장음표시 사용
191쪽
ciim legibus sequentibus inciri catam esse de in iis quattuor te bus eiusdem rei
superuacanea quandam continere repetitionem. Mihi contrarium assi a re oarius,&honestius videtur. Nam Iuttinianus decreuit nihil adiici superfl-a i l .vni. 6. quibus .C.de nouo Cod. faciendo, ex quo desumit Bart. in l. fi constante, nu 6.is. sotu .mair i m. quod in iure nostro nihil debet esse sit pei fluum. Cum-3 que ea superflua censenda sint f quorum exprimendorum nulla est nec ratio, nec , tilitas,&ut Fabio placet lib.3 .c. 3. Verbum omne, quod neque inteiactam adiuuat, seque ornatum , vitrusum dici soleT. Plane ex is si iis i idb constabit Pomponium,Celsum,& Paulum idem certe scntire, se d cirinisum non eadem, sed plane diuersa pronunciarc. Duo sunt Pomponi j pronunciata; 4 i alterum altrinatiuiim, nempe iura contritui in iis, quaeve plurimum accidue tralterum negativum, idest minime constitui in ijs, quae inopinato eueniundi. Prias -mi Capitis ratio multiplex afferri potesti: Primae sumitur ex fitie Ietis, qium . commune bonum esse libro singulari ad hunc titulum eYplicatum olf. Hoc autem refertur ad Omnes,non ad singulos . Alia sumi potest, quo lex na Mix sit cur-ε ta, nam cum de singularibus nulla sit scienti quae t ut plurimum accidunt, redolunt naturam uniuersalium aliquo modo,cum *niuersute u quia in uribi spraedicara natum est. Ariit. lib. I. de interpr.c. si. s idco Idem lib. s .hth.ς. I o. affirmat, quod hic tradit Pomponius, licens, lex Idomu, quod ut Nut imum sit.
Nam hac ratione in uniuersum edicitur. Etenim legislat'ru iudicium ut i .Reth. c. i . idem explicat, non desingulis, necis prae tibus, de uniuersalibus, ct defuturis est. Profecto quae, ut plurimum contingunt,pro uniuersablibus accipi di eo loci, quod ex ijs lex.constituatur uniuers dis. HsuCinter arguiminia topica illud non immerito reIatum est,quod sumitur a commWni er accitatilibus. De quo dicemus iii l. nam ad ea. Rursus sancitur lex, ut longo tempore duret, nam quae bretii labuntii r interuallo conremptum pariunt legislatoris. Neque vero purpetua lex cste porcst, nisi in iis constituatur, quae commmiter accidere solent. Dormirent enim leges casibus inopinatis positae,& earum contingentiam expecitantes ob lescerent. Amplius cum regula sit, ut l. praeced.mensura quaedam humanarum actionum, regula, & mensura non sunt pro singularibus, sed qusque rcgula,vςl mensura plurimum debet esse regula,ves mensura,npq ynius tantum. Vt veris constitit unus id, quod plurimuinsoletaccidere,non laiau i praesentis,sed praeteriti, 3c futuri temporis, opportet haberς raxionciri; ROnx li & Sempronio, sed uniuersorii. Tunc enim in communi lex lata vidcbitur, cum multis casibus, multisque personis, & earum qualitatibus, tum N multis tem poribus poterit inseruire . Alioquin neque commune praeceptum lex esset. Alterum caput huius. legis reijcit ratiouem corum , qus inopinato Eueniunt. et Et quidem iustilant , Sciniustum, de quibus legislator considerat, tantam differcntiam, tantumque errorem in se habent, ut ait Arist. i . Ethyc. c.3 .ut magis le- fge, quam natura consistant. ac ideo tamquam positiva plurimum ab opinione dependent, de idem lib. i. Elench. c. i a. opinionem multi udinis legem esse dirit. Quo fit , ut sit praeter omnem rationem , uti opinari debeat legislator id quod est inopinabile. Merito etiamsi Lararus resurrexerit, nulla lex sancitur demortui sex miraculo resurgeritibus; neq; casus Iarari quenquam legislatorem mouere debuit, quoniam non, tam rarus ι quam etiam inopinatus dici potuit. Et qui ademel acciderit; non tamen opinatur, quod iterum accidat. Inopinabblia enim seeundum naturam cogitare non possumus .glo. in 6.S haec dicimus, Arith.Vt qua oblig. se hab. res min. Quare de aqua pluuia arcenda praetor edixit, I a non
192쪽
non de lacte,sanguine,carne,& lapidius pluuijs,quamuis haec omnia e eaelo eecidisse memoria homininnexietivi ex Plinio lib. 1.caputu. H. de 18. Coras. deducit.
