장음표시 사용
61쪽
teger vita sceleruque purin, Nou eg/t Mauri Iaculis, nec arcu, Nec vιnenatis eravida sagittis Fusce, pharetra : cytis pir Siriois iter aestuosi ;Sive facturiti per inhossitatem Caucasum, vel qua loca fabulosiuLanibit Hida νει. Non potest evo feri, quin hominem justo
inter discrimina tempestatum atque bestorum, caelestu tutela custodιat; ac non, ε tiam si cum p rricidis se nocentibus navige , aut malisqostque starcat- , ut νηη justa, ct Ἀηqcen a ' η'a imberetur ς aut certe pereun ibus
ris, sola servetur. Sed concedamm posse sieri , qu qd ρ ρponit Philostphm: quid ergo justu fa- , si na ctu fuerit, aut in equo seu ium, aut
in tabula naufragum non inritin costeor smorietur potius , quam qccidet. ως id ἰὸν --mση jμstitia, quod est singulare seminis bonum, stulti i4 nomen accipie . quid enim meliud, quid carius usi homini debet, quam innqcen-xiat qua utique tanto perfectiorsit ne se eis,
quanta istam perduoceris ad extremum , morique malueris , nequid de innocentia ratione
minuatur. Juvat addere, quae ad primunt nostruiti Argumentum olim observare voluimus, concludentes ex Rom. II. capite vers a . hoc modo: Quicunque legem non habente , Natura
quae legis sunt nihilominui faciunt, sibi ipsi sunt lex ; & tandem ostendunt o-
62쪽
' Dς JuRε BrLLI ET PACI s. ΑΙ ' piis legis scrinium in cordibus suis, illi ςxistentiam lepis naturalis fati super'
probant; A qui Gentes legem non habentes . ni. hilominus faciunt ea, quae sunt legis ,
sibi ipsis sunt lex. & ostendunt, opqs legis scriptum esse in cordibus suis. E, Majoris so'nexio probatur, quia qui faciunt quae sunt legis, illi legem aliquam babyre praesupponuntur; neque enim aliqui ea, quae legis sunt, facere potest, nisi praesuin ponatur habςre illum legem, cui se consolamet, iuxta quam agat & operetur, & si natura facit hoc, per naturam ipsi inesse debet
illud juxta quod faciti; quia in) qui sunt sibi
met ipsi lex, illi praesupponuntur habere legem intimς sibi connexam , ut ubi sint, ibi etiam lex sit, nec separari possit ab ipsis : quia deniquς s) qui opus legis ostendunt scriptum in cordibus suis, illi habent in ipso animo & mente impressam legeni, proutracter imprimitur chartae , eidemque inhaeret. Minor propositio probatur ex Rom. II. Quanquam autem h0ς grgumentum nitatur verbis radio Solis scriptis, nihilominus inveniu*tqr, qui partim totam propositi nem Paulingm, partim Subiectum illius, partim praedicat sollicitant. Totam propositionem Paulinam di structuram orationis Apostolicae impugna it Vir alias Doctissimus Matthias Flaccius in clave Scripturae, circa C s vωcem
63쪽
42 ANNOTATIONEs IN LIB. H. GROTII vocem Legis. Nam ille conditi alitis Apostoli verba accepit, & hunc in sensum exposuit: Si qui essent Gentiles, qui facerent, quat sunt legis, tum sequi legem quandam in scriptam esse, atque illos praeferendos es se ipsis Judaeis circumcisis, qui legis sunt auditores, si essent factores moralis legis, baberent legem Dgi cordi suo inscriptam, spontὰ fac rent ea, quae DEus per scriptam legem praecipit, & a Iudaeis exigi , quanquam frustra, tunc illi Gentiles e Gent multo praestantiores futuri ipsis Judaeis. Ne autem sine rationi- tbus hoc ipsum dixisse videatur, ideoque il' las subiungit, & probat i) tum ex eo ,
quia Apostolus utatur voce λαν , quod idem sit atque ἐοιν, adeoq; dicat. ut Luc. XVI l. Io. οπιαν. quando omnia fecistis, h. e. si omnia seceritis, Luc. XIV. 8. tum eKeo, quia scopus Apostoli illud requirat: Nam Capite Rom. III. seq. ostendere Apostolum sese omnes homin s convicisse peccati , demonstrasse omnes & singulos esse tran gres res legis; Si autem aliqui adhuc essent, qui legem servarent, si Gentiles commenodassetan hoc capite prae Judaeis, quod ipsi fe-xerint natura quae legis sunt, quod sibi ipsi lex snt, quod opus legis habeant inscriptum
cordibus sitis , tunc utique hoc obfuturum scopo Apostoli r omnes enim peccatores esse, omnes transgressores legis, & nihilomunus tamen quosdam non esse transgres res
legis, sed facientes ea, quae legis sunt, esse inique contradictori : tum ex eo, qui
64쪽
uns BELLI Eae PACrs. hypothetice loquatur Apostolus in seqq.
nempe v. χ6. & 1 . quod insuper opus legis, vers is . notet essicacem legis Motitiana, cum
ipso actu, effectu & opere conjunctam, quam Gentiles non habuerint, & tandem quod nemo sit aut fuerit, qui natura legem fecerit. .
