장음표시 사용
431쪽
Εd iam absoluta diuisione, ut reliquas differentias prosequar
ad definitionem redire oportet. Quintam, i utriusque definitio differentiain ante oculos ponit, quae in verbis cosistit, cum legatum verbis imperati uis, fideicomissum verbis praecarijs relinqui proponat. verba legatorum initio praecede iis capitis relata sunt. verba fideicommissorum refert Iustianianus in s. vlt.Inlt.de sing. reb.per fideicom.rel.dicens. Herba astem eleomiserum haec maxι meis usu habemur. Peto reto, volo, mando dei tua commitis, mae perinde singula masknt, atque si omniam unum congesta esent. Hinc constat Alexandrum, ac nonnullos sub Accutsj expositi
ne perperam viavisse s verbum peto, in l.peto .ffide legat. 1. esse praeceptiuum. ubi Papinianus ait. 'Disci Tu. contentussir centum aurras, sideicommisiam valerememt, falsaque Castrensis sententia existimanda est, cui Mex. nu. .&Iasnu. a. adhaerent, qui verba legatorum a verbis fideicommissi ea ratione disterni putauit, ut quae dirigerenturad honoratum legatum reserant, quae vero ad grauatum fideicommisis conueniant. Quam, & si apertecontradicat d. l. peto,maxime adhibito,d.f. vlt.Inst.de sing. reb.per fideicom. rel.tanta tamen fronte defendunt,ut Papiniani verba,mentemque deprauantes i)s verbis, μειω-misum valere piacuit, fideicommissum pro linato accepisse,alirmare no erubescant. Rursus eadem traditio aperte confunditur ex legato damnationis, quod caeteris,ut illius erat,& expeditius,in quo tamen verba ad grauatum, non ad honoratum reserebantur, id quod ripa pro Cumani,&nostra sententia dilia genter obiecisse videtur ex l.damnas,fide usustuc.leg. cxl si pluribus,s. I.f .deleg. i. sed,& idem accidit in legato persinendi modum: Et in l.Titia, cum testamento,s . Lucius in l. es.ftae legat.1. & in l.fideicommissa, s. I. isde legat. 3. fideicommissa leguntur verbis ad honoratum directis. Tum Paulus lib. q. r cepi. sent. tit. I. aperte probat, fideicommittentem etiam cum eo loqui posse, cui fideicommissum relinquit, & in d. l.Miles Papinianus,quod Culac.apud Pau3 lum obseruat,tum obserua ib.a. cap. 3. Quare t legatorum verba nunc ad grauatum, nunc ad honoratum cum referantur, hoc nomine a fideicommissis di L ferre non queunt: nam,& fideicommissa utramque resationemadmittunt. Sed 4 Soccinus senior, t cui Ripa subscripsit,ratus esse videtur, quotiescunque verba sic ad honoratum referuntur, ut nullum ministerium haeredis significent, vel praesupponant, ad legatum, non ad fidei tirmissum referri debere,cui refragas tur Modestinus in laitia i cum testarneoto,6.i .sside leg. 1.ubi haec verba. Oct
uia Stratonichae diacissima a mea salutem. Voti eam a seipsa Mespere vata Esem cum ιmpositioui somnibur. Item in Mans Alexandro dulcis mosilis meo salutem. Pracipuam volo eum aseipso accipere Synthesim ster.
tium vallarum cum impositionibussuis. Interpretatur fideicommistum rese re,licet nullius, i rogationem, aut ministerium explicent, vel praesupponant.' Ad idem tex. in i .peto. fide legat. a.Neque verum est fideicommissum pro legato usurpari propter exaequationem, quoniam neque Modest. ad exaequationem respicere potuit, neque exaequatio colandit utrumque: neque probandum est largo modo fideicommissum nuncupari,cum appellatione legati fideicommicium veniet,l.de fideicommissum .sside leg. 3 viam Uius est sensus d.l .etiam,quam vulgo credatur, &tollendae dissicultatis causa probandum foret appellatione fideicommissi venire legatum, non ε contra, ut nodus dissolueretur. Non sunt
igitur improprianda Modestini verba,aut ad aliud, quam quod exprimat, Pr
432쪽
ducenda. Quare non ex persona grauati, vel honorati differentia sumenda eli, sed ex modo verborum, & vi eorumdem an imperativa, vel precativa. Sed ου t etiam alia disserentia huic plane coniunctissima adnotanda est, quod leg
