장음표시 사용
161쪽
1 1 aequitas it ad aliquid; quod elarius Ethy. ς. cap to. expressit Aristot. Ait ibi.
Nam eum aruum,s bν-m iurar cuiusdam ius quoddam est. Et paullo mi. dcirco ιus quidem es Lo melius quoduam Maere, mn rarame qui dabsolute est. Est enim iiis melius iure quod emendat, Sc eius iuris est aequum . Non erit igitur aequum,ubi non sit ius scriptum,se inuicem referunt ius emenda . tum, d ius emendans. Non est melius omni iure; nam ius siue iustiam absolutum conitat ex iure, & aequitate, SP aequitas absoluto iure, vel iusto molior non cst 13 Tria i ergo i ulla sunt,iustum legitamum,abs Mutum,de aequum.Qua ratione adieci illa verba, siue iustum ilia moderans, ae Δ-iginens, ut genus aequitatis collia 14 geremus .simulac t perspicuum fieret quomodo intelligeretur quod ait Arist.d. cap. ra. in sin. habitusque ΨΟammas gais quidem institia quadam, edi-ν-
miti mus Lea υιdetur Ethine Albertae. 28 nutu. 2. ex Arist. mentia certius, ut
1 s opinor, dirinire poterat i aequitatem virtutem esse quod habitum, de iustiti uni Lesse an eueret amictiari patet quomodo inaede quo Sd bono Aristotelis dubitatio submoueatur. quomodo aequum,de bonum primer ius quiddam sit,& laudabile.Vel enim ius non est honestum, vel sqnum,de bonum non est ius, si diues iam quid est,uel si utrunque honestum, itam utrumq; sinit.Ac ita dubitat Aristo Sed haec omnia recte se habent,& tam oratio,quae aequum statuit diuersum a iure quam oratio,quae idem cu iure constituit cum aequum & bonu sit quoddam iure melius diuerssim est ab eo iure,ne se ipso melius ine dicatur. Vtrunq; tameest honestuna,&ita idem; aequum Si bonum honestius est,&ita diuersum . Non autem omnia iusta sed ea tantum,quae legibus scripta star, aequitas emendat. Ex 1 quo duo mihi adnotari posse videntur. At enim quod intultat siue serim, siueis not scripta non emendantur aequitate. Alterum' quod non omnia iusta emendantur; sed ea sola quaelcgibus descripta sunt . intuita fi scripta sint, non si intscripta legibus, quoniam lcx intuita, lex non erit, nec quatenus Contineat aliquid inii illum cap. erit dii l. 4.Cum itaque iniusta legibus ita describi nequeant, et ea parte leges sint, ita aequitate emendari non valent, quoniam emendat scripta legibus .Praeterea diminuit descripta legibus iusta, at iniusta legibus descripta minuenda non sunt; sed funditus remouetvia. Si peregrimis murum ascenderit, capite puniatur. hoc quod scribitur iustium est, in prerregrino ver L qui hostes depellendi caussi ascendit, emendatur', ne contingat fieri in ullium. Alum in aut est non omnia iustauia ea quae descripta legibus sunt.diminui ac moderari Hinc percipere IieEt intra quos fines aequilaes ita contineatur, utvlara sibi pro Gis di non liceat. Primum est i ius naturale non cmendari aequitate, quia non estius scriptum in tablilis; sed insitum eordibus nostris. Tum vero,cum ius natur
le sit illud quod semper bonum,& aequum est l. ius pluribus supra de iust. & iur.3o Aequitas. aeqilitatis,tacita sui ipsius emendatio esset,quod repugnantiam contineret quam furere tenemur l. ubi repugnantia. lfide regu tur. Praeterea cum iura naturalia sint a diuina quadam prouidentia constituta, Stob id immutabilia. g. Pen.uast .de ivr.nat .gent. S ciui . ita absoluta numeriis omnibus sunt, quae a diuina prouidentia prodeunt, ut nullo tempore nulla ratione diminiit, aut moderari
31 queant. Neqi diminutio fieri sine i mutatione potest. ergo quod immutabile 32 manet,non minui non emendari poterit. Secundo lintelligere par est, unde sit,cum depositum reddi, iuris sit naturalis.I.ius naturale distin I ut hoc ipsi ciuili quadam,ae summa aequitate emendari videatur, ut in L bona fides. ff. depos.
