장음표시 사용
171쪽
iudιcio continguettur ιmpletur. mibi reddenda μnt , qua facto Lelestissimo adem' a μηι. In qua quidem specie, ut in luperiori non merum itu geniatium sed ius ciuile totu ii ; ac legum ipsarum ordinem inspici debere docuisi Mita aequitatem ex uniuersi iuris inspectione sumnia constitui.ita hic ex totius rei circunstantiis,& personarum qualitate eandem impleri probat, ac ita bellissimε4 docet aequitatem esse t non partem iuris aut facti aliquam;sed ius totum, int grumque factum omai ex parte respicere,& secundum hanc uniuersi iuris , t tiusque facti rationem determinare. Ita fit,ut iustum quod in eo particulari deis ςerneturius o absoluto rectissime cohaereat, quod verbis sequentibus significa. re visus eli,dicens. Et hanc ρrobo esse ι ιιιam.que Rum curque ιta trιbuit, ut non distrabatu ab illim; ρersona tu hore stetιιιone . quae ex iure & aequitate con-s stat.& hoc illud ius erit,quo non erit melius alte tam. Sed dubitari potest i cum ita loquatur Triphoninus in contractu depositi qui bonaefidei eth, ne non cotrarium sit in contractibus stricti iuris,in quibus non ea bona fides est,quae hanc sumam aequitatem desideret,quod si ita se habet pars iuris aeque praecipua, remas nere videtur plena rigoetis, & omni aequitate deliit a Et quidem l illa actionum diuisio caeteris videtur illustrior,quod aliae bonae fidei sint, aliae striiri iuris 6.actionum autem .inst.de acti. Quae bolas ficiei sunt inde nomen usurpant, quod ab aequitate maxime pendent, quod in ijs libera potestas iudici sit procedendi exhono & aequo. f.in bonae.instit.eo. tit. Stricti autem iuris actiones illae sunt,inquiti. non inspicimus,quod est aequum,sed quod est scriptum.Mysin .in d.6.actionum .num. 7. are bona fides in iis aequitatem significare videtur;sic ex bona fiet de t statuere,arbitrari,censere,existimare idem est, ut Budeo placet in l. I .ffideiust.& iur.quod ex bono, aequo,hoc est ex ipsa aequitate. Sic quod Caius dixit ex bona fide praestare in l.ex maleficio.f. I .ffide action. & oblig. ad aequitatem referri oportet. similiter Iulianus in l. si mandauero. 6. Iulianus. E mand.
sπ t, ct si ille propter hoc rem extraneo non adiuxerat , quod mandatum sus perat ex bona side esse praestam eι pretium quantι vendere poterat , nihil aliud quam aequum esse signi secar voluit Et cum aequitas in materia nostra stri ρo potia tauri, mi topponuntibonaefidei appellatione, quando uel ipsa itricto iuri iliter oppi mi aequitarem significari vertim opinor.Saepe tas mea sic usurp itur tui vim fidem,ut fraudem,ut dolum excludat; victim dicitisus bona fide possidere,ad malae fidei ponus rem excludendum instit.de usuc. , in princip.&in materia praescriptionis, & rei uendicationis receptissimum estphoc argumento Modestinus in l. bona fidei. E de uerbor. significa. dixit eum bone Dei emρtorem ese qui gnorauit eam rem abenam esse,ant eum; qur ueniuatiti'sputauit habere υendendι . Hoc ipso bons fidei posiessor facit fructus suos; miae fidei non ita.* .si quis a non domino.Instit.de re r. diuis sed cum ad aequit . n refertur in materia actinnum ab ujs quae stricti iuris sunt, videtur prorsus γs 'q'itatem Axcllidere.Caeterum, non ' itai res se habet, ut iure Quiritum stricti
iuris actiones ab aequitatis emendatione subducantur . Primum etenim con trarium recte probatur in d .l. placuit, quae: sine ulla iudiciorum distinctionem bonae fidei,uel stricti iuris hiat, vult squitatem stricto iuri praeserit,& eade est
172쪽