ta, dum verba imperativa desiderant ad modum legis, verba requirunt Omnimodo . at fid cicommissa etiam nutu relinqui possunt, i. nutu,st de legati I tertio. et quia,non quemadmodum legata, seruant modum legis, i cuius e si 1 cripto,nons nutu, quod vult sancire, cap. 3. distinet. i. Septima 1 etiam in v crbis dister cratia versabatur, quod fidei commissum Graece scriptum valeret, legatum non ita. De fideicommisita probati. fideicomisia,ffidelega. 3. deleLatis. Vlpianus in fragm.tit. 14. ver. 7. ratio differentiae fuisse vidctur,quod cum legata non nisi testamento relinqui possent, illudque coram Ciuibus Romanis nuncupandum forc t, L lino sermone ob testium intelligentiam consciibendum erat. Caeterum fideia commissa, quod saepe ecdicillis ab intestato relinquerentur, saepe accidebat, v tperegre profecti codicillos scriberent, aut fidei commissa relinquerent, quod testamenta condere non possent, utileque foret ea lingua proferre, qua ciuitas uteretur ubi relinquerent. Quare si fidei commissum testameto relinquendum fuisset,idem Latine icribendum fuisse. Vel quia testibus Graecum sermonem intelligentibus non videtur tuta differentiae ratio,alia verior afferri poterit, quia s verbis Graecis non seruaretur modus lcgis . Quae etait verba i imperativa diacta sunt,eadem Iegitima,directa, & ciuilia dicebantur, l. verbis cui ilibus, is de vulg. 8c pupill. l. quoniam indignum, C. de testam. l. a. C.comm .dc u g. At verba Graeca non erant legitima, l .directas.C.de testam . man. ibi: Directas tibertater Gruis verbis ticeat iste tamentis retineruere, ut sta libertates Z recta data via deantur, ac si legitimis verbιs eas tesator darι iussisset. Igitur verba Graeca, ctiam imperativa, Romae non erant verba legitima ciuilia, S: ita non modo legis prolata,& speciale erat,vt fauore libertatis pro lcgitimis haberctur. Qua- re verius etiam erit fidei commissum in testamento Graecerclinqui posse, quoniam non desiderarct verba legitima. Octaua ex definitione differentia dc pre- ohenditur, 1 quod legata non nisi in tellamento relicta valent,& ab intellato relinqui non possunt, id quod Modestinus,& Vlpianus in dc finitionc ccmprchendiant : fideicommissa vero,etiam ab intellato relicta valent, S: hac disserentiam probat etiam Caius lib. E. Inst .suarum,tit .de fid cicona .6.8. tum tex. in b.praeterea, Insiit. de tefat. An exaequatio hanc disterentiam remouerit infra patcbit. Huius disserentiae ratio eadem fere est, quia sola voluntas struatur in fideicomminis,l. pen. s. de legat. i . in legatis solicinnitas verborum dc sideratur, ut directa sint,& imperatiua,quae testamento couc niunt magis,qtiam codicillis de 'ri que cx ipsis pendent testamento. Consequens t autem illius disterentiae esse videtur, ut legata codicillis testamento minime cofirmatis relinqui non possint, fideicomissa possint,quia verum csset legata non csse testamento relicta,& co sequenter neque ieeti, neque di finitioni satisfactum vidcrctur, probat L aius d. tit. f.vli An codicillis testamento confirmatis potuerint legata rclinqui, dubi a 2 tari potuit. Nam haeredis institutio, t nec etiam in codicillis fieri potcll testamento confirmatis; sed aliud eli in legatis; ratio differentiae sumitur ex l. quod per manus .ff. de iur.codicil l .ne cum ex tellam et o codicilli vires capiant, ic stamentum haeredem habens ex codicillis, non tam eos confirmare, quam ab illis confirmari videretur, arg. l.proxime. s. de his,quae in icit. delen. Vcrum autem 33 adeo est legata s a testamento pendere, ut ante haeredis institutionem rclinqui non polsent,fideiconi ista vero, etiam ante haeredis inlli tutionem relinqui
433쪽
tueriint, quod quasi nonam differentiam subsicio. Primum pure ex s. ante
haeredi, Initit. de legat. licet Iustinianus corrigendum putarit, & merito , quia . non decet ex solo ordine scripturae inuerso,aut mutato, volutatem alioquin perfectam deserere, & aspernari. Nam ea totum facere solet leε. ex facto ver. MI facit iLde haered inst. & in substitutionibus t ex sola istius ordinis omissione ut inuersione eas non infirmari receptum eis l. i. g. prius ff. de vulg. N pupill. sed hpc correctio ab exinuatione non proficiscitur. bidam contineri credunt iu l. iambiguitates C. de testam . sed ibi Iust. decernit, ne vitium tabellionis, &p - . postelatio, ab eius culpa promanans, testatori ossiciat. at si a testatore pe bderet,ei nociturnam itanuat . vero similius est eam constitutionem, cuius m lminit in d. s. ante haeredis deperditam esse,ut aliae multae etiam desiderantur. Αe isdeicommissa, etiam ante haeredis institutionem, veteri iure potuisse relinqni .as testatin VIp. in fragm. tit . a s. ver. 6. cuius rei t rationem inuestigare non erit, inutile. Atqui vix intelligi poterit, quousque ignoretur, an institutio haeredis ossicio materiae,vel formae iungatur in testamentis. Qua in re etiam si passim ab is omnibus receptum esse videatur ad formam pertinere,veriust tamen opinor ea stagi vice materiae. Primum qui ut docte Bald. explicat in l. si quis aede te-x et stam. sorma consistit in puncto indivis bili , t &-testamento in ultima eius conclusons induςitur cum det esse rei l. Iulianus ff. ad exhib. iam desiderat