ubi latro spolia, quae mihi abstulit,deposvit apud Seium inisum de malitia deri
162쪽
ponentis. Quaeritur utrum latroni an mihi restituere Seius debeat si per se dan
st 3 sed tan tuam in scripturam relatum. Ius enim naturale cum semper bonum& pquum sit , non alia ratione tale est, nisi quia versatur circa sngula, & hoc est itus per se naturale. Aliud est ius naturale, cuius praecepta in ius ciuile relata sunt, quod ex praeceptis naturalibus iuris gentium, S ciuilibus constare Iustin. . ait. g. vlt .init. de iust.& iur.& naturalia quidem praecepta scribuntur,quasi leges ciuiles s. uniuersaliter, Sc ita , ut ius naturale scribatur,scriptura ipsius emendationi l ubiacet, non ius ipsum. Neque ius naturale decernit, latroni spolia reddi, ut domino auserantur, sed praeceptum ex naturali iure desumptum,&ciui ialiter conscriptum. Riod si quiri positum accepit non illud uniuersale praecep tum depositum reddi,sed illas circunstantias intus examinem, legem naturae, iu-istiorem domini petitionem praeferre sentire. Emendatur ergo,cum a iure ciuili. in scripturam redigitur,quia neq; praecepta narinalia ita scribi queunt,ut scribe 33 do non erretur:sed cu scriptu est emedatur,tur legitimum ius, non ut naturale, quia aequitas legitimi iuris correctio est.est autem legitium ius ex naturali prae- .cepto consistens, quod optime aduersus Bud. definit Alber. c. 3I. num. 9.Tertio
3 4tidi sta iri commodissime poterit,num ius illud gentium, V positulum esse costat,
emendari possit aequitate. Alber. d.c 3I. num. II.&seq. aduersus connanum de .fendit nullam aequitatis moderationem admittere trist ad quasdam introductiones referatur veluti bella,seruitutes,quae a simplicitate.naturae non nihil decli-3 s nare videntur. At si ius gentium t pro eo iure retineamus quod apud omnes gentes peraeque custoditur iuxt. f. ius autem, inst. de iure nat. gent. & ciui.quoniam ius hoc scriptum non est, consequitur,ut nulla rationc possit sqiutate emcdari. aeterum quae capita ipsus in iuris ciuilis,sive legitimi scripturam reserantur,sine ulla distinctione aequitati subiacere non dubito, quod ita iuri entium, quemadmodum & naturalis iuris praecepta scribi non queant,ut aliquo casu scribendo non erretur.Ideo fit, ut in emptione , venditione, commodato deposito conductione locatione, qui iuri entium contractus sunt. g. ius autem gentium d.tit. non tantum in respicientibus bella, Se seruuitutes multa ex bono, de aequo 36 emendentur. Quarto determinatur inunquid consuetudo aequitati temperanactum recipiat & siil pro lege obseruetur l.diuturna in s. hoc tit. qni iti iuri scri imo non adnumeratur, neq; constituit iusta legib.descripta,& scripti appellati ne dubio procul cxcluditur cosuetudo. 6.ex no scripto inst. de iure nat .gent.& ci lui.& in cosuetudine no possumus verba danare, linimis generaliter cocepta sint. 3 Praeterea illud interest inter cosuetudine, S: lege. t Quod in lege ab ea velut uniuersali ad casus particulares descendimus;& io intercisi peccatur absolute loquedo; sed cu collietudo ex actis resultet particularib. nihil peccat: qm non absolute consurgit,vel ultra sese extendit ad aliquid, quod non ex toto actui unde prodit, particulariter respondeat, ut not. Bart. in l. i. s. si quis hoc interdicto. ff. de itin. act. pri v. idem in Auth. qui rem num 8. C. desacr. sant. e l. di ut ibi . 38 post Bal. tradit Ias. num. x I. consuetudot tantii in habet de potentia, quant Um. . de actu & proprios facti, & usus terminos non excedit. Quare fit. ut nihilomi
163쪽
tacta sunt l. 1.de pupila.foeminae Me regatu ciun G-, tune quasi legitimi iuris,ut insuperioribus accidit,emendatio erit. qiniatur consuetudines Neapolitanas io scripturam redactas & a Neapodano interpretatas, aequitatis emendationem admittere. nto quoniam icripturae peccatum emen o daturit constat errorem in uerbis esse, non in sententia legis, quampus canon
ex uerbis sed ex ration ac mete legislatoris colligi ix, qita I ripicue diro Arisbd.lib. s .e.i o.ibi abaluteq; ac simpliciterioquedo peccavit,.αμ .po
