장음표시 사용
211쪽
in ipsis larvis recipienchim vitubatur. At sorie quod per eam subitineretur testamentum, per legata non ha,benignius cum ea, quam cum legatis agendum ita mura hine inde afirti pinent, quae iudicem a 'itera esse cogerent, cumisquenon se tam sententi nee unum habeat aequitatis argu-tuum , quorum: ex Hi fite init a deserni Mest,suiequia hic statuendum est, in modum legis, non sententiae pr uni iandum est. Celtias ergo hac de restatuit Imp Irator in l. a. C. coinm. de lega. Certius, cum non satis est certum quid statu risit,ac ita non est certa sententia, cum enim ea certa est, frustra certius statui de
sideramus pro' er regulam iuris, quod verba tamquam sensa potiora esse de I bent,l.3 .C.de lib. praeter.cum similibus. Altera species t huic relaccommad tissima la tufiuifuli. C. de testam. man. Constitutione Diui Maro relata ini.Ins .m ω uilib.cau. bo . ad h. cintnm erit,m libertatum conseruandarum gratia bonaaditerientur seruo testantento manumisso, cuius nemo ineredit tem a siret , si deses o 'lirendoe ereditoribus idonee emeret, de hoc primo constituti ini filii. stea άddubitatum est, an, si res haereditariae interem venditae essent, seruus reenperare posset. Amplius quid si plures ut eodem momento bona sibi adi j ei terent fid si h linis adiectis alius meliorem inerae
ditionem3Reuocare seruum in libertatem iniquum; conditionem spemere me liorem non satis iustuira esse videbatur. Pro i s non Iudex filii, sed onimus Princaeps admi dissi qui certius statueret interpretatione, cotuMuttaiie γ sic statuit Iustinianus, vidi remedium annale daretur ad recuper dum ex ripis scimtenti ut petitores simul admitterentur, ut priore in libertate naanente, postearior meliorem afferens conditionem audiretur. Desiderabant hae dubitationes legem ob incertam sententiam. Exijs 'cile intelligi potest, qua ratione lex ista a sequentibus plane differat. Ad idem fere pertinent l. I . l. humanum,'l. vlt.
bant v ba seqtientis legiti ibi, sed cum in aliqua causasentemιάγον - πιηι-
reconsultum pertinet, qua ratione Vlpianus verba edicti interpretatus est , tum Senatusconsalti illius de petitione hireditatis Oliberantis, i. item ventu , s. t .mςr ba A g, de petita, reφl.r . .praetor ait,si qui satisd. cog. I. 3. s. Ide neg. ges . l.ait praetor. ff.de min. cum fimit. & est interpraetatio legis . At haec 3 tinterpretatio voluntatis videtqr, & pro lege esse. Quod recte probat I.vlt. C.
de legi.quod enim ibi ait i mperator; in Wdenti tegςs rendereseti timperatori eonee um ess , cst legis livernet risVis dum mimis essen tet, ad quam ines retationem reserendum sit -ulo Esea aperit his vel is, ni quis legum enigmataseruere, cst omnibus eris eidoneus esse υ ritur,m iis, eui δεῖ Ditiatorem esse eonee - ρ Enigmata veris nihil aliud, nisi legum
sententiam perplexam ac penitus in V l , quod cum non rems cte perceperit Acc. ad i verborum interpretatio Rem hoc verbum retulit. Nd ut est absolute falsum , sic potest aliquo casu verum esse , velut si de verbis ipsis . sit controversia inter Iureconsultos. At vix est, ne Iudex distini re valeat. Nisi qu7stio non tam verborurn, quam voIuntatis pendeat, ut in l. cum auus, fide Icond.& demon.in I.eum acutissimi,C.de fideicom
212쪽
CONSTIT IRTIO NE . hicia vli.C. detestam.manu. tuae Nun Iustullo interpretatur, qusdam consti est.Interpretari est sententiam incertam redde-- ceream, ini uere est addere,non simplieiser interpretari.Quod primo constitutum estisterdum incertivn est,quo ad se ipsum, aliquando licet cenum i sed tamen occasione dubitationes oriuntur Loon de eo ,sed prolor illud; In priori specie optim Principisinterpretium in posteriori colunturio deside-