materiam,siverem aliquam informem, quae ad eam recipiendam ante praeparetur. . . Sed praeparatio testamenti est ab haeredis institutione d.f. ante haeredis; ergo hon nisi officium materiae gerit,quae ob formam praeparetur. Tum secundo forma,finis,&actus conuertuntur, at tellamentum non accipit finem ab institutione,ergo constat non esse formam.Tertio forma legis est,t. 3. T de testa sed institutio est ab homine,ergo. Quarto formae addi non potest l. 4 C. de donat. qus sub modo Bald. in l. contractus num. s. C. de fid. init r. de post haeredis institutionem licet legata relinquere,iutores decernere, libertates dare, dict. f. ante haeredis, re haec agi videntur antequam testamentum finem accipiat l. hac consul tissima in fin. C. de testam. Sed materiam esse testamenti conmicue probat l. r. I 8 ' ff. de haered. inst. dum tribus verbis docet Vlpianus nos posse facere testamentum. ιιus haeres ecto cum testator neque legaturus, aut quid aliud acturus Τunc necesse est,aut hoc testamentum esse sine materia, aut solam institutionem esse materiam testatinenti. odsi quis conuertat argumentum hoc modo videlicet,aut ea est forma testamenti,aut est testamentum fine forma, ex Baldo supra relato, &ex tertio argumento solutio est,formam esse a lege, non ab homine, .as & in puncto quod in indiu sinissegis ministerio huic voluntati inesse , est i autem illud indiuisbile, quod formam eontinet, finem facit, dat esse, persi-
Citque testamentum,illa postrem voluntas, quia testator nihil alicui disponere volens,vult vel solam hutitutionem; vel omnia qnaecunqne secundum leges di sposuit,suum esse testamentum. Itaq; testamenta, quae quotidie conduntur, tunctam hominis,quam legis ministerio formam testamenti accipiunt, cum materia crite.recteque praeparata testator pronunciat,aut Tabellioni consentit,hoc suum Vltimum esse testamentum.Hac enim voluntate pronunciata,vel intellecta test mentum accipit finem , formam , actum, perfect onem . Unc ratio prae missae differentiae perbelle deducitur . nam materia testamenti cum ipsa sit hexedis institutio, necessaria. &s nequa testamentum fieri nequit dict. l. i . ff. de haered.inst.l.non codicillum,quae hetinc sententia probat. C. de testam . potest te stator producere materiam legando, sed cum possit etiam non legare, legatum ,
434쪽
testamenti in quo relictum est,est pars materis per accidens;haeredis autem insti tutio per se,ita requirente lege l.nemo potuit isde leg. i. Necesse igitus erat stimere initium ab haeredis institutione, ut ita materia obi jceretur, quae produci posset,euiq; materia producta possct etiam cohaerere. tnm vero qusdam videbatur ordinis inversio,vi initium sumeretur ab accidenti,&illud quod requirere- tur per se,& necessarib,interdum eo posterius inte ruenire,quod nec siderar tur ex neccssitate,sed per acciden adseriberetur,cum possit testator non legare. Poterat fideicommistum ante haeredis instimtionem relinqui, quia cum neq; ex testamento valeat,sed ex sola voluntate,etiamve nutu relinqui possit l.nutu isdel.3 .non est,ut in eo tantates amenti ratio habeatur, quoniam ab eo per se minime pendet,non sicuti legatum,quod cum a testamento confirmctur , decet ordinem eius aetiis di ligentor agn icere,&ctiam seruare , ex quo solo consistit.'At circa relatas verborum differentias,an a Conllantino, & Constanti Gint in lo- tgatis C.de leg. vel a Iuttiniano in l. 1 .C.conimunia de leg. sublats sint quaestionis est,quam,cum de exaequatione trambitur,di finire opportunius est, ut quisque valeat intelligere quid Iuliinianus,quid retro Principes induxerint.
Ex variis differentijs,in quo pinguiora fideicom missa legatis, legata fidei commissis firmiora ,
I c Ideicommisia pinguiorm legatis naturam fortita sunt,oe n quod oex ,erificentria Legata post mortem haeredis relinqui non poterant. 3 Fideicommissa impersonaliter residiasson mortem valebant. 6 i d intersit inter bas formulas, Post mortem,tam morieris,Pridiaquam
at .irio legari non potest. 6 Legatum non ab alio,quam ab haereti presari consueuit... 7 Abeo,qui ex propria persona haeres non es, legoi non potuit. 'i I :S L.cum filios .f. de leg.I. sensus exponitur. 's II credi 2 semetipso legari non potest , nee fideicommitti mmero .
