Alexandri Turamini patricij Senensis i.c. praeclarissimi, et in nobilissimis academijs senarum, ... Omnes iuris interpretationes habitae, dum in humanis agebat, in titulos digestorum, de legibus, de legatis, de acquirenda possessione, & de iure fisci

발행: 1606년

분량: 617페이지

출처: archive.org

분류:

451쪽

dirimatur naturam. Et st nemo moriens putet legitimam uoluntatem reprobari, sed nostro semper utetur adiutorio, Oc quemadmodum ubuentibtis prouidimus, ita 'c morient.bus pro

spiciatur, ec si specialiter legati tantum faciat testator mentionem , O fidei commisi una m telligatur, si fidei haeredis vel legatarij aliquid

committatur, hoc e legatum este videatur. Nos enim, nons verbis, sed ipsis rebus legem imponimus. D. X. Kal. Mart. Constant. post

Consul. Lampad. ec Orest. V V. CC.

et MNE VERBUM. exordium huius constitutionis demonstrat, cui &I finis ipsius aperte respondet, nihil magis i intendere Iustinianum, quam differentias verborum submouere . Cum enim lcgata non nisi legis modo, hoc est imperative telinquerentur, Nex rigore iuris ciuilis proficiscerentur, fideicommissa uero,& priecativo modo,h ex voluntate darentur relinquentis,ut ex Vlpia i.fragm.delegatis,&fideicommissis titulo deductum est,uerborum causa a exaequationem praecipue inducere visus est. Hinc t infertur exequationem non adaequare legata fideicommissis in eo,ut nutu relinqui possint iuxta l. nutu,Fideleg.3 ..licet Cula. in Parat. aliter senierit. Hic enim non consstit differentia inter verba directa,& praecativa, sed inter uerba,& nutum. Ad nutum haec consi i- tutio non pertinet,sed ad verba: ais etenim. Omne verbum significans testatorisugisimumsensam.Nurus est actus fignificans,non uerbum. b E STATORIS . An idem ius in homine ab intestato decedente seriran-I dum eritρlegata non nisi in testamento relicta valent f. praetere ,Inst.de fi- ' dei c. m. haered. si exaequatio testamentorum caiisa duntaxat facta pronoratur; nec hodie poterunt legata codicillis ab intestato relinqui. Neque I rodanda erit expositio Uis',pype tradita d.6. praeterea, Et subtiliter defendi pi S. t lcga .ia, se fideicommissa duntaxat testamento irelicta exeqliari. Verum sentcntra. qua infra subijcia tenenda est tanquam utiliori. I.6. Si ego TSi para haer. pet.c T EGITIMUM SENSUM. Varia sane est elusinodi uerborum significa 3 - tio. Legitimum Aristoteli dicitur s. Ethic. quod secundum leges cuius

contrarium est iJlegitimum,sicut aequi iniquum, iiisti inius im.Itales . . Iamites Iustinianus appellat in prooemio Inst. in princ. Secundum I tionem omniS sensus reprobatur,qui contra leges sit arg.l .cul ex .E l

452쪽

siquid impossibile I. Abii miit .f .de eond. & demon. Recte Aecursus in s .dispo

nat Aut .de nupt. ibi disponat unusquisq; in suis ut dignumen, interpretatur secvndum leges & bonos mores. Alia ratione legitimus sensus persectus, qua ratione pars voluntatis dicitur pars indiuidui l. si quis cum ff. de testam. l. furiosum C. qui testam . fac. poss. Τertio legitimum dicitur quod i egis approbatione habeat,quo pacto furiosus prodigus,pupillus testamentum facere non possunt, quia eorum non est legitimus sensus l. humanitatis C. de impub.&alijs subst. l. moribus i .ex facto is de vulg. & pupill Sed hic sensus omni respectu debet esse. legitimus,de ita interpraetari non modo tutius, sed etiam iustius est. d πτTILE, AT VE VALIDUM. Hinc dignoscimus exaequationem re V spicere effectus, non species ipsas legatorum,&fideicommisi orum Iut ideo coniicere liceat vim exequationis solos iuris effetius attingere.

