장음표시 사용
381쪽
362 Π. CARDANISQ da & villis,sicut in cholica fatuosa,aut in tunicis quarti δε. 2 musculorum & sub membranis,& super ossa: I' - . si aut in circuitu musculoru inter carnem moblem & cutem:aut est in ipso membro latitans ut musculi in pectore .Et ipsius quidem resolutio seu subita sit seu in longo tempore fialis
rit secudum multitudinem aut crassitiem materiar,& membri densitatem : ac horam contraria. Sed Albucasis hoc genus morbi ad un-Rχ.ca, s s. guem descripsit:& vocat eum Nachir. Diffe- μ' ---' retia tamen est duplex .prima quod ut ibi na rat,hic morbus est solum in membris exterioribus ac manifestis. SECvNDo, quia est inter cutem & carne,& non inter duas membranas, aut inter mauculum & membranam. ideo Nachir non facit dolorem,& hic morbus facit dolorem, & etiam vehementem: quia in hoc patiente fi tus est inter tunica x tunica, vel inter tunica& musculu. est tame eadem species materiae,& idem generationis amborum modus.Patet autem per Principem loco allegato,quod fi tus abundat aliquando in concavo membrorum,aliquando inter carnem mollem &cute. TERΥ1o inter musculum & tunicam. QI ARTO inter duas tunicas.& in his duobus modis fit necessario dolor vehementissimus, maxime in tunicis ventrieuli & intestinorum:dicebat enim Averroes, inebra dolo- Q c. 3I. rosa sunt ventriculus & intestina. In secundo
382쪽
tus.quia cutis salire videtur. In primo autem fiunt dolores frequentes. sed non adeo validi, nisi status fit valde crassiis,& ora vasorum obstructa exquisitε. His stantibus seruare oportet omnes casias quos illi diximus aduenire. cuigitur debilis esset propter febre, & substa tia ventriculi rara ob calorem & exercitati nem,penetrauit vinum multitudine de austera qualitate praeditum,& imbibendo villos dolorem excitauit, &malam qualitatem. Vnde continui solutio,nam membro crastiore facto ubi ad statum suum redierit, quod est inter duas tunicas laxum relinquitur: & apertum. Inde auxiliis adhibitis mala temperatura suta lata est, & cum nondum laxitas magna esset, quieuit dolor. Deinde rediit & satus ille penetrauit sicut in renum calculo, modo inter uentriculi tunicas, modo inter ventriculum& peritonaeum: nam ventriculus peritonaeo magna ex parte subcingitur . penetrante flatu inter peritonaeum & ventris musculos perlongum aut obliquum positos,dolor ad pecti. nem usque declinauit. Sed maximὸ per musculos longos,quorum uterque etiam ibi finia 'tur.Nam obliqui potius ad anchas pertingui. par autem quae inter tunicas ventriculi continetur ad summum gulae ascendit, per easdem tunicas,& si dolorem infert.alia verδ transferim sub pleura quae ex peritonaeo nascitur vΩ
383쪽
m que ad summum furculae, a latere dextro,quia illud est calidius propter e par, ut dicemus inde causis generationis huius doloris.
Cu M vero dolor recedit, remanent partes
Tamen separatae, Jc est species qu dam doloris 6. apboris ex hoc stupidi a Galeno positi. & quia dolor prohibet somnum, & ob curas macilentior redditus est . quam ob causam pulsatio sentitur . thesir tr. supra umbilicu, ut dicebat Zoar. inquit enim,
--δ' causa quod pulsatio sentitur super fundo oris
ventriculi resupino aegro existente, est extrema tabes ipsius ventriculi. Aliter enim sentia' ri non post er, tota illius substantia quar cra sa est, & tot inter mediis existentibus. inte media autem sunt peritonaeum musculi longi& transuet si seu lati,& membrana & pinguedo & cutis.declarauimus enim contra Galenum in sexto contradicentium medicorum sub ventris cute, membranam non esse ex Mesa lib. a. musculorum contextu. Porrb arteria illa vi
.i3 oe is habetur ex discistione cum magna non sit, des μω - - nisi intelligatur ramus ascendens ex sinistrae hq ' parte nutriens partem posteriorem imamque ventriculi, necesse est cam dicere quae in do solacet,dors vertebris subiectam. atque hoc magis iudicio meo verisimile est,quado quia dcm in quantumcunque extenuatis minime percipiatur, nisi cum multum compresseris ventriculum. ibi enim peritonarum quasi do so haeret. Vnde etiam in prouerbio solemus
384쪽
dicere ventriculum adhaerere dorso eorum qui fame simi enecti. est igitur dors alteria magna quae sumitur,non quae est in ventriculi fundo .indicio etiam est,quod nunquam eam in quantumcunque extenuatis vel in dextra,
vel in sinistra parte percipi. sed in mcdio solu.