I O Domino instituto,seruo sub conditione legari poten,pure nounts:at insti tuto ferito,domino legari etiarn pure potuit sqvi ratione disterentiae, ,
ia Verba haeresesso feruo instituto quid significem. I Patri in aduentitys quaeritur Ui Uructus. . las Latini Iuniam legetium caperc non poterant,fideicommissum poterant . 16 Eaedem Disiligod by Cooste
435쪽
16 E. res prefidei ommissum, rus per damnationeni relinqui potumm . I7 Ioannis Bol reti error, exuti maritis res nec mancipi non potuisser legiri
Ιου In iure cesso quomodo fieret. is D erratia inter fideicommisi tim, oeleg sum damnationis.
et o Eiusdem Bolovetti error circa legatorum Uuras. dii Fideicolumissa non per formulam, ut Iegata petebantur. 3et et Rei inara poΤ.quodo propria authoritate apprehendere licuerit, fideicons. missorum non ita 23 Figi legatae dominium recta via in legatarium transit. 24 Legata, ct fideicommissa non simili moti adimuntur. a s sui petii quidpiam conti a testatoris volantatem, ii exceptione repellitur. 26 epithome praedictorum, quoue mado legata a fideicommissis excedamtur, ni
excedant, ostenditur. Umec differenti js hactenus relatis, tum ex ius, de quibus proximἰ dicturus sum, Iason,& alij ad notarunt i pinguiorem sidci commissis, quam legatis naturam esse tributam, id quod Iustinianus indicat in l. a. C. commvn. de leg. 8 in g. sed non usque. Inst cod.aperte testatur; quae differentia, ve, lut genu rica in plutes diuiditur, ex earumque omnium collectione resultat, quas 1 peciatim adnumerare necessc est. Et quidem nono ioc o adnosari potest vetus illa d istercntia, i qua cautum erat, ic gat post mortem ha redis relinqui non poste, fideicona in ista contra . Ulpianus in fragin.tit.de lag., cr i s . ita ait. Pori mortem haered s legari non potestne ab haeredis haerede Iegari uideatnr, quod ιnris ciuilis ratro non patιtur. In mortis auιem heri dis tempus legara potest, siliat cum heres moriatur. Non tamen
omnimodo fidei commissum post mortem haeredis relinqui poterat, sed impersonaliter, hac forma. t Illum haeredem instituo, S volo, ut cum mortuus fuerit ad illum haereditas mea pertineat. ita Caius lib. 2.tit . . in fine. Ncque enim verosimile est aliquem rogari post mortem 1brari, & vidcbatur eo fidci commisso magis grauata haereditas, quam haeredis haeres. Quare atricin ciuilis ratio post mortem legari non patercturiTheophilus in s. perit moric m. Insiit .de lcg. exponit,videlicet,propter iuris regu Iam,qus vigebat, Actioncm, quae aduersit: snos non coeperit, neque aduersus haeredes nostros transire; nam veteres non
permittebant actiones ab haeredibus,vel contra haeredes incipere,i. I. C.vt ach. ab haered .dc coni.haered. potuit ergo fideicommissum valere, non obstante regula, tamquam onus reale imperso liter conceptum ue non potuit valere ic-gatum,quia neque impersonaliter concipi potcrat. Sed ut nihil antiquitatis penitus ignoretur,ob hac regulam,&in contractibus, S in ultimis voluntatibus, de qmbusdam conceptionibus varie sancitum erat, plurimumqtie t intersuit, num stipulatus quis esset, aut legasset alicui, post mortem; cuin moreretur; Vel pridie quam morereturit .scrupulosas.C.de corr.lti p. 6 post mort .las Me inuti l .stip. legatum post mortem haeredis, antequam morerctur, non dcbebatur hi dicio leuatoris,poli mortem vero obstante re g. actionem ab hetredde non incipere, &c. sed sini illic r neque legatum eque ilipulatio rata erat stat, h. ac so
436쪽
mul ad ridie quam morieris. incertus enim erat dies,qui pridie mortis seturus esset, & ob id mors expectabatur omnimodo,ut post mortem recurreremus ad praeteritam diem , quare perinde habitum est,ac si post mortem legatum foret, quod ante diffiniri non posset, Theophilus in d. s. post mortem. Instit. de legalia