SIVE DIRECTIS. Nunc igitur si testator dicat rogo,&liqueat voluisse

legare, non obstat usum esse verbis praecati uis, & legatum erit: si dixerit habeto,ia constet voluisse fideicomoaittere, erit: fideicommissum. Caeterum si te gauit ab intestato, cum non posset,liqueat tamen uelle habere eum,cui lcgauit,

habebit ex fideicommisso. Igitur legitimus testatoris sensus nullo casu reprobatur. Potest igitur legari verbis pnaecati uis, & fideicommitti verbis directis,sis id testatorem facere voluisse constet.Dubitari potes , t an uerbis Graecis legari hodie possit,& quod valeat in fideicommissi non est ambigendum, 1 ed an ita, ut in v im legata valeat,& fieri posse opinor. Non enim poterant Graecis uerbis legata relinqui, quoniam legis modo, & ita verbis directis ciuilibus relinquedaerant sed possunt nunc relinqui non legis modo,ergo, & Graece relinqui pote runt . Praeterea cum haec differentia verbalis sit, sublata censeri debet. Et quod hic dicitur omne uerbum significans , cum Graecum verbum sit huiusmodi facit, ne censeatur exciti sum. Vis enim tota est non in modo, aut forma , sed insignificatione. At Graecis,ut Latinis verbis significatio est, Si hic effectus non est ex aequationi tribuendus,quia legatum ualeret in vim fideicocmissi sed constitutionis exordio,iquo omnia uerba significantia pro legitimis admittuntur.

VALE EsT IUBEO FORTE. An verbum iubeo dii emim sit dubitatiue referre,magis quam simpliciter, &absolute diffnire videtur, & ex nostris Iacobus Culacius apud Paulum lib. . sentent. tit .r .aduersus modest hanc Iustiniani difinitionem,& Alciati sententiam,magno ausu praecarium affrmare non erubuit. Iustiniani e nunciatum.Vlpiani,&Caii aut horitate confirma tur. Ille tit. 14.de leg f. 3 ait. Per Hamnationem las uerbix. haeres meus clamna eno dare,aeato, fac sto, haredem meum dare iubeo. Et praemiserat eo tit. legatum imperatiue i elinqui,consequitur ergo uerbum iubeo esse directum,& impera tiuum. Idem tit. 2I. Quem ad haered. inst debait. Nines institui potest his uerbis.

tius hares esto. ιιus haeres sit mitium haredem esse iubeo. Ilia. autem ιnctitutio haredem ιns ιtuo, haredem facio plerisque i , obata est. Igitur directum

erat verbum Iabeo, aliquin institutioni non conuenisset, quamuis id Constantius emendauerit, in I. quoniam indignum. C.detestam. Caius etiam lib. 2.Init. tit. s .de legato damnationis ait. Per damnationem isto ordine legatum dimittitur,ut testator in Testamento fribat Tu Hares meus issi hoc datisiud illi ab harede meo dura iubeo. Quare ab Alciato dusentire Culacius minime debuit, qui

453쪽

sub Cait authoritate verbum hoc directu esse affirmauit. At in contrarisi ad sua sententiam propugnandam adducit Scaevolam, in l. Aureli iri, S. vl imo, isde lib.

Ieg. ubi haec verba.Sempronia uxori meae reddi ab heredibus meis quinqua in-ia,pro fideicommi accipiuntur,&eonsequenter verbum rubra,vt praecarium

sed hoc non est propter verbum iubeo, sed propter Verbum, Reddi. Nam si vere debentur, nullum est fideicommissum,vel etiam legatum,si pro legato accipiatitur, ut Bartol. adnotauit; Atii vere non debentur ad fidem haeredis pertinet; quod vere debitum non eli, ut debitum soluere,&non excipere . Ex fide est non debitum quas debitum agnoscere , & s oluere. Aliud futurum si dare iussis

set, nam pro legato acciperetur,nullaqire exceptio competeret haeredi.Si uxor

petit ut dubita, excipit haeres non deberi, illa victa est, si petit ex legato, exei pit nihil dandum, sed reddendum, ergo defenditur, ut fideicommissum, quia