H OPT IMι P RINCIP IS. Ne putes adornatum pertinere adiunctu hoc, sed quod semper principem optimum esse deceat; magis autem in legibux .. primo constituendis,maxime veroin coostitutis interpraetandis,aut aliisleob. stiperaddendis Id enim vitiumdetegit in sit periori lege,& quoquom o mu Monem inducitiquod.faciliter sacere nihil aliud est, quam virtvv'Iesis infirmam ere.Arist.1. istic.6ver. inultum tribuet popuIra illi legu quam vehit inceream, & ambigua duceptationu causam praebere conspisiui, & alia' desiderare se legem,Princeps de summa legum uactare videtur quid sancirtum sie, quidue iaciendum in boc ipso Perstringens. Optimum ergo esse re' quis
. CER πIUS. Helamincertiquati sit,libro fingiesari adhune titulum pa-χ.c.mex iratum estatu autem potest A debet esse cextum L . aede lux. de
a muriora tamen Dam feri post arbitrio uulscum co-ium unt di 3 Facti quaestiones ad iudices pertinent. Lex icti ad cp aestionis fassi pertinere non potest eo xc rupta'Ne-
213쪽
IN LEG. . TIT DE LEGIB LIV SING.
I Similitudo est iti,ubi en utilitas eadem 18 Sententia eorum , sci similia arbitrio iudicis committunt , renob
as Baldi sententia exinimantis tatutum,quod babet voluntatem pro ratione noextendi ad casissimiles. dio Thoue ligulator iripis sex ibi es, ubi si pro ratione uoluntas .a I Ueroum debet eri uerbum neres sis. λω Laa Legibusinon exemplis est iudiciniatim. a 3 Acosus modesis laudasuri sui in legum defectum dixit non esse propria ala alleganda. Fa mnestius Hi de aliorum quam de propriassententia confidere. ssatorii distinctio reprobauriati Iaex,qua ex adiari ei cluet ne declinatur tibia non in. 27 Legis huius regula etiam adrespondentes de iure pertinet. a3 Expend turi ita/ΤAdliginquit. as Producitur etiam consuetudo ad castissimiser. 'ac,quando lex istahcim habeat daninctione declaratum '
sentem eorum manis Dest, qui iuri in ip est, a F-- milia, o dere, atque ita ista disere vitie -
NON PO S SUNT. Ea ratiori quadrirm LMque Ieges,ssiprahoetimis, quod si fieri posset,nihil arbitrio ' iudicantis relinquendum foret cum a
neri nequeat, i pauciora relinquenda sint,Bal.hie post Arist. .Rhet. U. I .Llem mnsi. x3.lib. s. fert,&sequirur ΑΠ r. De Ant'. tenti par. .sect.. tm M in libro ossicialis numer.3 s. Metiochuse arbitria ce Iudic. in Procem. im principi'. si alegislatoris iudicium non de fingulis,neque de praesentibus est. sed de uniuersalibus , & de furiitra,ve explicatum est,oportet Senatorem, aut idicem esse,quidePraesentibus , deterivinatisque iuruarentis Uorum,oum
214쪽
obumbret. manimam caterarum rerum potestatem ιudui tribum m
dieιmus . fa trum uero es arit non factum fore, am non fore, esse quoque πιι mn es,hac omnia, cum non possit latu legis prouidere Aricιbus retinquenda ue is cessarisμnt. Hactenus Aristot. Itaq, falli quaestiones ad iudicem l pertinent , nec super ijs consulendus e*Imperator, ut Adrianus rescripsit, cum quis sese .uo alienostolicitasset, aut intereoepisset, & an teneretur erimine plagij quod ei intendebatur, quaestio esset,l.non statim,ff. ad lemmau.de Plag.Et ad id pertinere legem hanc vivis insentne Menoesi .de arb. iud. in proem. num. 3. Qios mihi fanum videtur Iul. enim hae legς respicit ad iuris,non ad secti quastione. zfacti quaestio semper adiudicem pertinet, non aliquo casu. Id autem perinisti tur iudicialiquo casu, nsemper. Et processus de simiJibus ad similia iude nitio iuris,non ficti. Quod dicitari pauca arbitrio iudicantis committaMb re,non attingit ea, quae in facto constant.quia, cum a iure di niri non queant. I.mora.ff. de usur. l.quatenus , E derentur.iam iudies arbitrio commissa sunt. Igitur pauciora commitenda fiant de ijs, quae eommista horistat, ideo pertin i, 'ut nihil agant praeter Iehem,nisian quibus lex Na elati agant tamen ex sen- 'tentia legis.