I Inopinatum distinguitur ab eo,quod os aliquo easumtest accidere a Dubitatur an de singulis po fit fieri lex. 3 vgulariter e casu singulari non infertur ad uuiuersati bonutu.L.sed orsi,*.-.f.de iudiciis declaratur . I Bartob error ad eam l. reprehenditur. 6 Sisciri posset quid futurum esset,sequeremur quod certius est,non quod fre-quentius.7 L .si maior, delet. bHe Lemenditur. 8 occ. cons I 26. vol. 3. declaratur.
9 DFere,an lex feratur in formam legis, uel quod emanans in formam rescripti
transeat tu legem. Io Casus singulares ad iudicem pertinent. Is s. Ins Ia,Mq. de reram diuisione declaratur. ia Christopb.Port. θ Dee, ad eum 6 sententia refellitur. 1 3 Celsus bis non loquitur de iis, que ex miraculo accidunt.
L. IIII Celsus, Libro 3. Digestorum.
EX IIS . Aliud est inopinatum, aliud est quod forte uno aliquo casis
Potest accidere . Legislator poterit opinari de hoc, non de illo . A imius Pomponius inopinata retheit tanquam praeterita . Quia tanquam sutura non poterit de iis opinari Velut stante Larari etesurrectione, an legislator in futurum constituet legem super eiusmodi casu,si dentio contingeret. Contigit pr aeter opinionem ad eo,ut nec opinetur, quod iterum contingat. At Celu I sus freuocat legislatorem non ab inopinatis,sed alijs,quae uno aliquo casu acci dere queunt.Ex iis,quae se offerunt legislatori,quaedam vidct ut phirimum accudere posse,quaedam uno aliquo casu,cum tamen nullum horum sit inopinatum. Liquene ex Pomponio duo,&ad quae viplurimum eueniunt respicere debere l& minime debere ad exquae inopinatos de i)s,quae uno aliquo casu accidere pos
193쪽
8teontingens ut prurimum , 8c contingens ut raro sunt aliquo modo opposita. , Sed refragari videbantur t & Philosophorum placita,& iumconsulinrum exispi Nam Aristo. . Ethyc. c. 7 . est & de singulis sanciri legem, ut Braxidat sacra lacere. Si de singulis, ergo & de iis, quae uno aliquo cala accidunt, sed leges possunt in gratiam singularis personae ferri, ut sitne leges festorum, quae in honorem Sacrae Uirginis , aliorumque Sanctorum habentura nam istae etiam incommuni omni populo indicuntur, de in summum bonum tendunt prinito restigionis cultu Hinc insero etiam in siugulari casu, si possit boni publici rationem continere, legem ferendam esse. Verum quia rgulariter non ita se habet, de ex 3 sngulari easu inferamus t ad uniuersale bonum; ideo regulareetiam erit, ne in ijs,quae uno aliquo casu accidunt, feratur lexme remotior sit ab eo, in queri instituitur finem. Obiicit Accursus varia iuris exempla. Primum de l. sed & sis.. vlt. t ff. de iudic. Vni cum frequentius accidat, mulieres praegnantes v mP rere, de uno aliquo casu accidat, ut aliqua tres pariat filios, agitu r ad quartam quasi tres nasci potuerint. Cuius rei Sabinius & Cassius eam subucituit rati nem , rerum natura rauuenda minimesit sed totnm inscitia nostra asticis d beat. Notat ibi Bart. t & mal ἡ, quod in ventre in dubio tres esse praesumuniatur,qitas hoc praesumere audeat iurisconsultus, quod se ignorare satetur. Aut aliquod ita praesumendi sibi possit argumentum occurrere, cum a communiter accidentibus unum duntaxat nasciturum esse praesumere deberet. Sed illa potius, quam lex, est quaedam suspensio legis, quoniam aliquot mensinm dialatio filio nocitura non sit, qua expectata certum sibi ius statuet ex partu. Et nisi tempus partus expectari non sine magno incommodo posset; sequeretur lex, quod estet frequentius;ctim possit expectare, suspendit , seu reuocabilitcrdisponit, ut partu adueniente sequatur, quod est certius. Hinc adnotare licet 6 tsi breue temporis spacium possit ostendere quid accidet, an quod frequentius, an quod raro, utilius esse expectare,quod erit certum, alioquin amplectemur, quod est frequentius. Et sane si quis attente legat Paulum in I. antiqui. g. Si pars haereditatis petatur, eosnoscet, hanc suspensionem quandam esse, ut
