장음표시 사용
371쪽
est nihil agere donec cogat,tum propter multitudinem negotiorum , tum etiam propter cosuetudinem:tum etiam, quia existimabam morbum hunc me praeseruare a multis aliis morbis, quibus suspicabar me esse paratum propter diuturnarum haemorroidarum spomtaneam sanationem. Aliud physicum auxiliuex xij.libro nostro de Subtilitate. Lauetur terin balneo infantis primogeniti, quo balneo solent obstetrices abluere quicquid sanguinis est menstrui. Laudantur praeterea cuminum AEthiopicu & syderitis herba in potu sumpta. atque haec puto sussicere , etiamsi multo grauior esset morbus. Si quis tamen ad validiora transire vellet, sudet in balneo sicco exerto capite cum suffumigio bituminis, salis, tu' gni cupressi, lachrymae iuniperi, thure,
betZoi, myrrha,agalocho, rore marino, amaraco, styrace, nitialis, musco coniferarum arborum, la, i , chryma eleni, ladano, cortico
mali medici,& rosis, om- nibus vel aliquibus.
372쪽
uersus essem,Princeps optime ac sapientissu J me, ad pristinam meis dendi exercitationem me contuli, atque in
ea solita usus seelicitate, praeter duos diutino morbo sub aliis medicis conflictatos, nemine penitus morte amisi: cam tamen quingentis ac etiam pluribus ad Aprilis usque Calend. aegris manus admouissem: tantum potest vera ars si ad hos fucatos nebulones conseratur, qui non artis praeceptis intenti, sed conspirationibus atque calumniis,bonos quidem infamia,ciues autem aegros morte afficiunt. Sub Calendis Aprilis tamen quibusda manus admovi,qui omnes cum vno ac eodem morbo laborant, xx. die sub initio periere, nec ullus celerius aut tardius ex languetibus. Quinimo , adeo constanter eam diem obtinuerunt, ut
cum quaedam mulier Anastasia in domo illustris viri comitis Ioannis firmi Triuultii aegrotaret eo morbo, a prima statim visitatione liberὶ affirmauerim eam proxima diei Domi-
373쪽
nico succedenti nocte perituram, quod esset ea nox xx. diei initium . ego autem xv. die morbi vocatus sum, reliquo tempore in manibus fuit medici experti amicique nostri, ac recte in arte sentientis. Cum igitur quinque sic periissent, nec Venae sectio, nec purgatio, nec vinum, nec victus tenuis, nec vini abstinentia, nec cataplasmata,nec ea quae cordi c5serunt, profuissent: sed eodem morbo laborates iisdem symptomatibus eodemque m Odo ac eadem die perirem: visum est mihi dignum minus, si qualis hic esset morbus adeo lethalis conscriberem. Primum, quae laborabant omnes fuerunt iuueculae virgines, atque hoc mirum, dolor aderat super umbilicum, assidua nausea & cibi fastidiu. tum deiectiones corruptae male olentes, Se quibusda di bus plusquam conueniret,uenter demittebat, aliis autem mediocriter sistebatur.non tamen decretoria erant haec, nec diebus decretoriis,
spiratio ipsa paululum dense, & non omnino
naturalis .calor exterior moderatus aded, ut
vix persuadere possem astantibus quod febricitarent: pulsus tamen duri, veloces, parui ac irequentes, validam febrem ostendebant. l ria quata sanorum ferme. nebulae aliquando suspensa in his,aliquando sedimentum. Mens continue constans, vigiliae doloris perpetuitatem consequebantur: nec tamen semper dolor somnum vincebar, sub x I. diem omni-
374쪽
bus omnia visa sunt mitiora. Pulsus tamen aderat cordis ,& singultus: sub xvii. omnia adeo manifeste intendebantur, ut morbi magnitudo ne ipsos iam tunc lateret astantes , a XI li. die venter totus ubi ventriculi regio dolitabat cum ipsis lateribus, tum intumuit.xIra oleo sum quiddam ac quasi subnigrum euomebant. initio die xx. moriebantur. mortuis ungues liuidi ac subnigri & venter,ut uter inflatus . dum viverent bene semper sperabant& nunquam delirabant. x et x. dissicultas spirandi ne ipsum latebat aegrotante . die Xum. omnes aluum copiose demittebant. Haec fuit morbi tauissimi enarratio, quae tamen paucissimis aduenit. Nunc igitur videndum qu lisnam fuerit morbus: atque ut existimo haec
