Hortus medicus et philosophicus: in quo plurimarum stirpium breues descriptiones, nouae icones non paucae, indicationes locorum natalium, obseruationes de cultura earum peculiares, atque insuper nonnulla remedia euporista, nec non philologica quaedam

발행: 1588년

분량: 148페이지

출처: archive.org

분류: 식물학

91쪽

Iohannis Thalis . r

fere soliis Geranii secundi seu pedis colurn bini: floribus Puta pureis Ballotes, quae primuin verticillo ruisiculis instar paruulorum capitulo runceon uolutae micant, deinde explicata oblogiuscule exeruntur, veluti Ballotes stores odore aliquo marrubi j. Ballo te crispa Lugdunensium. t irrh, Broccmbergensis, radice crassa, profunda, nigra cauletesquicubi tali, cauo, hirsuto, quem folia nigriora palmari fere pediculo, eoque imbricato amplexatur membranea veluti vagina sima ilia Myrrhidis Italicae seu Api alicuius multu incisi: e membranearum autem vaginarum medio exoritur subinde alius eodem modo folio suspediculus. qui tanden ubi folia ei esse incipiunt, aliam pecularem vaginulam pro- tr adit, ex qua deinceps prorumpit densa, Orbicu Luaq;vm- bella, duas uncias non cultum excedens, confertae istiis.fiosculis candidis muscos sq;. Seminam lai visa nonda sunt. Loco uliginoso fruitur a Napb species coliculi uitantibus binbecillis oti ris plurimis ab radice usque in cacumen donatis, strictis, Oblongi tisiculis, teneribus, capillamentorum uastar, squallidioribus, flore candido, ranunculi. In piscinis e sillifoliunt passim.M. it./ r unifolium Passim illud aute quod b. Uca proteri, ultra unius anni aetatem est,&duobus constat talijs. Alterunx unico prioris anni plantata Simul tamen Vtrunq; repetituet eadem radice natum.

crcurialis massilue o, Cynocratri an sylvis oraci Iercuriatas luestri armina Raro, locis opaci s.c latri lueta vulgaris, mali incister Asperula Dodonaei ac Rubias luatica aspera Gesneri: passim,

Ucus arborem ac Samiram multiplici distinentia, qua magis

92쪽

: Harcynia Saxono thuringi ca

nibus tradi possunt. Omnium ferme color viridis est, quibusdam fuscidior, nonnullis flavescens, alijs subrubeuS. Vnbcum aurem musci arborei genus prae caeteris elegans alibi hactenus quam in Harcynia non conspexi Hybernis tempori-huS reperitur maxime vegetu, vita veris initio, late obducis Fagorum plerianque corticib. et denso cespite costans. Folia eius vulgari arboreo muscoldgestant tenuiora, elegantiora, Corallinae nonnihil aemula, tota spadicea, eleganter crispata, tam ire sibi inuicem implexa, odorata etiam. Hunc autem nauscum in tota Harcynia alibi non obseruaui, quam circa

Stolbergam: Ilfeldam. In Broccimergi praeterea iugo musci candida in uliginibus species nascitur, capillaceam quandam veluti substantiam foliorum loco habens, eamque suis pediculis dense circumuolutam, capitulum continens pusi tum,cymbali versus superiora patentis figura, coloris spadi

cet.

u chaten Cordi Andersbergi ad fonticulorum scaturigines quasdam. Item Stolbergae in prato quodam Hain feldico. u ram tenui molia Copiose reperitur in ligine illa ultra Anders bergum Vrbem Broccen bergum montem,crsus, quam nominant deliromi aeruch hoc est liginem rubeam, quod totus ille uliginosus tractus sub radicibus Broccen bergi,&vicinorum montium rubro musco plenus sit, qua videlicet ex Andersbergo via patet Gostariam versus Fruticulus est ligno sus, palmariS,Viticulis multis, incuruis:folijs oblongiussculis uncialibus, myrti foliis angustioribus, quoru extrema plerunq; in tergi colorquentur. In exiguis recurvis pediculisaefert circa autumnia flosculos paruos, rubicudiusculos ex albo. Fructu nunqua adipisci potui cumq sero admodum floreat, eo aut loco Vbi nascitur hyems citius, quam alibi,incipiat, citius etia grandiores ibi niues cadant, Opinor raro eius

maturos fructus haberi pos . Crognatu forte quid cum hoc habet

93쪽

Iohannis Thalii.