libero ventri in tempus nascendi iura integra reseruarentur. In ipsa tamen suspensione eum,&Authores tradidissent,&septenos aliquando natos, non tamen iuris prudentes id sequuti sunt, quod rarum ita esset, ut id quod fieri non raro admodum possit intuerentur. Lex tamen ipsa est de eo,quod frequen- et ter accidit,licet respiciat id,quod est rarum. Secundo obijcitur.I. t si maior, C. de legit. haered. ibi Imperator edidit legem circa mulierem quinquagenia riain, quae partum edideri clim tamen & mirabilem partum, & casum de raros contingentibus esse fateatur. Et ideo recte Socc. t consi. I x6.volum.3 .respondit, non obcsse cogitationem filiorum habenti uxorem quinquagenariam, vetamittat beneficium t si unquam,ade reu .don. quoniam caeteris circumscriptis videtur donasse desperando. Sed multum interest, quomodo cogitauerit, neque absolute illias sententia tenenda est ι sed quando cogitat cum desperati ne; quia probabilis est desperatio. Redeo ad obiectum. Multum interest, s t an lex seratur in formam legis, vel quod emanans per viam rescripti transeat in legem. Lex in formam legis hoc pacto serri consecuit. Qui caedem secerit,c pite plectatur, Magistratus non praecio creentur, iudicia iudices ne praecio vendant,vel potius ut in t a.tabulis. At quum rescribit Princeps ad aliquorum controuersiam fe petitionem;quasi iudex lites dirimit, & vim habet rei iudicatae,quod rescribit. Quia tamen idem & legislator est, ideo res iudicata a Prii
194쪽
I o cipe lex est. f Sed,cum ' casus singulares,& presentes ad iudicem pertineant uel scitatorem,uniuersales uerb, dc futuri ad legislatorem,ut per Ai isti I .Rhetor.ca. I.aditur Princeps in ea re tanqtiam iudex: eius tamen sententia transit in legcm, quoniam vult ob futuros casus legem esse, sed ut quaestionem dirimit praeteriatam sententia magis est.Conclusio legis huius perrinet ad leges, quae conditurtur ut leges,non ad rescripta,quae in legem transeunt; quoniam haec emasa ant sae- II penumero super rebus singularibus.Τerti h obijcit f.insula, institu .ee rerum diui ubi Iust .statuit legem de insula in mari nata, cum tamen raro nasci fateatur,& ita de eo legem condit,quod raro accidit Sed ea lex non est propter id, quod est rarum,sed propter id quod est frequens,quia licet insulae raro nascantur,quoniam tamen natae perpetuo durant,accidit super natis saepe dubitari: Vtrunque I 2 tamen obicistunt Christoph. t Port. in d .f.insula, dc Dec. in i .ea, quae raro.ff.de
regia. ivr.alia ratione tollunt , nempe dili in uunt, an contingat naturaliter Id, quod est rarum, an ex miraculo . Primo modo continetur sub lege, d l. si maior,&d.g. insula. secundo non ita.Sed ijs obstat quod septenos nasiti naturale est,nec tamen lex illa suspensiua amplexa est hoc rarum,d.l .antiqui. Et quinquagenariam parere ex natura est, S tamen rescripto Imperatoris opus fuit, dubitantibus antiquis ne sub lege contineretur.Sed,ut sequenti te ge ostendam, ad iudicem pertinent casus raro contingentes,quas praeter legem;ut c ornm traditio recipi non queat: smile est,ut in negociis contrahendis non rcnu. re ea, quae raro accidunt computentur,d l .ea quae raro .isdu reg. iur. Plura hic post Acuursum
circa Larari resurrectionem Nostrates inquirunt. Sed prcprium est iiirccosulti,non legislatoris in singulari specie de iure respondere,ut ex Ariit. I.Rhet probaui aderitis ad rem praelintem non pertinent.Congruentius in l.prsced uti paterant inquirere,quae remouet inopinata. 3 Accursi miraculose interpretatur,ego de his, quae naturaliter,licet raro,non dei)s,quae ex miraculo contingunt, legem hanc accipiendam ' Pnto, iit disthiguatura superiori. In L.