io sesuentia Pauli in d.I. in omnibus mam uniuersalis illa ' nihil excludit. I. Iulianus. aede leg. 3. ubi Bart. not. & ideo etiam in iudicijs stricti iuris aequitas spectanda erit. Tum vero irrefragabiliter ex eod. Paulo in d. l. si semum. s. sequitur. Fde uerb.oblig. Certum est enim ibi nos versari in stipulatione,quae stricti iuris est. l. vn. 9.sed &si. C.de rei v x. act. Et tamen Celsus scribit moram fe-eu inseruendo Staeho, auem Vomserat,posse emendare eam moram Postea --rendo. Hanc emm qua tionem esse de bono, ct aqua, o in genere plerumqFρ--horitate raeras scientia sternitι in ρὰ erratur. Hic plane locus officium aequitatis in eme ando iure scripto generaliter versari satis ostendis, ut non sit distinguendum inter bonae fidei,& stricti iuris actiones. Quare quod in conerarium excitaui, totum ad naturalem aequitatem pertinet. Nam cum dicimust
iudicem ex bono. 8e aequo posse arbitrari in ijs actionibus quantum actori r stitui debeatine videatur expressio eius, quod inest quod Sc supra quoq; tetigi,
quae nihil operaretur l. 3 .sside leg. ι .cum ad eluitem multatem in omnibus eu dem respicere debere diffinitum sit, ad naturalem referendum est, ut recte qui Ii dem Mysing. ind.I. in honY.nu. a. retulis evidetur. st autem aequitas i illa ma- sis conuentionis intor partes iniitae, ani stricti iuris emendativa,& ideo in stricti iuris acticinibus magis a conuentione, quam a scripta lege aequitas ta mouetur cuin tamen ca de qua nos agimus legum magis, quam pactoriam,vel conuen a tionum emendatiua it. Itaq; adnotandum erit 'strictiam ius dupliciter usurpari vel ad differentiam aequitatis, ut in I. placuit. C.de iudi c. vel ad differentiam bonae fidei ut in d. g. actionum. Primo easu a ciuili, secundo a naturali aequitateis dii inguitur. Sed i de obseruandum est ad bonae fidei disserentiam semperius st riettim appellari, ad differentiam aequitatis plerumque ius non adiuncta st ricti
nota dinitiir. Nam excepta d. l. placuit, in l. in omnibus .fide reg. iur. in l. I. C.deIeg. in l. nulla iri fi . hoc tit. ita l. si seruum. s. sequitur. F. de ver l, . oblig. iuris &aequitatis opposita mentio habctur. de simpliciter ius , non ius stritatim nuncu- ς patur . Neque praetereundum cc lasco hanc stricti iuris rationem, quod attinet ad acti Cru s,ad sor mulas earum, & ad sori disceptationem posse referri, in litibus diu obseruatu inest, ut qui caderet a syllaba caderet a caussa d. l. C. de ornatil. iii blat. Nam certa sblemne'; csse uoluerunt l. 2. f. deinde. st. de Orig.
iur. In iis enim iudices strictas liti antium stipulationes sevcbantur .c aeterum cum quibusdam ad ijeeretur clausula ex bona fide, tunc latior erat ius dicentis potestas,ivi sequi posset quod bonum & aequiim videretur. Quod si partibus placuit strictas inir8 eomientiones, easq; si ricto iure censet is aeqiiiim videbatur,ne hi beneficium,aut commodum aequitatis acciperent, qui si 'nte ab ipsa recc sii sient. In eo igitur potest aliquo irudo deterior videri conditio leguin, li4 quam pactorum,ut ita stricte conuentio iniri quaeat i ut nullam admittat ae lutia talem, lex vero nulla ita scribi l citcst,ut multatem non admittat. od si poetas legum conuentionalibus comparentiir,euidenter apparebit,unde illud adnota aut mitius agi cii lege qu.ic si homine. l. Celsus.fide iecep.arb. Illud non aue ritu couentione stricte inita ita tertiari aequum esse,& aliud sine inii tria stipulatorum consti minon poste arg. l. s.f.s sortem. 1 de verb. oblig. ac ira dum ab nae Is parte aequitat cmastigimns,ab alia in eandem reuertimur, quod si undique texcluderetur, in in i ii itatem laberemur. Sed cogimur hic aliquantultim ad iura Is inunicipalia descendere, quod pariter dubitari queat i ne non omni aequatate dc ficiant. Qaod ex illatii periori ratione descendit, quod statiira locorum stricti tui is sint, ut tradit Lart. in l. omnes populi .itu. 6o.j ii pra de iust .de iur. quem
173쪽
