장음표시 사용
81쪽
' De a Ribus virtutis paenitentit .HAsten ux ex minata est natura huius virtutis, iam ad actus eius descendimus, ex quibus magis adhuc elucescet natura eius,
quippe habitus specificantur ab objectis mediis, dc actibus suis.
Qui sint actus paenisentiae virtutis,AC tus poenitentiae elisiti sunt praecipue vindictai
seu peccati, odium , seu detestatio erundem , &haec di itur eontritis, seu detestatio pei secta ex moti Vo puri amoris Dei super omnia dilecti: vel attritio, seu detestatio minus perfecta ,scit.ex motivo. rimoris poenarum , vel turpitudinis peccati I item conrsessio , di satisfactis. Actus autem imperati sunt illi
omnes querarum cumque virtutum , qui pomunt imp . xari a poenitentia in punitionem peccati. Certum est autem i. quod sicut habitus poenitentiae residet formaliter, di immediate in voluntate, ita & actus eius eliciti, di imperati: licet enim prae-xequiratur actus intellectus dictantis, S ostendentis Peccata, modum, medium , di finem , ac regulas Pur nitendi, tamen ipsi actus formales poenitendi suntra Voluntate, adloqui non essent imis. laudabiles , quiation liberi. a. Certum est, quod illi actus poenitentias eliciti in aliquibus sirecte differunt, in aliis non disserunt in objectis, di finibus proximis : nam volitio puniendi Peccatum, & conressio ejus habent diversos immediatos fines sor maliter, sed ultimate intendunt justificationem, & habent pro obiecto etiam ultimo horrestatem huius virtutis, per quam distinguitui aba Iiis; ergo actus eliciti poenitentiae in aliquibus disserunt specie, in aliis non disserunt. Prob. ant. Punitis. respicit immediate vindictam, odium respicit malitia , di habet pios ne dostructionem. peccati, conr
82쪽
respicit manifestationem eius, & erubescentiam
lecto disconvenienti, aut quasi disconvenienti, sicut misinestactus, quo fertur in obiectum , ut conveniens . Detestam aliquando sumitur pro odio ,& displicentia, sed proprie significat actum voluntatis, quorei picit peccatum praeteritum cum tristitia , & dolare quodam cum aliquali Residerio, ut non fuisset . Dοων vero est afflictio, & inquietudo eiusdem volu tatis sequens ad illud odium, & detestationem peto peccato commisso, quod consideratur, ut maxin unx malum, &saepe tantus est , ut transeat ex anima in appetitus sensitivos; & inde veniunt lacrymae, suspissia , singulius Acc. Displicentia etiam coincidit cum odio, detestatione, & dolore, & est passio potius quam actus elicitus. Sub odio, & detestatone continentur eontritio, dc attritio , qui sani actus principamlas poenitentis. Sed de his infra .
D0ων , seu tristitia non sent proprie amu paenι- tentiae, sed effectus - ejus , per quos i=u
prius, fristitia non est actin virtuoispo tensiae, etiam quomodocumque accipiendo poenitentiam s. sed menitensia virtutis mimo modo acceptae. est enisus remotus gergo ex Scoto tristitia non est actus poenitentiae elici tus, neque dolor, sed ille, per quem imperatur illa tristitia, seu dolor. . Prob.a. nam trissilia proprie non est velle ,. nec notile ι ergo non est actus voluntatis 1: ergo nec poenite tiae. Prob.ant. I. non est velle, quia velle est de bono, quos non causat tristitiam , nec doloretri, se Saudium. a. non est nolle, sed passio nascens ex illo; est enim de his, qua nobis nolemibus accidunt, ait A
Contir. nam tristitia est poena, quae intenditur in . . Poenitentia; ergo est potius finis , . quam actus Poenintentiae elicitus. I Prob.
83쪽
ob.2.P. nam sicut actus, quibus causantur gaudium , & laetitia , dicuntur etiam gaudium , laetitia, ita&illi , quibus causantur dolor ,&moeror, Setristitia, dicuntur eodem sensui maeror , & dolor ab effectibus suis. Sie conti itio dicitur dolor indete- patio an i de peccato eommisso , ex Trident. IJobi c. i. Dolor est actus vitalis; ergo est verus actus. poenitentiae. Prob. ant. nam dolor sentit, odit, fugit,
dic. ergo est Vitalis . Resi'. neg. ant.utrumquer nam dolor non sentit, nec
odit sed sentitur, & oditur. Obiic. a. Dolor, & tristitia sunt voluntaria, alioqui
non essent meritoria ; ergo sunt actus voluntatis. Reseon. dis .ant. Voluntaria ex imperio voluntatis conc. in se formalitet , neg. andi ut patet ex dictis de passionibus.