I Mulieribus in suscip Enda filiorum tutela iuramentum non deferri qua ratione
et L stator Medico comparatur.
3 aegritudo in qui bus consiuat
6 Frequcvs roum te trema,cropposita considerantur I In unaquaque re exacta tractatio exigenda est, quatenus rei nasura patia
6 tam aliquid accidit praeter legem,non in peccatum in rieoed in ipsa rei na
γ Argum tum a communiter accidentibus ex hac lege de sumitur.
8 Dialopotius in hac lege comparasionem quandam μπροψ
195쪽
. A M adeapotius debet aptari ius,quς frequenter fari i
NAM. subijcitur eiusmodi lex tanq'am ratio praecedentis conclusionis,est
autem ita ijs verbis implicita ratio aptitudinis cuiusdam. Debet aptari ius ad ea, quς frequenter 8c facile, quasi circa eadem magis apte ius dicatur, magis aperte propter finis assecutionem ueterasque rationes, quaS in 3 . con- ix numeraui . Vsurpat idem Iustinianaeum statuit in Novella.Vtine prohib m tr.matres ad tutelam filiorum admitti minime delato iuramento, quod a secun- .dis nuptijs abitinebunt.Cum etenim tale iuramentum pleraeque contemnerent, rardque a quibusdam seruaretur ad periculum periurii vitandum,quod frequen iter & facile incurrebant;praestari vetuit,non inspecto,quod aliquando, rarb ta men obseruatima foret,&estibii h f' nam quod, mim quadranosit vetus sapientia docet non obseruant legisliatores.sed quodpleramque,et remessit, medentur. Qui locus aliam rationem non illepidam suppeditat, quod instar a medici legislator i se habeat,ut singad hueau.libro ex Platone deduxi , quidem medicusab ea potione,& cibo quae frequenter S facile noceant, abstineri . potius curabit,qua si interdum minime nocitura sint, permittere uelit, & certe in Miletis coercendis medicus animorum non improprie dici legislator pote-3 rit,& dum curat malis hominibus pii rgare ciuitatem , quod quieta, i & pacata 'sit Respublica sanitas ipsius est,quod malis hominibus abundet,infirmitas,l. ongruit.fide ossi .praesid. 4 Sunt autem frequens,l& rarum quasi extrema quaedam inuicem opposta in cospectu legislatoris.Itauero se halla tactiones humanae,ut quatenus sub ciuili ratione ponuntur,ex iis tanquam singulis non colligatur absolutum uniuersale .Itaque subiccta materia cogit legi, latorem ad ea re icere,quae plerunque, aut ra ro eueniunt,& inter haec dcliberare,cu frustra sit quaerere ea, quae semper unos modo se habeant. Et eruditi est tin.unoquoque genere exassim indagatione exquirere,quatenus i ci natura patitur,Aristo .lib. I .Ethic.c.3. Igitur legi,brorsum it,quod ut plurimum fit,quia nihil lese est,quod semper ita fiat. Bes quando aliter accidat,no ignorat quidem accidere posse,& quod ideo peccatur, sed peco catum ' non est in lege,neque in legislatore,sed in ipsa rei natura.Idem Eth.lib. s.c. o. Quod si legislatorsecundum ea,quae communiter accidere sol Et, legem condit, recte etiari quiuis iuris ritus ex iisdem ducit argumentum. Nam quarstione nituntur leges etiam argumenta 'constant , Et hac ratione ex hac lege 7 recte deducunt,quod valeat argumentum a communiter aevidentibus,ut per Nico.Euer.in elusi odi liino,Aymon .cons.6.num. 3 .cons. o num. . . in I.ne- xque Natales,C.de probat.Ca .ine. .de eler.non re id ut si his et hoc argumentum in Iegi condendis,ualere etiam debet;n Iegibus Fotiditis interprAan '
196쪽