is. de consi. sentit Castr .in iacire leges in sin. hoc tit. Et quidem,ut eadem est ratio dubitandi, similis poterit essedci soluendi ratio, auod si verum sit assumptu,' excludatur tamen naturalis, non ciuilis aequitas; neq, .n .ius adeo strictum esse II potest, ut hac reculare valeat.Sed tamen maxi ne dubito,nelassertio illa quam quam receptissima sit, plurimum a veritate recedat. Primum etenim eiusmodidistinistio stricti iuris, & bonae fidei non conuenit legi, nec quispiam est, qui veli S uno loco legem cum horiae fidei adiuncto inspexerit. Dicimus t . n. bonae fidei iudicium l. iuri entium. 6.quin imo.isde paci. bonae fidei contractum. l. in boni fidei.C.de piat. bonae fidei actionem d.6.actionum,non bonae fidei legem; similiter 1llicti iuris actionem, contracti ina, iudicium,sed stricti iuris legem nemo, ut opinor hucusq; legit. Nam lex a se ipsa distingueretur,& strictum ius, quod id deli cum lege pro qualitate ipsius astu meretur. Et cum in actionibus,contraditabus, At iuvicijs nota haec stricti iuris sit differentiae nota; in italutis hanc vim retinere non potest. Quaero enim,cum liatutum quod istricti iuris esse dicimus diaci oporteat ad alterius statuti, vel legis differentiam, quod statutum, quae lexerit a qua differre contenditur. Recte Aristoteles saepius citato loco dixit Iudicem spectare ad legem, arbitrum ad bonum, & aequum, quoniam in ea re legis nomen &ius,dc aequitatem significat ciuilem, Zca naturali secernitur. Uarethri dii iuris appellatio niinc ab aequitate ciuili dii tinguitur , nunc ea ad itincta ab aequitate duntaxat naturali. Uod si haec disputatio ' tota ad actiones ex statuto dei cedentes reseraturivi cas Bari .stricti iuris esse contedat, neq; absolute id afficinandum puto. Sed prunum absolute damnanda eis consequentia Barioli, et o factio ex statuto descendens stricti iuris est, ergo statutum est stricti iuris,lii in quia si respicimus ipsius statuti substantiam, de qualitates,nihil magis,aut minus stricti iuris est, quam ipsum ius ei uile uni itersum, cu statuta ius ciuile sint illius ciuitatis in qua condita sunt. 9.seu ius quide. Inil. detur .nat. gerat.&ciui. Quod ita probatur, ius ciuile Romanorum absolute adeo verum est noelle ius strictu, quod non sit nisi bonum, & aequum .l. t .supra de ilist. de iur. 8c in eo ius strictum si citur ad differentiam.Sic statuta locorum veluti Senarum,aut ius ciuile Sen rum sunt, aut ius strictu eiusde ciuitatis: si simpliciter ciuile, ergo don strictum
si ius stribu,ergo ad iuris alterius differentiauia no est ius a quo disserat,st strictu dicimus,ergo male dicimus,strictu ut ab aliquo differar. .n. dicimus starutu,oia statuta significamus,non qusda quae possint hanc qualitate adiuncta habere , & Perperam id notat in l. 3 .f. haec verba. ff.de nee.ge. quod ibi de edicti non de statuti interpretatione agatur,neq, ibi ea expressio necessaria fuit quod striia iuris esset; sed quia legentibus edictum, quae verbis compraehensa non sunt, non innotescunt. Tum longe deterius cum Dyno addiacit. l .constitutioniblis .is. ad mun.& de incol.quod ibi ex aequitate remittantur usi irae reliquatus que satiso Accurtius relictum interpraetatur ) quod eius resdui usuras minime solui ma I quum visum fuerit. Tum vero ptissima est notata consequentia i quia falso, te si concedamus actionem ex lege descendentem stricti iuris esse, inferimus legem ipsam stricti iuris esse.Conditiones ex lege omnes ii ricti iuris essecocedo quod nae fidei actionibus Iult in . non adnumerati it receptam sequutus Accursij sentententiam it d. f.astionum, qui csteras stricti iuris esse concludit. Sed tamen leges iplas unde descendunt i ricti iuris esse absurde dicitur, ut probaui, quia lages nec bonae fidei esse dicuntur.Statuit lex actionem,contractum non autemst ipsam stricti iuris erse. Et ideo aliqua ex parte poterit admitti distinctioi Bald.
