장음표시 사용
541쪽
dum relinquo,illud quidem non tanti hucuss difficultasse heconditum, quarinescio quavis causa neglectu in esse conspicio. Et libentissime cor cedo, si tamen alius attento animo Modestini uerba, mentemque considerasset, tum hΨc, tum ' plui a & fructu si ora fuisse promulgatorum. Inici im. quM primu lips excitaueri anilii it erit, sup tamen on o intellisant, qu bydia, in re t 'Uligentem tractata, veritatem inquirens, nihil magίs habuerim, quani omnium in hac lege alleganda incuriam, atque facilitatem ab cr qii s fia villus saepissime labutun, omni pietatis studio reuocare,quo tegulae niti alioquiniusti sim .
ac summa utilitate refertae, tum abusus, tum contemptus euitarciatur. Quod si aliquid laude dignum consecutus fuero, id totum Deo opta 3 ax.tum Dei parx virgini referendum erit, quibus quidem non fiscum propugnisti Raut sinantibus mihi placendum fuisse constitui. In huius autem lepis explanatione sequens ordo positus erit. In prima parte vari j eiusdem legi antellidus in medium asserentur, tum ille,qua uerissimus uidetur,adductus,ab omnibus obiectis defendetur. In secunda, illatione , & consequς iniae, quae germano huius legis intellectu derivantur,tractari poterunt, quae t factatio Ombes ampliationes, exceptiones'; comprehendet. Quibus absolutis, in tertia parte quslliones aliquot huic regulae proximas, atque coniunctas subisci my, atque di finiam usui forensi accommodatas. In omnibus uero id mihi praecipuum erit, ut rationibus, & argumentis, non sola scribentium adnumeratione, &ipsa pandatur, quandiu tamen 1 3 diu etiam receptis traditionibus libentissi- . t me subscribam,quod ubi manifeste errorris non conuincantur , illis
argumentis, non sola yil l authoritate veritas rianceps fuero,tan
542쪽
et frivano sit verior,'σcommunis huius I. io α Quoe diFcilis eius exesicasio sit. 3 cummi declaratio ad hanc Ladducitur oe reprobatur Upis ad num
s Fisus agens ad poenam semper posterior in balendus. 6 Gabr.Sara .in add.ad math.error detegitur. Lex debet facere ad titulum. 8 Panis Hodiosi habentur. s Et in i s non admittitur extensio. Io Soesen intellectus ad hanc I relatus eonfutatur usque adni . r 'Ii Inter rationem dubitandi , oe decidendi diuersitas, non repugyantia debet adesse. a1 gula in rcbus dubiis frustra posita non sunt. Ivimus quam fieri possi arbitrio iudicisiainqui debeτ I Soc. n sententia super huius I. intellectu reprobatur. I s Iacobi Menochus similiter damnatur error. I 6 In causis dubiis amico gratificari non licet. II seus in conflictu praesumptionum debet absolui. Si iudex una eademque sententia conde netioe absolualpator est absolutis
Is etiamsi testes actoris aliquantulum dignoressint,attamen rei test praeferenda sunt. et o Idem si esset excessus in numero. a I Decsantur praedictae conclusiones is vers sint modicus sit excessui. 22 modicus excessus quis dicatur. 23 Probatio, o excessus probationis debent versari circa idem. 2 cur modicus excessus reo non nocear. 2s Iu iudiciis mixtis modici excessus ratio debet haberi. 26 Decii, Didaci intellectus reprehenduntur. M 27 Ffcus in tabio non pessumitur priuilegiatus. Priuilegia Rricti iuris sunt. Τ
543쪽
2ς Ecclesia ubi non expressὸ sit priuilegiata utitur iure communi. 3o Smiliter, 'dos. 'Priuilemtus Dilibet in dubio iure communi censendui est . .
32 Creditor ex causa dotis cogitur ex maiore parte creduorum ad concurre
sim in ioncidenda dilatone quinquennali debitori. 33 Ruini intelles iussubnectisur, ct reprobatis. 3q Marci Antonii Peregrini intellectus adducitur, O reprobatur usque ad numero 39
3 s Quae dicantur cauo pares . 36 Aequale. O simile sumi ad adiud.
