장음표시 사용
651쪽
quod si liber nubat cum servo, quem eredit liber vintic error dirimit matrimonium, ut dicemus infra de,
Hodis servitus ilia non est impedimentum disim f
se Prob. I. ex Scoto, servuβ contrahere potest, , matrimonium de voluntate domini, 3c si onusis matrimonii sit in aliquo repugnans consuetis seris vitiis, dominus concedens sibi contrahere, tela ,, xat sibi implicitὸ illa servitia.... potest etiam con- trahere invito domino, Pro quanto habet aliquid , , iuris in corpore suo, non enim privavit sequacuminis que libertate ad quoscumque actus. Et pro quan-M to corpus ejus est suum, potest illud commutare,, cum alio, quia si alius, sive servus , sive liberis velit esse contentus illa modica potestate; sive aclis modicum usum , quem scit eum posse date, bene se potest sibi ipsi praejudicare., & tenet commutatio. Habes hic totam conclusionem , sed breviter infra diam, cit, quod servitus non impedit, si non sit ignota.
,, Prob. 2. ex SS. decretis . Nam cap. omnibus, Iu-
is lius I. dicit, quod omnibus nobis unus est pater in coelis , dc unusquisque dives pauper, liber, M, , servus aequaliter Pro se, bc animabus eorum rati , , nem est redditurus . Qua prout er omnes cuiuia ,, eumque conditionis sint,unam legem quantum ad se Deum in habere non dubitamus. . . ergo sicut ingemi, nutis 3 imitti non,potest, sic nec servus semel conju- ,, gio Populatus, ulterius dimitti poterit. Et in Concit. apud Uermeriam coram Pepino dicitur, quod, qui ancillam duxit putam eam esse liberam, si postea det ,, gari servitutem, eam redimat,si potest it si non potest. ,, si voluerit, aliam accipiat; si autem ancillam, , eam scierat, di collaudaverat, prout legitimam, , eam habeat, similiter ingenua de fervo alteriugis facere debet; ergo servitus non est impedimentum dirimens nisi in catu .erioris. Idem patet ex cam , Si stemma; ubi idem Conci l. femina ingenua ,, acceperit servum , sciens , quod servus es Iet, habeat , eum. Et cap. Dictum est, Concit. Cabilon. probis
652쪽
618 De impedimentis matrimonii
bet, ne coniugia servorum dirimantur, etiam si dia, , versos dominos habeant. Et cap. Dignum est, Ain ,, drianus ait, nec inter servos debet matrimonium, , prohiberi, contradicentibus dominis, & invitis, ,, contracta suerint, nulla ratione sunt propter hoc , , dissolvenda . Prob. I. ratione Scoti, nam servi non privant se omni iure corporis sui, ita ut non possint eo uti ad actus naturales, quales sunt matrimoniales s ergo possunt ad illos actus corpora sua commutare per legitimos contractus matrimonii. Dixi, hodie praecim e , a s. aut G. saeculis. Nam videtur , quod tempore D. Basilii Magni,non Valebant; scribit enim ad Amphilochium , propter dom nisententiam se viro tradidit , fornicata est.. quae sine iis, qui habrer potestatem fiunt matrimonia, funt forn cationes . Et id videtur colligi ex verbis cit. Conci I. Cabit. II. an. 813. nam Postquam dixit, non debere dirimi servorum eoniugia , addit, ubi legatis conjunctissuis, o per voluntatem dominorum y emo vide tur, quod niti adesset consensus dominorum, servituSerat impedimentum dirimens. Notat tamen Mabi ster, quod hoc non obstante, multi putant valida sui ne illa, quae fiebant insciis dominis. obiici 1. Nemo dat, quod non habet, sed servus non habet dominium sui corporis; ergo non potest illud dare coniugi. Prob. min. Dominus uti potest ad libitum eorpore servi suis ergo iste non habet dominium eiust matrimonium autem consistit in m tua traditione corporum inter conjuges. Resp.cum Scoto dist.min. non habet quoad omnem usum, con. quoad aliquos actus, & usus, neg. min.