174쪽
eati ab aequItate separatur,sed ipsi semper inlisreat Se Ipsus studium uniuersum
in hac sola versetur cum iure praetorio in uitam consonantiam reducto,ut habetur in s. I .inst. de test bord. nunc & naturali & ciuili aequitate pollere,& ad eam semper recurrere.Et cum squitas ius quoddam melius esse dicatur aliquo iure, 3 in hoc ipso t quod aequitatem recipit, ut eiusmodi sermonem cum praecedenti iuris,de naturae comparatione coneludam.Naturam eandem maxitao totius ab-3s solutionis argumento imitatumea etenim intendit f semper quod melius est,ut docet Arist. Physic.hb. 8 .rex. 3.-tix. s S. sic quicquid sibi velit ius scriptum, quoniam non hoc simpliciter ius Romanorum existimandum est ius hoc abso- Iute consideratu,ut considerat Triph.in d.t.bona fide Up.ui l. i stupra de iustae iv.& ius intendit ipsum bonum, & aeqvu,& inter duo iusta quod iustius est. nam hoc melius esse intelligit,merito eius ars,n ab ipsa lege pro ut scripta est;sed ab ipso aequo & bono,quod praecipuum est:ac idem cum iure tota pendere existimatur.Quare quicunq; leges ferre debet,sciat se non ita ferre posse,ut emcndatione non indigeant;sed tunc eassore iustissimas, cum in magistratus, eum in principes inciderint, qui se boni, 3c aequi magistros profiteantur. Eam itaqeu positis legibus qui', postremam, sed praeueram legem statuat ex Pauli nostri praescripto in omnibus ad aequitatem esse respiciendum.
. De consuetudise quid ipsusit quousque legumlatori
a consuetudinis nonien refertur ad varia. 2 consuetudo pro Nocti. 3 Eiusdem ex sententia Butri' triplex acceptio.' Dubiιatur eur ius naturale no adnumeretur iuri non scriptosicut e suo. 3 De aquitate diaritatio eadem. 6 confutudinis dissηitio ex Isidoro. 7 stum Isidorus iuris non facti consuetudinem se dicat. 8 consuetudines probari debere qaomodo intelligendumsit. 9 circa mores Thilosophorum, ρο nonrorum ratio diuersa. Io mores quomodo a consuetudine distinguantur ex Bartolo.
II Varronisse Memia de eadem re. I et .moressiue consuetudines qua in legem non traseunt. i11 An consuetudo obtineat non deficiente lege.
IA Consuetudo interpraelativa non est perseius. I s consuetudo debet esse legitimepraescripta. I 6 consuetudo interpretatiua non ιta. I 2 Consuetudo constat ex quatuor, moribus, ex tempore, exratione, tacito populi consensu. I 8 consuetadines irrationabiles improbantur. Is colouetudo veritati cedit. ao Heque aduersus sideri castolicam valet. H Neque
175쪽
set de aequItate ' eadem haberi dubitatios cum ea non scribatur svideri pote
rat iuri non scripto adnumeranda, quod Conna. Probat lib. i. c. vo. & ii .sed si
absolute id ipsum quaereret, ipsi facile contentare HM Cum ad ius clude Roma- norum expriuerit, ea mihi videtur suisse Tiaeboniam sententia, ut alis scriptum cum aequitate coniungerct, quasi non ca istimaret NS, nisi cum eiusdem oportuna emendatione, & uamquam stlipta non sit, scriptor tamen iuri aequitas ex l e is laetoris sententia videtur iuste . . inare fit, ut ius non scriptum totum ad moreS retulerit. Et quid dixiturni. mores C enla vientium com probati leuem imitantur d 9. ex non icripto, d xt amedentς populi consensu.& temporis diuturnitate pro lege usurpantur, b Im eZm VCrtuutur Consueta dinem, quae ius este videtur l. diuturna. l. imo,in fi . hoc tit. Isidorus in c.