37 Paritas causae dupliciter eontingere potest . . I38 Publicum instrumentum p fertur scriptura priuata. 3s In praelatione te reis atteaditur prioritas horae, ct momenti. t o Sola paritas sine dubitatione non operatur essectum . I Quorundam aliorum intellectus patrui moinenti adducuntur . O confis- .
tantur. Uemadmodum circa Iectionem nulla dubitatu, versatur:Sed ita se licti, ut praemisi,eademque lectio que uera cli,tcstu Alberico , qui ea quoq, set quamuis a Menoch. de prs sumpl. li. a. praesum p. 72. in principio quasi diuersam a communi sequatur aliter adducatur et comunis est,&pandectis Flost. quoq.consentiens, quanave etiam probat Ant. Aug. I i. I. emend. ivr. civ. c. 3. eodem Menochio relatus , sic non videtur adhuc exploratus verus istorum verborum sensus,neque hucusque scribentes de eo inter se conue. ta niunt.Tota aut tum dubitationis, tum discordiae origo dimanasse videtui t ex irescripto Diui Alex .sub Li.C.de iure fisti,lib. io.ex quo Bart. ibi nu. . Se Bald. in ii.si debitor,C.de priuileg.fisci,adnotarunt, si duo producatur initium ἱta cade die confecta, altem pro fisco,alteru pro quopiam priuato,neq; aliter de tempore cosset, illud pro fisco prius celebratum p rssiimi. quod si ita hut, quomodo constare potest quod hic Modest. assiriliat, 3e pleriq; colligunt in dubio pronunciandum esse contra fiscum conseque,s .n .esse videtur,ut orta dubitatione respectu teporis, instrumentum fisci posterius pronuncietur,queadmodum hic Dyn.Rayn.Bar.& Alberieus expressim adnostarunt. Quare factum est, ut quotquot solutiones . huius antinomiae remouendae causa in medium adductae sint, tot isane utriusque legis intellectus afferantur . . 3 Et Cumanus quidem 1 in Li.na. xi .sublino matri. ait Modestini regula proce. de re in usurpationi b.propter delicta vel indignitatem,& ita in poenilibus, ea
4 Iason t ut in D. notabimus sibi in hac resolutione contradicens uti est, ut pro
544쪽
Sed Modestinus ipse tam aperte Cinnani decimi nem subuenit , ut nullaqueat ratione sustineri .Primum ex titulo singulari de praescriptionibus ub quo
ab eo regula eiusmodi tradita est,ex quo conuincitur eum n materia indifferenti filisse lociitum,non autem in materia poenali,ut parum ad id respicientes C manus,& affectae censuerunt,nam ut suo loco erambianis,&pro fisco, &cotra
fit cum praescriptio locum habere potest. Secundo idem Modestinus in l. in summa hoc ipio titu.Inquiens insium masciendu est omnium sis abum ρι- -- petitionem tred roribus postponi, ostendit cum in materia poenali versamurs absolutum esse,' & citra controuei sim,verisens posterior hiscatur, quod separatam a praesenti regula rationem habet,ve paulo infra declarabo. Sed hic subesse aliquam dubitandi rationem,ex modo loquendi Modestinus insinuat, quae nosolerter inuestigata, materiam praebuit errandi. Sic grauiter errauit Gabr. s Saray.t in ed. ad Mathccnot. 7 i .nu. .qui l. hanc cum d .l. in lumma coniungenda
esse per viam epilogi censitit hoc modo,ut in dubijs quaestionibus,videlicet penalibus,retento illitas legis themate,pronuciandu foret contra fistu. Na Modestinus,quod ait in d.l. in summa sub tit.de poenis, quod attinet ad poenas incripsitiat inter titulum de poenis,& titul .de praescriptionibus nihil commune est,quod hunc transtum, Se hanc coniunctionem fieri patiatur. Quinimo tanta est librorum,& materiarum diuersitas,ut hanc continuationem fieri prohibeat. et Regulare est sic t leges intelligendas,ut faciant ad titulu vulg. est text. passim ab omnibus adductus in I.imperator,fide in diem add. ex quo per argum tum ab effectis rebus ut opinor vix illud colligrpotest, cu tame apertissime probe tur, ex g quibus,in prima consti .C. Ergo quod Bb tie. de praescriptioni b. responsum cst, ad materia psnale tras serendum non est.Tertiis,ut ad Cumani rectrictionem reuerta videtiit etiam a Triboniani compilatoris intentione recedere;rui sub hoc titulo iura fisci non tantum ex poenali causa prodetitia,sed quod magis est,ex causa etia onerosa descendentia triatiire placuit in t .si fiscus,in l. si is qui, in l. si procurator,in l. eum qui ,hoc ipso titulo. Quod argumento est Modestini
regulam ad omnem caulam fiscalem pertinere .Quarto,vel si hanc Modestini regulam delere, & ab omnium mente relegare placeat, non eo minus in materias poenali contra fiscum pronuncianduerit; nam ipsa materiat per se odiosa est e. iin poenis,de reg. iuris in s.catatutum,de electione in6. not. in auth. quas actiones,C.de saer.eccl. quo fit,ut semper interpretationc poens restringantur,no au s te exasperentur,i. si praeses,l. interpretatione,iLde poenis cum fimil.t & ut in materia poenali regulariter prohibeatur ex testo Iasin Iaeum quida, nu. 14.ffide lib.&post h.late Camil GaI.deverb.sign.lib. .c. II .nu. I &seq.ubi de comuni. Quare nihil noui afferret Modestinus,si in materia pgnali intelligeretur. Quinto extationibus decidendi,quas paulo insta subi jciam, constabit Cumani restrictione
1 o omni ex parte corruere. Secudo loco Socc.sen.t in d. l. I .nu. s.ff. salutamatrim.