sine exceptione reddere tenetur,& si non debeat. Ad ij citur eum esse Scaevola verborum usum, ut firmum argumentum Culacius ducere non debeat. saepissime enim eonfundit legati, & fideicommissi nomen: eiulac in Iegis initio verbi fideicom. legatum dixit; it enim in testamento, ex verbo volo, Legatum adstruit in f .eum qui, ex legato fideicommisi um, εἴ in hoc ipso g.vlt.sc exorditur. Quidam ita legauit. Idem Scaevola in I. uxorem , f. legauerat, fide Iegat. 3. similiter utrunque confundit, quod obseruat Donet. lib. 8 .capit. 2.tur. civit. Unde nec certus sis, an verbum iubeo pro legat , vel potius pro fideicommissp . acceperit, de Bartol. pro legato accepit: potest esse prolatum fionificatione praecaria, ut cum aliquem iubeo saluere. Qua ratione Iustinianus dictionem 'forte adiecisse putandus est, quasi significatio directa non sit huic verbo piria petua, di immutabilis. Quare, & Alciati, & CuiaciI repositionem ad Paulum

damnandam censeo, qui cum inter verba fideicommittarum retulerit verbum ampetro, delendum putarunt, & maxime Cui acius reponendum putau it ver bum impero, ut enim falso Cui achis putauit verbum iubeo esse praecarium, eodeerrore censuit,& verbum impero esse eiusmodi,de lectionem veram, ut falso, sic etiam leui argumento ςmendλre curauit.

VERRUM Flu C , ATQUE ILLUC. Non uno loeo ostendit Iusti

nianus se verbales tantum controuersias remouere, quatenus ex ve

xxum obseruantia , seu potius fluctuatioti e naufragium voluntas patitur. Quod sane cum in toto iure ciuili a principio obseruatit m adeo fuerit, ut qui caderet a syllaba in actionibus proponendis, caderet a tota causa l. I. C. deform. 1 ubi. & l. a. ff. de orig.tur.ut in haeredibus instituendis ueteres supra mos dum scrupulosi fuerunt, sc, & in legatis . At quomodos Constantius institutioni haeredum prospiciendum putauit in I. quoniam indignum C. de testamen. decernens 'nihil interesse si dicatur haeredem facio, uel instituo, uel uolo, uel mando, uel cupio, uel elio, uel erit, quibuslibet confectam sententijs, uel in quolibet genere formatam institutionem ualere , si modo per eam liquebit volutatis intentio, necessarium erat idem quoque circa legata introducere: qus ad haeredis institutionem accedunt. Neque serendum erat in actu potiori religionem uer borum esse reiectam,cum institutio caput sit testamenti f. ante haeredis inst.de leg. in legatis auia,quae quodda additametum uideretur minori'. 0 Inometi,h ac uerboru superstitione testatium uolutates periclitari.Itaq. hoc uia Μdiq. Iustiniano suppessitabat, ut uel usus ipse has differςcias reibaturus fuisset,

454쪽

nisi eius constitutione factum esset Recte ait. Lacerantibus, quoniam verba in hoc prodita sint,ut intelioni deserviant,nec potiora sensu existant l. 3. C de lib. prael. Lacerare verba,nihil aliud est,quam ea aduersiis intentionem proferentis interpretari sed in proposito,cum testator super legato, vel fideicommisso iur mentu adiiciebat,iaceratio proficisci poterat ex l.quae sub conditione,ff.de cod. init.non quia dubitaretur conditionem iurisiurandi inualidam esse, verum etiam interposita per testatore ultra preces adiuratione iux. l.pater,s.filius, fide te . a. aliqua dubitatio poterat emergere.

g UX OMNI PARTE UERBORUM. Totam hinc exqquationem ad veru ba pertinere dignoscimus. h NTON INEFFICAX VOLUNTAS, Hoc solum in exaequatione contendit voluntatem sortiri effectum quoquo modo. Igitur legatum omne, quod tanquam legatum effectum habere no poterit, valebit,ut fideicommissuin,& e contra. Non tamen hinc sequitur,ut legatum se fideicommissum,quia diuersum est in vim fideicommissi valere . IN sv NT LEGATIS. Hine dignoscitur eorum error, t qui censent via ita esse legata fideicommissis, quem apertius infra confutabimus. Ex quat Iustinianus mim alteri nec faci t eadem, sed aequalia. k TNHAERERE INTELLIGATUR. Ait simpliciter inhaerere,non natil-L raliter, quia non commutatnr natura, sed quod alterius est naturale, ad alterum transfertur per accidens, ut non sit voluntas inefficax.