Siquis hanc cum praecedenti lese coniunxeris,dis Osfri, eo s t qui dubiam legis sententiam iudicantis arbitrio relinquunt. Cum dubia est sententia legis, adeundus est Imperator, l. praecedenti,t.vltima C.de legibus,cus sententia legis est certa, licet iudici ad limitia procedere. Extensio t omnisveIeo minus fauorabilis est censenda,quod sit arbitrio iudicantis iodulgens. Quo persaepe fit, ut non magistrati iv, s mrostratus legibus dominentur.
stratibus semientur teges domιnentur. Hinc descendisse videtur, ut iureiurando iudices ab initio statuta ciuitatum,in quibus iudicaturi sunt, se seruaturos polliceantur. Itaque, cum dubia legis sententia est, nulla fieri debet extenso,neques eius interpretatio ad iudicem pertinet Q n ine defendi potestqucio intingari rapin ambiguoufideretrudub quod lex habens ambiguos int*llectus
suo arbitrio commisis vidio vita cie iudicibin ad iiuque vi- dicandum , angustior redaatur adlius. Erit autem sententia manifesta non taΠ- tum si verbis expressa sit, sed etiam si ab unica, & explorata ratione sumatur is quia receptum est i perinde haberi ac si ratio esset seripta, glo.in l.quamitis, C. de fideiso lex in Isi conflantea solariare Rom.cod.3 a. . . ubi MOd.ad Lmitumii l.ium anati inabis LM it e l
3 o. λS. GVi iurisdictioni praeest legumlatoris i interpres est,ae iustitiae muir nitar Pisanian Buta delag.lib.ta .Est imitem iudicium iustitiae quaedam praxis, di innexemini liquia parum es et i in chiitate esse,nis sint, qui iura redderepo,nto. post originem,stipra de origauriere ,qui iuridicundo praesunt, leges a sectum breuntur, ignomu docetur errantrum, malitia publiea
215쪽
mendabir mctoritate quitas ipsa custodis . Secasiis omissi per praeessem
ad similia deterininantur. Ex sis ita D eatas disteriationes iudiciorum appria me necinariae fuerit . ut ornate admodum,ac diffise comprobat Petraholos.
S I MILIA. Difficilis admodum est sinusium diffinitro, nam lint
phanto Mnus,quo sunt animalia,ut docet Quint.lib. ae. ii .Si similibus dissimila,ut eanibus catulos dissi les esse dicimus,differunt enim aetate. ramobrema quomodo simile existimandumst, plane dubitatur. Sed in hac lege t fimilmb. ex paritate rationis existimanda est, ras .hicinu .a. mn h. am. .eas 1 avi. s. Sententia enimeo solo manifestadesideratur, ut ex sententia legis fiat I s extensio,ea fit ob rationis paritatem. Et etiam si adesset dictis, taxathias, nouprohibe rur extenso ad easus similem ex sententi agis. in l. aes. C. de pravi. I 6 min. ideo sentcntia Ahex. consio3 .num. 3 .lidia . post Gol.de Cun. h. non I et, C. Iib. praetum.minime videtur improbanda qui dixit prat ter ea relatas in I. causaes, Au h. iit cum de app.valere exhaeredationem laetam ex αυ-n simili, veI maiorem expressis rationem habente. Similitudo igitur versatur in paritate rationis: Quae paritas rationi non est in inibus, aut requirenda, a I existimanda,sed in eo,de quo agitur .Tunc plane mitra i erant, ut leges ex latihus decla=emus,eum tendunt ad vim,villiine Ln an ve ait,mfeod. quae de-4laratis tum certior, tum caetcris omnibus Zeclarior, Si verior viriciis esse. Etas ka paritas rationi ex utilitate mensuranda est.Ac ita reflctendat est eorum seneentia, qui id etiam iudieis arbitrio committunt, vel junoe. incaeaulam quae, de iudie Fely. in c. translato n. I I .de const.& aliorum, quos resertΜenoeh. v bimp.nu. 7. quia eadem viditas certum est smilitudini, argumentii in ivdes,aa hoc respicere non suo arbitrio confidere debeat. Ex ijs dest spoteris rima Is tradit tBal. l. 3.nu. 4 CAetur.dot.&sequitur Dec mirine deon ra,n La. fi d.