a νοτε ri videtur Celsus' hane assertionem proferre, posita tomparatisne duorum extremorum, ut in specie Iustiniani de iuramento mulierit is deferendo, quod raro seruaturae sint, frequenter periurium incurrent statuit supereo,quia frequenter poterit accidere,& ne iurentSic si dubitaret legislator,inutile sit uniuersis delationem armorum concedere, piciet frequenter, & facitheuaserum ut rigae,tumultus,& caedes oriantur,quod vitandum est , d a. ongruis, inde off.presid.raro autem,ut iis quispiam utatur cum moderamine inculpats ira teir,qd est permissumit.ut vi inde ius& tu ad ergo medetur,quod inplurimum poterit accideret. . In L. -
, e insuetudo ex bino astatim inducitur. a Neque frequeuer accissi quodlii accidiri 3 adsecundas nuptias conuolat,dicitur freprentare cimiusta.
4 Actus,qui rarὀ plus quaru bis simi, i bis fiant Penter seri uidentur
6 in Dabus vicibus in criminibus inducitur tam tuta , cr qua --
L Ferentia intre criminabo negocia mere rivilia. 8 Tm tertio furto fures suspendisapienter coistitat-9 Lectis legis huius expenditur , o habeo contemnun, aeI praetere.
I Q Singulares controuersia subiectum iussicantiam, ues de iure refyondotium, non letis torum exictimantur. .
Ov o N I A M. Ideonon aptantur Iura ad ea , quae peraro aceHunt,
ut Celsus proxime dixit a quoniam quae semel, aut bis , accidunt , contemnunt legislatores ha subne his ex Paula Compilatores rationem quandam rationis eorum, quae traditassint is Hic sane lacus obiiciendris 3 rent ante eorum oculos , qui vel ex bino assii l consiletudinem induci assi nrant,ut sere conlinuniter tradum in 1.de quibus,to sin .hoc tu. ubi dicemus 3 vesa quod bis fa m t frequenter factum esse opinati sint, quorum Austor est Accursus in scultimo, then de defenscivi.sequisur o. in cap.monasteria de
ac lar. dcxu ubique Doctares . caterim pro iis obstant nonna
197쪽
3 Ia Primum is ' frequentare eoniugia dieitur, qui ad secundas conuolat nuptias.
e.una tantum, dist. as,ibi. quomodo autem pus es hortator viduitaris,quio ipse coniungia frequentaum, . Sed si ex uniuerso h uninum coetu tum virgines, tum caelibes, tum uno coniugio contentos exceperis, horum respectu is ,qui ad secundas properat nuptias, dicitur frequeptare coniugia . Tum etiam quia ii, Cet ecundas,tertia ,quam , vel si lubet quintas nuptias celebrari contingat I. rarissimum est ad hM peruenire, ad ulteriores vero sere nunquam. Sed Gni r r. ad has perueniant, sicquentat nuptias, qui secundas affectat, pro ut in huDptus frequentia considerari potest. Perperam ergo colligitur in uniuersum ex 4 bino actu frequentia induci.Sed actus t , qui raro plusquam bis iterantur, si bis fiant, frequenter fieri videntur, quod probat hic locus. s ' Seeundo obiicitur et cata uos civ. q. a. ibi Geminatam antimra m eadem is usum appellat, &glo.not.duas i vices in criminibus inducere consuetudinem Sed quod iisqualterius velati 'sum consuetudinemque Dorilusam de Anantes tale quid est qnasi studeat Summus Pontifex ne transeat in usum Illaque dixctio su i) improprietatem quandam designat,l.in suis,ffide lib.&posthu.Uer eba illa magis sunt in argumentum praecautionis cniusdam, quam quod intelligat Summus Pontifex dissinire, an ex bino actu inducatur usus. Vt tamen futurirris prospicitatus, quod bis flagitiose admissum eriticum facile in usum transire queat, est quasi usus qmdam opportune reparandum. Recte sto. hoc argumen , to statuit differentiam ' inter delicta, &negocia mere ciuilia. Nam ut citaus