CONCLUSIO IL VElle vindicare , seu punire peccatum es proprius
actus paenitentiae virtutis. Est Scotistarum. Prob. I .ex Scoto saepius cit. ad dicente, Poenitentiam esse puniensi m, se poenae tenentiam , & quidem 4-
. Prob.a. ex dictis de obiecto sormali pςn tentiae: nam alle actus est primarius ;&principalis , per quem res picitur immediate objecttim .male virtutis; sed talis est volitio vindictae, & punitionis peccatis ergo est
primarius actus poenitentiae. Prob. I. Nam ex illo velle sequuntur omnes alii Dctus, & effectus poenitentiae, ergo &c. Prob. antee. nam quia . Volo punire peccatum meum , considero Peccati malitiam , & gravitatem , tristor de illius commissione, statuo non peccare de . caetero, confiteor i ud, satisfacio pro . illo accepto Paenam , dcc. ergo &c:
Obiic. r. Actus promius unius virtutis non elicit ut ab aliis; sed volitio vindictae peccati elicitur ab aliis virtutibus, imo de ab incapacibus poenitentiae; ergo illud velle non . est proprius actus poenitentiae. Prob. min . Singulae virtutes volunt punire vitia si bicontraria , '& Deus vult. punire peccata; sed aliae
84쪽
virtutes non sunt poenitentiae, & poenitentia repugnat
Deos ergo&c. Resp. neg. I. min. & dista. mai. vΟIunt Punire tam in volente, quam in aliis, con. in ipso volente praecise , ne g. mai. &cons. singulae virtutes ossiunt vitia sibi opposita ubicumque sint ex motivo Propriae honestatis, di Deus vult punire Peccata a I ena, cum ipti
repugnet peccatum s Poenitentia vero directe , & per se vult punire peccata ipsius Paenitentis, di in iplo: hoe illi proprium est . . . . . objic.2. Actus principalis, & proprius poenitentiae debet respicere directe obiectum ejus; led velle punire non resincit directe obiectum poenitentiae ; ergo Sc. Prob. mai. objectum poenitentiae est peccatum s lea illud vesse non respicit peccatum, nisi indirecte s respire it directi poenam eius I ergo dcc. - . . 'Resp. neg I. min.&dist. a. mai. peccatum est obiectum materiale, conm formale, neg. mai. sic diuinitamin. nam poenitentia respicit Peccatum ut Puni Oile,
di sic pro sermali respicit punibilitatem, & poenam.
Inst. Poemtentia peccatum velle non potest sub ratione poenae 3 ergo &c. Prob. ant. si poena esset volita , iam non esset poena, quia non esset contra inclinationem voluntati S ; imo nec potest eam velle , quia elusibi contraria, dc malam via
Resp. dist. a. ant. non potest vel Ie secundum an ctionem commodi, conci secundum asse lionem iustitiae, nen ant. oc cons. idem dico ad prob. secundum a Mctionem commodi poena est malum voluntata, sed secundum affectionem iustitiae est illi bonum 3 oc sub hoc respectu amatur ae poenitentia. Peccator cato doleat, quia illud est simpliciter malum
d iure gaudeas, quia iste dolor est illi salutaris, & b 'Inst.2. illud vella est posset us odio peccati; ergo
non est primari us actus poenitentiae. Poenitemus de peccato, quia 'dimus illud mus illud destruere, ergo velle punire supponit Osium .' Resp negotiumque ant. Imo peccatu Placebat, volumus punire, & inde illud odimus, γapplicamus media ad illud delendum.