reg. iur. quod statutum, quod non hastiet in se aliam rationem, quain una ita placuit statuenti,non trahitur desimi Iibus ad fimilia. Magis .erahererer ex paThare voluntatis,quari rationis. Non obstat l.non dubium,C.M Ies.vessis es.se videtur Iesislatorem ha uelle,quia inibi supponitur volantas raristia i --αο ea, neq; f e la stae orere φsevolin e utitur pro ratione, nevles, quae ν tione earet ver/lenrea. At de sententia verae Iegis Iulianus Imutrire. Nequε ipsi sententia allud est, quam aera & certa ratio legis.
eum ex sententia legis manifesta procedat, videtur ex Iasa nis dicem. x x verbum debet est i necessitatis, & praecepti, glo. inclem. a. in ver. debean' stat.mome .ut simi de sent.ex m. Quod si non alsorum exemplis, sed gunis iusticandum sit,I.nemo .C.de sene.& inter. .iud.8t ut ais Proe l. iis haed heee,
Line ossi praes non tam spectandum fit quid Romae factum is, quam iusteri y Abeat,eoq; laci Accursanodestissimus t legum interpres non esse in infir ἄν Iegum,veyi amssemara inducenda nouerit, quominest eario lage m p ire,dicendum est multo minus iussi tu siti arbitrii esse debere,eum Ue hone-aΦ stius ' de a rum, qWam de propria sinentia eonfidere possit; R hoe eini nom
216쪽
1 1 Ex iis patet mimas idoneam esse glossatoris 1 distinctionem hie, ut si dubitatio
sit super nouo negocio, consulendus sit Imperatoris super lege, tunc proced tur de timilibus adsimili a. Nosse debuit Accurs non esse dubitationem in le- se , quae certam interpretationem semper habuit,quia exploratum sit eam nonis esse mutandam, i . minime, ins cod.neq; dubia i videbitur lex, quae ex alia lege, vel cousuetudine declaretur. l.si de interpretatione in f eod. Vt enim lassicis , sententiam esse certam per relationem ad acta, ut not. in s. curare, Insti de act. Ita lex certa esse videbitur per relationem ad aliam legem, vel consuetudinem. Altera enim alteri videtur inesse, I.ideo quia in feod. Neque huic legi locus esse potest,cum dubitatio est in verbis; quia aliae sunt regulae ad eam eximendam, vel ut proprie accipiantur, laron aliter, is de leg. 3. vel in benigniorem, ac t tiorem partem, L benignius,cum seq. in f eod. nm, in his admittitur processiis de similibus ad stinitia, sed ubi sententia manifesta est , quo casu verborum dubitatio , vel nulla adest, uel sperni debet seruata sententia , ut Mod. d cuit in t .scire oportet, g. aliud etiam isde excusat.tutorum ibi , Sed es si maxia me verba legιs hune habeant inteliectum ; tamen mens legιsiatoris ahud vult. Summa omnim sit, quod quaestio facti tota ad iudicem pertinet, l. non statim. F. ad leg. Flau.de plag. Arist. I .Rhet.c. I .Quaestio iuris, aut emergit circa verba logis , & secundum tur is regulas verba interpretanda sunt, aut circa mentem Se consiliendus est Imperator, aut cum maiestata voluntas legis est, versamur in casu praeter verba legis, cui conuenit sententia, ia procedendum est,ut hic. sic aliquando veteres legem deserentem patronis libertorum, libertarumq; intestati successionem, iure crediderunt voluisse etiam tutelas ad eos pertinere, Inst. de lcg. pat. & dicitur ex l. xij. tab illa tutela dcferri,non quia nominatim id c
ueaturii ed quia perinde accepta est per interpretatione, ac si verbis legis intro-diicta esset. Quod certe secundu legis nostrs regula obtinuisse videtur,de ideo di 27 xi, de hoc casu ius ex lege dici .Haec ipsa regula,& i respodetibus de iure prs scripta videri debet, licet Ioann. Se Accurs subdubitet, quonia eade est ratio res dendi,& iudicadi,vel respodedi maior, quod Iudices prudentiu resposis addicti quodammodo sitit, & usurpasse videtur Iulianus in l. ex laeto ffide neg. ges . Vlpianus in I. si postulauerit, s. ratio , tr. Ad leg . Iul. de adult. Pomponius in l.