evitentur,par est iterata crimina existimare fiequentia.In ciuilibns verb negoesis,quo certior sit usus ex pluribus vicibus inducere frequentiam. Qua ratione municipali censuratum Senis, tum in plerisque locis pro tertio furto suspens duntur t fhres,quasi geminatum furtum inducat frequentiam,& consuetudine m. furandi, tertium eundem furem famosum constititat, Bal.in l.3 .n. s .C.de Epist. aud. Adhaeret Gramm. aecis. 8.nu.3 .haec enim determinatio est publice utilis, quoniam a malo deterret. Caeterum frequentiam expluribus, non duabus dun
taxat vicibus iuduci sentit Imperator in l. I .C. quae sit longaeonsuet. , C O NT E MN VNT. Falsum mihi videtur', quod contemnant.Nam .
potius est desectus potestatis, quam voluntatis, ne omnes singuli casus legibus comprehendi queant, Iaron possunt,iufeod.Neque tamen contemnunt,sed ei, qui iurisdictio,i praeest,commendatos relinquiint. Vt verior lectio videatur praet runt. Neq; veris accidit ex contemptu , sed rei subiectae ratio id expostulat, ve iquae raro accidunt, praetereant legumlaeorps.. LEGIS LA TO R E S Ait, non iudices,quoniam ut singulares controuersas sententus, rebusq; iudicatis dirimunt, ac diffiniunt, i. I .st .de re iud. , sciam quod saepe, quam quod raro accidit, in iudicium venire cum possit, siue semel, siue bis accidat pro sua iurisdictione diffinire coguntur. Iurecons illi simialiter super qualibet ungulari species quantum velis raro contingat, officium est ode iure respondere. Nam, & t iudicantis& consulentis subiectum fingulares
controuernae pari modo existimariquent. In L. 7.
a Udoriri e.-AU . r.de virtute legissententia. a Dominici Ato ad Isidorum e plicatio relata in consum
198쪽
hrtihuntseninmissis magis quam raeceptum opponituri ceptum magis exprohibitione,quam expermissione resultat. De Isidorisentretia Auctoris opinio. ' - 6 Uirtus apudV ianum quid. 7 Lex xii. tabularum o nnes legis actus verbis imperativis explicabat. eiu metu rum gratia legessanciuntur,cuin ligia contradis In
s i MI ι rearitu ex empla ex Mecursio referuntur. . O ... ι et Io Accursius a Bariolo raebensis defenditur. . It L praedia minorum alienari vetat. i
Ambens pro 'am reprobato,non tenetur. , t o Gisi 16 stipulatio co=ura bonos mores non valet. II captariaeriae Noluntates reprobantur. I P L ii '. 1 2 ullitas actus essnnaagentis eontra legem. - V οι
rs dupliciter aliquid fieri vetat verbis,σsententia. ' ribus modis aliquid permitti ex glo. in c. omnis,ssis. r. ' ς permisioam expersea 1 m maiori malo comparuum boni Heriem redolit,ct contra mi, i nus faenum maiori Dono comparatum redolet speciem mali. 23 Tatriaepotestatis inliberor iuspremissi risionem habet. a . uitam causapraedia minorum Hierari minime permissum. et 3 Permissitatior appellatio Di ' , . . 1 a 26 Triuilegia misi um permissonessunt. 27 Actus legis inpuniendoad iussitiam distributivam respieit ''a8 Gioniluniendi criminis,ratio depositi renituendi cedere cogitur 9 Latrones famosi quomodo puniendi. . - ' 3ο iactus puniendi' alterius, Pim legis in. . 3I confusere an legis virtus dicenda sit. . , iga iacccursius sub Virtutepermittendi reponit confutation
199쪽