existimat taliam esse collectione ex hac lege, quod in dubio pronunciandum sit cotra fistu. sed duntaxat definiri quod iudex no delinquat,& ea putat sitisse dubitandi ratione,quod cum in dubio pronunciandum sit pro fisco propter eius pri-iiilegi iudex,qui contra faceret,delinquere videretur,siue per imprudentia id faceret, ut Inst.de oblig. quae ex quas delicto mitii rur in prin. siue dolo nialo,ue ibi per gi.&est tit.C.de poen .iud.qui mal.iudi . Quo argum&ocotraria probaret ex dubitandi ratione,ex qua plurimum adiuuatur sente illa Io. Andreae in c. in nostra,de testibus,& eiusdem in add. ad specul.tit. de testibus, g. postqua taceset fiscum esse fauorabilem,quam sequitur Io. Iognetius inda. i . . 3 6. qui
545쪽
sicuti hunc Soccini intellectum recte reijciendii esse putauit,sic salso seb nu. I s
verbalem potius,quam realem asseruit. Magni si quide momenti est,si in re dubia pro fisco pronunciandum fit,non delinquere eu qui contra pronunciat. V rum lisc Soccini consideratio Soccino nepoti minime satisfacit; , t apud eum in
in d. l. i .nu. . & addentes ad Mathes d.not. 7 . ia admodum urgct Ruyni ratio, quia si in dubio pro fisco esset pronunciandum, iudex cotra pronuncians culpa carere non posset, ac ita ex diametro pugnaret ratio dubitandi cum decidenti di ratione,quod euitandum est,utiroi.ini. I.C dei nostest. 8c in l. ubi repugnan rtia,sside re g. iur. Accedat praeter Ruinu, quod ex hac suppositione prauae nimis consequetiae ducerentur, ut ab earum destructione subuci tatur antecedes arg. l. ita vulneratus, fi ad i.Aquil .Sic ctenim,cum pro dotibus in ambiguo riidendusii l .in ambiguis,ifide reg.tur. Iudex contra iudicans, no dei inqueret cum tu, dc cidotis causa priuilegiatant. Idem plane in libertatibus,matrimonio, Se testarn , io, quaru rerii caulas in dubio costat fauorabiles csse,c. vlt. bi not.omnos,extia
de se n. de re iud. Et quod aeque absonum est ad omnes dubiara quaestionu regulas subuertendas,quae personas priuilegiatas no attingunt,facilius producere tur. In dubio reus est abibluendus,l. fauorabiliores. st e re g. iur. In dubio pro. Ia posses re proniiciandu, 6.comoda,last.delia terdictis .Frustrat in reb. dubi)s regulae traditae rent,s iudex ab i)s recedens minime delinqueret. Nam siluami r legum vertices dignoscentes,minus quam fieri possit,arbitrio iusdicentium sore committendum vix enim est, ut non ament, vel oderint,vt prudenter docuit Arist. lib. i . rhet. c. i . saepe sua etia Vt is ait utilitas conexa est,ut non satis queat veritate perspicerc; sed propria voluptas, vel dolor iudicia eoru obumbret a qpictur admodum in rebus quoque dubijs certas regulas statuerunt,quibus quasi certo iure in ea rerum ambiguitate iudices obstringerent,& quo minimam po-i3 testate iudicibus relinquerent,quias fieri posset, nihil eorum arbitrio i relinquendu sorct, ut post Arist.ex nostris monuit Bal. io l .no possut; ubi etia notavi. n.de legib. idem cons. 17. lib. s .Aymon de antiq. temp.par. r. sedi. Quid in lib. o sciatis,nu.3 s . Iacobus Menoch. de arbit. iud.in procinario. His coiisequens est 4 etia i errasse Soccinum nepot .d. iiii. 27.