id quod legissatoripse si adesset dixisset, & si sciuisset, ita praescribentem Amri
statuissct.Tum vero si error esset in sententi risn in verbis,quod vi fieris, inivitium esset minime descriptum. Vel si tum verba, tum sententia legis istiustiutiae morbo laborarent, non diminuenda, vel moderanda, sed iunditus tollenda 4t lex esset; quia neq; quod scriptum esset, iustum esset.Diminuti. t reliquu quod non diminuitur iustum esse supponit, quod utiq; cessaret si sententia legis iniusta laret.Quarς non tantum verum ψ oon emendarisententiam legis, 1e
i datione verborum eandem explicari. Quod Modestiniis i in I. scire oportet.6 . N aliud etiam K de excus tutatoc exemplo aperuit.Praescribit lex tutori ad se excusandum,si in ciuitate sit, , et intra centum nailiariaspacium quinquaginta die- rum, ei vero, qui ultra centi A miliaria habitat in , namquamq; diem numerari. viginti miliaria iussit, de extra hos alios triginta dies adiecit ad excusationem . Vnde contingiι Ait ibi Modestinus vinculus habitatis centum sexaginta mi Lari's δεμ, σι octo,'triginta Hemmoacium duntaxat habeanc octo quidemeentum sexaginta missiariorum nom- in unamquampM HEvi a sininlia νηs numeγιι;mmua ςero eo quia ad exc sationem faciant. Eru igitur δει riore ordinequi longius habitat, eo qin intra centum m ιlliaraa en/διη ipsa ciuitate. Si utique ys quidem semper auinquaginta dies stac sem iura uero pameiores. Sedes maxime verba legis func babeanι intellectum; tamen mens se .gιslatoris dimia unis ga enim mens legislatoris est, quod Suvola ibi Paulus, &Vlpianus probat, ut numquam alicui minus detur quinquasnta dierum spadio,& hoc videtur esse officium aequitatis,ut verba legis minuendo maximelegisla- a toris mentem obseruet. Poth remotex hac ipsa dissinitione nostrorum detegitur error qui inter aequitatem scriptam&non scriptam longo ordine distinguunt in i .placuit.C. de iudic.Nihil enim ita sci ibi potest,ut aliquando non sit peccatuita scriptura, tunc vero contingeret aequitatem non legis; sed sui ipsius emenda- tionem esse ' est ineptissimii. Ergo cu scribitur,ili aequu cst i protinus legis no-
me usurpat,&deserit squitatis. Et cli aequit aes sit ad aliquid Mopsit sui ipsus squitas, & moderatio esse. Qi od si oe ii istu descriptu legibus, subiacet squitati,aequita, scripta legi b. sibi ipsi subiicieretur, ae stat ipsius diminutione pateretur. Et
cla m equitas fit melius quoddam iure,iam semetipsa aliquando melior esset,qupomnia absurda sunt,Xt Michael Eph. apud Arist.d.c. Io.alio tamen intuitu perspicue docet . Τandem cum ilia iustum aliquod sit praeter legem scriptuin, ut i .Rhet.c. I 3 .Arist.docet,vel quod scribitur. io esset lex cotra Udorii dicentecostitutione scripta esse legem .c.lex dist. I. vel aeqilitas no esset iustu hoc praeter s lasse.Ex quo insertur mendosam t esse lectura l. placuit C. de iudie. quae habet platuit ιn σ-tibus rebus praecipuam es inorιa, aequitatiraue scripta, quam sirim iuris rationem.Na dispugenda est nota scriptae, Stetnodatiores codices il
164쪽
tate rigori praeserendam essestieet postea,Se ipsi in reIaram distinctionem dumtiir.Sic absolute seripsit Paulus in I.in omnibus. Ede r .nir. n ommHu quadem maxim tamen in iure aerustas spectamia est. Se eam scripto,vel non scripto minime distinguit.Seribitur *pe quod squum est edicta enim quae natural aequitatem continα scripta sunt.1.1 .fide pM.t.1.ε. de min.l. I .fide conss. pee.sed eius. modi scriptura magis fauet aequitati,quam seribat aequitatem, neq, illud aequum est em scribitur , sed qua ratione eivilis aegias diminutio, vel moderatio est, qui fi non scribatur nihil minus aequisas est,uel si seribatur non in eo quod scribitur; sed in eo quod emendat aequitas est Nam in eo quod scribitur poterIt aliquando emendari,quod argumento est,quod emendatur,aequum non esse, sed ipsa emenia datio quae non scribitur,& quae te ipsam non emendat aequitas est. Sed haerenus
quid aequitas sit diisse lassiciae.