Ain A. Primus actus vitruus est i , quo
85쪽
objectum eius formale; sed tale est odium peccat ἰje Ro&c. . Prob. min. obicctum sormale lis initentiae est. delebilitas peccati I sed hare directe, di primo attingitur per odium 3 ergo M. Resp. neg. I. min. & dist. a. attingitur per odium ut medium quo degebilitatis, conc. ut primum agens, &imperans deletionem , neg. min. & cons. nam volitio v indicandi est primus motus contra peccatum, & im perat odium, quod est prima poena, Sprimum me di iam talis destructionis, primus effectus eiusdem solitionis vindicativae.
veri actus paenitentiae. Est communis . Prob. I. ex Scoto id qui ex utroque actu definit poenitentiam , dicens: Poenitere est detestari , et odi-- peccatum ἁ se eommissum s ergo dcc. Prob.a. ex Scrip. ad Iniquitatem odio habui , et abominatus fum. Et, Omnem viam iniquitatis odio h
Prob: I. ex Concit. Trid. Γ3J nam de poenitentibus, .m necessitate paenitentiae dicit, quod perversitate abie emendata, tamam Dei ostensianem cum peccati odio, et pio sisni dolore detestantur. . . . Et contritionem, quam dicit praecipuum actum penitentis,definit ιorem. , et detestatisnem de peccato commisso , M. Et declarat eam continere vel ras vitae odium, &e.
Pina. nam odium, & detestatio peccati respiciunt
directe objectum, & finem poenitentiae, di nascunturi ex syneera volitione puniendii peccatum , di sunt i nentiae poenarum eius, & primae Punitiones . .
Objic. I. nullus actus virtutis est de re impossibilius ed odium peccati commissi est de re impossibili ι er- so&c. Prob. min. impossibile est peccatum non esse commissum, supposito quod fuerit; ergo &e. Res p. nega min. & cons. prob. nam existent Ia Ipsa peccati est odibilis , & non solum ut praesens, sed e ram in praeterita 3 di licet, non possim jam facere, ne merit, tamen debeo dolere, Uiod siserit, α , si pose tibile esset , vellem non suisse
86쪽
Ihst: illud odium est emcax, Zel inessicax. I non emax, quia esset de impossibili. a. non inessicaκ,
quia non tussiceret ad remissionem peccati, nec plac ret Deo, qui abominatur tepidos s ergo&c. Resp. quod in assectu em emcax , quatenus operatur veram tristitiam de pecipato commisso,& syncerum propositum non peccandi de cςtero , & satisfaciendiν emet autem inemox respectu existentiae peccati, quatenus non potest velle essicaeiter he extiterit 3 hoc e
nim est impossibile; sed vellet non consensi me in i Ilud. di retractat consensum illi datum, & detestatur, quan
tum potest. obiic.a. odium illud respicit peccatum, ut ostensami Dei , vel ut aversivum a Deo , vel ubimpeditivum glorii , vel udiinductivum gehennae; sed sub nullo euriis respectibus est actus emtentiae, sicut nec Peccatum est obiectum eius 3 ergo odium peccati non est actus poenitentiae. Prob. min. nam sub I. di ac resp.ctu est actus charitatis: sub x. est actus spei: & sub est actus amoris concupiscentiae, qua odimus nociva. ex amore hostri, Vel ex timore servili, qui non est
Resp. dist. maj. prout imperatur ab aliis virtutibus , Un. prout est ex poenirentia, nego mai. nam: haec Ies Picit Peccatum ut malum punibile. Potest quidem imperari ab illis aliis virtutibus simul, aut seorsim, sed . non est a poenitentia , nisi sub hoc respectu . Obiic. I. Detestatio non respicit poenam ut obier 'ctum, nequ ut effemim, nec est actus voluntatis , sed intellectus; ergo non est actus poenitentiae. Prob. t. nam detestatio est actus iudicii, quo improbatur aliquid ut malum , &inhonestium s ergo non respicit
Paenam, nec est 4n voluntate; respicit: indecentiam. , . quam condemnat intellectus .