& 29.qui censuit rem hanc arbitrariam: ο csse,N ob eam rationem minime iudicetia delinquere, quia possit in re dubia fi- is sto,vel priuato gratificari, & idem Iacob.Menoch.d. t Irissum pl. 72. nu. I I.qui eum sequitur, deterius errat,a sirmans absolute in causis dubijs in arbitrio iudi- :ciS esse,pro reo,uci pro actore pro nuciare. Qua in re. S veritati,& sibi ipsi manifestissime cotradicit.Veritati quidem quantum lisc traditio repugnci, ex d. l. I 6 fauorabiliores,is de reg. iur liquere comode poteit, & ex Thesaur.decis. t P dem. 29.nu.3 .qu in eos grauiter inuehit, qui in causis dubijs licere amico gratificari cesue rut,& in tertia huius libri parte nos quoq; latius hac de re dicturi t 7 sumus.Sibi autem ipsi utpote,qui lib. a. prssum p .so .nu .s .asserit, reum t ob confictum praesumptionum re absoluendum ex sententia Bal. in rub.de contr. inuest .nu. 7.que ibi Afflict .sequitur col. 3.ver. quartus casus. c.cons. s 8.nu. 8.CSph .cons. .nu. 3 a. idemq; nu.6. subnectit,si iudex una eademq; sententia con-38 demnet,& abibluat ' potiorem condemnatione futura absollitione .quod pi o-bant Bal. in i .cu magistratus,nu. .C. quando prouoc .non est neces. Scalij ab eo relati.Tum nil. a quod contrarietatem auget ex sententia Abb.in c.ad nostram.
19 de probat.' assirmat etiam si testes actoris i rei testes aliquatulum dignitate an-tcccssant, adhuc tamen pro reo iudicandum elis quod ante tradidit Glocina cap.
546쪽
eap.clerici, a I sequitur Fclin. in cap. ex literis,' nu . s probat Ahuyn. cos.1o is 2.nu .i 4.lib. s . Quinimo, si iciles actorist cxcederent aliquantulum numero, idem probauit Abb. in d .c.ex lit cris,col. 2. Sc ibi Felin .cum sequitur d. nu. s.M-a I haeret Curi .conLi 6s .in sin.quos retulit Gabr. de test .conclus. q. nu. .Flas t tu de excessu dignitatis,uci numeri conclusiones , ad rei fauorem ad modicum excellum restringendas esse,ς x veritate docuit Ruyn .d.cons. 1 3 2,nu. 26. qui egre-
xx gie declarat, quisna dicatur modicus exces,us, i ut sit praetextim in una qualitate,non in pluribus, intercias quod si teli es actoris excedat numero, & dignitate, 23 pri ferendierunt,quia excessus non erit modicus. Sccundo considerandum est tquod probatio, Si excessus , ersentur circa ido, non circa diueria,veluti in remedio l. a. C.de reicin .vend circa rei valore, s ecus si circa diuersa, ut pote si actor intentionem suam per decent telles probasset, reus vero usus exceptione praescriptionis,vel copensationis, ibam probasset per duos tatu, qui iussi cere solent,l.ubi numerus,ff. de test. hic magni excessus ratio haberi no debet, quoniam rei γε probatio, actoris probationi non contradicit ; ia cum non obitante modico texcessu, in suo casu rei probatio praeualet,no simpliciter praesertur, ut minor,&impar: sed non attenditur probatio actoris tanqua a rei probatione colati,& obscurata,nam licet minor st,eneruat tamen probationem actoris,&sufficientem esse non patitur,velut ipsi ex diametro contradicens,arg.est glos in c. iuuenis.ss de spon Lita intelligens c. inter dilectos in fin .de fi d. instr. Sed in iudici js t mixistis, in quibus uterq. reus,&aetor est,t .actionis verbo,fide adt. N oblig. quam uix a nemine tactum in specie viderim, illius etia modici excessiis ratio, ut ipse op nor, habenda erit: quod notandum erit maxime propter interdictum retinendς,
ac tacite mecusentire videtur Fel. in c.in nostra,num. 1.de teli. sed in specie, ne praeter rcm admiscuisse videamur in par. i. c. i. nu. 18. meminisse iuvabit,quia in
fisco reo locum non habere apparebit. Interim ex utili circuitu ad quaestionem nostram redeamus,si praemissae conclusiones ad rei fauore,tum verae sunt, ill m et Vsu comprobatae, quomodo in re dubia liberum erit Iudici pro actore, vel pro reo ex gratificatione pronunciarepEt ut ad Modestinum reuertamur, non eli in
proposito negligendum, qubdis qliandam etiam facilitatem in iusdicente supponit ibi faciis responderit, poterat enim iudex in ea dubietate subsistere, alios