quaedam, s. numularios. s. de eden. Caius in l. nauta in fi . ff. naui. caup. stab.,8 Idem in I. illud. t ad leg. aquil . quod eadem ratio eisci in fibrio. Se in damno , quamquam illa videatur potius productio consuetudinis, aut obseruantiae cuiusdam , quam scriptae legis . Producitur enim , quod proconsul obseruat infiirto a familia facto, ut praestari id sussciat, quod praestaretur, si unus liber fumtum fecisset, ne ex uno delicto tota familia dominus careat, ut etiam obseruandum sit in damno ex lege Aquilia. Manifesta sententia obtinet oiam in damno, sex quo loco poterit adnotari lege t hanc no tantu in lem scripta obtinc re, sed etiam in consuetudine, ut ubi certa sit ratio consuetuditiis, & in similibus obti-3 o neat, facit i. diuturna, l. imo magnae, in L cod. Vt vero t coiistituamus,quando illa lex locum habeat, dicendum est quosdam castis compraehendi verbis, S sententia, ut in eo, qui corrumpit edictum propositum, l. fi quis id quod, is. de iurisd. omia ciud. quosdam compraehendi sententia,non verbis, ut, cum lex prohibet extrahi frumentum, tu extrahis farinam iuxta tradita in l. non dubium, C. de legib. Quidam verb casus non compraehenduntur, nec verbis, nec sententia, ut casus Galli respectu legis Velleiae: sunt tamen sartiles comprae
bensis in I. Ucuria, di tunc licet procedere exi. ista de casibus compyWhensis ,
217쪽
IN LEG. TIT. DE LEGIB. LIB. SING. 4s
siue verbis, siue sententia; dummodo sententia manifesta sit, ad cassis non comprehensos,& in ijsdem sententiam legis inducerc, quod in I. sequeuti mox clatius explicabitur.
I sententia MDHὸmmIlaesi nulla.. Idem si contra regulas ruris . a L. ob as C. dep*d. min. ad causam utilitatis praue producta. 3 Scevola Garbidius naxm huius legis optimὰ docuit. 6 L. Gallus , S. item credendum,f. de lib. ροIib.declamatur. Intellectus. ger quid si tantum,eiusdem legis adducitur. 6 Explicatur. 6.quid si,qui filium,eiusdem legis. I Gallus equilius, lex Vellea ad eandem utilitatem respiciunt. 8 L. I.ba oc interdictum . fora. penditur. 9 Ru t.bui ius, σἰ. non possunt,non ex ui, sed ex potectate legis ducuntur
I O Interpretatio omnis, aut ex uerbis,aut pryter Nerba, aut contra verba in , exemplaque adducuntur ex quorundam sententia. II .aduersur quos dicitur legitimam patronorum tutelam ex mente,non ex ue
bis legis duodecim tactarum per interpretationem prodiisse. 12 Differentia est inter interpretationem, o coniecturam. II Franciscus mantica laudatur. a 4 Disinctio inter Iudices,oe Iuri prudentes 13 An verum sit,quodgeneralia interpretemur, specialis NM suppleamus.