habet fruticulus ille exiguus Cordi, foliis myrtinis, quem alii asylua obseruationum describit, pag. 22 I. a. b. 3, Uuron, quorundam Holossium: male,ris , ad promontoria Harcyniae, non procul , Northusia. INJro Dodonaei, cuius passii in variae species obseruantur. Prima caule constat quadrato latebrachiato, foliis in feriori parte maioribus, quatuor unciarum latitudine sescunt tali latitud me,acuminatis, laciniis prorsus carentib floribus parte

inferiori candidis, rictu autem hiante, cquem veluti ipsi aperti exprimunt, unde ex vulgari idiomate pasVim oris vaccini nomine stirps haec habetur seu parte superiore melinis. Secunda itidem constat brachiato caule, foliis acuminatis, integris. unciali latitudine, trium longitudine flotibus exalbo viridique istis. Tertia consimilis caulibus: soliis est secundae, floribus melinim in summo albentibus. harta paulo praecedente minora habet folia flores vero ima parte punicantes, superiori melinos. Quinta sol ijs constat duarunt unciarum longitudine, aliquid amplius, unius unciae latitudine, in ambitu ut plurimum laciniatis floribus infima supremaque parte punicantibus, media autem candicantibus.

Sexta species est angusti folia caule constans stingulari, folijs longiusculis, integris, strictioribus spicatorum caeteris minora storibus parte superiore rubentibus, inferius melinis. NAs TvRTIuri montanum . Duplex est Maius radice tenui, lignosa, multifida fibrosia pediculos in superfice terrae

emittens obloneos, numerosos, palma res plurimis folnsv-troq latere sibi correspondenti b. exornatos, similib. Nastur,

94쪽

Harcynia Saxono thuringi ca

caulescat:caulem proferens sesquipedalem, frequenter brachiatum, foliis item in oblongioribus pediculis eodem modo dispossitis, sed oblongioribus, acuminatioribus, Vnci libus ac incisiis, flavescentibus: flores ei sunt plurimi, pauci, quos subsequuntur siliculae tenues, longuisculae, semineci trino nasturtij paruoque plenae Minor simpliciori nascitur coliculo, foliis autem maioribus praedito, longioribusq; a- cuminatis, flore melino: consimilis pene prorsus Iberidisecundae supra indicatae, nisi quod folia huic sint leuiora&splendentia. Rarius autem species haec occurrit. Aasturtium bernum, Flos S.Barbarae, Pseudobunias Angloria, Barbarae Dodonari.

Masturtiumstue re, Thiasiphangustifolium Dodonaei, crebris

constans cauliculis, palmaribus brachiatis: prorsus simile sativo, nisi minus in omnibus Locis aridioribus ac squalites oribus circa Vrbes,pagos,moeniaac saepes. omphaalutea,in piscinis. V mphaea alba:coipiosse in piscinis Uuaikenridensibus. tammulam:passim locis humectis. O

OLsENICHI M, quibusdam loco Mei habitum; locis hu- ectioribus, sed rarius, ut plurimum tamen est)criana

Orobanthe: in Austergo dc prope Geren rodam . Orobus vluaticis vernus. Planta haec gyiqvs Aer est,dodrantalis, pauloque altioriradicibus multifidis, filamentosis caulibus quadratis striatis foliis in costa oppositis araco latioribus, longioribusque , hederae fere corymbiferae similibus(vnde quandoque Orobum cymphylium voco sed minoribus, tenerioribusque,longitudine, Vncias duas excedentibus,tatitudine