consiletudo distinctio. i. ita difinit. consis ludos ius f-mmbm
non tantTab omni exti anea consuetudine non ac
cedat; verum etiam ab illo facto quod eam necessario antecedit,quo , factum eam inducit,& ipsum cptandoq; consuetudo appellatur. .uAc ita cestat, quod in contrarium obiici postet ex d.c. i .de const .m 6. quod cousiritudo sit lacti: ncq; enim factum illud diffinitur ; sed ius ex secto consurgetu, cui nomen conuictu dinis contici ire & d. l. imb,& f. ex non scripto,apertisssime probant. Hinc dira a finiri potclit quomodo intelligendumisit, quod vulgo tr itur c cnluc ludi nem v elut quid in facto consistens, probari debere, videlicet actus Oportere probari ex quibus ius consuetudinis resultet 3 ius.etenim directo testibus pro- ri nequit ; sed per consequentiam; quia oriatur ex facto Probato arg.l. si explaeetis. 6. in clivo. it. ad i. Aqu. quamquam hoc remperandum est,nisii testis citet
iuri eritus,tunc enim probaret cliam directo consuetudincm, ut post Bar. In l. de quibus quaest. .tradit Roch.Ctiri. in d .c. sed .8.nu. M. Quod ait Isidorus moribus non ad omnes mores pertinet, quod ad itis hoc instituendumo non omnes ctiam valeant.De moribus i tractat Philosophus,sed ille respicit ad mores internos ad animum pertinentes cum ratione comunctos, & alluetudine contractos, quosve probos esse intellexit; non magis inores improbos conside
rans, quam medicus morbos,atque vela eiu1m.Mores Vcro nostri externi sunt,nci
intra animi cancellos clauduntur; sed in publicum prodc unt.Ille morcs ut habitus animi consiliciates in mediocritate, quibus improba in extremis assu tudo opponitur.At consuetudini nostrς desuetudo magis opponitur, S moribus non
vlus contrariatur. Ille singulorii minores considerat, nos uniuellarum
I o totius populi mores. Mores t autem de quibus in dissinitione ab ipsa re dimnita vi Isarto. doce ind.l.de quibus nu. Io. distinguuntur,qilod mores in Iactum duntaxat,iaon in legena sonare videantur, quod populi accedente consensu vem ii tantur in lcgcm,vel ut ex sentcntia Varronis i c onna.lib. I .c. x. nu. 6. declar at . Mos cst qui hominum animas insidct, eius autem usus & obseruatio consuetudo et ut mos animi sit,ia voluntatis,consuctudo autem actionis, ille praeccdat, haec sequatur, quod Lart. sciati re visus cit, dum caussam conluctu dinis remotaim morem esse censui z. Neque vero consensus. populi eos ut mores approbare
debet I sed, ut leges; quare adiecit Isidorus quodiro Me suscipitur, non cle-nim omnes populi mores transcunt in legem, quod diu apprubali sint ; sed qtia ratione quod principi placuit legis habct vigore l. I. in fi . tit.l rox .si ita dcmum placeat pro lege, sic mores tunc demum pro lege suscipiutitur ,s pro lcgmus
I 2 approbentur. Sunt etenim mores Φ.quidam,sive cosuetudines circa venimenta, H E circa
176쪽
circa conuiuia circa epulas, quae non ad eirectum obligandi introducuntur, ac ideo iuris appellatione noli continentur. Quod a:t,cum lex deficit, non modicar 3 dubitationem habet. Videtur t enim ut lege etiam non deficiente obtineat consuetudo l. nam Imperator in fi .hoc ti. Quinimo consuetudinem legi contorine dari adnotarunt Abb. Malij in capaeum dilectus 1 .not.de coniue. & cum consuetudo dicatur optima legum interpres l.si de interpretatione in fi . hoc tit.,& ip terpretando confirmet legem .ergo non dcficit lex. Sed respondeo ad l .nam Imperator infi.'quod qtia parte lex ambigua est , non improprie videtur deficere cum debeat elle certa l. a.ssidetur. de laci. ign. &superiore lib. explicatum est. Deficit autem lex non uno modo,veluti,cum lata non eit,cum ambigua, cum por sita inutiliter, cum quavis ratione vi sua non pollet.De consuctudine i interpretativa diei potest eam non transire in legem per se, sed esse ipsius legis obluruantiam,vt ideo ei non conueniat diffinitio consuetudinis, quod vere non sulcipia tur pro lege . Nam cum consuetudo iuris inditistiua debeat legitime praescribi I s t cap. vlt.de consuet.coluetudo interpretatiuatadmittitur eti legulane prD