L. XIII. Vlp. Lib. 1. Ad Edictum Curulium.
NA M et i ait Poedia, in quoties lege agiquionum, telas
terum introductum ear bona occasio ea, caetera , quae te dunt adeodem 'utilitatem,et elinterpretationem, vel certa
LEges. Idem etiam iii Senatusconsulto dicendum est, vel quia legis nomine compraehendatur,uel quia eadem sit ratio, de utilitas. BONA OCCASIO. In hoc uno uniuersa Itiri spmidentia pendet. Et nihil certe utilius est,sed nihil,quod magis periculo subiaceat Errata praecipua eoru,qui iudicat,uel de iure respodet,in hoc solo uersatur. Uix erit alique reperire,si si leg. certas ante oculos habeat,no eas sequatur vel si recedere audeat, 1 ia fetetia i taqita notorie iniusta,vitio subiacet nullitatis,quonia de iure collitutionis pronuncialia videtur.l. I .s,cotrabisquae lententiet sine appellatione i eski. Idem l
218쪽
i 18 A L E X. T V R. I. C. . .
tit.de Nuli ex det.proc .nu. ii 8. Sed in eo falluntur plerique ut non satis pensitent,an quod certa iurisdictione supplent,ad eandem tendat utilitatem .Quo no- , mine i Doctissimos viros eri alle non dubito,qui l.ob ps, C .cle praed .min.& l .magis puto,in fin. ff. de rebus corum, dum ex causa urgentis aeris alieni bonorum alienationem permittunt, de , bi nullum vertatur aes alienum. ob solam pupillivi ilitatcni ualere alienationcm defendere conati sunt,non tam supplentes lege, quam deliruentes. Tantum distat, t cadcin sit utilitas in utroque casu, qtiantii naxisgro, , et sano medela paretur. Est enim aes alienu patrimonii morbus,qui alienatione curatur. Et cum iraec cauta necessaria sit, non debet in argumentum deduci, l. quae propicr,n. de reg.tur. Sed lib. 7. difficilium in praedictae legis explic tione nihil praetci mittam, quod reliquos ab eorum exemplo abstinere compcl-3 lat. Iulliis me verb.quod hic Poedius ait, ac socii cliter quidem 1 Scaevola Garhidius obseruasse, isus cst circa Galli Aquilii formulam, S l.Velleiain. Primum e- nim in l. allus,s .idcin t credendum,isde lib. D post h. ait cum Gallus concepit
isti formulam de nc poti , idemcν edendum de pronepote. est enim in eo eadcm ratio,& , tilita sit .a :o, cilia ita rumpcret pronepos, i nepos in casu concepto per talium: Vtilitas cadcin, quia formula Galli pertinet ad conseruanda testamens ta. . traquc conc Ptio conscruat,ergo utilitas eadem . Tum in s. 5 quid istantum, bi dubitat, ala concipi queat Aquilii sormula in casu emancipationis, uelintei dictionis, S quid cin sormula Galli loquitur de casu mortis, non de iis cas-bus.Ideo verba non conueniunt; iaec etiam verba Icgis Vellcs, quoniam ea non loquitur de natis post mortem aui,ergo non Gallus, non Vellea hoc casus attinet: t. Ait tamen Sc auola exsintraria reis omma esse admittenda , ut ad sinii litudinem mortis caeteri castis admittendi ssint, ut x in his casibus possintic statorc X inititutionem coiic pere, non t concepta in casu mortis ad hos casus trahatur, quod praue plerique colligunt. Sed hoc non videtur ex sententia, sedcx x erbis legis Vellcae,sunt enim verba legis eiusin. odi. Ous es sititis futurus erit, dic ita comicniunt omni casui; quia, quavis ratione a potessate liberato filio ne- p ,s succedit in ii ire sui. g. sui lcm ver .sed ut nepos, Inst.de haered de quat.& differ. ςed quia Vellea loquitur vivo testatore, conceptio Galli, horum caluum eo in i trio,idco ad Vclic ani non pertinent,sed ad Gallum ex sententia legis Vellem Et quod in suo easi introduxit,Veliea, bona occasione arrepta suppleuit Scs 'liola in formula Galli Aquili j. Dum enim Lex Vellea in specie sua admisit casus . sinities morti, facit, ut qui in Galli formula casus similes morti recipit, v idea-6 tur rccipere ex sententia legis Velles . Tum vero in , 6.1 Quid si qui filium, , b i dubitatum est, si mortuo alio,filio autem apud hosὶςs existente, nepos, qiii