95쪽

Iohannis Thalii li

titudine sescunt talibus quandoq: floribus initio veris excaeruleo purpurascentibus iliquis oblongiusculis, uncias duas superant ib.quiae semina continentur inlida, rotunda, subrubentia. Haec plata, licet cum Oroborum descriptioni b. non admodum ueniat,ta me aliis stirpiu generib non comodeco iungi potuit Georgius Aemilius, Theologiae doctor, contendebat Astragali speciem esse, ridicabatq; Astragalum sylvaticu Vernum quia quasdam appendiculas paruas in radicib. animaduertisset quae tam nota multis legumini b. tam hortetissibus quam sylvestrib. item trifoliis acNeriad ijs, seu Lysi- rara cliij spurpureis, alijsq; stirpium generib. eiusmodi paruuia ac crebra tubercula in radicum fibris appensi cernantur. Doctissimus porro vir Laurentius Hiel rei herbariae in Academia inclyta tenensi olim professdr celeberrimus,lianc Aphace speciem ex aliorum sententia faciebat Aphacen syl- uestrem nominans. Plerisq; siliquiseris plantis hae radicum appendices granulo lae communes sunt, adeo ut grandis illa Genista Italica etiam illis neutiquam careat.

cphior essen In pratis quibusdam humidioribus, praetcipue pro

Ovacantha t Matthioti. Onona , in pratis quibusdam&circa loca culta. Orteanum ustare, passim . Orieanum vermicatum, passiim Planta verticillata origa nolinii lis,foliis lanuginosiis, quam falso quidam proclinopodio exhibuerunt Orchisi Dodon et prNUltim geri in Eiusdem alia species,solijsquatuor et quinq;,multo longioribus, dodrantalibu S. 6 thisi Dodonaei secun dia g*ΠΠ' . .

96쪽

82 Harcynia Saxono thuringica

aliquantulum minora, quam caeteraru specierum, quatuor fere, laeuia, splendentia cauliculum rectum, pedali non multum maiorem, in cuius summo fasciculus florum paruus cῶ- spicitur,no quidem spicatus, sed inum bellae paruae fere mobdum explicatus, figura Schaenoprasi. Eiusmodi depingitur in herbario Lugdunensii. Orchis bifilia, flore purpureo&candido etiam, in montibus pascsim ac pratis. Triplici autem differentia reperitur. Altera lati . folia est, foliis orbicularibus fere unciarum sex longitudine, quatuor latitudine: altera foliis palmaribus, unciarum duarum latitudine tertia breuiora omnia continet. Orchidis minorJecies, foliis tenuioribus, in terram reflexis, quinis, senis septeni siue cauliculo breui digitali, quandoq; dodrantali, tenui, spicae breuiore florum punicantium paullorum Nascitur locis apricis circa Gerenrodam.

Oxa sanator, passim.

Ox is maior Broccenbergensis, quae nihil quidem a communiori distat, ii si loco uliginositore nata, paulo amplior existit. Eius radicibus mulierculae ignaris imponunt, quod croceae

admodum sint, pro Rha barbaro Vulgari ea Sobtrudentes.

Ophr si ibusdam ex limatas Pseudoγιlo Dodonat, aut B solium. Locis opacis: humidis passim . O coccon Cordi copiose in Broccen bergo uvicinis montibus humidioribus foliis non ita sub rotundiusculis, ut est eius con apud Cordum, sed oblongioribus ac strictioribus, lenaticulae feret breuioribus tamen quorum ambitus versus dorsum utrinq; leniter reflectitur. Longis ignosisq; ac obliquis prorepit in uliginoso musco viticulis, radicibus constans te nitibus, natallisidis, ignotiis, quibus capillaceae fibrae multae adhaerent. F osculi e Tagui sunt, purpurei, veluti exigui citi ni

accinia palustria Dodonaei videntur forte iusta nisi ibi

fructus esita vel congenerib TantuS autem radicum truncus nostro

97쪽

Iohannis Thalli.