nam quoad actus naturales edendi,bibendi, dormiendi, & similes, quibus non minuuntur domini obse quia, Ac qualis est actus eonjugalis, servi habent Pot
Obiic. a. Servi iubentur obedire dominis suis in omnibus, sed non possent ita obedire in coniugio , nam inquit idem Apost. sol eum uxore est, ne quiadem cogitat, quae Domini sunt, sed quomodo placeat uxori, odiυssus est 3 ergo multo minus poterit uxorainctus cogitare, quae sunt domini te oralis. Resp.dist. ina1.In omibus,quae no sunt iuris nat
653쪽
M. & Del: eon. In omnibus absolute, εc simpliciter tneg. mai. nec enim hoc intendit Apostolus. Idem et spondetur ad alios textus. Nam habens uxorem imis pendit ei officia, quae non spectant ad dominum , desie non iacit huic iniuriam. Inst. Servus non potest satisiscere legibus matrImonii ue ergo&c. prob.ant. I. non potest cohabitare , se. si dominus mittat eum in longinqua, & ibi vendat eum: sed hoc contra bonum, & leges Meramenti ; e go &c. a. cum altet peteret debitum, ille cogeretur adstate domino a quod est contra bonum fidei. 3. Non posse vacare educationi filiorum, quod est contra bonum prolis ; ergo matrimonium servorum est contra leges matrimonii, de bona eius.
xor sequi virum s a. casus est purὸ metaphysicus, &illo urgente deberet satisfacere debito coniugii quod est strictius. 3. posset educari proles ex charitate pro-Pinquorum, aut reipub. ut solet. Objic. 3. Servus invito domino profiteri non potest
Religionem ; ergo nec nubere. Patet cons. nam causa Religionis est favorabilior. Ant. Prob. ex cap. Generalis, 3c cap. dimistuntur , ubi Gelasius, & Leo proinhibent admitti servos ad Religionem invitis dominiς, & multo minus ad ordines Sacros 3 eIgo&c. . Resp. neg. cons. Nam, inquit Doctor , per Religiosam prose inem, totus homo totaliter subtrahitur
domino temeorali, di subiicitur praelato, non ita est de matrimonio, Per quod non suotrahitur nisi suoad pauca, quae non impediunt principalia obsequi debita illi domino ..
. Dixi, etiam 3nvito domino. Nam ille non habet ius hoc prohibendi,quia, quoad hoc servi non subduntur illis, sed utuntur iure naturae,& ut loquuntur Ss. Canones cit. H In Christo,neque tiber,neque servus est αSaeramentis Ecclesiae removendus, ita nee inter ferυοx debent matrimonia ullatenus prohiberi. Et,si eontradiacentibus dominis , O mΘiris contracta fuerint , nuuaxatione propter hoe dissolvi debent. Tota ergo conci fundatur in Doctrina Ecclesiae. Quaeres, An dominus posit distrahere servum ab usi matrimonii contracti ipso inviso' nam si consenserat
654쪽
εab De impedimentis matrimonii
saltem negative, censetur quoa Dioc cessisse iuri suo .s aliquod habebat . . E. . Resp. Non debere, nec posse rationabiliter, nam hoc lino, quod matrimonia servorum , etiam invitis dominis, sunt valida, di iusta, ita & consequentia cum eis naturὼiter connexa, qualis est' usus matriamonii . Denique si dominus, non potest prohibere, ne nubant , m ultq miniis impedire potest ,ne utant mattimonio, 6e eius ossicia faciant l. 3. Quaeres Σ.-in concursu. oblitularium manimain hii, O semisutis, praevalear coniugali'. . Resp. Praevalere coniugalem, maximὸ fit in uno coniugum adsit periculum peccati . sRatio est , quia; sicut iuν nubendi praevalet alteri, ita di ius praestandi connexa cum matrimonio prae a Iet aliis obligatiquibus .
Dixi, maxim. F.adsit mriculum preeati ex una arre , quia tunc salus animae , & ubi agitur de offensa Dei vitanda, nihil huic obligationi praevalere
potest V . 4 Confici ex, Amst. Proptes ornicationem unus um- uesuam uxorem habeat i uxori vir debitum reddat ,
Confic ex cap. D'num est, ubi. glossa notat, Pr JDicunt quidam , quod potius obediendum domino , n periculum semieasionis timeatur , vel magnum praejudicium fiam nori, sed . po iiss videtur , quod de-iarum reddat uxori . Quia sis nullum, aux minia sum praejudicium βι- dominσ. Denique altiori, iuN debetur obedientia in matrimonio, quam in servia
Dicty. Adrianutalest, miod servi uxor Mitenennsi praestare dominis debita', ct tonsuera strvitias ergo. haec obligatio praevalet coniugali. Resp. distant. consueta servitia, quae non praeiudiacam iuti naturali, & divino, con. si praejudicanu uni, vel utriqueilli iuris neg. ant: obligatio conjugaliν venit ex jure naturali , di divino.