INTELLIGAT vR ESSE LEGATUM. Non est legatum quicquid s-deicommittitur, sed intelligitur esse legatu in ,si tamen per hoc magis voluntas conseruetur. Haec usque adeo procedunt quousque voluntati conseruar dae conducunt. Q a id si testator velit ita fideicommittere,ut nolit esse, legatum, an hoc legatum elle intest igiturλExaequatio nihil voluntati testantium aditers tur, quoniam id unum praecipue contendit ei fauere, Sc certe non intelligetur esse 1 egatum. m K ON HABEAΤ NATURA LEGATORUM. Non mutatur natura legatorum, sed ca firma manente si quid non habet,hoc ei ex fidei commis. sis accommodatur. Neque tamen ob id fit altera natura,verum per mutuam comunicationem exaequantur effectus. n DERFECTUS EVENTVS. Hoc solum eurae est,ut dispositiones pers P ctum sorti mr euentum a dum dicit omnibus confirmat non esse factam eam,quam aliqui didunt transubitantiationeinam concedit plura adhuc manere

subiecta. Et sertiri persectum euentum nihil aliud infert quam consequi eumdem plenum iuris effectum. o T,BI AVTEM ALIQUID CONTRARIUM. Uerbaleiusmodi hoe 1 v idem fateri cogunt, exaequatione non adaequare utriusque subiecti substanti falsumq. esse qd nostri frequentius notam in II . in dictione per Ormnia,quod

Omnes

455쪽

omnes omnino Iegatorum, &fideicommissorum differentias excludat, cum hies vel aliquid contrarium reperiri posse concedat. Sed obijcitur huic t pronuit, elato s.sed nostra Instit .de leg. Messarium ait ibi )ese duxιmus omma legatameicommissis exaequine , ut nullasit interea disserentia. ergo nihil etiam poterit contrarium emergere. Accedit g. vlt. Iust. de oblig.quae ex quas coni. nascun. ibi. Noma autem conmmtio cum Unam naturam stmmbus legatis, o Ad icommisis indulsit, cte. Si una est natura, ergo non tantum conuenit natutas legatorum, & fideicommitarum exaequatas esse, sed etiam unitas. Quod si ita est, nihil est sibi ipsi contrarium, & consequenter nihil potest contrarium emergere, quod fideicommita, quasi humaniori sit aggregandum Hee potissimum sunt,quae Tyronum animos possunt in hac exaequationis materia pertumbare,quae ab eodem Iustiniano deducuntur. Quare iam suggerit hic locus, ut tor a ta vis exaequationis pandatur. Ita t igitur exaequationis disputatio ante omnia in tria capita partiri debet. Primo quidem tam legatum, quam fideicommisitim considerari queunt in abstra o prout legis sunt, ita ut non descendamus ad legatum , vel fideicommissum a Cato, vel Sempronio relictum . Secundo capite considerare necesse est legatum, vel fideicommissum in testamento relicta, eo tamen modo, ut etiam citra exaequationis auxilium utrumque ualidum sit, &suos consequi possit effectus. Postremo, cum sterutrum modo quo relictum est, sine beneficio exaeu qationis plenum exitum consequi non poterit. Circa primum caput constiti tendum est adhuc origine, ethymologia, dissinitione, &diuisione,differre. Neque uero in hac prima ratione adaequata junt, ut alterum in altero confunderetur Sed unum quodque praecipue sibi retinet, quo ab altero,etiam per prius a lege sormaliter ut ita dicam distinguebatur. Neque legatum a fideicommisso aliter dignoscere valemus,quam veteribus disserentiis adhibitis, quae quamquam pro conseruanda voluntate, ubi res postulat,dimittanti ir, ad propositu secernendi finem adhuc retinentur.Quoniam consi itutio eius-II modi no ita sito cxaequat casia,ut non velit esse duo,aequale cnim t est ad aliud, neque sibi ipsi,sed alteri est aequale, statim vero consequens est, mim duo sint,&ri s ubstantias esse diuersas. Res exemplis aperiri ' potest. Accipe Plauti Amphytrionem, cernis Amphytriones duos, alterum alteri aequalem omnimodo, cen nis tamen duos esse rubitantia diversos.Ad crassiora pro Tyronum captu flecta mur. Accipe calciamentas 'ubet, iam opifex unum alteri adaequat omnino, de tamen unu no est alterum. Quid si vasa vel fictilia, vel argentea, quibus utimur in mensis ispicere velimus, materia, forma, pondere sunt proi sus adaequata, de tamen unumquodq; suo corpore, sua substantia constat. Quare se legata fideicommissis ex squata esse prmnamus, unumquodque propriam substantiam retineat. Sublata quidem ditarentia illa est, qua legata particularia inter se discernebantur praeceptione, vindicatione damnatione, sinendi modo, sed hoc non ex l. a. verum ex l. I. C. commv. de leg. factum est, & non exaequat legata. fideicommissis,sed legata inter se, ea genera confiidens in unum, quod legatum particulare dicendum est, verbis tamen ciuilibus relinquendum, quod in hoc quamor illa genera connenirent , itaque uerum adhuc erat legatum fore legis modo I. imperatiue relinquendum. In secundo capite proporamus Titium intestamento i ite facto ita cauisse.Sinito haeres meus Semproninmiundum Comnelianum propria authoritate accepere,sibique habere; amplius rogo te,ut sundum Tusculanum Cato restimas .Hic cum ualeat umimque relictum, quero que lsint exaequatiorus partes nudas este opinor, tu nec testatoris interest.qiua1