Valebat autem Iegatum, quod in tempus mortis conferebatur hoc modo, cum morietur, quia haeres mortes debere incipit,& differt iis c a superiori specie, ut opinor ea ratione, quod facilius actum morietis, quam diem morti proximam determinare possvimis, Sc plerumque diffinire licet aliquem nunc mori, quia transitus cuique patere solet,non ita,quod cras moriturus sit, quare altera diffinitio refertur ad actum, tempusque certum, altera necessu lo mortem expectat, Sc retrotrahitur. Sed cum haec nimia subtilitate conssterent, a Iustiniano optima ratione emendata suere, tam in d .l.unica. C. ut act. ab haered. quam ind. l. serrupulosas, Mind. s. post mortem, quare neque ad hanc differentiam exaequatio respicere potuit,quod ante exaequationem sublata reperiatur. D s cima i versatur hoc ipso nomine differentia, quod a legatario legari non potest,fideicommitti autem potest.Inst. de sing. reb. perfice .rel. in princ.ibi: δει ipsum haeredem rostare, ut alicui restituat, vel natarιum, quamuis a D 'Iario legari non pint. Vspianus in fragm.tit.de legat.vers. 29. Catu Scl.lib. 2.tit. 7. 6.8. Quibusdam plactiit eam esse rationem, ne Iegata ad commodum legatariorum inuenta, ad incommodum quandoque retorquerentur, contra l. quod fauore.C.de legibus. sed nec ab eo deberet fideicommitti,quoniam idem patitur incommodum: verosimilius est ea ratione factum esse,quia legatum deberet ab haerede praestari,non a legatario, S. I .Inst.de legat. quo argumeto introductum est interdictum quorum legatorum, sed fideicommissum a quocunque honor 6 to praestari potuit, i. cum ab eo. C. de fideicom. Et qnamquam1 capite primo dictum sit, quandoque non ab haerede praestari,non tamen ab alio unquam PrF-stitum esse legitur. Quis ergo, vel ab haerede,vel a seipso, data a testatore venia,capere poterat, a legatario minime. Cur non potuit semper hac venia d
ta, a legatario legari λ ne casus specialis in regulam, aut dispensatio in legem transiret. Vndecima differentia succedit exponenda,quae vel ab eo maxime du- et citur,qubd legatum ab haerede praestandum foret,qubd ab eo, i qui ex propria persona haeres non fit,fideicommitti,non autem legari possit: Vlpian.in fragm.tit .de fideicom .f. 8. Ait ibi: Filio, potestate F. se stae haerediθus tutis, seu si his te fatumst, tris, vel dominι Deicommitti potest, quamuis ab 8 eo legari non pos t. Sic Papinianus 1 in I. cum filiolamilias. F.de lega. i. Cum flusa mitias vel seruo alieno legatum, vel haereditas datuUdeicem mitti patri, vel domino potest, ac ιunc demum ex persona ιρμrnm euomisum vora capit, en ipsis, per quos com modum haereditat 3s, vel legati, patri, vel domrno quaratur, Ade; mm sum hareditatis relinquatur. Cuius differentiae ratio illinc descen dit,quod legatum ab haerede prsitandum erat,qui tamen haeres non sibi ipsi eds alteri praestari debuit, quoniam haeredit a temetipso legari non potest, ut ait Florentinus in l. legatum, s. i. g. eod. & hoc, ne ius haereditatis, & legatorum
confunderetur, neve eodem tempore, cadcm persona vicem gereret in eodem iure,debitoris, Sc creditoris,cum a cohaerede,cohaeredi legatur, iam in actu legati,non personam haeredis gerit,qui agit, sed legatarii. Et sinat te est, cum ab uno cohaercdc plura legata relicta sunt, ab alio nulla ; cohaeredis enim grauati praestare coli Fredi,vel alteri nihil interest. Quinimb legatum praeceptionis, ut Caius affirmat, non nisi uni e x haeredibus relinqui poterat, & ex Cato Alciat.