II. 1mpugnatur ipsum Subjectum a quibus dam Pontificiis , nominatim Gabriele VaLiquezio, Guillelmo Estio Duacensi Caim 'cellario, & Liberto Fromondo , quibus praelusit Michael Bajus, in propositionibus suis a Romano Pontifice damogiis atque proscriptis. Nam reponunt illi sumit non probari Apostqlum per Gentes hic intelligem Gentiles, tibi naturalibus principiis relictos, cum potius intelligendi sint tales Gen, tiles, qui ad fidem conversi, utut legem Mosaicam non acceperint, qui natura h. e. pei
naturam nulla lege Mosaica, sed tantum sdo Christi & gratia adjutam fecerint ea, quae logis sunt; non autem esse consequens, Genti-Ies conversi beneficio auxilii gratiae actualis fecerunt ea quae legis sunt, sibi ipsis lex fuerunt,quia Mosaica lege fuerunt destituti, opus.segis non per naturam, sed per gratiam ostenderunt cordibus uis inscriptam; em Gentiles sibi relicti naturaliter fecerunt ea, quae sunt te sis, ade0q; vi alicujus legis per naturam eordi humano insitae aut inscriptae tonestati litarunt Probant autem hoc tum cx eo, quia Apostoli scopus fuerit docere, sine fide omnes esse sub peccato, tam Gentiles, quam Judaeos, neque aliquam observ tibneni legis tribuat
65쪽
η; ANNOTATIONrs IN LIB. H. GROTIIi Gentilibus veram , sed potius passim crimina adscribat; tum ex eo, quia aper e dicat δε-
tores legis ius .ficari sive Judaei fuerint, sive Gentiles. sive legei' scriptam acceperint, sue pon : Gloriam, & honorem & pacem omni operanti bonum i. e. facienti ea quae legis sunt: tum ex eo, quia Apostolus agat de talibus operibus , quae remunerationem: habitura in die, cum D pus iudicabit occulta , .
hominum, quae sunt opera Judaei in abscondito; at talia non esse opera Gentilium , sed Fidelium. Terrib exciniunt quidam contra praedicatum: Non esse consequens, scriptum est in cordibus Gentilium , E naturaliter infixum,nana etiam dici Jer. si . dabo legem meam in
visceribus eorum, & in corde eorum scribam. Nec tamen naturalitor infixam esse
illam legem. Sic loqui quoque Apostolum 2. Cor. 3. & denique ita Augustinum lib. de Spiritu & litora, cap 16 sentire. Sed. Resp. l. ad Flaccii exceptiones, illas non esse solidas. Non primam, quia est a particulari: AM enim non semper notat conditionalem pgrticulam, sed quandoque est ςausalis , atque idem significat quod quoniam, &quidem ita acppienda est in loeo praesenti. . Non sectundam,non enim scopus Apostoli est, ostendere Gentiles legem Acientes Iudaeis esse praeferendos, sed ostendere Gentiles inexcusabiles esse coram P E O , si peccantes pereant, ' utut legem non habeant striptam, quia sibimet ipsis sint lex , natura legem habeant, &
66쪽
ea quae legis sunt, faciant, ut constat ex v. I 1. Non tertiam, tum, quia hypothetice loquitur Apostolus quidem v. 26. & a . ut coiistat ex ipsa structura textus, sed non hoc in loco, cum illa pars ab hac nostra sit separata; tum quia opus legis v is. notat quidem rcalem, vcram, operosam & practicam aliquam notitiam, sed non dicitur Gentiles omne opus
legis habuisse inscriptum, dum indefinite opus legis inscriptum ipss esse asscritiir, feciste vero Gentes uaturali instinctu aliqua legis,
utut ad perfectionem observationis nunquam pervenerint, evidens est ex virtutibus Gentiliam; tum quia Apo stolus non ὀ;cit: Naturalemm sicisse Gentiles, h. e. illam implevisse persecte , sed sacere ea, quar lcgis sunt. quae phratis notat saltem sacere Gentiles aliqua legis, qualiacunque se. , naturaliter. Ad secundam excepi;onem Re p. salsa supponi, per Centiles hic intelligi Gentiles fide Christi instructos, neque probant Adversarii hoc ipsum : Non prima ensin ratio' illorum concludit; nam quamvis tribuat Paulus aliqua crimina Gentilibus, quamvili doceat omnes esse sub peccato, qu in vis veram legis observationem illis non asgnet, tribuit tamen aliquam observataonem, quod quamvis non faciant ipsam legem , tamen faciantea, quae sunt legis; ti de Gentilibus agi destitutis notitia & gratia Christi liquet ex eo, quia dicitiir natura illos sacere, quae legis sunt, o posite ad stratiam, Natura autem facere idem est, quod naturae ductu, absque informatione vel