consulere,maturius cogitare, facile tamen respondit,non putat Modest .eum delinquere,& si res sui arbitrij seret, nihilominus arbitrium ita lacile citi pa carere non posset,si par esset in hoc cum caeteris conditio fisci.Tum vero ex intellectu posito quaedam absurda,ia inaudita consequentia duceretur, ut etia non delinquat iudex facile pro fisco respondens .ac ita non arbitrium duntaxat, sed arbitrij quaedam immatura facilitas in controuersi js fiscalibi is stisdicenti conccdetur,ut re nihil,aut parum perpensa inquam vellet partem inclinaret. Si haec sit Modestini sententia, iam viam desidiae pandit, iam iudicem non ius, sed arbitriudicere sinit, iam leges ipsae periclitantur,quia iudices poterunt eas, Vel per coniuentiam,vel quadam ex facilitate clanculum subuertere. 6 Quarto loco Didacus d. c. r6.num. i. etsi t Cumani distinctionem retinendam re censualiter,aliter tamen .l. nostram intellexisse,videtur, fisci priuilegia plus quam oportuerit resermidans Credit enim eam suis, e Iure consulti mente,ut in dubio quoties ambiguit fuerit aabeat ne fiscus in aliqua cotrouersa priuilegiis, potentiusve ius,quam priuatus, aduersus fiscum pronuntiemus, eum pari iure, tu priuatum censentes. Quod ante eum existimauit Decius in l. in ambiguis, isdexcg tur.& in cap.ex literis,nuuae. 19.de probat. & in rub. ext. de iudi in a. lech. N 3 num.
547쪽
numero 63.retulit p.in d. l. i.numero .licet non figat pedes; expressim adlim 27 retint .si debitor,num. .ff. de pign. Sed etiam si verissimum sit 1 fiscum indubio non prssumi priuilegiatum,iuxta tex. in l. iustas,C.de iur .fis hi, tib io .l. in facto,s. vlt. fide cond.&demonst.glosin l. item veniunt, .ait natus, ε de pet . haered .in I.de contra ,C. de resti .ven.Mart. laud.de fisc.q. 3 4. id tamen non ta ex l .nostra 13 videtur inferri,quam ex subiecta materia priuilegiorum,quae t quonia stricti iuris sunt,& odiosa censentur,cap sane de priuil. not. Car.in c.tua, g. . in Clem. dedecim .Rimin.Sen.Cons. I 6s n. .li. 2.3c probari videtur ex Cle. i. de cens in duas bio praesumi no det. Neq; ius hoc in fisco duntaxat recipitur, sed et Ecclesia i cutamen sit in plurib. priuilegiat in casib. tamen non expressis utitiir iure communi. Bal .in l. 8c in legatis,n.3 .C. ad i. al. 3o Di dote etiam idem existimandum est i quanquam priuilegiata in multis reperiatur,quicquid in contrarium scripserit Ia. Men .pres impl. li. 3.praesupi. . n. z. de verior est sententia Croti in repet. l.si consi ante, nii. 84.ε soluto matrimonio. Et Roncheg. in l. reos,g. cum in tabulis,n. 1 1.aede duob. reis,qui gcnei aliter di 53r n: unt priuilegiatum 1 in dubio iure communi fore censendum. Scd in dote hoc idem, quod in Eccl.de fisco expresse decidit peri Ilust. D. meus de Franchis decis. 31 239. leseq.determinansi creditorem ex causa dotis ex maiori paric creditorucogi posse ad concurrendum in concedenda debitori dilationc qia in quenali, iuxta terminos l. v It.C.qui bon .ced .pos. Ac ita plane sentit Decius in l. ex ic sto, n. s.& 6.C. unde liber late Tiraquel .de retract. lign. f. i .gloci 4.nu. 92. de seq.S Bald. cons. 7.li.3 .censuit ubi dos non sit expresse pri iii legi ata,eam remanere stib rcgulis iuris communis .cofirinat Soc. iunior,cons. 3 2.n. q. li. 3.3c adhaeret D. dc Frach. ubi su p.confersit quae tradit ide Dida .Couar. var. re sol. i. 3 .c. r .nu. 3 . qui deciditi. 2 .C.de pign. habere locum etiam in primo creditore ex causa dotis, t prius ad rem speciat iter hypothecatam agcredebeat ex Rom 18 .nu. 2. Aym. cons. 77.n.