Resp. dist. ant. detestatio praesuppositire, di directive estub intellectu, conubrmaliter,6elicitivh, neg-ant. & consaeetinatimqua imuobamus,& dolemus de Peccato commisso, e .cos supponit quidem iudicium de '. malitia,& punitalitate peccati, ostendens Voluntati, quod peccatum est malum, quod nom debuit commit
ti, sed debet puniri, & reparari; sed voluntas sic edocta illud odit, di detestacur, di vult Punire in Pe-
87쪽
Inst. Omnis actus poenitentiae debet esse cum tristJhJa, & dolore ; sed detestatio est sine dolore , & tristitia , imo saepe est cum laetitia s ergo &e. Resi dist. min. detestatio per modum iudicii, Sein intellectu, con. detestatio affectiva, & in voluntate, neg. min. Non enim possum detestari malum pernie commissum , quin de illius commissione doleam, nisi sim depravatissimae, di perditissimae voluntatis . . Obiic.4.Displicentia est communis omni virtuti , 6c habitui, etiam vitioso: nam cuilibet displicent obiecta contraria ; ergo non est aetiis proprius ta nite
Resp. dist. ant. & rationem eius, displicentia gen raliter, & ex motivis specialibus virtutum, & habi- tuum, conc. ex motivo speciali iustitiae, ae vindictae Peccati commissi, neg. ant. nam sub hoc motivo propria est soli ta nitentiae, obite. s. displicentia ex Scoto est passio , sicut & do-Ior, ae tristitia; ergo non est actus rinitentiae, sed tantum essectus eius. Resp. dist. ant. displicentia passive ut essectus actus
voluntatis, con . quatenus est aversio, & improbatio, qua voluntas retractat, &improbat Peccatum cominmissum, neg. ant. nam haec est actus voluntatis, quo
sibi imponit dolorem, dc tristitiam in nam peccati
Quaeres, OG illi actus talita proprii virtuti penite tiae , ut non plint esse ab aliis virtutibus . Resp. eos posse esse ab aliis virtutibus; ex propriis suis motivis, & tunc pertinent ad illas non ad pς- nitentiam. Aliquando etiam possunt ab illis eisdem imperari ex motivo psnitentiae, aut elici a menitentia, ex motivo illarum, di tunc participant bonitatem ab utrisque, se . ab imperante, & ab eliciente. Prob. ex Scoto . Quandoque ex ebaritate, βυe ex contemplatione Dei statim inest quaedam detestatis ρα- eati , et sequitur tristitia maxima , nulis adbue posito actu sustitiae respectu illius tristiatae r quandoque autem primianest actus iustitiae intensus in se, es, quandoque: . v mr trisφitia, tuandoque non .
88쪽
actus paenitentiae sint opematuratis in
Loquimur de penitentia Claetistiana , . quae peccato. rem aliquo modo disponit ad gratiam iustifica-tionis proxime, audi remote: nam de alia non curamus. Quaerimus ergo,an illi amas pqnitentiae, st. odium peccati , detestatio,displicentia , &quos diximus ab ea elici posse, sint supernaturales in substantia. Diximu& autem supernaturalitatem diei respectu causae efficientisi, quando effectu M superat virtutem naturalem agentium creatorum, dicitur supernatuin talis in substantia, vel accidentaliter, & quoad modum. Hoc supposito,
modo ad irratiam ius eantem, fune supernaturales ab auxilio ἴratiae excitantis. ., et adjuvantis, non quidem is ad substantiam , et per se , sed per accidens, et quoadominum . mst de fide quoad i. p. 5 Scotistarum quoad 1.
Pr . r. re Stolo dicente II conoe ante percrptionem politentiae οροrtet sustitari . vel kmρueiter sper4nfusionem gratiae sanctificantis, si contritio sit perfecta ex tune per renitentiae secramentum non deletur peccatum , fed ratia , quae.i uix, augetur, mel fuscitari fecundum quid se. ut: habeat aliquatim displicentiam de peccatis , et pro situ m cavendi de ca-tero. Nam l er suscitationem inchoatam , & secundum quid intelligit suscitationem per gratias. amia leS excl-tantes ; stadiuvantes ad detestandum peccata, ut ais tritio suffieiat eum sacramento ad revenaam gra tiam sanctificantem, per quam inrisio fit contritas, et tune homo suscitaturβmplieiter perfacramentum sergo tantum abest, ut Scotus velit, quod per attriti nem Pure naturalem peccator disponatur ad gratiam iustificantem, , cum. nequidem supernaturalis ellcltaa
89쪽
.m gratia actuali , quam vocat suscitantem fient dum quid, non lassicit sine sacramento. Confir. ex eo, quod docet: si J Opi esse non homianis, sed Dei, fructuosam penitentiam inspirara .. Et serias dixerat, quod asserere actum ex puris naturalibus esse meritorium , appropinquat errora Pelagii. Item , me, quo homo meritorie agit, non potest esse pura nam xura, quia tunc ex solis naturalibus msset marisorie a
gere , quod videtur error Pelesti. Vicies quam longe absit Scotus ab errore Pelagii, quem toties damnat: ec quod praetendit a s pinitentiae, quibus dispon, mur ad gratiam sanqificantem, esse debere supern turales ex parte gratiam tualise, qua peccaur suscit
mrseeundum quid. Prob. a. ex Scrim. docente conversionem peccatoris
ad rinitentiam esse donum Dei, dc effemim gratiae.