post mortem aut nascercti ir,ri imperet, vel adhuc vitiis filio,& iupote; nec enim alitur conliri tendana reor particulam iΓι suiuis, ut a falsa, vel impropria alioruinterpretatione abst incamus . quod particula uel fatis insinu. at; quia duplex est casus alter si si lius dccedat ante testatorem, se ad sormulam pertinet, & concipi poterat;alter est, si filio apud hostes manente, nepos nascatur post mortem aui, de ita vel adhuc illis vitiis, videlicet nito,&nepote,dubitabatur , ne rumperet,&hic casus ad Velleam non pertinet, lilia nepos natus est post mortem aui. Nihil tamen in eo Gallus induxit,quoniam lis luitur de morte naturali, non de ciuili. Scaevola timen inquit ex renita letis linius: Asinis est ergo. vi in huiusmori utititate, praesertim post legem Uturam, quae multos casius rumpendi abstulit, interpretatio admittatur. Ei 'o eam interpretatio non admittit, propter eandem
219쪽
Militatem non admissurusii sine utilitate Aret.Est enim lita nostrum ars boni.&aequia. i.ffideius . Betur. Nid maxime spectat Hii Minutile .ius pluribue. mo. ἐν Gallus, & Uellea ad eandem utilitatem tendunt, ne destaincta rumpaneur; plod utile est,t .vel negare,ff. quem test.aper.Introduxit Uellea, ut generatu et senes peremus formulas in omnem casum sui talis,dc ideo multos casus rumpendi a 1tulit,non tamen omnes,quoniam 8e si generalem formulam admiserit, restrinxit tamen se ad natos vivo e citatore;bonum ergo filii, ut quenladmoduini imageneralis admittitur de natis vivo testatore,ne rumpant, cum hoc unum iam iri: stroductam fit,introducatur,& alterum,quod tendit ad eandem utilitatem, ut,&de natis poli mortem,eadem formula admittatur, quod . quia non induxi e Gabius, sequola bonam nactus occasionem, 'liciter aisequutus est. Idem in s si eius, ubi quaestionem excitatam cognouicvtilitate carere,reliquit indecisam. Igittis exemplum ipsius velut speciosum,& ad legem hanc mirum in modum acco minodatum afferre volui, ut ad illud respicientes,consultius caetaeri agant, simulatque qui in illorum. g. intellectu aut dubitam aut errant,certam fimu I, ae coram eorudem explicationem assequantur. Huc etiam pertinet apertior,arnon ita celebriss loeus Ulpiani int l. a .f.hoc interdictum fide fonte. Inquit enim interdictum depurgando fonte habere eandem utilitatent, quam interdictum de rivis refiet en dis,quia nisi purgare,& refiter6 ntem laeuerit, nullus eris eius v sus. Nihil auri certius,aut iustius,quam eadem utilitate moueri. Et ut rem ipsiun coneludam,eu scire leges sit non tantum verba earum tenere,sed vim , 8c potestatem, l. scire infis cod. regula fi .non possunt,&Lhuriis,ia an a verbis,non a vi, sed a sola potestate
io L I NT E R P R ET AT IONE . Quidam ' interpretandi vere
bum latissitne accipiunt; ita ut quotmodoc que legis mentem ex verbis, praeter verba,vel contra verba prudentes et ij ciant ad ius constituendum in casibus pro bono publico,dici debeant iuris interpretes. Exempla verb sunt secundum eos ex verbis in tit. Institu .de leg. Patr. tute .praeter verba iii l. cum auus is de cond.r, demons .contra verba in l. scire oportet, si sed si maxime Ede exelisa .riit. Atqui II t legitima patronorum tutela ex mente, non ex verbis, Ait enim Iustinianus; non quia nominatim in ea lege de hac tutela caueatur I sed quia perinde aecepta.