iniam ex communi docci,nec in eo esse priuilegiatam, ut omittere possit excussionem de qua in Aut h. hoc si detritor, .de pign.& hypoth.quod re Iason, Sc Fanensis, Scalij ab eo relati concedunt, Se verum arbitror, ne aequitas in legibus scripta a non scripto priuilegio superetur. contra not. in l. placuit,C.de Iudi c. Quare declaratio Dic ij 8e Didaci,ad l. nolit a in nihil nobis suppeditat in caula fisci,aut nouum, aut egregium, sed tale quid, quod in quacunque causti priuilegiata, etiam qus fiscum fauore antecelleret, seruandum foret, ob id vcliit infructuosa dimit 33 tenda est. Sic taliquam magnam i subauditionem continens reiici debet intellectus Ruy. in dici a leg. i. numero io. ex illimantis, lcg. hanc procedcre in ijs casibus,in quibus f fiscus esset priliatus, si icciimbere dcberet, ita 1 t iure priuati succumbatinam ex ratione decidendi,quam sithiicie inus constabit, elim succubere debere ex eo quia fiscus est, non exeoqi i pituatus, vel priuati iure cen
3 4 Sexto loco Marc. Ant. Peregr. vir certe ' summa eruditione praeditus, Sc in rure fisci explicando omnium accuratissimus, lib.6.titui. 6.de iure fiscinum. 22.nOuum attulit intellectum is enim inter eausam parem, Se causam dubiam differentiam constituit fle ait in causa dubia,l. illam obtinere, no in causa pari. Parem causam dicit cum duo producuntur instrumenta eodem die confecta. dubiam dicitcaiisam respectu probationum, ubi non clars non certae snt,sed coniecti irales,allegat l .admonendi,cum ibi notatis,fide iureiur Item ubi vcrba sunt ambiea, de fiscus vellet trahere ad suum intellectuin, reus ad suum, reo namque Iauen dum
548쪽
dum foret, l .si quis intentione, is de iudic. l. in ambiguo,in pari causa inquit Qscum esse praeferendum,l. intcr pares, fide re iud.c. vlt. exeaeodem in causa dubia non ita, ut hac lege, quq interprctatio,quainquam noua,& peregrina videatur; vereor tamen ne diligenter examinata veritati non respondeat. Primum
3 1 itaque lut propositam differentiam inter caulain parum, de dubiam expendamus, par causa, licet hoc ali ipso Peregrino pi a turmissum mirer, non alia dici videtur quam caula similis, t probat tex .ctim glo. in I .si seritum, ε .sequitur,ff. de verb. oblig. ibi nam cum qu pritur de danasio,&par utriusque causa est, quare non potentior sit,qui tenet,quarii qiii pro sequitimparem ibi Accur.similem interprctat tir,& merito: nam parilitas videtur aequalitas quaedamiaequale, S: simi; s le t sunt ad aliud,qtii a no sibi aeqitale,vel simile dicitur, & aequale suo aequali in ea paritate simile est, sicut simile suo simili in ratione similitudinis est aquala.