dispositio est: ventriculi phlegmo,inquit enim Rases ut quidam de nominibus soliciti dicut: Si cum dolore ventriculi febris fuerit,& apo stema manifestum cum sensu caloris in tactu aeger ex basilica iecorariam solemus vocare sanguinem mittat,haud dubie quia phlegmonem adesse intelligit, ut etiam Matthqus Fer- rarius in expositione docet, & Platearius,docentes etiam generationem ex mente Genti
lis sy quidem, quod fiat per infusionem bilis
an tunicas ex cocauo venietis.Et patet, Quod
Symplomata secundum illos praeter propria etiam signa conueniunt:& sunt, Doloris vehementia,aestus magnus,pulsus cordis syncope,
375쪽
frigiditas extremitatum,sudor frigidus, dei
chio appetentiae, corruptio exeuntium. Quod autem dicunt de stupore,alienatione,conuul- sone ac subeth, non apte ponitur, nam cataphora laborant, atque sic subeth exponi debet, cum subeth seu grauis somnus a frigida
causa & plerunque humida fiat, carum vocat Graeci. Reliqua non sunt signa propria nec e tiam vera persaepe, nec secundum rationem. Nam licet sit in mebro neruoso quia tamen extenditur ab omni parte,non fit vera conuulso. sed singultus qui species est conuulsionis. v IR Seci ut ad Kasem iterum reuertar, ipse posuit suam curam meliorem in lib. Diuisionum per lactis potum & compressionem: sed hoc cum iam fuerit suppuratum, quod in phlegmone continetur. Sed & quae ad pulsum attinent. p. c. his cpnsientiunt quae a Gal.in quarto de Praesagio ex pulsibus scribuntur. Pulsius duri atque creberrimi in ventriculi phegmone sunt. Sed si in ore eius sit phlegmon, adeo duri esse nobL . a. 24 queunt. Dilucidius etiam dum de Causis pul- situm loquitur ex Isagoge. Nam si inflammatus sit duntaxat,ita mutat pulsum, ut neruosi corporis diximus inflammationem solere. Si comprimatur,vellicetur,laguescar, singultiat, vomat, nause et, fastidiat, doleat pro genere
sympto inatis. Subiungit languidi parui paulo
celeriores,& admodum crebri euadut pulsus.
2 7 Superius a 'te declarauit quod pulsus inflam-
376쪽
mationis partis neruosae parui sunt, duri atq; seirini.Itaque de signis satis conuenit licet parum aptὸ ea disponant recentiores. Sed quomodo fiat hoc apud me vehementer dubium est. Nam quod ex infusione fiat chili ac nutrimenti, videtur ferme impossibile, videmus enim omnes phlegmones fieri ex venarum tumore , quod etiam sensisse videtur Galenus libro de inaequali intemperie. Quomodo autem fiat ex ex venis quae ab hepate prode ut adhuc dubium est . ille primo in exteriorem
tantum tunica ventriculi ingrediuntur. Quod si ex caba vena prodirent,non mirum esset fieri phlegmonem. At Vesalius ostendit ex stete-chia sola nutriri ventriculum. imponit autem Galeno qudd voluerit etiam ex caua venas ad illum peruenire. Sed hoc Galenus non censiet. in sexto enim Anatomicarum aggressionum qui locus a Vesalio adducitur, inquit. Atque vena quaedam ex tecinore ad lienem pertinet. cuius processus in ventriculum defertur: eius verb pars quaedam, postquam omnibus lienis partibus propagines transmiserit,in ventriculi gibbum ascendit.Et infra paulum,Vena portae quam recutiores, quod aliarum supple quae ad membra nutrimenti deferuntur quasi ca dex fit, vocant. ubi manifestum est de portar vena illum intelligere, atque ob id
minime venam sectare oportet. Hoc namque
auxilium praetermittunt Alexander & Elius
377쪽
318 Η. CARDANIPaulus autem cum n9 meminit. At dices Ra ses sanguinem mittit, & Avicenna & Auen-goar. Respondeo morbi magnitudinem inspexere.Sed non est cura propria. Mirum est ij, tur vel quomodo fieri possit ex porta vena trahente, multoque magis quomodo curari, clim nec sectio venae nec clysteria, nec inedia auxilium asserant,cum etiam inedia & multomagis medicamentum omne vel etia leniens non leue inferat detrimentum.