rosique eorum pertinere, eiderunt ueteres volu e legem etiam tmesim aueor pertinere. Est ergo id totum praeter verba,non ex verbis. Et clim num introductum est,nempe delatio successioni sex 4 egilla Pedi),S alteriina introductum est, nempe delatio tutelae . sinat lis est locus in l. v mim, g. de eo,Ede pctichaered. distin cito tamen vera videtur: quassi iam interproatio,de qua Prditis intestigit,ex ver bis csse non queat, quoniam lapplet; at interprctatio cx verbis su nista videtur smagis deestrare,quani supplere. l. t .s. quamuis .is de venta inspic. vlpianus ibi,. sciammese manifessas mum edicturi Praetreas; attam se non est neguendaevus interpraetatιo. Nisi dicamus ali esse interpretari verba , ali iid mentem ex verbis per interpretationem accipere. Sed siata di istinguamus, eadem erit interpretatio ex verbis;& praeter verba, cum se inper ex Pliquo expresti colliga- 1 tur. Non obstat l. cum alius, fide cond. S demonst. Nam i multu in mihi videt tur inter sic inter in te,pi elationem, Meoniecturam,' apiniatiu brilli Ibi eo die rapie tatis, non interpretatione aliqua niti videtur.Interpretarillimentem legu
220쪽
ut hae lege , &praeeedenti:coniicimus hominum uoluntates , maximὶ postria 33 mas. Merito Franciscust Mantica non vulgaris ernditionis vir librum, quem aedidit de coniecturis vltimarum voluntatum inscripsit. tamquam &coniectura pietatis apud Papinianum minus est,quam voluntatis coniectiva.
CERTA IVRISDICTIONE . videtur mihi haee distinctio in i terpretationis, Τ & iurisdietionis & ad iuris prudentes, & ad iudices pertinere,
Iurisprudentes enim interpretari consueuerunt, i. a. his legibus, is de orig. iur Iudices vero certa iurisdictione utuntur, qua seposita nec iudices essent,ase. gumento l.iudex posteaquam,ff.de re iudic.loquitur ergo Psdius de occasione ,
quae iurisprudentibus,& iudicibus occurrit, & ab us sumenda essiis S VP PLERI. verbum hoc est aduersus aliquorum distinctionem,ut i
terpretari dicamus generalia, specialia vero suppleamus. Nam interpretatio hic pro suppletione usurpatur, ut & usurpat Scaeuolain d.I .GalluS, in s.quid si,& ibi Bal. not. Et ideo hic locus non pertinet ad nudam verborum interpret rionem sed ad eam,quae est praeter verba. Et suppleri verba,non mentem dicendum est.Quoniam illud,&hic retinendum est,ut sententia legis,vel senatuscon sulti in casu, quo aliquid introductum est, si certa. Alioquin nullae sunt partes
inrisconsulti,aut iudicis, si dubium sit in sententia, ut supra.I.ec ideo, i ' In L. Iq.
i Ratio qui ignificet ex rasio. a Ius, ct ratio iuris aduersus eum disserunt. 3 Receptum dicitur,quod in mores,oe consuetudinem transit. Stipulatio sine consensu nulla est. s Distinitio contractus ex Theophilo. 6 Aliudes receptum esse, aliud esse estitutum. Q adam consequunturposito actu,qusdam posita ratione actus. 8 sui vultantecedens, vult etiam suum necessarium consequens .s Accuri ij ad huius legis declarationem exempla varia. Io Eampli Corasti ex Lsi domus, si pecuniat. de leg. r.
I t Corasty in ea re notatus error. i
Ia Exemplum Auctoris exi. Iubemus, cim Trebet'. utiliter declaratum. Quod ibi obtinet in liberis primi gradus , ne fructus computentur in quarim, adparentes primi gradus non trahitur.
14 Limitatur lex ista, siproductio fiat ex maioritate rationis. I maiorisumma inest minor. Is L. ob aes C.depr,cmin. obtinet multo magis in causafamis. 16 Pi iasunt aliquid non fieri rilsieri inutiliter . . . . i