Ideo dicebat Ieremias: DJ Postquam convenusti me. egi ρgnitentiam. Ergo inquit Hieron. IJ id i - ,
quod agimus pollentiMn , nisi Dei nitamur auxilio, . implere non possumus. Et ri Paulus, fia Nequando Deus dea illis renitentiam ad cognoscendam veri tem , et resipiscant a diaboli laqueis. Et, Quis hoc dat s ait Chrysost. nisi qui rospexit Petrum negantem, et fecissentem Z Idem patet ex aliis locis Scripturae citatis pro iistinenda necessitate gratiae .
gium dicitur, ipsam renitentiam esse donnm Dei, dAxit vosteilus, ubi ait 3 nequando. Deus det illis pensetentiam, &c. Et Trident. definit, Γω Si qui, dixeris ne Spiritus S. inspiratione, et adiutorio ejus hominem
credere , spmrare, aut ρgnitem , sicut oportet, ut ei gratia iustificationis conferatur, anath. sit. Idem fuerat definitum in Arausic. II. nam ex his sequitur nullum actum naturalem penitentiae disponere sufficienter ad gratiam iustificantem. Reliqua: probationes petendae sunt ex dictis de necessitate gratiae.', Prob.2. P. I. etiam ex dictis de actibus fidei, scit .anaturales, & supernaturales credendi praecise non. differre quoad substantiam , sed quoad modum: nam .,sader est ratio, ecquidem a sortiori de actibus pἴ-
90쪽
nitentiae natura is, & supernaturalis, nec Vacat ea re-
Confir. ex Τέd.cit: nam clari dicit hominem non ρομμ paenitere, sicut oporte , ut ei gratia conferatur sinae
Spiritus S. auxilio , satis indicat posse haberi actus pet- nitentiae , sicut & spei, & fidei ex IFinei piis naturalibus, qui non suffieiant ad iustificationis gratiam ; ergo ex Concili Trident. amis naturales , , supernaturales pςnitentiae non disserunt quoad substantiam , sed tantum quoad modum. Et hoc a sortiori dicimus de pς nitentia r nam fides, si es, & charitas sunt habitus per se infusi , & supernaturales in substantias & sic maior est supernaturalitas istorum, qu- actuum pinitentiae, quae non est par se invisa. Obite. I. con. I. p. quidquid est in psnitentia, potest fieri naturaliter ; ergo non requirit auxilium supernaturale. Prob. ant. potest cognosci malitia, &puni-hilitas peccati, & voluntas potest illud odisse, & vetale punire, etiam naturaliter: nam in illo obiecto nihil habent supernaturale s ergo uterque actus est naturalis Resp. dist. utrumque ant. potest fieri natura Iiter a- Iiquo modo , & imperfecte , & insufficienter, conc. Perfecte, &lassicienter, neg. ant. Nam ad eam co-ynitionem debet concurrere fides ,& ad illud velle influere debet gratia excitans, & adiuvans voluntatem, alioqui actus erunt imperfecti, & insufficientes ad gratiam iustificationis obtinendam.
Inst. tota entitas. actus intrinsece est naturalis ue ergo sufficit sine illo auxilio. Res p. dist. ant. tota entitas ex parte intellectus, MVoluntatis, con. ex parte fidei, & gratiae excitantis& iuvantis , neg. ant.&cons. nam ex his principiis habet supernaturalitatem , quia superat vites naturalestiatum facultatum. objic. a. ex Scoto : IJ Deecator ex naturatibus eum communi influentia potest considerare peccatu mi Gommissum , Mostensivum Dei, et ut contra legem d/vinam , et aversivum a Deo .... et sub mulsis xalibus, rationibus f et voluntas sub illis , aut alitua illaris , potes peccaιum sic cognitum detestarit et iue motus po-