta imbecillitate
ventriculi, & etiam quia non mandit cibos, sed deuorat, deberet omnino abstinere acti bis siccis de omnia quae edit liquefacta edere, imo potius bibere. Quapropter ei melius co- ferrent carnes optimE contusae & spissae. Et
315쪽
ego scio me laoc unico praesidio iuuasse mul- . tum Archiepiscopum urbis. S. Andreae. Vbi enim est summa imbecillitas ventriculi, & homo non mandit diligenter, meliora sunt contusa excarnibus,quam carnes ipse. In ouis autem melior praeparatio est, ut cum cortice coquantur in aqua , aut sub cineribus & non sint dura, sed a pala, ut vocat Galenus: & cum modico sale & pane edanthr. Ipsa etenim multu sunt necessaria in hoc casu. De ordine aute dici solet, quod omnia liquida in fundo ventriculi, ego autem potius dicerem omnia bene nutrientia, atque haec est rei veritas.
Dico ergo, quod in initio debet accipere pserum contus,velut essent L iii, & sic ut illa sit basis totius prandij vel coenae potius: quia in coena debet accipere plus, veluti 3 iii. contusi spissi,& in prandio 3 ii.& nolo reddere rati nem, ne sim prolixior . Vnum est, quod nisi ita fecerit, ignoscat mihi ipse aeger, vix poterit diu perdurare. Tres enim sunt colomnae vitae suae, exercitatio, somnus,& contusa,quia non manditur, & hoc quoad ratione victus, non loquor nunc de medicamentis. alius Or- ido est,ut non bibat nisi iuxta finem ipsus c nae & prandij :& in prandio colluat bene oster & quater, antequam bibat. Deinde bibat parum, in vespere autem bibat usque ad decem vel undecim uncias, in mane autem nisi
j iii. & ita hoc modo minus bibet, & sitim sedabit
316쪽
sedabit magis. Si etiam comedere velit res confirmantes ventriculum,si sint res frigidae, assumendae sunt post cibum : veluti citonia condita, quae non vitupero, modo sint facta cum saccharo. Si vero sint calida, debent aς sumi ante cibum. Est etiam sciendum, quod
' oportet ut conetur mandere panem & doriora edulia diu,& non deuorare sicut facit: & ad haec pro mutanda consuetudine ego appon rem horologium dimidiae horae, quod tepus vellem consumere in ipsa comestione.Opo tet etiam scire. quod diuersitas ciborum magnam difficultatem in concoquendo ventriculo exhibet. Ideo unico cibo vel duobus ad summum intelligo, tamen exceptis bellariis, utpote ossa, pistachina aut citonio, vel sacch vel oliua,vel cum similibus vellem esse co-tentus. Quandoque vero licet uti ferculis,quet locum nutriendi habent, & multorum ferculorum,quale est hoc: Capiantur germina petrosiiij,& modicum absinthij,si placet, & tria
lutea ouorum ,& modicum caseissorentini, quem Vocant margolinum solus enim ille vacat lentore )& optimὸ mixta cum malua aut beta,fiat ferculum vel solutu, vel modum οὐ farum cum macere & modico gingiberis, &coquantur in iure pingui,& bene. Hoc enim ferculum est gratum vetriculo: non admisceo saccharum iuxta diistum Avicennae: &scias quod res dulces ad faciendam oppilationem,
317쪽
sunt veloces.Et Paulus: Res dulces instamant iecur, ideo caueat ab omnibus dulcibus praeterquam uuis passis. De numero assumendi
cibum,constat quod non plus quam bis opotiet comedere in die: sed si fieret debilior, tucopo rict assumere ter, & in minori quantitate.Et si contingat quod male se habeat, nunquam tamen debet abstinere ex toto a cibo in quo peccant multi, existimantes se optim Efacere cum eunt dormitum ieiuni: quia ut habetur I Galeno tertio de Facultatibus natur libus.Ventriculi tunica interior nutritur ex cibo assumpto.Et ideo tantum nutrimenti a Gmmendum est ab habentibus ventriculum imbecillem .etiam stante cruditate aliqua, quantum potest nutriri ventriculus,ut pote ventriculus si non sentiatur cruditas,sed sit grauatus ab alia dispositione,assumat vitellum ouir et si sentiat cruditatem, assumat 'i. panis mades chi in iure pulli, modo cruditas sit citra pondus & nauseam. Illud etiam obseruandum, quod cum vitellus oui sit viscidus & lentus,
debet admisceri aliquid quod dissecet: sitque
temperatum,quale est modicum oxymelitis, sed longe melius parum offae ex pistaciis, aut modicum herbae, quam draconem vocamus: aut cretani ex aceto. Et scias quδd superius inferculo illo admisi beta,quia aperit vehemem ter obstructiones iecoris, authoritate Orb