G 1 legauit

456쪽

99 - . DE TEXAE Q. I. E C.

Iegauit videri fideicommissum , neque quod fideicon misit videri legatum , lex

autem,non secus, ac natura nihil frustra esse contendit l. dominus testamento T. de condiet. ita icb. & in hac specie per exaeqitationem nullam submoueri diis rentiam facile defendi poterit. Quare nec in prinao,nec in secundo capite locuobtinere poterit unam viriq; indultam csie naturam. In tertio capite propona mus legatum scriptum esse,vel in codicillis minii ne testamento consim alis,vcla legatario,aut ab eo, qui ex propria persona haeres non est, fuisse relictum; verum utiq; crit legatum ideo valere, quia constitutione caucriir, si legati tantum specialiter mentionem tellator faciat,quod, dc fideicommissum intelligatur; facit ergo exaequasio, ut hoc in casu communicetur legato fideicommissi natura. Proponamus per contrarium sic fideicommisisse; rogo haeredem meum, ut per mittat, Titium a seipso accipere fundum. Repugnat fidei commissum csse,ia directo capere, quia tamen idem intelligitur esse legatum, poterit legati iure Titius propria authoritate capere. Communicatio fit conseruandae voluntatis causamon semper,sed cum opus fuerit, quod unius narurale est, atq, perpetuit, alteri communicatur per accidens. Adiuuatur haec interpratio ab ipso titulo, qui Communia delegatis, o mei commisis, inscribitur. Quod fignificat unum alteri communicare, & ita aliquid utriusq; fieri commune, & propterea exae-33 quationem nihil aliud esse, quam communicationem quandam hoc est i unam indulgere naturam, ut alterum alterius naturalia vendicet, non hi re proprio , sed indulgentia legis . Erit igitur una in continiani,non in singulari,atq, ita in telligi oportet g. vlt.Inst.de oblig. quae ex quasi contr.nasse. S quod ait Ius .nullam ut besse differentiam ita se habet, ut nihil cotradicat omnes fere adeste,dcrq t nullam subesse . Quia quoties legatum iure legati ualere non potest, adeo fideicommisso exaequatur,ut nulla prorsus diiseretiria remaneat , re feci cem comissum intelligitur. At cum utrumque per se ualere potest, omnes differentiae manent; quia cessat ratio finalis exaequationis. Sed amplius adnotandum est manere omni casu differentiam, quam i postrcino loco notaui, ne ipso iure legatum,ut fideicommissi im per superuenientes inimicitias adimatur, sicut ca, ne legata nutu relinqui possunt, quoniam exaequatio occurrit verborum impedimentis, ut conseruet, non ut facilius , vel di Milius adimat. legata uerbis inducuntur. i3sdem adimantur necesse ei non ergo sola uoluntate,& ad hunc casum exaequatio minime pertinet. Ex ijs constat quomodo possit aliquid contrarium emergere,quomodo omnis fere differentia maneat,& nulla tamen dicatur adesse . Naturas in singulari non esse aeaequatas, uel cx uerbis Iust .patet dum ait. Hoc eicom. quos humat diri aggregetur, cst secundum erara dirimatur naIuram Sic praesupponis,& fideicommissum humanius defendi, & unius naturam, non esse naturam alterius.Sic Iuppiter apud Plautum, non dimissa propria maiestate, sed intus reclusa, Amphytrionis similitudines ad finem destinatum assumebat; ita si contigisset , quod Pompeius nolebat alimem sibi exaequari, ille quidem aequalis Pompeio parem potentiam, pares est cetias, non eandem sit stantiam, aut personam a quutus adaequatione filisset. Nonaliter Icgatum fideicommisso exaequatum , uiribus fideicommissi sibi per exaequationem commu uicatis, aduersus iuris ciuilis rigorem defunditur.yAtque ita de exaequatione sentioli j v m

