Hortus medicus et philosophicus: in quo plurimarum stirpium breues descriptiones, nouae icones non paucae, indicationes locorum natalium, obseruationes de cultura earum peculiares, atque insuper nonnulla remedia euporista, nec non philologica quaedam

발행: 1588년

분량: 148페이지

출처: archive.org

분류: 식물학

101쪽

Iohannis Thalii D

Perfoliata era, in agris, ad pagum Hermanni sacrum. Pimpin, Italua maior, Sangui sorba in pratis quibus danahumidioribus. Minor passim . Pimpinem nostras communis maior, circaue feldam, uer nigerodam, sed rarius vulgari in omnibus similis eademque est nisi quod maiora latioraque aliquantulum soli a contineat. Mi

Poli non mas, Ilais m. Postgenon mastulum rutico sim, radice tenui, multi sida, lignosa fi-brosaque superuacanea cauliculis tenuibus brachiatis, ligno sis foliolis multis hyperici minoris, sed multo tenerioribus, aut serpilli tenuim ij. Flores eius nodum obseruaui. Re- peri aliquando non longe a Stolberga secus vias. Noncst Po- ivgo non alterum serpilli folium Ala telorum. Foli non a mineum locis vliginosis de stagnantibus. Pola non m mineum Ahira A r. Singularibus exurgit caulibus, striatis, cubitalibus, qui geniculis multis articulantur, tubarumque modo sibi immittuntur ac caui sunt, semunciali latitudine, in acuminatum fastigium terminati: Quandoque ex articellis reperitur etiam folia emittere admodum parua, tantum circa summum caulis. Inuenitur in pratis uliginosi1-oribus, non procul a Stolberga. Vbi vero ad piscinarum ripas ex ipsis aquarum fundis progigni cur, culmos erigit tri cubit Ies, sol ijs prorsus nudo S. Vitidoc adras maior, passima, Caulibus brachiati sustis, florib caeriticis. Gamandraea vulgo dicta Verbenaca stipisna Dodonaei.

Alia eiusdem species caulib. artiorib pata Io, teneri oribus: foliis amplioribus: rotundioribus uncias duas fere longislatisque: floribus paucioribus, caerulei S.

Eiusdem alia species rotundiore itidem soli , sed longe

102쪽

88 Harcynia Saxono thuringica

longe minori, utpote vix unciali longitudine ac latitudine, hispidiori, dentato, pluribus autem caulibus praedito. Post rea Tragi, florib caeruleis, passim . Reperitur haec non Infrequenteriore rubicundiusculo, nonnunquam quoque toto candido. Eiusdem species soliolis circa radicem rotundioribus, crebrioribusque circinatim terrae incumbentibus: ea ero quae coliculos ambiunt, priorum specierum foliolis similia sunt prorsus flores: haec caeruleos obtinet, saporem Vero ad modum amatum, qui ita in caeteris non animaduertitur gustu insignis esse.

Pol galan Cordi, Foenugraeci soluestris nomine habitum Tragor AemyIius Glycyrrhietam soluestrem , Ob dulcem saporem nominabat, ut in Scholio, quod descriptioni apud Cordum subiectum est, patet illud enim Aemylii et verum alia est Gl cyrrhiaa sylvestris nostra, de qua supra. 'ent ibilum niatus passim,praesertim circa loca habitata. Pentaphyllam mediam, medio modo se habens, quo ad folia, inter

Antaphyllum minus, minoribus folijs locis aridioribus , vinetis siccis hinc inde direptans. Pentaphyletum minussi raticescens Radice constat ligno se m ut ti- fida,fibrosa densa foliorum congeriet breuioribus caulibus, digitali longitudine, minoribus folijs, locis aridioribus. Pentaphyletum diri opuAAera,Pinifoliui in ricetis quandoque di sub virgultis. Pentaphyllum canum,mqh i γ,cam liculis fruticosis, sesquidodr talibus sepe,brachiatis: foliis in ambitu profundius dentatis, superna parte nigricantioribus, inferna cantis.Passiam circa ub

Tentv dum palustre Plini fragistrum existimatum, quod consimilia quidem capitula Aore deperdito, fragariae proserar,

103쪽

Iohannis Thalii.

tuae tamen emi apta bacca destituuntur.In eadem planta huius generis, foliatam septena quam quina uno pediculo seu viticulo inhaerentia simul saepe conspiciuntur, unde non solum pro Pentaphyllo sed&pro heptaphyllo quoque haberi

posset. Nusquam autem hoc,quantum mihi constat,in uniuersa Harcynia nascitur, praesertim in Brocce labergo.P S M, tu a ceruina .ritonitibus umbrosi ad Beram flumen super itfeldam praecipue. Porrum iunceum livestiae locis quibulaam noxime in montibus Cerenrodentibus. Cum adiustari,aeore caeruleo punicante. Eadem fore ex di isto caerilleo albicante: sed rarius offertur, locis montanis versus Aurbersu, non procul a StOlbere a.