Cons. 27 3 .numer. I 3 .quoniam ea vere non est ius per se I sed pars qumam illius iuris, cuius est interpretatio.Ergo haec diffinitio non compraehendit consuetudinem interpretatiuam. Quatenus vero suscipitur pro lege easdem fere condistiones ineste oportet , quae in lege desiderantur. Confiat consuetudo potissi-17mum ex quatuor, t ex moribus , tempore, ratione, & tacito populi coi sensu,tit tradit Bald. in capitu .vltimase consuetu. & ratio quidem est qualitas idifius Mimalis, de intrinseca non aliter velegis . At quod lex inscripturam redigatur,consuetudo uires sumat ex moribus tempore,& consensu, pertinet ad una ab altera secernendam: sed quemadmodum non esta ex sine ratione, ita nec con ' suetudo uere erit conluetudo scripta pro lege . Quo nomine detellamur I 8 l consuetudines irrationabiles capit.vlti.de consuet. 8c qui ratione conuinci potest, frustra obijcit consuetudinem capitu. frustra dist. 8. Nam ea cogitur ueritai s licedere,' sine qua nihil aliud est quam uetustas erroris .c.consuetudo.distin. s. Dixitque Dominus noster ego ριω υιaυσι ras 'νι ta . Dixit ergo,ego sum veritas, non eposum consuetudo. c.si eonsuetudinem d.distinct. Cumque m ibi sententia Diui Cypi iani habetur,quaelibet consuetudo quantumuis uetusta, qua 2 o tumuis vulgata veritati postponenda est . Quare nihil aduersus t catholicam fidem usurpare poterit ipsa consuetudo ,ne contradicat ueritati. cap. consuetu-2I dincm .di tin. x. His conloquens est, quod est per se t&absolute malum non posse consuetudine mutari: & quatenus id foueat non valere capitu. ultim .depraesc. in quo genere ea sunt, quae naturali. aut diuino iuri contraria sunt, at Caeterii in t mala, quaestunt, non quia simpliciter talia; sed quia iure positiauo prohibit conluctudine remitti poteruimno ut mala quid ei ed quia quod lege prohibita peccatum esset,lege per dumetudinem abrogata,desinit esse peccatum, quia desinit esse prohibitum , & in iis consuetudo tenet non tanquam nutriens malum; sed quia quod nutrit, sublata lege prohibente , desinit esse malum, dum etenim paulatim de serpendo sese contrarius insinuat usus , coi trario quodam modo lex cedendo recedit. Princeps autem in legibus condendis ad consuetudines populorum respicere debet, & sat esse videbitur si I. a. quae sit long. cons memor erit. Constantinus etenim ad Proculum ita rescripsit. conluetudims,vs.sque longevi non vilis auiseruas est, uerum non usq; mira, τι rauionem uincaι. Munem . Rationem pro naturali
177쪽
turali lare usi at, legem pro iure scripto; 8e Meo eonfiat iuxta nidori dies ni-a 3 tionem proprium ine i consuetudinis locum in i)s , quae legibus compra hemisi non sunt. NeMevincis legem consuetudo δ sed desuetudo l. de quibus in ii. hoc tit. Doloci quid inter unam , & alteram intersit Iulianum Constantino conciliantes declarabimus . Et quemadmodum in spiritualibus in iis rebus de quibus nihil certi statuit diuina scriptura , mos populi Dei, & instituta mes . rum pro lege tenenda fiant c. in ijs. dis . I a. ita de quibus rebus in ciuilibus ψscriptis non utimur ι te bus id custodiri oportet, quod moribus & consuetu'dine inductum est. d. L de quibus. Itaque ne plus tribuaturconsuetudini quam