p UT NEMO MORI EN s. Leg;tima voluntas n5 Ideo rὸprobari det, ' ina is vim legati valere non queat quia etia si legatu reproberiir non reprobatur

ii a voluntas,

457쪽

voluntas Sed quid si testator in vim legati tantum valere decreuisset, ita ut magis irritari,quam in vim fideicommissi defendi velletinum obtinebit ex squalio

minime .Ea enim differentias verborum,non Voluntatis amouet,&voluntate se- quitur,non ei contrariatur,ut diximus.Igitur obtinebit res .l.vit.C.de codic.q LT MORIENTIBUS PROSPICIATUR. Totu hoc,quod super expa is quatione elaboratum est,eo tendit,non ut legibus de legatis, vel de fideicomissis loquetibus prospiceretur,sed ut morientibus.Neq, legat vel fideicomises',prout legis sunt,in p rimo illo capite Iustiniano curae fuere,sed ne ςx differeniijs Iegum voliuitas defuncti deperiret .Manent igitur differentiae, sed ijs, quasi veneno ex arte correcto ablata est nocendi facultas,& id exaequatio praestat. e LEGATUM ESSE VIDEAΤVR. Videtur hic, salega- A1 tario legari possit,cum fideicommissiim a legatario relictum legatum videri proponatur.Hoc eo pertinet,ut legati consequatur effectus,videlicet ut dominium traseat,ut eaedem actiones competant,ut si quid plus legato inesset, fideicomita coicetur. O1a.n.quae de exaequatione dicuntur,ad effectus referenda sunt.

s ON VERBIS, SED IPSIS R E B V S. Hoc quasi epithome declarat sese tantu submouere differentias,quia nascuntur ex verbis,no ex re .Testator a legatario legat; quia legati formula usus est,impugnabatur eius iudiciu:si dixisset fideicommitto,nihil controuersiae erat,sic contentio nasci videbatur: eX Ve Ia bis unius,cum opus fuerit alterum significari decernit.Quaret ad Iustiniani metem rem omnem ita concludamus . Ex differentijs quaedam sunt,quae ante ipsam exaequationem sublatae sunt , veluti quod ante haeredis institutionem legari non posset, quod latini Iuniani legatum capere non possent,quod post mortem haeredis non recte legare tur,quod legata per formulam petenda forent.Et de his nulla nobis circa exaequationem potest esse controuersia. Quaedam sunt ad quae nullo modo exaequatio pertinet, velut si legatum partitionis consideremus, si legatorum propter inimicitias superuenientes ademptione, si nutu, & sine verbis fideicommissa potuisse relinqui,& hae manent adhuc. Quaedam vero sunt, ex quibus nunc legatum, nunc fideicommistium, aut infirmari, aut perfectum euentum sortiri contingeret;inter quas ea adnumeranda est,quod in legato per danati nem inficiando lis cresceret,& in relicto ad pias causas eundem legatis,& sideicommissis tribuit cficetum,d.9.vit.Inst.de oblig.quae ex qua contr.nast. & hs,cude iuris effectu contentio est, cessant omnimodo;cum unum ab altero secerne dum est,omnimodo durant.Ηic ea excipi differentia debet, quod Grs cis Verbis legari non posset,quia legari nunc potest,quare istius differentiae in l. x.omne Vestigium Imperator subtulisse videtur,non quidem exaequationis virtute,sed constitutionis exordio, quo verba quaelibet exprimetia legitimum sensum valida esse voluit .Reliquum est,ut cum uc Tyronum gratia multisque efflagitantibus in lucem prodeant,eruditiores,nin pro eorum dignitate rem tractatam esse compererint aequi bonique consulere minime recusent. Laus Deo, ac Deiparae Virgini.