Eadem cauliculis palmaribus foliis minoribus, floribus candidis, copis, se in montibus circa Ander,bergum. ra Ter arbor, pyrias Buestris, passim .

Popicus lyca, Tremul, Alpina Marthiasi distin falso Trago

Populiis nigra existimata. noncreta ulem is, arboribus adnascens, praesertim quercub.sor auc aliisq; passim, item axis. Pulmonaria hori . . e caerulio ite ante. Pulmonaria PlinijGemero . Locis passii in humidioribus, opacis,&caeduis. Folia saepe, praesertim circa Stolbergam in sylvis opacis, candidulis cleganter variegantur, vel utique emblematico Opere intercursantur picturatis inscriptionibus, per uniuersam suam amplitudinem longitudinemque, non autem candidis maculis aliquibus in partibus notantur quae tamen in hac planta alijs in locis quandoque extra Harcyniam de praehenduntur,praescrtim in satiua, quae ex Belgio assertur. Vt plurimia tamen alias inscriptionibus hisce prorsus carent. P maior Dodonaei.

Redicti alias in Thuringia in iluviorum marginibus ui s. M Tithyin

104쪽

so Harcynia Saxono thuringica

Tithynaaloium generis Pityusam grandem, quae eadem Videtur esse cum Esula Germanica Anglorum radicibus crassessis, longis, multifidis nodosis, cortice rubro Obuestitis caulibus bicubi talibus, brachiatis, numerosis, qui folijs creberrime praecinguntur oblongis, oleae minoribus. Nondum vero hac mihi in Harcynia visam scio. An vero alicubi in ea n ueniatur,ambigo. Pit usa minor Dodonaei duarum specie rurn. Altera habet folia paulo maiora, latioraq;, ac flores in maiori speciosioreq;vm- bella maiores altera minor, folia breuiora, strictiora i ac tenuiora, Vmbellam minorem ac minores flores. Peptus, Esul et rotunda, etiarn a Cordo tradita In hortis. Primulaveris, cp8 via i , Paralysis iris, passim praecipue in prati S.

Eadem hortensis in horti S. Pol podium, passim in ruderib murorum antiquorum in saxis,

ad radices item quercuum, Corylorum, agorum aliartam arborum.

Phoenix, Lolium De re aut rubrum: p a Trin. Trasu in primogenere graminum confundit cum sterili avena. In duplici est dinurentia Prima vulgati si ima est , ubiuis fere secus vias&semitas Obvia, in oblongo scapo continua serie breuiore spicas emittit, modo eo, quo spicae in lolii culmo disse ponuntur, adeo ut ipsi Lolio quam maxime sita si imilis. Altera spicas continet non in oblongo scapo sed in eius summitate in fasciculo quasi disperso comproeliensias. Haec apud Tragum depingitur pro uenasterili, primo videlicet ipsius graminum genere. Sicque Tragus uenam illam cum hac Phoenice dupliciter confundit, primum in descriptione deinde in pictura.Pinaster folijs tenuibus longissimis Circa Ilfeldam de uerni

105쪽

Iohannis Thalij.

ita iri adnum illa in q; ipsis fili minib. st Ore punicante, , pappostaque. Folio grandis limo, reperitur vltra Il-feldam in Bera fluuio, di qua ex Elbingeroda uernigero-

ie candido, copiosiisl mei in derctrierat.

Anglorum situ Noli me tangere, aut Pyta apoc non letica, foliis Latiuae minoribus, seminibus iisdem in fluuio no procul 1 Schartaseida arce comitatus Honstet ne- sis item in fluuio praeterlabent Saxuuersium pagum inter

em autem vidi familiarem montibus quibusdam lit inolioribus circa Anderibergum radice crassa fibrosa, ni-

litant, pithamatio iapaulo logiores,qtrandoq;&breuiores,plure leniter i mra,enodes spica squamniat Phalaridis satiuae simi-

in te in summo cotinentes, pilimbei colo- i, Iacci appularii modo adhaerescentem.

t. narra Dodonati carre, Ira timo Jargamon. In piscinis resos sis stagnantibus uestris passim locis Idiginosis, iuxta tuot sunt disterentiae. Communiorem qui frequentius obuiam cst, VesidOcyperum AQVi voco quod videlicet copiose semel uti in densis ac triuis dissi etsi comis seu velut racemis nigricantit, aes crat radicibus M a constan-