655쪽
De impedimento erraris . cS pono ex dictis de Voluntamo, quod ignorantia, est privatio cognitionis : & dicitur simplicis nemationis. Error vero est judicium perversum intellectus, di dicitur ignorantia perversae dis stionis. Et utraque
impedit voluntarium. Ideo error ponitur inter impedimenta dirimentia matrimonium, quia cum dein heat esse maxime voluntarium , seu liberum, omnis defectus libertatis illi repugnar . Rursus duplex est error. i. circa substantiam I erissonae, ut si pro Rachele suppqnatur Lya. a. circa qualitatem personae , ut si pro libera substituatur ser-Ya, aut pro virgine, Vidua, aut pro divite, pauper. 3. Error alius est antecedens, qui est causa contractus, ita ut vir ille non contraheret, nisi erraret. Α-lius est tantum concomitans, qui quidem inest, dum contrahitur, sed non est causa contractus, quia hic
fieret, etiam si abesIet error: v. g. si Iacob sic fuisset dispositus, ut non minus duxisset Luam, si eam scivisset sibi apponi pro Rachele: quod notandum Val. de in hac materia.
eum dirimens. Est communis. Prob. I. ex Scolo. IJ Error, sive apprehensis erro mea quantum ad omnem condisionem requisitam per se ad contractum Deis contractum nultam esis. Sunt autem in genere tres tales conditiones; duae ex parte personarum, una, quod haec persona putetur esse i ιa , alia,quod perona serva, putetur este libera. I. ex parte contractus, &e. De primo errore patet, quod impedit omnem venditionem . Idem est de a. Quia servus
mn potest dare potestatem sui eorporis liberri sient illa a converso, dcc sc. non potest adeo liberε,nec plene commmutare servus, sicut liberi licet possit alliqualiter. Prob. 2. Nam matrimonium essentialiter fit ex conis
656쪽
sensu duorum: sed in more personae non est consensus duorum; ergo &c.prob.min. nam qui errat, non sentit; ergo nec consentit;& ut loquitur Innoc. III. cap. anos, in tali errore, deest omnino consensus , sine quo ca sera nequeunt foedus perficere conjugale. Conlirmatur ex eodem Scoto post Gratianum. Si quis' venderet mihi aurichalcum pro Vero auro, non teneret venditio ; ergo sicut error materiae excludit eorarsensum , ita in matrimonio error persona , excludia enim consensum.
Dices, id quidem eme verum de errore antecedem
Contra. Nam licet error concomitans non involvat dissensum positivum, non habet tamen consensum nisi negativum : sed ad matrimonium requirimr consensus positivus, & hunc impedit error concomitans; ergo hic error dirimit. Prob. mai.Sponsiis non cogitat
politi nisi de Anna ,& nihil de Beria, quae substia uitur pro Anna , & quam ducit putans eam esse Annam; ergo non consentit verὸ, nec positive in Bertam; ergo nec vere nubit cum illa , licet forte in eam consensisset si de illa cogitasset. Obiic. a. Matrimonium Jacob tenuit cum Lya,sed hoc suit cum errore , salieni comitante; ergo hic non dirimit. prob. min. nam constat, quod Iacob non cogitaverat nisi de Rachel, pro qua servierat I. annis s
Iacob, detecto errore , di fraude, consensit in Lyam , quam noluit dimittere audita ratione Labani dicentis debuisse prius collocari primogenitam, sed retenta Lya, Voluit adhuc Rachelem, pro qua servivit aliis
P. annis; sed ante ratificationem illam non erat matrimonium cum isa.
Inst. s. Copula illa fuit sornicaria etiam in Iacob, cuius error non fuit in vincibilis: sed hoc dici non potest de sanctissimo Patriarcha; ergo dicendum potius,
quod valuit matrimonium. Resp. dist. cons. fornicaria. materialiter, con. sese maliter,ita, ut Iacob peccaverit, neg. cons. quia ignorans secit nequidem suspicans de errore, vel fraude ,
donec facto mane vidit Ioam,oe consuesim est ad fore
657쪽
rum Iacob , O Lram non fecit conjuger consensus pra cedens, sed subsequens, ait Gratianus. Objic. a. Multa alia facta ex errore tenenti ergo Fc
matrimonium maxime consummatum.