Sic Accur. unico verbo utranq; vim expressit, & quatenus ex Paulo deducitur, cum uterque tractat de damno, par est utriusque causa,&cum uterq; tractat de lucro similiter. l.quoties utriusque,st de re g. iii r. Potest autem paritas causae du3 7 pliciter contingere, t vel ut eadein dubia sit,uel etia ut dubitatione careat, minime dubia erit,si cum ut crq; tractat de damno, alter publico instrumeto, alter priuata scriptura nitatur, quid rogo paritas causae poterit λ certe nihil, quia in-38 1trumcntum praeferri conflat. t l. scripturas, C.qui pol. in pig. hab. Uci fac ambos afferre publicum instrii mentuin,alterum tamen esse prius altero; ctia prio3 9 ritas horae, ' pollerius excludit glo. in l. si fundus, j.si duo,ff de pig. gl .in tui expliarib iis,f. vlt. fide solui.Bal. in l. Imper. in I .leeh. nu. .s de statu hominu . Quinimo de momentum attenditur,ut idem PsregrinuS fatetur,d. lib. 6.tit. 6.mi. 3 s. N in hac paritate,quae dubitatione caret, ficiis nullum poterit praetendere priuilegium,qilia cismuni iure,tum vincere tiim vinci poterit,prout prior,vel posterior erit. Et ideo de hac paritate, falsum,& inane Peregrini pro nuciatum redderetur. Si ve r. causa non tantum par sit, sed etiam dubia. tunc ratio decidendi magis ab eo quod dubia, quam ab eo, quod par est, desumitur,neq; diuersum ius statui potest in causa pari, ab eo quod in causa dubia statueretur, qu Oniam paritas cum dubitatione coniungitur. Quinimis,nisi sub alithoritate Iurc- consititorii in fallimur, in hoc etia parilitas, & dubietas conueniunt, ut quatum in ijs est, causis decidendis afferant impedimetum,I.duo sunt Titi j, aede tellam. Tu te. l. si ita,fide reb.dub. Quia, quemadmodum accidit in bello,ut victoria ab imparitate proficiscatur, sic in iii diciali discrimine alter victor, alter ob quandam imparitatem viditis existit; paritas enim utrumque vincere, aut vinci prohibet, nihil ergo in dubitatione, vel paritate positu est, quod proficiat ad decidendum, sed cum paritas ad imparitatem redigitur,tum absolutio, tum codem natio sequitur; & praetermissis meritis causarum ob paritate, quae nos dubitare cogit, aliunde 'lusrimus,an propter aliquod extrinsecum res dissiniri valeat,veluti quis possideat,quis petitoris partes sustineat,ut ind. 9.sequitur: quis reus, quis actor st: etiam circii inscripto possessionis commodo, l. i. isne quis eu qui in itis voc. l.vertim,s .vit. Ede min. quid ergo paritas dubitatione magis valeat
cum ipsi coniuncta est,non satis percipio. Huius quidem distinctionis hic sensus est, ut cum fiscus,&priuatus aeque de damno tra ant, vel uterque causam lucrativam praetendit ,fiscus potior haberi debeat,cur diuersum statuendum siti Scausa dubia, epo rationem diuersitatis non intelligo. Nam quod faceret priuilegium in causa pari, idem quoq; essiceret in eausa dubia, ut accidit in dote,
549쪽
praelationem . Tum ex sequentibus facile dignosti poterit ex ratione decidendi, legem nostram ad causam parem,&causam dubia aeque pertinere,& utram. 4r que causam Modestinum sua sententia comprehedere. Non ignoro,t quosdam existimasse legem hanc ad quaestiones reorum torquendorum causa habendas restringere,ut in tit. de quaestionibus hic quaestionis nomen usurpantes. Alios quosdam cum ambiguitas non in facto,sed in iure sit. Alios alia dixi illa,quorum meminit Alciatus in d. l. s .nu. s. quorum adeo patent lapsus, ut nullum supersit expugnandi negotium . in id plane ineptius, quam quaestiones dubias ad tormenta referre ρ quis vero est ς qui diuinari ausit, Modestinum magis de iuris, quam de facti quaestionibus fuisse locutum 3 Recte igitur hunc intellectum
Bulg. & Crol. reprobant in dicta l. prima, illo i umero 8. hic numero i6. Quidam sunt qui Iudaica interpretatione ad consulentes, non ad Iudices hanc legem referunt, propter verbum restonderit, quorum, capite 3. numero 32. &sequenti satis corripitur error. Nouissime ad nanus peruenere Iacobi Culac ij Viri eruditissimi paratitia, in quibus ad titulum, C. de caducis tollendiS,ad caduca praesertim coercenda responsum hoc retulisse videtur. Potuit quidem ad caduca referre, quia latissime patet, non tam restringere, quia Modestini Titulus huic restrictioni apertissime reflagatur, cum de praescriptionibus inscribatur.
lectus adducitur, e comprobatur.