ex quibus colligitur ventriculi maxima extenuatio. de doloris etiam processu apparet, nam ventriculus postquam sursum astringi gitur, ad nonam thoracis vertebram de ira V.s lib. s. paululum cx parte inclinatus magnae artatae cap. 3. applicatur,ascenditque usque ad quartam thoracis ςo progressu. inde directus eoiae ut ad mediam usque ceruicis pertingit vertebram iunctus dorsi spinae,inde ad os parum rcflectitur. quo fit ut dolor ad posteriotern colli regionem tum dorsi quandoque pertingar. V O MODO autem ad gulam de superiorem furculam pertingat hoc est quia ibi aspera arteria stomacho iungitur. atque ob id etiaillo affecto partes anteriores pati Videntur. vomitus autem aliquando succedit materia in concavo existente, aliquando non ca existente inter tunicas: sed nausea mala & laboriosa.& cum ob imbecillitatem male ventriculus concoquat, cogitur iecur supplere vices ventriculi . quare ex nimio labore supercalescit, inde feces exiccantur, & non parum. Ob do- lorem vero & cruditates & tristitiarin , ut di .ctum est, vigiliae . cuna. vero satus fuerit inter
385쪽
is ς H. CARDANI duas tunicas, ventriculus tenditur & durus, videtur iuxta Principis sententiam. sicut & in
uita I pila vento aut Em plena, unde sibi Persuadet
quod tumorem durum habeat in ore venti culi. ctim vero tangitur abscedente i uri statu molle percipitur. URINA vero habet sedimentu, non mul- standa ρή tum cocta ob ventriculi imbecillitatem. Vn-- acyc.c de Princeps alba urina secundum intentione translucentis significat frigiditatem & com coctionis priuationem. & sedimentum fit ex Venarum operatione in id quod relinquitutex iecoris concoctione non absolutum,ut de claraui in secundo libro Cotradicentium merris. - dicorum. quare dicebat Princeps loco eode, tr usi. v. dum de urina caerulea ageret, & si fuerit in ea hypostasis, erit spes vitae, aliter non, & hoc magis militat in alba . significatur enim illa
assistente, adhuc naturam venarum resistere. ex quo patet quare non corrumpentur aut perturbentur urinae eius. Nam ut habetur a
, ηπF, Galeno, perturbatio in v tina significat media 'N' coctionem, sed hic est ultima cruditas quoad
Vetriculum, ut declaratum est igitur talis utina non potest perturbari, apparet etiam causa coloris eius qui est ut plumbeus subcitiir3.3. π.I.ea nus.dicebat enim Princeps illum, qui expeta 3-i 4 3 tus est,no fallit color.ipse enim declarat mor- ως- - - - bos ventriculi & iecoris. unde praecipue, Ux
'iam habetur ab ipso in capitulo de Signis mala
386쪽
temperaturae frigidae albedo coloris cum mo. dica citrinitate, ut eius nomine utar,frigidit rem ventriculi decernit: ex hoc etiam patet solutio dicti Galeni, cum inquit, urinae bonitas fgnificat incolumitatem venarum . nam potest esse praua etiam ob ventriculi imbecillutatem . ostendit tamen malam coctionem invenis necessario: vel sua causa, vel quia mat ' ria quae ad eas transmittitur malὶ parata est coctioni. & hunc modum generationis tetigit Princeps,cum dixit & sit cholica aliquando assatu qui est inter villos & tunicas intestinoruillas separando. nam hic modus tenet etiam in aliis.declaraui autem in secundo Cotradicentium medicorum,quod principalis causa non solum,sed &adaequata doloris,est solutio co-tinui non mala temperatura. haemorrhoides autem fluentes, & praeseruatio in victu ob timorem doloris, faciunt quod raro febres incurrat.ad quod iuuant purgationes etiam . temso autem quam sentit in latere dextro est ob causam dictam, nam humores crassi gignuntur ex chilo non crudo, & ideo recte dicebat Princeps: & scias quod cum inter vetriculum& iecur tensio inuenitur,& in ventriculo extenuatio e tunc hoc indicat naturae resolutionem.Nam humores crudi sic geniti obstruut, non solum iecur sed & loca rei vicina, & augent caliditatem eius:& cum hoc faciunt tensionem.& caliditas tamen manu hi, non solum
387쪽
procedit a caliditate iecoris ,sed a labore ven. triculi in cocoquendo. cuius signum est quod post horam ab alsumptione cibi debent calescere extrema, & pulsus intendi ac frequetior reddi sicut in hecticis etiam fieri solet. ex quo patet quod aegritudo ipsa cognita est. quia omnia quae illi succedunt secundum necessariam