hactemti d nitam ciuilem esse non naturuem seniumν, tum quomodo ab ea di guari,
η Lege filius urebra anspatrem si eapitis reus esse ponatur , quidsi id noctu , in
per imprudentiam admisimus consensio Aristotel. quid sit. 6 Aequitar cur Roms Lesbis compara . 7 Martianus in I respiciendum e Paen. expenditur. 8 Aequ iras medium est quoddam, ω inter quae extrema ponatur. 9 Sameli,s aliorum sententia de aquitate defenditar. Io Alberti Argymenti vernis notatur. I I Diu rso respectu eandem, squitatem,oe clementiam diei Ia Alberiisententia quod squitas insupergressae paenaram HGetuν discne
33 Dissinitio s taris proximo capis. explicata narinali aquilai conuenire nequit. 14 Genus singulis speciebus Dam commmicat substantiam. II instor quare ad naturalem,non ad ciuilem 1 quitatem respexerit. a 6 In hac in pectione qudum leg m cum edicto de pactis pugna submoue
165쪽
i TArbitramerita propria minitatis,non iniustitiae notantur. '
I si Staturam quod se cedatur ex bono, o squo de narami squitate istelli.
dio Vbicunq; proceditur de bono, oe squo agens ex pacto non repellitur per eam ea reptionem quod ex pacto non datur actio. a i 9ςquiras natums inius patet,quὰm ciuilis. Fili, emancipati nee secundum ciuilem quitatem adminebamur ad patris
a 3 ciuilis squitassubnuurali comprHenditur. α Et numquam ab ea ita subducitur, ut non in eandem per circulum laba
IGIT UR bonum, Se aequum esse eonstat quod praeter legem scriptam ad
ipsitis diminutionem ac moderationem iustum est Sed etiam si Aristotel. I -eredimus primo Rhet. cap. I 3. Aequum etiam ess t rebus humanis ad in scendam commoueri re non legumsediens scriptoremiae non verba, fuse rentiam spectare, necfactu- , sed volumarem , nec partem sed totum, nec quis nu- ,sa quis semper, aut fere semper fuerat confiderare meminisse bonorum magis, qua in se colla/- seunt, quam malorum , ori eorum bonoram magis νη-υ ριt quam quaserat,'non miguo animo amurram ferre , est oratione di sceptare mirus velis,quam re,stm arbimum magis, quam ρn forum velle dein scenaire. Nam Arλter is aqvum est bonum adex adlegem spectar est hae deca saarbiter deligitur,vι aequam-bonum praualeat. Go loci ad plura officium aequitatis producens, non esse solius legitimi iuris correctionem aliquo modo nobis insinuat . inubusdam vero persuasum est huius loci authoritatex t posse defendi nostronim opinionem maxime Saly.& IaLin l.placuit. C. de tuis A.quod aequitas in quadam clementia ac benignitate posita seret tanqua iuris mori,ac seueritata opponeretur.Sed quod inquit Arist .aequum.esse ad ignoscendum commoueri non ad hanc clementiam reserendum est. Quid sibi velit expli3 cat Eustr. t in lib.6..Ethy. c. I i vhi idem Arist. ah. sequum,cst bonum vιrum -axime ego ad censenuendum, est ignoscendum idoneum dicamus, aquitatem vere esse habere consensionem,'uen-m circa finguia. Is vero ita sententiam Aristotelis explicat,ut equitas ipsa,si eam ad legem reseras eius emendatio,vel imminutio sit,si vero ad eum,qni lege scripta reus est, si aequi, te boni uiri conissensio,& venia ignoscens illud, quod i in nes non a qui licet rectu honestumq*st ege tamen scripta repraehendunt vel siquid culpae admistum habeat, non t ta tamis sit,ut scriptae poenae conitituat reum.Capite punitur peregrinus mura ciuitatu ascendens.Ascendit,ut hostes depelleret, ac depulit, lege scripta reus est. Aequitas tamen emendat legem, & vir bonus & aequus ignoscet & dat ve-4 niam reo, qui Iese