437쪽
notat lib. 3. parer.cap. i. Dixi haeredem praestare legata debere non sibi, sed alteri, & alteri quidem extraneo, addendum est, non alteri, qui in sua potestate sit,per quem sibi ipsi acquirat,quia effectu praestaret sibi ipsi. Rursus ex hoc eodefonte,' legatu ab iis rede praeliadu sit, prodit & illud, si nec a patre,nec a domi
Io no,filio,aut seruo haereredib. institutis,recte legaretur. Pater i .n. & dominus ex
propria persona haeredes no sunt sed ex persona fili), vel serui d.l .cu filio tam .ibi urionia ex persona a reneretur,quare non videretur ab haerede prs starised ab
tes, iis quorum in potestate sunt acquirant,l.qui in aliena, ff. de acquir. haered .l. placet eod. tit. Per contrarium patre vel domino haeredibus institutis,si filio,aut seruo legaretur,intererat an pure, vel sub conditione: sub conditione, si die legati cedente sui iuris fuerint, legatum yaluit,quia non hoc agitur, ut haeredi, ted ut alteri adueniente conditione quaeratur Ulpirans tit. de leg. 6. x I. Ei
in potectate manu , mancipisue in scripti ha edis , sub conditione legari potest, sed requiritur,ut quo tempore dies legati cedat,in potestate haredis non sit. Si pure legatum fuisset, etiam si die legati cedente sui iuris foret, non poterat valere ligatum, quia non constisset legatum, quasi ab initio haeredi relictum, II reg. Cato. t obstante, quae diffinit, qnod testamenti facti tenapore, si decessisset testator, inutile foret, ad legatum quandocunque decesserit non ualere. Theoph. in I. an seruo Inst. de legat. In fideiccmmissis ius diuersum recipitur, sed non per omnia ; recipitur, ut a patre, vel domino, filio, vel seruo institutis, fideicommitti possit, & valet fideicommissum ijs haereditate quaesita d. l. cum filio iam.quoniam,licet ex propria persona non sint haeredes,non tamen necesse est fideicommissum ab haerede relinqui,aut prsstari, sed is rogari potest ad que1 1 quomodo iudicio tamen desuncti, hqreditas peruenit. Illa autem ' verba hqres esto, in eo,qui in alterius est potestate, iudicio testatoris significant , ut uel ipse sit hqres,vel eum,cuius in potestate est, haeredem efficiat,g. vlt. Inst.de pupil. subst. efficit mediato,quoniam pater,& dominus non ipso iure, uel immediate haeredes fiunt. sed ut ab haerede sibi ipsi legari non potest, ita nec fideicommitti, quoniam ratio est eadem, cum tam fideicommissum, quam legatum duas personas esposcant,quarum altera debeat,alteri debeatur. Verum adhuc dubitari cotingit cur silio,aut seruo haeredis inutiliter pure legaretur,patri tamen, & domino, seruo ,.aut filio haeredibus institutis, etiam pure legaretur utiliter i. a filio,
locorum authoritate. Iacob. Cuiac. ex fragm. VIp. f. 2 2. delendam nefationem putauit,cum legeretur. Es cuius ιNotectate, manu, mancipioue est scriptus
33 hares,legari non potess. Quod rectὸ factum opinor. Pure t legatum in priori specie infirmabat regula Catoniana, in posteriori non ita, nam, &sist
tim testamento facto deecssisset testator, non dum futurum erat, ut apud hs redem diues legati cederet. In ea etenim causa haereditas est, ut non ante acquiratur domino, quam suo iussu semus adierit 6. item vobis Inst. per quas persnob. acqu. quare ante acquirere videtur legatum, quam lisreditatem, Vel non eodem tempore , fierique potest , ut seruum alienet, uel manumittat antequam iubeat adire , adeo , ut nullo tempore idem futurus 3le.. cessarib sit haeres , & legatarius . Quod si iussu eius adierit , tunc legatum erit mutile propter confusionem , & quasi iure haereditario ac-
. quisitum , in falcidiam imputabitur dicta legem a filio , ibidem.
igitur et si iussu patris alia sit haereditas, imputabitur ei in falcidiam .
438쪽
Cum dominus haeres instituitur,& seruo legatur,quia legatum transit non expectata domini voluntate te ei etiam ignoranti acquiritiar d.s .itcin vobiSinon P rest aliquo tempore haereditas adiri, quo in eadem persona cum legato minime confundatur,& ob eam rem obstat,egula Catoniana. Et si quis obi jciat non ipso iure fieri haeredem,sed aditione,ac ita fieri posse,ut repudiata per eum haereditate,legatum a substituto ei debeatur.Respondeo id ficri ex casu, non ex tostatoris ordinatione,qui dum eodem tempore dominum initituit,& seruo legat,duo co- iungit inutiliter, ac regulae Catonianae locum facere videriir.Crterum in altera specie,dum seruum haeredem,do minuin legatarium facit, potest utrumque ab initio utiliter contingere,seruo antequam hares sit alienato, vel manumita, ita ut 3 4 alter haeres,alter legatarius existat. Sed cum hodie patri t in aduenti iijs solum quaeratur vis ructus, I. I.Instit .per quas perfnob. acq. praedicta obseruatio in sermo, & domino dumtaxati locum vendicare poterit. Iam cnim patre instituto, filio legari poterit, quia legatum erit , ille quoad proprietalcm, vel etiam quoad viumfructum, si de hunc testator exceperit Auth. excipitur. C. de bon. quae lib. Hec fer Ommunia stini fid hic ommissis, quoniam una C nium ratio esse videtur, praeterquam in co, quod ab alio, quam ab haerc de fideicommitti possit,legam non ita .Secunda supradec inatam differentia olim re- a s periebatur, ex differchiijs libertinorum descendcias , quod latini 1 Iuniani fidei conamisitim capere possciat,lagarum non possent. lpianus in fragm. tit. de fideis