FINIS.

458쪽

V Iu tam miseiator eantur iuris eiulis Interpretes iugnoscenda vera possessonis subctantia , ut non de re tantum, an iuris sit,uelfacti,vel ex utroque mixta con arivelpotius altera iuris,altera acti esse proponatur : sed σde ipsius nomine n a sedibus , Hlὰ pedibus ducatur, o

id, an allusionem, Minotationem continea tum nominis,

ac rei di itione posita,num duplex sit,uel unica, bis etiatemporibus maximὸ dubitent,o donitionis,cr diuisionis ignari in varios labatur errores dum ais ignoratis principiis,vel minus FGὰ constitutis falsas stpe consequentias ducunV. rem non modo Hilem,sedegregiam me murum existimaui,si meos Auditores,Paulo Medictum duce,ad vera possesonis notitia. peruenire contendere,quisemper ea sententia fuerim,vi illa in I. 3 .s. cot aris,deacq. post adeo id,quodquaerimm perbelia docui se videatur,ut nullus ad

rem hanci tendam aut insignis ιt certior, aut etiam accommodatior locus cuiquam occurrerepvit.

Habet quide dubitationes latentes M. discites,tum sententias acutas, σIEustres,sed maximo cu iuris prudentiae dederare hucusq; negligenti ἡ τυ-ctatas, est ab tys qui de caetero materiam post Uonis omnem variis tractatibus docti ἡ illustrarum,non sine graui nota praetermigas ἱνt singulare explic tione ,singulari labore confectam desiderare videatur, qua vel si minime pra' niter sublimiorasaltem ingenia excitabo,ut aliquando praestare eonctur.εν quies Ulpiani adPlautium, Salinu, Pauli ad eosdem,oe Utellium Toponi ad muti crinico ex is excitatus squando ad modestinu,ad Vlpianu, ad Papinianu,nunc vero ad Paulascribendum esse coestitui,quod ex hocscri-brrigenere, cadid sinceraq. legum interpretatio proficiscatur. Quicumq. a d Wopria lurifconfusti munus hac ratione reuocatur, is etia in nopositis cotrouersi s recta methodo ad iuris incipia reducitur,oe veras coclusiones solidis argumentis firmatas exhibet,non ex repertoriis, uel indigenis nouissmo=u traditionibus,veru ex ipsis legu Duibus, qua profitetur veritate requirit,patefaei AEq. defenditibi veris lex deficit argumenta . aut ex lege petit,aut ab imanaram ex qua lex orta es ducit,atq. eormat. Sed iuubjciam' Passi verba.

459쪽

X eontrario plures eandem rem possidere non potiunt, eoniatra naturam quippe est, ut cum ego aliquid teneam, tu quoq; id tenere uidearis. Sabinus tamen scribit, eum qui precario dederit, di ipsum possidere, & eum, qui precario acceperit: Ιdem Trebatius probabat existimans alium iuste, alium iniuste possidere posse, duos iniuste, uel duos iusto non posse, que Labeo reprehendit, quoniam in summa posscssionis non muleum interest iustὸ quis an iniuste possideat,quod est uerius. Non magis enim eadem possessio apud duos esse potest, quam, ut tu stare videaria m eo loco, in quo ego sto,uel in quo ego sederitu sedere videaris

1 Diuisio tenet Ioannis svictoris intellictus examitia r. 3 Um virtus ines non possidet, O qua ratione. Derentio istus non est impedimerito possessoni alterius s Dominus directus habet ciuilem possessonem,seuduarius vel emphythmia

naturalem ea communi.