106쪽

Harcynia Saxonothuringrca

constantem crassis, fit rosis, nigri cantibus caulibus sesquipedalibus,geniculatis, triangularibus culmi hordearij crassitudine foliis circa radicem dc ex geniculis prodeuntibu S, dodrantalibus ongioribus is, acuminatis. Alter si genus nomino Pseudocyperum chi 'tot' i , quod quidem, quoad taliareradicem, quae huic quoq; nigri casaest recrassa, refrequen ter capillaceis fibris obsepta priori simile est, sed capitulissentinum differens, quae licet Ut prius, in summo caulis ex nodoso tuberculo emittit in singularibus pediculis oblongis

contenta, ea tamen pauci ora, rariora ac flavescentia sunt,

squamata. Estq; hoc rursus duplicis discriminis Pseudoc 3

perus enim chi ne di maior, naulii Sin locis reperitur, foliorum magnitudine ac latitudine, caulis item proceritate immusistrum naillimus Minor Vero radice constat parua, si et dicea, fibrata, folia continens milio breuiora, digitalem lor gitudinem raro excedentia: cauliculum emittens dodrant lem,interdum paulo longiorem, tenuem, paucis,minoribus

ac tenuioribus folijs ornatum, in cuius summo ex tuberculo nodoso, pauci tenue Saret S pediculi emergut, capitula parua, pauca rar squamata spadicet coloris exhibentem. Polemonitispramum Dodonaei caulabus sesquipedalibus , teretib laevibus,geniculatis ex quorum quolibet geniculo in f lia ex oppositossibi correspodentia prodeunt, oblogi uicula, laeuia in summo ex utriculis quibusdam protuberanti b. quet sunt veluti vesiculta quaedana inflatae, laues, candidae ac hiantes,sores proferuntur in extremitatibus reflexi, paruuli, laciniati ac candidi sub quibus in interiori parte vesicularus capitulum rotundum, obloi iustulum acuminatum reperitur, plenum seminibus rotundius talis asperis, risei coloris, papauere maioribuS. . Parthenium sis Matri aris.

Pliniadio e Neriarumeto Pusilla licis species, essem

107쪽

Iohannis Thalis .

vix attingens, raroque . Inuenitur praecipite in Muscorum do pra iorum quorundam, nonnunquam etiam ad radice, anno ia- ruri arborum, locis opacis, ac humectioribus: in petris irem madidioribus.

vari. C, s Geren rodae in Quercubus humiliorib freque-- tia adnata quaedam reperiuntur, inter crebriores petiolos soliorum simul cohaerentes ad tuber aliquod ramul rum exorta, quae oblongiuscula sunt, ad basin quidem rotui diori conglobataque figura, in tenuem deinde mucronem fastigiata, constantia materia squam malim sibi cohaerente: qtiaeque conuium veluti quempiam exiguum exprimunt Ithan nolarum quoq; quercuum truncis uuae illae quercinae, quam rum mentio adeo praeclara est apud Encelium, reperiuntur, non solum veris initio, quo tamen maxime tenipore oriri talenta verum etiam in ipsis canicularibus. Sub illis enim memini me illas vim vel granula istiusmodi pro vitis aliis hab ta,aliquando Stolberetae adhuc cortici arboris inhaerentes, ac rectas, iamque primu enatas videre. Est autem vici genus,

simile pene ipsis recenti Gallis quernis, nisi quodsi ij minus, huic arborum eteneri ex superstuo succo circa radicem accidens, qui ubi vetustatis ratione arbore morbum aliquem contrahente seu imbecillitate, per uniuersias usque eius par tes distetit, ut, ibique confici nequit, pro radicem circa corticem relictus consistit, ac ibi coaceruatus diutiusque det ei tus , solis cambientis alteratus, tandem viam quaeret do prorumpens tale tuberculum baccae alicuius instar, vel unum vel plura protrudit, stolonum tandem exortui se utentia, eadem ration qua idem viiij in iliarum antiqua, rum arborit,properadices cotingens videmus saepenumero.

108쪽

s Harcynia Saxono thuringi ca

AP v NCvLus sylvestris cummunior, foliis ceruicariae maiori S mucronati Set caule cubitalis aeui, tereti flore spicato ex viridi leniter albente passim in pratis: locis quibus clam montanis. Mihi vocatur Rapunculus sylvestris spicatus albens licet eius speciem in Thuringicasylva, floribus proriatis candidis viderim.Eiusdem species floribus caeruleis, quae est rapti soluestre Dodonaei alterum, rapta iaculus sylvestris Tragi ac Anglorum Raptantium maius Alopectari racemos flore Plurimus est hic rapunculus vj dcriangens loco inter Stolbergam, cElbingerodam . Eapunculum voco luestremspicatum caeruleum Priori omnibus, est ferme similis, nisi quod florum colore praecipue discre

pet.