teneri videbatur. Alterius speciei exemplum. Patrem t verberans lege municipali mortis reus esse fingatur. Filius noctu patri domum ingredienti eum fure opinatus occurrit verberans, lagh reus est mortis; sed imprudens ex ignoratione peccauit,qua de re legislator nihil adluxit,& ob uniuersale defecit,aequushonus , iudex aequitate ad legis emendationem adhibita, romittet prnam capitalem ignoscens reo,& mitiorem irrogabit. Qii ae igitur legis intuitu,emendatio est,si te ad re onuertas est consensio,& venia quae da.Iudex V 4 enim
166쪽
enim cum reo sentit i factum illud non esse secundum legislatoris litterdictio 6 nem de haec consensio est,cuius consensionis intuitu Norniae Lesbie t eam comparauit Arist. lib. s . Ethyc. c. t o. in s. quae quod plumbea essit, & in omnes partes flexibilis,lion ad regulam structuras Sicas exigebat, sed cedebat ipsis, & accommodabat sese. Nam aequitas iuris scripti duritie inspectassectit se per consen- ' sonem ad reum, cum quo consentit totius negocij circunstantias inspiciens, iaijs semetipsam adcommodans. Tum ver ut ad superiori in sententiam rcuer- tamurici contradicere videtur Martianus inleg. respici cndum . si de poen. ait Lille . Resticιendum est iudicanti ne qurii durιus,am remugias cor Liaruatur,qua causa deposcit, nec enim aut femeritat 3s, aut clementiae gloria afectanda eii. eQuomodo autem clementiae gloria affectanda non est, si idem quod aequitas crit, equitas vero summopere qumrenda l. placuit. C.de iudic.l .in onmibu . ff. de reg. iur Sed hic locus ni fallor, contrariori .m dc testatione medium nobis exhi-3 het,in quo aequitas i pia consistit. Eittaequitas quadam in remittendo uic di critaes, plura remittere quam oporteat, & pauciora remittere ext rc ma suntntedii istius. Alterum clementiam, alterii insen italcm appellat. Quodvci' sequitur. Sed propensbiudicio prout qusque res ex pollulat statuetaduin est,id imihi solius aequitatis officium exhibere videtur quae versatur circa singula, medium est inter scueritatem, di clementiam,quatenus altera pro nimia duritia altera pro nimia remissione usurpantur. Sed ne seuere nimis cum nostrui ageres videar,dici potest i um clementiam,tum misericorciana duplicitet i consulerari. Primum pro ut nobis naturaliter inest. Homines enim non tam ab humo,quam ab humanitate nuncupamur, non tamen a ratione, aut ab assuetudine pendet. Secundo modo quasi virtut cm, & habitum ipsuis, rectamque rationem cons quatiar. Primo modo Martianus detestatur quod nimio, vel pauco saepe admisceatur,neque satis constans sit. Secundo vero aequitas,& clementiae, & miseria I o cordiae nomen poterit admittero quod ait Alber.tc. a 8.in si .clementiam, & mi
serationem solius Principis esse Tullii authoritate adductus, dum pro ligario aest. In senatu vero, apud populum, apud Princ e m vlincunque curas in mentia est, habet locum deprecatio verbale potius meque enim existimandum est nostrates se ad id retulisse, quod aequitatem a fori disceptatione in II quo seruandam praedicant, omnino remoueret. Itaque dicendum est squit tem esse inspecto iure, quod emendatur, clementiam inspecta persona cui venia datur, sed lege emendata iustissima clementia est. Verum alia ratione nostr Ia rum sententiam impugnat, quod i seueritatem in puniendo leges aliquando aequitatem appellent, ac ideo cam nonnumquam in poenarum supergrcssione versari. Adducit i. .fide eo per quem is t. rit. l. I. f. hscactio. ff. si quis test.