com . n. 6 quod c a sorte ratione factum est,quia cum latinis Iunianis non csset e stamenti facti O. quia iace condere test amcntum, ncc cx ic flamento capere poterant , Ut C altis c xplicat lib. s. c. I. u. 4. Inst. suar. Quare, quod ait Vlpianus, in fidei cc inmissis ab intestato relictis veros mile hst obseruatum fuisse, cum ali qΠindc iesietis in icitamento , vel in codicillis testimento confirmatis eadem ratio, quae de legatis fuerit . Fidei commissorum enim usus ea potissimum ratione introducti is fuerat, ut ijs relinquercmus, qui ex testamento capere non pol rant, ut Theop. docet de fideicom. haered. in prin c. Haec tamcn differentia non
Propter exaequationem cessat, sed quia libcrtinorum differe taliae sublatae sunt, ut C. delat. lib. toll. &6. libertinorum Inllit. dc libort. quibus praecipue nitebatur . Omncs enim hoc tempore unam, & eandem libertatem consequuntur, de ciues e sciunt ui Romani. Tertia praeter decimam diri rentia fuit, qua quaedam legatorum genera noretantum ab ipsis fide iccmmissis, sed ab alijs generibus legatorum secernebantumconsistebat autem in rebus quae legat i vel fidei commit-36ti possent. Igitur sciendum cst omnes res t per fideicommisium relinqui potuisse, qixae etiam per damnationem legari poterant Vlp. tit. de fideicom .u.4. Scin hoc legatum per damnationem , non diffurebat a fidc icommista, sed , trui que differebat,a legato per vindicationem, per praece Ptioncni, pcr sinendi modum . Vindicationis , & praeceptionis legatum 1 c tam testamcnti, quam
mortis tempore ex iure Quirit una testatoris esse conam uniter des derabant, nisi pondere,numero, vel inensi ira continercti it , quo casu mortis tempore suisse sat erat. Sinendi modo res testatoris propria, vestis tedis eius legari poterat, ut ex Vlpiano diet. tit. . de legat. .supra dcductum cst. Ad res omne S, quarum commercium suisset,suc propriae testatoris, site haercdis . suo alicrius producebatur legatum damnationis , & fideicommissum . H. anc disserentiam pradi et termisit Ioannes Bolognctius, taliamque adiecit loco huius votissi inae, quae falsissima forci. censuit enim res nec mancipi non potitisse legati in primo ge- .nere legatoriim,videlicet vendicationis,'& prae ccpti otiis, contra quem scribit. vlpia-
439쪽
vspianus in fragm.tit. de domin.& acquis. ver. i s. Lege nobis ae uritur, v Iut eadtactim, vel ereptilium ex lege Paraia Pon ιε; item legati. ex lege da
decim tabularum,siae res mancipi sint ue nee mancipi. Se cum duae res in t stamentovgantur, ut pi imo capite dictum est,nuncupatio, 3c mancipatio, haec ad haeredem, illa ad legata, tutelas, libertates ve pertinebat. Sic etiam res mancipi, nec mancipi usucapione, Scin iure cessione acquirebantur. In iure cessio is t fiebat, cessione, vindicatione addictione, cedebat dominus. vindicabat is, cui cedebatur, addicebat Praetor Ulpian. d.tit .nu.9. Rerum mancipi, nec mancipi differentiam Boeth. lib.3. super Top. Ciceronis, Vlpian. d. tit. referunt, &Imperator in t .viaica, C. se usucap.transforiri.tollit,ac remouet. Accedit qua ta ultra decimam differentia, qtas conuersa tota inter legatum damnationis, deis fideicommissum versabatur. Vt in hoc legato t sicut in actione legis Aquiliae
lis propter inficiationem cresceret,iis res enim tale legatum inficiatus,duplum . ratione mendaci j soluere cogcbatur, 6. vlt. Insiit.de oblig. quae ex quasi contr. . nascunt. Caiustit.de fideicoin. in fine lib. L. Inst. etiam ex sola mora, citra men, o dacium duplicari usuras docvit. Quod Bolognetius t minus recte in omnibus legatis usurpat, quia duplicatio, aut sortis ratione mendaci , aut usurarum ratione more in solo damnati unis legato obseruabatur,si Ilistiniano,& Caio credendum sit. Quare caetera legata pari iure cum fideicommissis censeban riar, ut post moram in viri Rite deberentur usurp, t C .de usur. Sc fruct. leg. 8e fide iccm. per totum. 8c hoc nomine etiam optimum dici potuit legatum clamnationis .