πιλη μνιι petat prauara , mu vetat,ut secrarum virg-- nuptias milv αrere Iceat,aut punιt,ut qui cadem fecerιι,caριte plectatur.eius enim praemia, aut poena vita moderatur humana,Luina autem prec*ιt, τι diliges Domi/υ- λώ1 tuum.Sol lib. I.de iust.&tur .existimati Isidoruiupcrinisti appellatione ex more rureconsultorum prscep ta comprεhen cre . Quod, te si reetu deducaritae taegus sacratistitns. .de legibus secundum glO.ibitin ego tamet prir ma subsisto circa glossatoris intςrpret tionem,quod inhibitioni oppo iratiri trς- so magis,quam prsceptum, quoniain ut est pr ceptum,& iiihibitioni,& itima in I. I .dictum est euc praeceptum negativum. Secundo loco allanum at bitror a si tentia Ilidori quod Sotu est,cuin permissi exemplo satis doceat se non de si cepto sentire.Nequc vero omisit adium praecipi cndi, sed speciatim in Deum re xulit. Quod nisi fecissiet, cum lex vetare no queat , quin saltem nigatiue praeeir Diat,pr. cptumi magis ex pio hibitiove, quam ex permissione deduci deberet. sed nonne etiam lux diuina vctativi ex dccalogo patet, Non occides, non fiunium facies,& similia.Ut legibus par inus, lege Dei fit, & eatenus vere hinnana lex obligat,quaterius a diuina durauatur de vera obligatione nune sentio.que in soro poli contrahitur & ab ea vim accipit utiliter praecipiendi, merito in eams Isidorus prycipue retulit.Sed planior explicatio est,ut dicamus. ipsum quoque Isidorum quatuor hos actus siniti modo explicasse, ut sensus eius sit, omnem legem perinittere,vetare,punire,praecipere,diuinam VCro maxime prscipere .Qui sensus,ne eidem Isidoro inconstantiam obij ciamus, aptior erit. Is enim in can. praecedenti ita inquit. O cium vero secularu- , a Melesiasti rum legumen praecipere quod necesse ei sierι--t prohibere quod malum est ri yrrmisHravellicata,vtyram ιum petere, vel et am quadam stacita, ut re libellκm νερω- ῶιne ut grauiora. Non ergo potuit virtutem praecipiendi ad diuinam testem contrahere,quam eque secularium legum propriam esse prsdixerat . sic igitur erit Isidorus ex toto Modestino consentiens.
ε υ 1 RT Non pro ut habitus 'est animi,sed pro ut vigor, aut vis quaed . siue potestas,ut exponit Accursius usurpatur, quod abusue dicitur, ut Corasius late ex Cicerone deducit. Vim ergo,& proprietatem legis hoc loco dc nati unde haec omnia prodeunt, tanquam legis actus.
r- PERHILE. Adeo proprium legis est praecipere se di imperare, quod modus legis dictus sit imperativus, dixi in I. prima sup .hoc tit. Et lex et duodecim tabularum t hos quatuor legis actus verbis imperativis explicabat: 'Praecipit, dum ait quodcunque yoθremum populus iussit. id ros, rarumque en Vetat ijsdem verbis caput illud legis, Priati sane irrigam, quod pia iusticis '8 impie recessit ab usu.Cum enim taequitatis fruendreatui leges sanciantur,quid aliud aequita sprqstat,quam aequalitatem,ut summi cum infimis pari iure sine aliqua dispensatione retineantur, & hae leges haberentur, quae eum omnibus scin per una,atq; eadem voce loquerentur. Permittit etiam, dum ait, Vtiquule gaser rei suae,ua ius esto, tum caput liud. Vlandem Ram in alienum 'ndum procrdentem colligendis ius esto Punit illud, Quι falsiam testimanium rixisset aD o Tarpeio dei titor. Et certe hos actiis omnes sic exercet, ut praecipiat in omnibus,nihil enim permittit,quin in contradi utri agi vetet, ad effectum, ut permis sum illud semper sit,& ita de singulis .Et huc respexit Papinianu s, dum vixit, i cQmmune Prieeptiun, quia vere praecipit in omnibua . Attamen
200쪽