oporteat, eam Princeps non aduersus rationem, non aduersus legem seriura patietur. Vt autem nulla lex est nisi ivita&honesta sit. c.erit dist. . Raaiulla a i consuetudo nisi talis 3 quoniam corruptela potius dicenda erit, quani comsuetudo, quae absicienda Sevitandaerit, Se nisi citius radicitus euellatur faciale in priuilegiorumm ius ab impiis absumitvrc. mala. distinet. s. Contradias eit etiam legi t quicquid bonis moribus repugnat. Ideo illasipulatio reprobatur, si me non haeredem seceris tantum dare spondes . l. stipulatio hoc modo concepta. ff. de verborum obligationibus, omniaque pacta contra bonos mores, non tantum ea, quae fiunt de haereditate viventis reprobantur. l. v lt. C. depach. item , 8c stipulationes. l. ex eo. C. dein ut stip. Similiter turpis caussa damnatur in dando, vel accipiendo l. I. 8c 3. ff. de cond. ob. turp. ca dc ideo datum viro, ut laenocinium committat in uxorem repeti nequit. l. mercalam. C. eod. sic neque legatum contra bonos mores relictum, nec iuramentum contra eosdem praestitum tenere saneitum est. l. si quis inquilinos . g. vlt. T de leg. 1. Quod si ita se habet, quid magis contrarium bonis moribus est quam consue- a studo mala,quae idem sit quod mali mores λ Quare sancitum est non valere ' eo suetudinem, quae contra bonos m stes sit e. illa. dist. I s. quod tantundem praestat, quantum malos mores non proficere ad consuetudinem inducendam. Ata 7 si ponamus materiam in differentem, tantum poterit consuetudo i ut sanctiora quodammodo videantur esse ea, quae moribus afferuntur, quam quae imperantur legibus. Quo arg.Tullius dixit a.de leg. Ritus familia patrumque seruari debere; nam tu est, quoniam antiquitas proxime accedit ad Deos, a Diss quasi 28 traditam reletionem t Mer/.Laucabiles consuetii di nes,' quae diu obseruatae sunt speciem quandam diu latitatis habent ob quam custodiendae sunt atque colendae. inare optimus legumlator ut prauas,& iniquas radicitus euellere debet,ec cotrarijs legibus tollere'; sic laudabiles & honestas conseruare, ac scriptis etiam1 9 tradere debebis,quod Romanos i fecisse conspicuum est, ut consuetudines pleriimq; scripto commendauerint.I. a.ffidereg.tur.l. a. isde vulg. 8t pupil. Quintimo ipsa prudentiam responsa,quae antea in vim consuetudinis irrepserant,de ii ris no scripti parte constituebant. l. a.6.hpc disputatio supra de orig.iur.scripto iure copraehensa sunt, ac ita posteritati comendata. Nullu certius argumentum 3 o i afferri potest, quod lex duratura sit, quam si tuis feratur,quae populorum usbiis respondeat,&accomodetur.Quod .n. est consuetudinis,sua vi per se influit in mores hominu; ita ut vel a natura putetur esse, aut ab antiquis bono publico institutum .Eam vero tacilitatem, quam in legibus condendis desideramus,nu, Io modo Delicius legislator assequi poterit, quam si leges a moribus deducet,& ad eosdem in iis serendis potissimum respiciet. Ita enim intelligit se voIe tibus non autem recusantibus scribere leges easque gratiores proptera fu-33 turas, quam eas quae traduntur praeter usum. Nam dum legissator 1 ad mores H 3 respicit,
178쪽
respicit,tacita populi consensum sequitur in legibus, quod est ipsi populo gra
tissimum, sic etenim quodammodo populi potestas in Principem transsata ad populum redire videtur,quod quasi rem pria forins restituens fauorabileest I.si unus. f. pactus ne peteret in sin. ff. de pael. & plurimum semper in legibus valere debet, quod populus easdem libentissime suscipiat. Praeterea, ut scri .ptae leges facile mutandae non sunt, neres abeat in Contemptum, ita nec reu candae consuetudines sunt, & potius aliquid erroris admittendum esse vide. tur, quam ut grauius erretur, dum populus renuens animoque turbato ab eo, quod tamdiu vfitatum est recedere cogitur. Haec pauca tamquam instituto meo cohaerentia de consuetudine dixisse volui. Caeteritin, haec omnia - quae hucusque ad necessariam Uiure ciuili praecognitionem in ad discentium gratiam tractata sunt, lectorem rogatum velim, ut aequo animo periegat;sic etenim cum in multis desece rim, is tamen non durus, & re 'sed bonus & fae sis , & consensionem , ia veniaim ad igno- . . scendum habere non grauabit ἀ
179쪽
IN EIUSDEM TITVO LEGAsLiber singuiaris.