Rapunculis siue ris caeruleus umbeletatus Lacteo est succo, sicut reliquae Rapunculorum species. Duplex vero reperitur Maior, quae rariti Obviam fit, ex una radice numerosissumos profert coliculos tenues, teretes, scabros hispidos sesquipedales, folijs plurimis, oblongiusculis, angustis, fimbriatis ac hispidis praeditos, in vin bella parua flores caeruleos continentes semine futuente exiguo. Minor species locis aridioribus ac soli expositis, maxime vero arenosis frequentior est, folijs: caulibus breuioribus ut hum bella sua caerulea. Rapunculis annumero stirpes illas lacte succo praeditas ac ra- punculorum modo oblongioribus talactescentibus radicibus, superne protuberantibus constantes hcampanulatos flores edentes, unde campanularum nomine communiter herbarijs vocata veniunt quibus omnibus folia sunt Nerio similia longiora ac latiora in quibusdam speciebus, inquibusdam etiam breuiora ac angustiora. Hincq; eos rapunculos

109쪽

Iohannis Thalij. 's

i pello. Harum autem ali alio species facit cad- ii, trio rei herbariae perscrutatori patcbunt, qua rum itaque recensebo hic tot quot illo in genere hactenus per Harcyniam nostram mihi obstertia relicti it . Ranunculus ergo campania latus crii solita primu& caulem habet sesquipcdalcm, terct cm palum striatum,inter folia in adnata quaedam seu brachiola xplicatum folia autem Neris quincuncta litor line, unciali ii: e ferme latit inlinc

florem canabal ut at ili tam in ambitu orifici j pariani dissectum. Secundus folia obtriret priori crebriora, paulo leat Til- aque multo, utpote do talia ciuile milcm icti O rem priori maiorem.

Tertilis: ipse quoque folia exhibet angustiora, fecundo tamen breuiora stores vero ampliores mai Oiesque, cymbali alicuius patentiori 'O hinc in hirc raras Ori dilu- Quattus est caulibus brevioribus, solii Sitem minoribu squor in ea quae radici pri a stini unciarum ferme

ro per retrii aut is conspiciuntur, ii breuiora sunt floribus est autem admodum patentibus repandisque sed tertii minoribus. O est pedalis, pauloue procerior, asper, nonus: folia vero sunt nigriora, uncias quatuor

nuno res aperti, ventie tamen eiuS non in rotundam caulta

tan ut in illarum specierum fioribus, quas rami est, sed plicato Sextus, Rapunculus campanulatus aut dior caules eri tales, angulosos, scabios: tollacita S, ca - quaera oxima iit, unciarum quatuor lo suu

110쪽

s Harenia Saxono thuringi ca

dinem assequiantur,unius vero latitudinem: reliqua quae cauli appenduntur, triuncialia sunt breuiora etiam caules huic speciei in summo in brachiola diuiduntur crebriora , tenuiora, flores exhibetia campanulatos, caeruleos plicatos in

ambitu ad orificiuna diuisos, similes omnino speciei sequeti. Septimus seu Rapunculus campanulatus linifolius coliculos profert non admodum rectos sed procumbentes, folbosos, brachiatos, ad natis refertos Folia ei primo prodeuntia

sunt uncialia fere subrotundiora, in mucronem tamen producta,in ambitu leniter dentata similia foliis quibusdam violae tricoloris, quam vulgo Florem trinitatis Vocant:caetera, quae caulem frequenter ambiunt, longiora evadunt, sed tamen strictiora existunt, lini foliis quodammodo assinia. Flores plures, caerulei plicati in ambitu diuisi in hoc cernuntur. Vbi uis autem haec species frequens est. Rides diluestris, te plerisque in locis circa Stolbergam, Ilsel-dam, Gerenrodam, aliaque loca frequens fructu visco m&

mAuncula bulbosiis Apuleio 1 Dodonaeo astriptus, ac nonar nn iaculi species apud Cordum, quinta vero apud Matthiolum, sed Ranuculus primusTragi, atqs sceleratissimatis eidem dictus,alijs flammula. Ramm,si tertium genus Cordo Trago, quartum vero D donaeo, quod quidam Ranuncusi Marti nomine appellant, quia genus illud initio veris mox mense Martio frequentis simum consipiciatur, tam in sylvis, quam hortis ac campis passim quamuis alius Ranunculus Martius existat, is quia Trago hoc nomine dictus habetur. Huius autem generis aliquot disserentiae ubiuis serme sese contemplandae offerunt. Primum aute eius genus vidi frequens ad sepes, radice transuerse,ex rubro nigricante ac cirris quibusdam amplexata, ex qua coliculi oriuntur singulares, dodrantales, in summo iatres

SEARCH

MENU NAVIGATION