Modestinus elarius omnes legis actus inite rere voluit, quod eosdem singuli sappellationibus distinguere commodius esset,argumeto inst. Qui . mo.test.infitis Suioc autem casu.Ita accursus Hessiorum,quae specialiter: lex praecipere videtur idem varia subi jcit exempla.Primum est legis Iulis in t .si postulaueris,s.questioni fata l.Iul.de adult.quae iubet, reum,remue,& patronos eorum,di eos,quaerimen detulerunt quaestioni interesse,& facultatem interrogandi patronis dat. I o BM.t tum ibi, tum hic sentit aduocatum quaestioni interesse no debere, Be quod ibi ait quaestioni, interpretatur examinationi an debeat torqueri, & Accursium reprehendit sed iniuria.Nam Accursius non id pronunciat absolute,sed in speciali casu, nempe in qu stione seruorum in caussa adulteri j.Non ergo in omni causis' nec cuiuiquam quaestioni aduocati iubentur intereue.Vereor tamen,ne quod 'ait ibi textu. Himeres rubentur,intelligedum sit,si velint, quasi iudices eos vocare teneantur,quod legis initium persuaudet,ibi,flae ipsi voluit interegri h sine noluit,iubent indices,ammari seruum. Secundum hic deducit legis praecepiseum,quod seruos quaestioni subiecios iniblicos esse iubet, ne dum timent, se in reorum potestatem reuersuros obdurent in quaestione. Possunt alia afferri exemila ex lege duodecim tabularum, veluti dum filiosfamilias suos, & necessarios eruos autem necessarios haeredes fieri iubet, ex iure Digestorum, ut testes in . testamentis rogatos adhiberi, L haeredes palam, S. in leuamentis, is de test
it V ET A RE. Vetat lex f praedia minorum alienari sine decreto,i. t .sede
erosanct .Eccl.ΑccursSed non tam videtur Iex in ijs absolutε vetare, quam subteria sorina,& certis casibus concedere,quanquam res Eeclesiae Constantinopor x litanae,magis est,ut absolutὶ alienari vetet.Vetat rursus omnia deIicta,t sed e rum respectu ponitur hic virtus puniendi magis quam vetandi. Uetat formas r3t actitum a se excogitatas, Sc adinventas pactis priuatorum laedi, l. 3 .ffide testa. 14 Et in hac lege vetare t ad ea referendum est,quae lex vetat simpliciter, non aute , punit poena,in aere,vel corpore soluenda.Nam Se in ijs, quq simpliciter vetat, si non aliam poena decemit nullitatem actus,si contra fiat. Quicquid enim fit resistente lege,inutiliter fieri dicitur,ut expressim ad id pertinet,l.non dubium, C. eodem,facit i.s non sortem,vhi Bart.not.ε.de cond. inde b. 8e hoc nomine fideiu1s bens ' pro contractu reprobato non tenetur,l .cum lex,ff. de fideiuss. Stipulatio x ε t bonis muribus aduersans inutiliter concipitur,l. stipulatio hoc modo concepI7 t digestis de verborum obligat. captatoriae t voluntates, quarum conditio ad secretum confertur alienae voluntatis reprobantur, leg. captatorias, ff. de haered .ins .fiindi dotalis alienatio nulla existimatur,toto tit. E. de sun. dot . quo niam legislatori quod fieri non vult, tantum prohibuisse sufficit, ut quod contra factum sit,reputetur inutile. Est autem nullitas hsc poena quaedam agentis con tralegem,cum ex prohibitione resultat,ut docet Bal.in d. l.non dubium, num . . 18 lex autem quid fieri vetat,tduplici modo,verbis,& sententiassic etiam imperat, punit,atq, permittit.Non dico verbis a sententia nudis, sed ut sententiam verbis expressun ab ea,quae tacite inest,discernam.
Is PERMITTERE. Glost ind.e. omnis dis . a. tribus modis i aliquid
permitti contendit.Uno modo,quod nullo iure prohibe inr, ut secundas nuptias contrahere I I . q. I .c.hanc rationem, quia secundas nuptias permisit Apostolus,