In L. P. Quomodo di im Papinianislapere fra in alix postis Hicuius gratiam,velf orem malineo .' salessententia. Auctoris resolutio. 3 An ct in odium alicuius. Baldisententia expenditus' m4 L semper praecipit, oe quomodo id acrριendum sit. perantia, ct quod cuiusq; virtutis. - An mulieres leges condere posti disputatur. cinnani pro iis araumenta referuntur. Argumentum Authoris exstruentia Pisonis um, di alterum ex poe
8 Resolutio auritimis ex Authoris sententia eum ius ιone. s Tuatuor es principesfacustates rium ferendarum,o hine ratio diminis
nis a natur. ra Io Lex iniuna non prudentis, sedcassii virι consultatio est. ar De fine non eri consultatio. Ia Iuuenes debent parere legibus , non eas ferre, errationes ex Platone dedu
23 Princeps quomodo Argus esset queat. I Baronis expositio reprobatur , latius quam deceat, delicii nomen ηu
11 An leges humana omniaritia prohibeam. 16 Nos iure sonsultorum , ut in dimitionibus a Givis diuertam aueffectus.1 quisquam delinquet ignoranter. . . - . . . . I 8 Ignorantia multiplaxo Aia inspeciem volantarii , alia in speciem inuin resoluitur, alia propriam ignorami formo rπi I , . . 'Diqiti od by Corale
180쪽
Papinianus Libro Primo dissinitionum
A usus hane d criptionemeenser, non dissiliatibnem . similis descr-bendi modus est in s. constat autem Inst. de i .ra. gent. &ciui. Ut i Iustinianus.. Se Hyrum autem insesstix, Pleb ta, Senatusconsuta, Primi piam riacita, ε Manseatum educta, Resiponsa Prudremm . Similis est modus, sed raticidissimi s- Iustinianus ibi dinumeras artes, ex quimis constat x I is scriptum. Papinianus autem peromnes caussas deseribendo percurrit Commune praeceptum est velut materia,licet Coras. sormam esse pona & m Ie, quoniam assumitur, ut genus, non ut disserentia. Prudentum consultum est caussa efficiens. Sponsionem Reipublicae formam esse notat hie Baldus Coercitio finis est quidam non vltimus,sed medius non omnium legum,sed qua. rundam, urseo loco dictum est . vel quasi plures dissitationes propter . quandam absolutionem in unani congesti co I TMUNE, Iura enim non iis singulas persinas, sed generaliter eonstituuntur, l. iura, infeod.Plato delegi.it,ears luim re fuge em, Pinest, mremisu gnam ciuitaris posita sunt. midorgo, filex respiciacalicuius gratiam, vel fauorem specialem Baldus ait legem valere, si sit muniata naturaui ratione. Mbuetur ex I..I. s. x . in titulo proximo post Accursum , qui ita sentire videtur. Sed ibi personales constitutiones dicuntur, non tamen leges, multum enim id differt. Item ex l. Neque Dorotheum', o de decur. 8efiiijs eorum, lib. vo. ex titulo: C.de silen.& decur .lib. I a. sed ibi praeeeptum, eommune est, sic in L i. C. de his, qui sibi adsen.ihl.I .s de milita testamento in. I r. ff. de mi in in l. i. ε de minor. legibus illis omnes tenentur . Semper igitur
inest commune prFeram dest prae ivomnibus,ttaut omnes possint pecca Dissiligod by COOste