lib. Vlp. ait in I. i. inquissimum putauit praetor dolum eius coercere, θυι imp
dit aliquem iuditi OAti . Idem in f .hsc Hio. Naee actio ut Labeo scribis, naturalem potius quam ciuilem ιn se habet equitatem si quidem ciuilis is fuit aetiosed natura aequum est non esse impun tum eum, qui audacior hac spe factus est. sed hic locus quod & ali) admonerunt,distinguit inter naturalem, & ciuile aeqtat . . 3 3 Quaret quod cxteri preterinitiu0 dubitantib. nobis de aequitato secudii hactenus explicata dissinitionem 'tio nomine Albertus notari poterit) isnoradu non erat ea naturali aequitati minime couenire,ae ita dissinita perpera diuidi in natur orate,& ciuile. Etenimi substati a generis sineulis specicb.comunicari det, at quod aequitas sit emedatio legitimi iuris, naturalis aesitati couenire non pol, tum quia naturalis aquilas, cius naturale idem sunt l.ius pluribus es de ivit. 5: iuiaeum et
167쪽
quia ab initio nondum scriptis Iegibus nulla poterat earim emendatio fieri, ac
ita nulla aequitas eratiquod ius non esset cuius oporteret ius aliud aequum esse. Quapropter naturalem aequitatem sissi explicata diffinitione minime compraehendi compertum esse potest,' Aristotelem de sola ciuili aequitate,quae iuris ciuilis emendatio est, loquutum esse non est ambigendum. De aequitate igitur dis. finita minus recte Albertum pronunciasse existimo quod insupergressione, ac seueritate consistere possit. ioniam neque imminutio est,neque consensio alia qua, aut venia ad ignoscenduin in 1 upergressione 'ubd proprium aequitatis esse videtur. Et quidem in ipsa supergressione quaedam additio est, non remisso ulla. 11 Ex i3s intelligi poterit icur praetor ad naturale,non ad ciuile se referat aequit tem,Vtin l. I .isde pael. in l. I .ifide minor.in l. I .s de const. pecu. & id ea ratione factum existimo; quoniam ciuilis aequitas etiam citra praetoris auxilium passim in iudici js recipemurca.placuit, C. de Iudic. d. l. in omnibus .fide reg.tur. quae 16 leges nisi de ciuili aequitate accipi deberent, i ita edicto de paet is aduersarenti ir, ut nulla sime ratione conciliari possent. Conuenit naturali aequitati pacta seruari d.l. i . Placuit item in iii dic ijs aequitatis plus quam iuris haberi ration enio. l. placuit Neam in omnibus Aiaxime minen in iure spectat 4 debere d. Lin omnibus. Et tamen non datur actio ex pacto I.si tibi.C. locat.l .ex placito. C.de rer. Perm. ergo non haberetur ratio aequitatis, quod plane falsissimum est.Sed ciui I riis aequitas ca est no naturalis,quae iuri opponitur in d .l.placuit . Hinc t recte explicari potest quod ex Aristo. . relatum eii, quod Arbiter & bonum & aequubi de x ad legem spectat. Nam iudex spectit ad legem Ee aequitatem ei vilem ,
di hane illi praeterre iubetur d. l. placuit. Arbiter autem respicit ad bonum, di aequum iraturale, non ad bonum , id aequirin ciuile . Sic plane in relato capite partim ad ciuilent,partim ad naturalem aequi atem Aristoteles se retulis. Is se videtur.Qua i ratione arbitramentum iniquitatis nomine, magis quam ini nitiae notariir,& quod contra naturalem aequitatem, non quod contra legem Iaeum sit,saeit ipsum iterum reduci ad arbitrium boni viri l. undes Neruae is pro 39 socio. Quamquam i ita ad Arbitrum iri potest, ut de iure pronunciare tenea tur , quo casu ipsius conditio deterior erit quain iudicis sit; quia si contraius litigatoris pronunci et crit arbitri uiri ipso iure nullum, velut latii m extra soriamam dompromissi,ut post Barto. in I.diem proferre.f. stari numer. 3 .sside recepi Arib. Arct.consi.68. Alexand consi Ira .niun. I6.3dseq. lib. s. late probat Felyn. in Cap. caussam quae num . .& seq.deri iud.ubi argumentis in contrarium mimul tillime satis facit, & veluti reeeptiorem sententiam admittunt in I. qui Romφ.6. duo frasees,sside verb.obligati p. m.8. ceu .nti x .Hyeron. Gara de laud.