Prob. ant. Iacob ipse subripuerat benedictionem Primogenitur e fingens se esse Esau, & tenuit benediactio non obstante errore Isaaci ι ergo &c. Res p neg. I .ant.& dist. Σ. Tenuit ex ratificationes quenti, con . ex actu antecedenti, neg. ant. nam, inquit Doctor , Isaac sentiens se deceptum , admirans evavit,id. in extasim raptus,in qua novit a Spiritu S. eam
benedictionem approbari a Deo. Unde & ab extasi Iediens dixit, Benedixi, erisque benedictus. Obiicies 3. Si quis erret circa mores personae, V. Γ' putans eam esse piam , castam, cum sit impia, & luxuriosa , error ille non dirimit ; ergo nec si putet esse Annam,cum sit Beria. Prob. cons. nam defectus illi sunt graviores, quam differentia individualis duarum sceminarum , di plus nocent bonis matrimonii s
circa individualem differentiam est substantialis, de
circa mores est accidentalis reparabilis per correctiomem, di poenitentiam. Forte tamen in foro cqnscientiae non teneret contractus i ste ex errore gravi in morsibus, sed non admitteretur in foro externo, alioqui nullum matrimonium esset certum s omnes PIaete derent se deceptOS. Obiic. 4. Saltem error concomitans non debet dirimere; ergo Scc. prob.ant. nubens,& sic errans, non est determinatus ad certam personam , sed est indifferens ad hanc, vel aliam, ut sacerdos baptizans unum,quem putat alium; ergo occ. Rei p. neg. I .ant. dc dist. a. cons. si siesta dispositus, ut consentiat in personam praesentem, sicut iacerdos baptizans , con. si positive , dc explicite intendat ducere unam, neg. cons. Nam ad matrimonium requiritur consensus utrimque positivus, nec lassicit negativus ex una parte, ut in baptismor consensus autem in Bertam, q uae putatur esse Anna , non est positivus ex Parte errantis.
658쪽
ERror eonditionis , seu elaea quaἰitatem servitutis, dirimit matrimonium. Est communis. Probatur I. ex Scoto cit. nam matrimonium est peris mutatio potestatis corporis pro potestate corporis, emus tutem non potes dare potestatem sui corporis libere si mi illa; e con Uerso..., per consequens,qui nescit eam ualitatem, non consentit scienter in servam. Prob. 2. nam cap. ad nostram. Innoc. III. decernit, quatenus si constiteris,quod mitis ignoranter contraxis cum ancilla , 3ta quod , postquam intellexit conditi nem -us, nee verbo, nec facto consenseris in eandem... ontrahendi eum alia,liberam ipsi concedas facultatem. Idem dixit Alex. III. cap. proposuit, Ac Glossa ibidem rdi ut notat Gratianus cit. Error personae consensum non
admittit. Et in Conci l. apud Uermetiam , ut legitur cap. Si quis inrenuus dicitur, quod si ingenuus ancillam acceperit putans eam esie liberam, servitute detem, si eam a servitute redimere potest faciat; si non potest, si voluerit, aliam aceipiae , & vicissim mulier, &c. ergo Ecclesia censet errorem conditi nis personae quoad servitutem esse impedimentum d
ximens. Prob. I. nam lumine naturae patet non tenere Pactum de tam mutatione rei libere reactabilis cum renon se tractabili: sed inter liberum , & servam talis esset permutatio, nam corpus liberi est libere tracta-hiles non autem corpus servae, quia servus non potest plane disponere de se ipsb , sed in multis pendet a dispositione domini sui, ut paleis emo die. prob. mai. nam matrimonium exigit, ut coniuges possint x te uti corporibus ad invicem ad fines talis contratius.