I latino regimini conueniens est in dubiis quaestionibus secum suc- cumbere. Icales ut propris, cypriuos Trincipis babentur.3 Lex fecundum communem utilitatem, ferenda O interpretanda semperest, quod pluribus comprobatur. Principis interest ciues locupletes esse . 3 Tum,ut publicum commodum proprio sui ipsius anteponas. 6 Fisus ditissimus oriendit male se habere reinp.7 Eadem ratio est legis condenda, vel colidita interpretandae. 8 Fiscus habet in se qualitate odiosas, ct quales, niι seq.9 in reputatur fideiussor idoneus. I o Excusantur qui per cautiones indirectas a disscissi debitore ius suum com sequi conantur. 11 Uectus in fisco considerantur.
Einti nomen νnde, qηid onendit odiosum . 14 Fisui personarum appellatione continetur,sed abusive, o improprie, na-
550쪽
AD L. N PUTO DE IURE FISCL dicit
27 Princeps duo bon. genera stupidet, quae . 18 FVcus, egia Camera, O aerarium L nonimasunt.1 9 Homo dignigimus inter creaturas.
ao Lexsuo congruo tit. collocari debet. ComuIunis opinio , noua ration ' conuincatur erroris a lictenda
non est. et Sacrum Consilium Is eapolitanum sapienter admodum rasιones, O argu menta perpendit, magis quam ad numerum respiciat. 23 Oratio indefinita aequipoliet Nniuersali. 2 Intella Ius ab authore approbatus , ut νerior, etiam receptior ostendituro Ilii quidem semper ea sententia placuit, ut lex ista generaliter csset intelligenda, uidelicet. ubi nulla alia ratio quaestionis inter fiscum, & priuatum defintcndae suppeditetur, tunc
contra fit clim respondendum, ac iudicandii insit, quod quidem facile erit persuadere, si ea decidendi ratio afferatur, quae sic accipiendam esse conci udat. Primum si quaeratariis ra tionem ex pacte Principis t ac ita legislatoris, ea optimo repimini benisti. ne consentit: nam ut scribit Plin. in Paneg. Traiano dicto,non nisi hil, principe malo erit bona causa fisci,eiusdemque Traiani precipua gloria fuit Ut semper vinceretur fiscus. Et hanc rationem,quae ex eo desumitur, quod optimum principem decet, ex nostris probant Alciatus , dc praesum pl. rvg. 3. Praesumpt. ΑΙ .nu. 3.Emanuel a Costa in l. qui duos,g. cli in bello,in ver.patrem prius
mortuum,num. I .ff. de reb.dub.considerat Didacus var. resol. lib. I. capit. I 6. in
prin. sed ne quis haec ad ornatum,& Iaudem potius, quam ad rem referat ipsam, diligentius consideranda sunt. Quapropter sciendum est res fiscales t quasi proprias,& prii latas ipsius principis, non quasi publicas censeri, l. 1. F. hoc interdictum, is nequid in loco pub. dum Iurecon Leo loci negat interdictum ad ea loca pertinere, quae in fisci patrimonio sunt. Et ibi not.Ang. res fiscales priuatas censeri. Quo stante ad pub. utilitatem pertinete, ut in dubio pronuncietur contra fiscum,non tantum eo quia arg. esst principem esse bonum,& hoc ipsum quasi proprie bonitatis testimonium Princeps quilibet optare tenetur sed semoto hoc effectu,ex ipsa causa hunc in modum demonstratur. Nam lex omnis i ita serri debet,aut lata interpretari, ut pro communi utilitate posita videatur c.erit dist.A. Ac potissimu illud est proprium iuris ciuilis, ut ciuitati utile sit, i.ius pluribus,ffide luit. 8e iur.& sane prsitantiora Iureconsultorum responsa ad utilitatem persaepe reseruntur,l. 3 .ffide conit. pec. ibi quam sententi tm non inuitus probarim; habet. n utibialom l Ii remum randi, I. vlt. Tmandati ibi sentent a utilitati rerum consentanea ess.l.seruum,ffrem pupu.sal. Libi propter utilitate receptum
est ad ido pertinet ex l .nam ut ait Pedius,&l .ius singulare,ffide leg .debet autem Vtilitas este communis, & non ad solum principem, sed ad omnes ciues pertine re,quod probatur in d. l.erit, & apud Tull. 1 .de leg. dicentem constat profecto ad
salutem ciuium eιustat umque incolumitatem, vitamque omnsum qu etam; σοῦ
Hai conditas esse leges. Eas igitur Principes codere dent,no sibi ipsis proficuas,