rostro Oxycocco non est, quantum icon Dodonaei suorum vacciniorum exhibet. JO Cordi, Ommira , s ambu chal. ne is chis, Catales producit viticulares, humi procumbentes, obliquos, spica florum oblonga, punicea ornatos, folii Suero in longa costa plurimis,longuisculis,genista feret In Thuringi vocat ur radix Christiana, quod nomen etiam Astrago comune est. Memini quosdam&hanc olim pro Astragalo habere sed Astragali adnata nulla unquam in eius radice potui

PLO, EAE L A maior Gararum, sicut plantam hanc nominibat D. Iohannes Pontantis piae memoriae, celeberrimus medicus, reiq; herbariae peritissimus Laurentius Hiel Colubrinam nominabat, quemadmodum&vulgari diomate vocatur. Conuenit caeli ac descriptio Ixopicordi, sed no in omnibus. Sunt enim folia ei quidem longitudine saepe dodrantali, sed latitudine non unciali, quin potius duarum unciarum

nonnunquam latiora carnosa, pinguia, nihil admodum acuminata, sed in obtusiorem ex rotudo ambitu mucronem desinentia, maculosa&sinuata plerunq; repandaq;, quatuor, quinq; aut sex quandoq: cauliculos cubitales exerit&quandoque litores, pilosos, foliis destitutos florem proferentes luteum, papposum. Radix ei palmaris est, digiti ferme crassitudine, foris ni ero cortice, qui facile avellitur,obducta succo pinguiturgida In montibus circa Geren rodam. Hanc ut arbitror depinxit in Pannonicarum stirpium iustoria C. tu

sus. cum inscriptione I ieraci latim iij

Pilos a media, Auricula muri S vulgo.

Pi stelli minor Dodonaei storibus candidis, purpureis passim in iugis montium L i risis a

98쪽

s Harcynia saxo nothuringi ca

mam siliquata. Duplex est Maior radice constat tenui, multis

exilibus fibris capillata. Folia in superficie terrae innumera pene circinatim reclinata exhibet, paruis canaliculatisq; pediculis ad han entia trium fere unciarum logitudine, Munius pene latituduae, in ambitu parum fibrata, aspera, pilosa, nigricantia ex horum medio unus atq; alter coliculus proditteres, laeuis, paucis admodum foliis donatus, totusq; fierentidus, raro admodum rectus estplurimum inter recimadunt hinc inde oblique distortus, circa immum flores proferens paruos, candidos, qui ubi emarcuerunt, oblongiores siliculae sequuntur, mina parua subrubentia continentes. Naicitur in montibus apricis, Maridio lib. Mino tradiculam nancisci turparuam, fibrosam lignosiam, inutillam foliola in ambitaterrae exerit numerosia,prioris speciei foliis breuiora, similia taliis Pilosellet minoris Dodonaei iam dactae, sed non ita hi cana, magis Vero flavescentia, parum pi Iosia et coliculos sustollit

plures, tenues, striatos, rectos, teretes, palmare S, nonnuim quam dodrante altiores,non nihil brachiatos, in quorusiummo parui flosculi candidi emicant, quos decidentes subse- , quuntur siliculae obldgiusculae, stricctae, similes Thalicstri Do- . donari siliculis. Sophiam Chirurgorum vel Seriphiu Tra- .gi intellige quam Dodonaeus olim pro Thalicstro habuit, in recentiori vero editione aliud pinxit. Seminibus eae iguis, iubrubentibus turgidae Conspicitur passim in collibis sub initium veris. Acrem habet saporem haec plantula, instar Nasturtij, Gesnerus inter Myagri species ipsam retulit. Minima omnium huc non temere annumerari potest, quam

Lobelius Paronychiam Alsit ne foliam , Otho Bruntasius

Senstraut appellantes depinxere.