Confit. nam in ontini iure error invalidat contrais um, in quo conditio unius fit notabiliter deterior rmam huic fit notabilis injuria, nec censetur consentiae: sed in tali coniugio fit notabilis injuria personae liberae, & conditio ejus fit notabiliter deterior, tum xatione vilitatis, tum ex aliis incommodis gravibu&ι
Dico, error, nam si latens, aut dubitans de illa com
659쪽
ditione, adhuc nubat 3 censetur consenti re-veuter volenti autem non fit iniuria. objicies i. Servitus , ex se, non impedit matrimo--nium; ergo neque im Pedit ex errore. Patet ant. ex dictis. prob.cons. nam ignorantia servitutis non m etat naturam eius.. Rem. ne g. utramque cons. nam licet utrobique semvitus sit eadem, non ita est de consensu: quia ignorans eam non Vult eam , nec consentit in eam, ut ille, qui sciens ducit servam. Voluntas non fertur in i
cognitum. Obiic. a. Error ille non dirimit iure naturae, nec po sitivos ergo nullo iure. prob. ant. I. non iure naturae salioqui matrimonium non valeret cum serva cognita. Σ. non positivo, nam istud non solet prohibere, nisi quae repugnant. rationi s ergo dic. Res p. neg. ant. nam ex utroque repugnat. I. iuri naturae, quod in hoc contractu exigit liberum conse
sum , & a. indidem prohibetur iure positivo, se . quia alter decipitur, dc admittitur, si reclamare Velit comtra talem contractum, ut patet ex decretis citatis, oc ipso iure civili. Obiic. I. Error circa alios desectus non dirimit ue et-m nec circa hane conditionem. Non est enim major ratio de isto, quam de aliis. prob. ant. error circa Vir ginitatem , aut munditiam corporis, v. g. circa te pram non dirimit s ergo dcc. - si neg. cons. nam si tales errores non dirimunt isorte erit,quia non impediunt consensum eorum, qui censetur deesse in errante circa servi tutem . Posset etiam negari ant. nam qui sic exigeret virginitatem aut munditiam, ut essem conditiones,si ne quibus non consentiret, vere illi defectus dirimerem , saltem in foro. interno, ut dicebamus s imo oc in externo, si publice de illis protestat et ur.
ERror eirea alias qualitates magis accidentatis non
melioris non dirimis, nec servitus, ῆ non sit enota. Et
660쪽
ε36 De impedimentis matrimonii
solum errorem circa servit ut em putat dirimere . . Prob a. ex Gratiano dicente sId quod error 1ortunae,
qualitatis, non excludit consensum. Quae nubit uinperi, putans est e divitem, non potest renuntιare practra, conditioni, quamvis erraMerit, sicut qui emit agrism, aut vineam, quam putabar esse ubere mam , qHam v a terraret in qualitate rerum, rem minus Jertilem emendo , non potest venditionem rescindere : similiter, qu3 ducis uxorem meretricem , vel corruptam, quam putabat esse caisam , vel virginem, non potest eam damat rere, O aliam ducere s ergo error circa taleS qualitates non dirimit. . . . Prob. . nam si tales errores irritarent matrimon a ,
viκ unquam ullum valeret: led cons. est ratium , α iabsurdum; ergo&c. prob. mai. vix ullum est, in Quo nubentes non putent, ac desiderent meliore S qualitates , & conditiones in sponsis, quam quae adiunt et licPertu ibarentur omnes familiae,& societates ridelium, quilibet i osset dicere se deceptum, ergo dcc. Prob. denique. Nam error circa illas qualitates non impedit veritatem matrimonii quoad subriantiam,vd solum quoad circumstantias accidentales: sed quam in diu valet consensus circa substantialia, manet contra eius, & tenet ue ergo & valet matrimonium. Objic. i. Error circa servitutem dirimit 3 ergo de circa alias qualitates. Piob. cons. aliae Plurimae non
sunt minoris momenti: g.. M VII crede Iet, α Iu- tenderet non ducere nisi Virginem, aut divitem, ocinveniret cωrruptam , auit Irau Iem , eigOOcc. . Resp. neg. I.conL6c Z.anti nam,ut diXimus, serVitus
magis opponitur finibus matrimonii ,ex detectu viris ginitatis, aut divitiarum mulier non fit minus apta ad reddendum debitum , di ad alia substantialia, sic-aet ex servitute,qua fit ut non possit libere adesse viro, sed saepius cogitur abesse, dic. . Inst. Tam potest quis nolle conlentire nisi in virgis nem, quam nisi in liberam a sed nisi mulier invens avr libera , consensus erit nullus s ergo & nisi sit vise Respondeo neg. mai. nam si exprimeret vir talem conditionem , non a omitteretur ad contrahendum ;quia illae conditiones turbarent pacem societatis inveriami.