Iner. ius. par. .q.6.num . . delamen sententia mero iure ualeret l. 1. C. quando
prou .non est nece si . . f. quae sent .sine appel. rescin.Tum statuta, quae disponunt procedi ex bono, Scaequo ad naturalem aequitatem referenda sunt , quoniam si ad ciuilem expressio et tismodi tamquam eius quod tacite inesset d. l. placuit,& l. in omnibus, nihil operaretur,argumento l. 3 .sside leg. 3. Amplius ex prsdiazo et illa nostrorsem assertio i rectissime comprobatur quod coram mercato e , vel arbitro,vel quocunque iudice apud quem bonum,& muu prsualeat, ille rei; cietur,quiallegabit ex pacto non dari actionem,quemadmodum Bart. in l. Quin
168쪽
AHict.detis. 3 99.nitri. 3 .Nam ad aequitatem naturalem boni, Aere Imentio serenda est; quod respectu ciuilis aequitatis superflua illa adiectio foret, neque ii hunc effectum operaretur. Et naturalis aequitas non ita angustis clauditur finibus: nam ciuiliis campum egreditur, neque tantum scriptu ram emendat, sed etiam sententia non imminuit solis sed supplet,&addit, quod in bonorum 1a possessionibus cuique compertum esse poteti. Nam quod Fili j emancipatii adhaereditatem patris iure ciuili admitterentur,non scripta lege, non civili aequi tale fieri potuit; quia ciuilis aequitas eos haeredes fecisset; sed praetor naturali sequitate motus dedit eis bonorum possessionem,unde liberi, & quos haered sis
lacere non potuit, bonorum possessores fecit.f. emancipati. Institui .de hin Ired. quae ab int. deser. sic etiam foeminae agratae, quae praeter sorores ex media
iuris prudentia ab intestati successione , de verbis , 8c sententia mediae iblius iurisprudentiae excludebantur ad bonorum potissionem , unde ti vocavit. s. sed quia Institui. de legit. Mn. success. cum tamen aequitas cia,tuitis sententiam legislatoris non oppugnet , Nihil uero mirandum est IMtiorem naturalis aequitatis esse potestatem , quoniam cum ea idem sit cum iure naturali d. l.ius pluribus sit pra de iusti. & iur. non modo ius ciuile ut scriptum , sed ut ciuili aequitate emendatum quantum fieri potest ad nat i a 3 raelegem a qua promanat reserendum est . Ex quibus t subin serri poterit in latitudine naturalis aequitatis ciuilem reperiri, vel ut speciem sub goti: nere . vel quoquomodo , ut contentum sub continente . cum vero altera, ab altera distinguitur civilem ad legitimi iuris emendationem contrahi relis 1 quam omnem appellari naturalem . Et ita potius aequitas naturAlis uno G.
Hi ciuilis nomen assumit , in caeteris naturalis appellatur. Qua in re non pos sum non repugnare Alberto in capitu. 3 o. numer. s. asserenti ciuilis aequitatis maiorem esse aut horitatem quam naturali , nisi forte maiorem crediderit ese tia firmitatis, non latitudinis intuitu . Nam latitudinis respectu nihil est,quod naturalem aequitatem effigiat . Firmitatis uero consideratione ius ciuile aliquando recedit ab ea nec ipsa praeualet,sed lex,ut in pactis ostendimus, id Ari- tstotel. probat; cum tamen in iure ciuili ciuilis aequitas semper praeualeat d. l.in
omnibus. Disserentiae ea ut opinor ratio est, quod ciuilis aequitas ad id peretineat,ne aliquando verba legis contra legislatoris sententiam obtineant,& ut scripturae emendetur erroriat aequitas naturalis,non semper adiuuat sententiam
legis,sed aliquando reclamat ab ea ciuilis tolleret saepe legem in qua de industria legislator ob publicum bonum ab aequitate naturali recessit Scripta lex est
iudicem secundum acta sententiam ferre debere non autem secundiis conscientiam l .illicitas. 6.ueritas.ubi Barto. not. s. de officio Praesd. & tamen conscientia magis ad naturalem aequitatem trahitur, quam ad acta , & ideo non tantum potest haec naturalis aequitas,ut legi praeferatur, quoniam non tam ue bis,quam sententiae aduersatur, iudex non ad eamded ad legem spectat;ita tamen ut quamquam naturalem deserat, ciuilem aequitatem nihil hominus reci-
piat,quael ciuilis circulo quodam,& sib ratione publici boni in naturalem semper relabitur.