318쪽
DE DIF FICUL SPIRA NDI. 299 CIRCA intentiones quae ad medicinam attinent,ipsae sunt attenuatio cum dissecatio-iae, purgatio materiar, & confirmatio membrorum, remouendo malam qualitatem. Priama intentio debet coniungi cum tertia, ita quod omnia quae dissecant oc aperiunt & extenuant,conforrent etiam membra. Eiusmodi etiam debent esse temperata,quoniam calida nimis calefacerent iecur, & frigida nimis nocerent ventriculo:ergo debent esse temperata, vel prope declinantia potius ad calidum quam ad frigidum, & ad siccum quam ad humidum .Et haec possunt esse trifariam,vel talia simpliciter, velut chamem elon & stechas de acetum:vel quia sint composita ex contrariis, EV fermentata, sicut sirupus acetolus de duabus r dicibus & oxymel compositu,& amygdalae sunt inter simplicia eiusmodi: vel quia snt composita ex simplicibus contrariis non fermentatis, velut si quis succum lim uni j aut arancij misceat cum scilla. Deveniendo ergo ad ea quae maximὶ conueniunt in hoc casu,
dico qudd si quis admittat illud quod didit
. Galenus & Avicenna, scilicet quδd membra trahunt medicamenta sibi contraria & opportuna,melius esset uti medicamentis simplicibus nuper inuicem mixtis,quam quae iam fermenteicant, atque verὸ compositis: quamuis alibi de hoc disputauerimus. Dico etia quod
propter dictum Galeni in libro de Prognosti
319쪽
co ad Posthumum , ubi negat esse danda medicamenta principibus quae no sint tutissima, quod talia non sunt danda, quia prius imprimunt aliquid quam trahantur a membro n-digente, ideo nocent. Quamobrem oportet ut no sint vehemeter talia: aut si sint, ut prius fermentescat. Oportet autem obseruare duo. primum, ut sint odorata : quia omnia odorata conferunt ventriculo, & omnibus membris
principalibus. Secundum,quod non sint dilueta multum,quia talia generant statu,& augent materiam ascitis:etiam quod sint calida virtute & sicca habent necessario partem frigidam& humidam.& haec etiam causa quare ascitici perpetuo & vehementer sitiat: & tamen morbus est frigidus & humidus,& fit a frigida intemperie iecoris ut plurimum . Na cum aqua
illa praeter naturam ibi contenta um quia ibi
retinetur absqtim motu, tum ob calorem pu-
trestat & corrupatur, & ideo fit calida & si ca. hoc enim declaratum est a nobis in libris de Subtilitate, quod omne putridum. in quo non est facta separatio partium, necessario est
igneum,& ideo vapores ascendentes faciunt sitim adurendo humidum roridum ,&exicis cando quod est in ore ventriculi. Est etiam Glia causa, quia humor est corruptus in venis, ex quo non potest generari. humidum roridum.Reuertendo ad propositum, dico quod praeparantia erunt elusinodi.R.oxyrnelis si
320쪽
plicis ig. succi aranci j 3 iij, absinthij cu scutae
seu cassuthae & stechadis contritorum an 3 F. maneant in balneo tepido mariae per quatuor horas,inde colentur diligeter, & exbib c atur.
Aliud. Recipe oxymelis scilitici 3 vi. succi limonis ter colat i 3 ij.Asiati,ij,nucis muscatae, spicae nardi an s g. maneant in balneo, ut supra, colentur & propinentur. Aliud. Recipe succi cicoreae Jii absinthii,cusculae, spicae nardi a plenij an 3 f. ferueant, ut supra. colentur bis
aut ter,& propinetur. Aliud singulare.Recipe eupatorij,seminis altheae,cbanae meli, gly cirbetae an ue i. coquantur in balneo matiae leutia simo cum 3 vi .iuris pulli, ita ut no bullial:co letur & non comedat donec beneficium v c tris aut copiosam urinam habuerit: & deambulet quantum potest, antequam comedat.
Aliud paratu facile.Recipe serapi j de bis anilis
vel de eupatorio vel de absinthio,si ventriculus multum laboret, 3 i, specierum diacucu .mae Bitii. misce, & capiat in sorma boli hoc modo:Addatur speciebus tantum ex illo fru-lio, ut reducatur in formam boli inde bibat reiquum si rupi cum modico iuris. Alipd ultimuin in hoc casu . Recipe centaureae tristagi-. nis, seminum petrosilii, radicum capparis anuel .ponantur in balneo tepido in gn .succi scuniculi .coletur, ut supra. Quod si velit prasentem utilitatem , imponantur haec quatuor dicta absque succo eniculi in j ii, a quae arden-