H 1 s visis dicamus de humore ex quo fit flatus hic, dc de minera, ut solet dici generationis eius.&incipiam'a lximo dicto Principis, ut etiam exponebat Getilis. & dico quod omnis satus fit, vel ab humore, vel a cibo, vela chilo.& cum hic morbus adueniat etiam vacuo ventriculo,ideo non potest esse a cibo &chilo semper, quare erit ab humore. & hunc secundum plurimum,ut declaraui ex illius ciditionibus, couenit esse crassum & tenacem. Sed quomodo ingredietur homo tenax na embrana & villos'Respondeo,quia paulatim penetrat subtilior pars & crassior extra conge latur, & ira flatus inter partes membranarum continetur, S etiam inter partem densam &lapidea tam ac ventriculum. Ex quo colligitur pessimus error eorum qui in talibus utuntur valde calidismam pars sit, tilis resoluitur ex intentione Principis,& crassa adhaerens ventriculo congelatur,sicut vid mus in gypso dentium.& pars congelata facit quatuox effectus: primum retinet flatum nς
388쪽
discutiatur,& iic dolorem efficit vehementiς simum. Secundum quod sola adhaerens facit illum dolorem stupidum, de quo diximus. δίsi nobis in dentibus hoc taedium affert, quanto magis in ventriculo & viis illi proximis 3Tertium est quod interiecta impedit co ctionem cibi. est enim medium ad prohibendum
caloris naturalis transitum. Quartum est deterius aliis, quod prohibet rransitum nutrimenti ad membrum sua densitate, & sua frigiditate illius perfectam assi initationem : de sui pondere attenuat illud. REDEUNDO ad propositum causa satus est duplex: nam forma est quasi idem cum enfectu, ut colligitur in xl l .Primae philosophiae.& in his quae non per se intenduntur a natura non quaerimus finem, ut in morbis &.monstris i ideo susticiat dixisse de materia effici
Ici Tun in tertio de causis symptomatum videtur finire effectricem causam esse calore debilem,nam ab exiguo nullus fit flatus, ab immodico autem no fit nisi ex eduliis flatuo sus. atque is, ut dicit adeo leuis, ut illico uno vel victu evanescat. prostrato igitur omnino naturali calore nullus sit satus . integro autenon talis qui torqueat,praesertim diu. necesse est igitur imminutam hic esse calore.& quanto magis imminuitur, eo magis usque ad maximam imminutionem flatus augetur. neque
389쪽
37o Π. c A R D A N Ivero potest, ut in frigoribus vivente adhue homine,calor intantum extenuari, ut flatus gigni nequeat, sed vix tantum ut modicus.&tunc iam breui superuiuit animal. ne igitur te exemplum decipiat hyemis, ubi etiam nullus flatus gigneretur.nam no par ratio Vtriusque, cum hyeme etiam cadant frondes, & manis ista prohibitio generationis herbarum appa' reat. at in corpore humano nunquam qui quam ex toto perit circa nutritionem ventriculi superuiuente diu animali. quo fit, ut ea diuisio Principis in diminutam & corruptam ablat mque concoctionem ferme ex ultimo membro,solum rationi non experimento istisfacit. Galeni tamen exemplum ea ex parte est accommodatum, qua positum est, scilicet quod calor non est ex toto imminutus, cuissa' tus succedit. Sed & ob id rectὶ dicebat Auer-mp. as. IOes,quod flatus fit a calore diminuto.& Auba .3. a. cenna declarabat hoc, & docebat quomodo η' p Α calor etiam non naturalis generat flatum an ς ' tequam concoquatur cibus.& etiam quia imminuit calorem naturale. & ideo aequale imbfortὸ maius est detrimentum in his excessus, i, ad calidu scut ad frigidum, licet excessiis ad frigidum celerius sentiatur.quia calidum pra ternaturale in sui etiam praesentia obtundit sensium doloris. unde acopa Graeci talia vocat -- - medicamenta. dc Avicenna in quarta primi
de medicationibus doloria appellat anody-
390쪽
PRO DOLORE VAco 3 ina. ex quo apparet quὶm facile sit esse medicum , quam verb dissicile se esse bonum medicum.omnes enim incidunt in hanc foueam, ut calida exhibeat in doloribus flatuosis:ti quandoque frigida sint longe utiliora: & certe iactura quae fit a calido medicamento lon-gὶ deterior est semper aequali facta a frigido.& etiam patet causa medicationis illius monstrose cholicae descriptae a Principe cu enduuia & aqua frigida, in epidemiali constitutione,per experimentum antiqui.& causa etiam erroris quare nullus ex tympanite seruatur hoc tempore.
SED redeo ad institutum.Galenus pro causa materiam referente ibi ponit cibos: & se san quod ex cibis generantur.& pessimum est pituita vitrea, ut dicebat Averro es, praeter nim summam frigiditatem, viscida est atque lenta, ut dicebat. unde Galeni sententia est, quod non purus flatus tantum,sed etiam densus ac vaporibus plenus procreetur . nec pe netras,nec solui facilὶ aptus. Sed & id expres ea. i. iusisd confessus est,quod flatus fiat ex humoribus crudis secundo Prognosticorum. talis autem maxime vitreus. & ideo dicebat Gal.quod talis spiritus cum sessicienter frigidus fuerit,tuc vehementes excitat dolores . nam frigidus cufuerit,erit primδ densus:& qualitas illa omni
ex parte membrorum naturae est inimica. paret aute quod ex omni humore crudo potest