169쪽
V . . . . cap. V. I r. . Ae lego. eiussi aquitate accipienda. 2 A equitatem ciuilim toto iure ciuili dissum esse Misdituri 3 Declaratur lio fidet f.depos . Aequitas integrum factum,c, omne ius respici non partem alteritu .s An in contra tibvsfracti iuris apιitas locum baseu.6 Amonum diuisio praecipua, iliuHrior. - Quid sit ex bona fide natuere,arbitrari ex Rudeo declaratur. Item ex bona fide censere,essetfassare. 3 Bo fides, Rνια iuri, invii fidei opponitur, diuersa tamensionificatim
s Mathoris resolatio in contractibus II ricti iuris aluitatem locum habe-
Io inersalis Q at inanibu exclusi. ai Bona fides in contractibus est squitas potius conuentionis, quam legis me
Iastrictum ius dupliciter usurpaturio cum aquitate civili, cras ea seium
I3 Adbo fidei differentiam strictum iussemper dicitur,n3 ita ad disserenti imaquitatis. I comventio inter partes fieri potestine ulla ualeat aquisas. as Et ima eructiquum erit. I 6 Stainta cum micti iuris ese dicamur,an aquitatem admitton17 Anstricti iuris sint,in dubium reuocatur per auctorem, cr negativa probi I 3 Dicimus actionem c tractum iudicium bonaesidet non tamen legem. as An intuitu actionumstatutastricti iuris sint. so noli in bacrem equentia repraebenditur,er ipsius argumentis occ- ρουρον tr.*.bscuerbast eneg.ginontra Rarto. er eontra eundem Leonuιtutionibus r.ad municipale incolae i plicato. ai Eiusdem consequentia alius depraebenditur errin. aa Batii distinctis circa actiones statu rias defenditur.
170쪽
et 7 Statuentes possunt actiones, sus stricti invisun e cere quod
riis argumentis con probiatur.
ag cur Quirites aequitatem scripto comprHendere nonpotuerint.
as Aequitas naturalis praetorι commendata. Ius honorarium cur dictum Niva vox iuris ciuilis. i. - . t
3 I Praetor ex civili aequitate ius ciuile manorum emendare non po-3 a sola ciuilis obligatio in coestitutum deduci is potest. ' . . . .
Authbris de aquitate conclusio. i '3 Ius ciuile tum maxime inhaerendo squitati naturam imitatur.
31 aurasimperimendi quod melius en . . . DIctum est quid rquitas ciuilis iit,tum quomodo a naturali distinguaturinta
dicendum superest quomodo ius elude Romanorum se habeat circa v I mam,&alteram aprimum itaque treseriptum illud Constantini in I.r . C. dolem. inter aequitatem iusque,interpositam interpretationem nobis solis & oportet 8c licet inspicere,quoniam iuri opponitur,ad ciuilem aequitatem pertinet,cui l. Placuit,C.de iudic.quae aduersari visa est 'ologn.cap. 3 .rectissime conciliat de qua Antimonia dicetur in cius singulare ius hoc tit. Sic locus Celsi aduersiis iuris scientia quaestionem de morae purgatione ex bono & x quo dissinientis in I. si seruum,g.sequitura.de verbor.oblig. ad squum ciui Ie peltinet iuris scientiae 1 emendatiuum . Hanc citi item aequitatem in toto iure ciuili diffiisam esse ' facile poterit apparere, tum ex eo quod iuris huius studium nihil aliud est quam ars quaedam omnis aequitatis,cum etiam ex alio quoniam plerasque.dccisiones iuris cum fieri potuit ad bonum aequum reuocatas esὶ ennspiciemus. Singu ris species est & ad id probandum accommodatissima,quamsupra rCtuli ca Tri- . 3 phonino in I.bona fides. EdeposAit ibi t dona es qua an conir tibus metuin summam quitatem de aerat, sed eam virum intimamus ad merum m1 gen tium an uero cum praeceptis emitibus, cst prasori sty elati reus evitatis tui de psit apud te centum,ir deportatus est,bona eius ρubticatafint,virum ne 'sireddenda,an im νμbbeuns deferenda uni tantum naturale, estgentiu minx muω mur,o qui deposuit,restituenda uent,si risiis ius re legum ordine metu in p. 6 ,-- risere sum. Nam male που eruus pnditiee, αι Hi s exemydo ad Peterreri maleficia sit,egectate laborare debet.AEquitalcm ciuilem squilatcm appellat,& ex naturali gentium, & prstorio iure sstimandam. Quod est,s ciuile ius, eclegum ordine non ius scriptiim; sed ipsum ius civile abiolute significat ex scripto,&non scripto iure, S: aequitate consistens quod praecipue ea quam summam dicit,aequitate polleat. Quod si hanc summam aequitatem nobis ius cuuile praestat eandem sibi nesse pro certo erit.Imminuit aequitas iustium illud uniuersaliterdescriptum depositum deponenti esse reddendum, ut eo deportato , de publicatis bonis deferatur in fiscum,neque ae eo cogitau legislator, dum ii. lud iuris naturalis praeceptum in scripturam redegit. Alteram quoquest tem