sed hodie id ipsum omnibus legatis,& fideicommissis virtute exaequationis est
a Iustiniano comunicatum, cum ea tamen moderatione, ut ad ea duntaxat pertincat, quae ad pias causas rolicta sunt,d. f.vit. Decimaquinta etiam adnumeradii tur differentia, quo1 fidercommissaa t non per formulam, ut legata petebam tu r, sed eorum cognitio, Romae quiden aut Cosulum,atit mrat ris erat, in prouincijs vero Praesidiam prouinetarum, Ulpian. tit.de fideico m. ver. Io. Idem in 'l. pecuniae verbum, s.persecutionis, fide verb.signific. Persecutionis verbo ex-ιraordinarias praeeutiones puto continera, ut puta eicommissurum. σsquaatiae sunt, qua non babent iuris οὐ narq executionem. Sexta supra decimam 11 huic proxima est, quod in legato 1 quandoque possessionem propria aut horitate apprehendendi fas erat,quia nec traditio haeredisssesideraretur,quod Caius in legato vendicationis, id per sinendi modum, lib. E. tit. s. obseruariam esset non et, quam rem. Ivit . in l. . C. commvn.de Ieg. in rem missionem dixit. at fideicommissa, non nisi de manu rogati accipi poterant. Ex quo, Sc septima su-
13 pra decimam differcntia prodit,quod i rei legatae dominium in legatarium recta via transire potuerit, i. a Titio,fide furt.quod i)s casbus, etiam in prsdictis generibus obtinuiste crediderim, quod legarunt damnationis, de prsceptionis
actionem in personam parerent,non in rem,ut Alciat. lib.3. Pater. dap. I. adnotauit, i Iustin. in d. l. I. adstipulatur. Nunc vero ex eadcm l. I . nulla videtur in
actionibus, vel in dominij transitu superesse dissierentia,qus tamen non est con-x stitutio exaequationem introducens. Decimaoctaua,4 maximique momenti ab omnibus tamen, quos viderim, praetermissa differentia est, qus legatorum 8e iseleontinisserum ademptionem concernit. Nam fideicommissa utpote, quq sola voluntate consistunt, ut fppe dictum est, sola etiam contraria voluntate prpsumpta, quamuis non expressa infirmantur, l. si iure testamento facto, Edelegat. 3 ibi. quia sidei comm Fauoiantate nuda Urmantur, quod ex regula oppositorum par esse videtur,l.nihil tam natureseisi.de reg. ivr.l.vit. 6.vit Ede
440쪽
Iegat. 2. Hinc descendit,qubd ob superuenientes grauissimas inimicItias, quo inter testatorena,& fidei comissarium tutercesserint, ipso iure reuocata videan turI.3 .f. vlt.de adiim legat. quod tamen in legatis non ita se habet . nam scribit Vlpian. in fragm.tit.delegat .versti . Legatum, quod dati. es adima Diecti uel eodem testamento,uel eodiciliis testameto confirmatis, dum tamen eodem modo adimatur, quo datum est. Ita ille. At verbis datur, ergo vcrbis adimatur necesse est. Sed cum superuenientes grauissimae inimicitiae mutatae vo Iuntatis vrgentem coniecturam silppeditent, haeres aduersus legatarium doli exceptione opposita defendi poterit, d.l. 3. 9.vit. isde adim. lagat. quia etiam si legatum non sit vere ademptum,tamen contra voluntat cm peti vidctur. Atqui contra eum, as qui l contra voluntatem aliquid ex testamento petit doli exceptio comparata est. l .apud Celthm,S .praeterea,ff. de dol. mali, de mei .except. Aliter ergo aduersus fideicomissarium, aliter aduersus Icgatarium ex eadem causa excipitur. Aduersus primum ei actionem non competere adempto fideicommisso, aduersus secundum dolo malo petere, quod contra voluntatem petat. Ex tys facile collistere est, in quibus pinguiora sint fideicomimissa legatis, Sc in quibus lcga- 16 ta fideicommissis potiora extiterint. Nam i quod fideicommissa, quibuscunque Verbis, etiam Graecis,quin imo etiam nutu relida valerent, tum ab intest to,&codicillis minime testamento confirmatis, quod ante haeredis institutionem,quod impersonaliter post mortem haeredis, a legatario, ilcm ab eo qni ex propria persona haeres no esset, relinqui possent, quod Latini Iuniani etiam capere potuerint,& res omnes,quae dari tiam fideicommitti, faciliorem eo ium-dem exitum, ac naturam uberiorem fuisse demonstrat. Contra actiones legatis concessae, domini; transitus, possessionis propria iii quibusdam speciebus authoritate apprehendςndae facultas, re ad c mptio dissicilior, quid amplius quo superaratur ostendunt,&in legato damnationis ratione mendaci I, vel moraepcena duplicationis obseruata ad idem pertinet.
Di rechae libertatis dationem falso Iegatum appellari, quid tamen inter eam, ec fidei commissariam libertatem intersit, ostenditur .
I π.IBE S directo data legatum dicenda non est. et L L. Stichus seruus, fde manum.testam. expenditur . 1 quid sit direm libertatem dare. L . ra 4 ovitiati in inductione .si quis sub conditione, 9.νθ. F. de haeredib. innit.
v Authoi is ad eundem s. explicatio. 6 L. in generis,st . verb signific. examinatur. I Directa libertates exaequatione non com ebenduntur . 8 Lui directam libertatem consequitur, libertus tinatoris escitur. 9 Eaque non nisi propriis seruis utiliter datur.