D. BartholimGO Charabello. I C patiens iam a quatuor annis citra,patitur dolorem quendam in
fuit ex potu vini acer- bi & austeri post lab
ses V rem vehementem, succedente conualescentiae ex febre tertiana. Et primum coepit in partibus ventriculi: deinde per auxilia recessit, & remansit in quiete pet tres aut quatuor menses, ut ipse mihi refert: demum reuersus est dolor eodem ferme t con sensim ad alias etiam partes declinauit: modo ad ventrem usque ad pectinem: modo
378쪽
ad partes superiores usque ad gulam,& surculam superiorem . aliquando in directo spinae dorsi superius parum quam E regione ensi G. mis surculae. & aliquando dicit in colli parte postrema. Jc etia aliquando ad latera, & quandoque e regione lateris dextri, usque ad colluper costas. & nunc praeter dolorem, sentit quandam dispositionem, quς quamuis non sit
cum dolore, attamen est cum magna eius molestia. & sentitur supra umbilicum per quatuor digitos pulsatio ingens, non lata tamen sed velut ex arteria magna. & feces sunt quasi naturales.& insomnietas non parua, & attenuatio corporis, & urina cum nebula veis dimento, sed tamen substantia & colore a- queo, ut ipse refert. & torquetur dolore ante cibum, & etiam pos b& aliqua do tamen quiescit: & ex assumptione cibi in hora doloris quandoque leuatur, quandoque grauatur : Mipse sibi persuadet quod duritiem habeat tu
ta ens fornem furculam, quam nos cum pronum tangeremus, tum etiam resupinum percipere non potuimus. urinam autem non vidimus, sed illius dicto acquievimus. nocetur ab aqua a difficilis concoctionis cibis non is
uiter. Amarorem oris non sentit, nasi raro vomitu frequenter vexatur.in quo tamen parum aut nihil evomit. Sitim quandoque validam , nonnunquan, nullam sentit. toto hoc
tempore praeter febrem unam ephemera ho-
379쪽
366 H. CARDANIratum. xvm.nullam aliam passis est.quatti; Leuiente, dolor cessauit, cessante aute rediit. Iecut ut illi videtur calidum, quod coniicit ex calore palmae manus, cum etiam grauitatem& tensionem ἡ regione dextri lateris iuxta costas septiat, aluus astricta: aliquando etiam dolor ad spatulas extenditur. interdum etiam multa evomit . haec sunt quae ex ipsius aspectu& narratione habentur,interim tamen suunt haemorroides natura eius seu tεperatura san-fuinea: aetas iuxta XL. annu. Igitur cu morbusic n5 possit esse a mala teperatura sine materiama accides no migrat de subiecto in subie mm.3I . ctu ut colligitur q. Physicorum, dolor igitur si mouetur,causa eius necessario mouetur.&si dicas quod causa multiplicatur sicut ignis: tunc necesse esset ut dolor non transiret nisi per continuam partem ad aliud extremum . hoc autem ei non contingit: quare relinquutur, ut dolor hic non sit a mala qualitate tam tum.Nec etiam a materia qui sit humormam si est aequalis, impossibile est ut laedat adeo vehementer nisi per magnam solutionem co-tinui: quare vel phlegmon adesset &sic fe- Io.4rLeur. bris, dicebat enim Galenus, phlegmones vicca. 6. θ Π cerum febris comitatur: vel etiam aliaru pa tium. Si vero non faciat phlegmonem, opo tet ut magna sit moles eius,quare in solutionei doloris apparebit semper humor ipse per vomitum aut in excrementis: horum nullii iam - diximus
380쪽
PRO DOLORE VAGO. 36r diximus contingere, quare causa doloris non
est humor solum peccans in quanto. Sed neque in quali, neque enim adeo intensa frigiditas aut calor, aut amaritudo apparet quclis esset necessaria bile flava atraue vel pituitata peccante. Rursus mirum esset quod haec pitu, ta vel bilis ad pubis ossa, modo ad collum usiaque extendereturi intus, extra dc ubique. Clim igitur causa non sit sola mala qualitas,nec humor aliquis quantitate sua,vel qualitate,relinquitur tandem, ut sit satus. Cuius etiam indita pΠφη terticium est quod non adest pondus, tum quod '' I subito sol u i tu r. dicebat eo im Princeps loques de signis doloris capitis i In dolore facto exsatibus extensio augetur &grauitas minuitur,& aliquando est cum pianditione, quandoque etiam cum corrosione. & in statuoso dolore quidem grauitas nulla est. Et quandoque etia cum ipso fit permutatio doloris frequens de loco ad locum. Sed de subdita sanatione, de qua dixi, habetur textus etiam a Galeno in xi i. Artis curatiuar ὁum saluosum dolorem curare docet.Et quamuis illud fiat arte, idem contingit etiam natura .ades: igitur & tertium fgnum de quo dicebat Princeps scilicet subita permutatio de loco ad locum, δί quartum quod est tendens, & aliquando pungens, &quandoque corrodens.Hoc genus doloris credo descriptum esse a Principe cum dixit: Et flatus est quandoque in tunicis membrorum.