Pastinacas luesbo Coris, hortensia seu sititia in omnibus simillis Locis apricis iuxta vias. , diluestre referens prorsu Latium vulgaret aliquibus in Iocis

99쪽

Iohannis Thalij. u

Iocis copiosum, montibiasapricis praecipue. Irronatum mouiste vulgare aut citi fosum. Pol gonatum tenuit otium maius, strictiora habens folia quantprius . . . Posit natum tenae:I . Iuras mi et et, adhuc angustioribus&breuiori

bus foliis praeditum Reperitur quando a sinitul eodem solo cum tenui folio maiori, licet rarius, circa Stolbergam ac l&ldam, quibusdam in montibus. Uncto pareretum marinerba ne naeli, seu Dpatortum Avicenna Porunda, quod folio sit canabino, quale in suo Auic. requiritet attamen custos enu pharinus, quem etiam Avicennae Eupatorio esse oportet, in hoc non habeatur, Viderint isti, quomodo sententiam illam satis defendant. Pseudo patorium terum Dodonos armina et Ubi uis ferme ad

flumina: locis humectis: squalidis circa oppida' pagos.

Persicam maior, caule sesqui cubitali, striato tereti geniculator folijs plurimis,dodrantalibus,asperis,acuminatis floribus ita paulo oblongiore spica rubris. In pratis uliginosioribus. Persaria macu ta. Irastina secus vias Mad flumina.Persicarrans austu r, passiim ad flumina.Per common, copiolia livam stero dam oppidum ducum Gruben haeticorum, ubi dicitur Nild nacii.Pirci maiorstea Seras luestris, dialdaeealigolt Limonium quorundam quamuis frequentius in montani: quam pratensibus nascatur,

rario minor, soliis breuioribus, pyrito In respodentibus, unde cvuleus ad disterentiam prioris Duri dicunt chol vocat, ac maiore ei efficaciam in glutinandis vulneiabus rerupturis at tribuit, si iam priori. Papauererraticum sim feras In agris hiuxta loca culta, nonnunquam&in locis caeduis sylvarum: carbonariorum arei, iam oditon o tu A:r, quod a laeuore resplendete otioru sis iam

100쪽

8 Har nia Saxono thuringi ca

mino. Est nimirum quod Tomo I. Iconum Dodonaea depingitur pag. Ia 8 folijs rotundioribus aliquantulum, in mucro nem Obtusiorem diductis. In piscinis quibusdam, Vualckenriti praesertim. Ilatam Non hae nae Ahor, folijs consimilibus sed molliori b. non ita splendentibus, si accidioribus vero adeo ut extra aquam cxtracta ob flaccidam istam molliciem facillime concidant,

conuoluanturque.

Potamogeton molpi Ahqr, folijs salignis, sed multo maioribus. VideturCordi Phyllitis lacustris lib. r. Stirpium.Ilfeldae ac Vualckenriti in piscinis. Palamo ton, AoipvAAer, seuCrispum, aut fimbriatu, tenerioribus viticulis, folijs oblongis, strictioribus aliquantulum quam in caeteris speciebus ac crispis, quae mox atque aqua eximuntur in se conuoluta concidunt, contorquenturque. Huic appen- duutur potissim semina piscium&ranarum verno tempore In piscinis circa Stolbergam Nuernigerodam . Plantago aquatica, passiimin paludibus: fossis stagnantibus. Plantago mori re pM maior stu rubra. Planta media Dodonaei passii m. Plantago ex hoc genere minima minoribus mulio foliis xspica

mnia ,s arave , minor, Lanceoci Duplex est: Maior folia profert bipalmaria saepe, duarum unciarum latitudine fere, quae quandoque in ambitu vel pinnulis quibusdam paruis exornantur,vel omnino sine illis existunt Altera minor folia breuiora habet: strictiora. Pseudomelanthium,i v pr*vUA-A Theophr Nigellastrum nimirum dictum. In agris. Harmicas luerari Gem viva, adstuminum ripas, non procul a Stolberga

Perfoliatas lues .

SEARCH

MENU NAVIGATION