6 connanisententia contra conmunem,dominum nullo modo possidere ab Authore confirmatur.

7 Dominium utile quare dictum. 8 An rem quidam dixerint dominium utile esse sicuti ebiseram.

si Alsio aliorum confutatur circa quanionem praecedentem. I o Authoris sententia qualiter dominio utili nomen dominii conueniat.

ii Baldisententia negantis dominium utile esse quasi chimeram quomodo defendi queat. Ii Ecclesiam , ct pupillum non posse amittere posse nem quomodo intellia

gendum.

I 3 L. clam S. qui adnundinas in eod. ditigenter expenditur. 1 Soccini ad rex. norum interpretastio, reprobatum a s Manini sententi quodanimo plures pol dere pol ridamnatur. 16 Accursius in L licet. c. eod similiter repraesen itur. Ir L .vst. F. Hipossid. eamdituris Socc. confutatur intesiectus.18 Ban. ad eam l. declaratio commendatur. Is Francisci Comani ingessissus add. S. qui ad nundinas adducitur, o comprobatur. 2o Soerini ambo dubitant,ne veriον sit Trebati ententia contra I abeonem. a I Damiis Bolovetti tumida, O iniuriosa verba contra occinos vitupera tur,oe eius ignorantia detegitur num. 26. a 1 AU cum Paulo Iovinnes cum Trebatis re i a consentiunt. G Summa Diqiti by Cooste

460쪽

MGma possessonis quid Lateo ni significet.

24 Frane. Marci in q. r 39. deprisenditur error in intellectu butus φ.as Posse nem esse specie unicam vari s modis ex hoc I de praehenditu riet6 Bartosi compendium ad hunc gaesducitur. a 7 Prima huius rex. propositio quod taleat subis m, quo de dicatum adeuertendum Barioli compendium inquiritur . et 8 compendium quale, de quibus constitui debeat. as 'ssessones eius m rei plures numero se specie differentes andari posu, ut BartesusIupponit Psritur.3 o Dictio vel inter diuersa ponitur.3I Exempla Soccini pro Barrato adducta reprobantur.3 a Iasonis aliud exemplum similiter confutatur.

33 Soccisi argumentum expenditur,cir reprobatur.3' Posses is est ad inquid. a s Compendium iuxta inte um, quem Hrum esse disputaviis.

ARGUMENTUM.

verus Traia en inquinimω congruo sub compendis concluditur. 6ip. I. i

Iussionem istius s. in sex partes, i &Bartolo,&caeteris commode fieri potuisse visum est .Prima dictum continet,Secunda rationem , Tertia Sabini, Quarta Trebatij sententiam, Quinta Labeonis repraehensionem, Sexta seu postrema per argumentum a pari primum dictum,& Labeonis repraehensionem confirmat. Partes per se patent. Explicemus primam. Pronunciat in ea Paulus plures eandem rem in solidum pol sidere non posse. Qnaestionis est, a de qua possessione intelligatur hoc Pauli pronunciatum. Ioannes 1 ab Accur.. adductus in ea sententia est, ut late concipiatur Pauli sententia, uidesicet,quod neque ciuiluer tantum,neque naturaliter tantum, neque duo iust neq; duo ii iustri neque unus iuste, alius iniuste insolidum possidere queant. Fieri quidem posse, ut altei ciuiliter, alter naturaliter possideant, ut usuisVctuarius, &proprietarius. Cuius sententiam Battolus num. 8. verissimam assi a t. Et ut a posteriori capite exordiar,quod ficiliorem explicationem admittit, admonendi sumus, v fructuarium vere non possiderep&ob hanc rationem, 3 nec usu capere t l. I o. acquiritur in fi. sump. tit. prox. f. idem placet. Inst. perquΡ pers. n'b. Mq. ubi Theoph. id apertissime docet, ut animaduertit Didac. huic sententiae acciaensin reypossessor.initio secundae pari. m. s .ideam rationem habet, quia usustinuarius non possidet cogitatione Domini,quod maximenotat Theophilus,ut possessionem a detentione donguat, improprie possis Diuiti od by Corale

SEARCH

MENU NAVIGATION