67쪽
vel consiletudine facere, ut constare potest ex. Epb. 2. v. q.Gal. 2. v. I a Natura facere dicuntur opposite ad Iudaeos. qui positione legem
habuerunt; & deniq; naturaliter facere dicitur. revera sacere cum con notatione principii, revera enim quaedam fecerunt. quae legis sunt. Altera exceptio non est firma, quia Apostolus quando dicit faetores legis iustificabuntur, non subsumit de Gentilibus, sed proponit generalem regulam; quando di. cit, gloria & bonor & pax omni operanti bonum; dicit, quod operanti bonum obtingat. non vero qui sint operantes bonum. Dent. que annon dixit, Gentes s ne lege peccasse v. 12 3 Regeniti vero de Gentiles conversi legem divinam noverunt, nec possunt dici pee- casse sine lege. Ultima denique ratio non urget, tum quia Apostolus non dicit: opera Gentilium habitura remunerationem in die Judicii; versiculus enim est reserendus ad v. Ir. & caetera intermedia per hyperbaton sunt accipienda. Quanquam, si referantur haec verba de dieiudicii ad vers. 13. nihil concludatur. Nam saltem asseritur ab Apostolo , cogitationes malorum esse accusaturas ipsos in die judicii,& excusaturas, h. e. quandam pugnam futuram esse in mentibus impiorum , apparente
die iudicii, consimiliter locis sap. V. de Matth. VII. 22. ubi eadem pugna describitur. neque Iudaei in occulto opera sunt, quae Paulus hic tribuit Gentilibus. Judaeus enim in culto est conversus, & habet opera,
68쪽
sunt fructus Spiritus, Gentilis autem non est conversus , neque Paulus ei attribuit opera bona, sed saltem quaedam externa opera invita civilis honestatis, quae de intcrna aliqua, adhucdum licet exigua lege inscripta testentur, tanquam effectus de sua causa Ad 3 E cepi. Resp. i. Nos non arguis mentari ex inscriptione ad naturalem inexi stentiam, sed ex eo, quod Paulus dicit, naturaliter facere Gentiles illa, quae sunt legis; Si te que naturaliter faciunt ea, quae sunt legis, di ita natura opus istud habent inscriptum, cons quens est, dari in ipsis natura aliquam legem. 2. Loca allegata non concludunt, quia non dicitur natura inesse legem in visceribus regenitorum. dum aperte aliud principium supernaturale ostenditur, nempe D si v s instrubens, digitus Spiritus S. ministerium verbi. Aliud itaque est inscriptum esse per naturam, aliud inscriptum esse per gratiam. Prius
dicitur de lege illa, & notitia illius, quam
habuerunt Gentiles expertes . revelationis.
Posterius dicitur in locis allegatis de illis, qui
regeniti & beneficium gratiae acceperunt. R. Quod Augustinum concernit, exposuit ille quidem hunc locum de lege divinitus inscripta, verum etiam accepit de lege naturaliter inscripta, adeqque sententiam quoq; nostram probavit; prout ipse Estius agnoscit, hanc. sententiam nostram, quam Caietano inter suos tribuit, non esse contemnendam. Vide,
si lubet Dijurationes nostras de Lege na
69쪽
g ANNOTATIONEs1Ν Lia. H. GRorit io As Exu Arro II. Non ad aliquod extrinsecum in- lalligens recurrrendum ess in quibusdam Brutorum actibus, cum proXimius possit ostendi. An saee Grori; verba observamus dilu-
diu utilitatum, Retuum, & congenerum respectu temperatum in brutis tribui intelligenti cuidam extrinseco,non commode Nam per intelligens illud extrinsecum, aut intelligit Author DguM, providentia sua cuncta temperantem, aut intelligit formam quandam a sistontem externam, qualem Averroes confinxit , aut denique Angelum , seu menteni separatam. Si primum. ad causam remotam delabitur, cum proxima veniat assignanda, &dari hic possit, neq; opus sit ex vi istius temperamenti tale intelligens extrinsecum per modum principii admittere. iSi alterum conficta
est illa Choleo lata, vel eidem analoga Natura non tantum homini assistens, sed& ad Bruta se porrigens, & pridem refutata est in Averroe& Avicenna a Conimbricensibus Philosophis. Si tertium, cura Angelorum, quae specialiter respicii homines, transfertur ad bruta, & fingitur, quod probari nequit, Angelos esse principium talis temperamenti in brutis. μ)tale intelligens extrinsecum plane non est nocessarium, neq; hic admittendum, partim quia hoc ipsum qualecunq; temperamentum pro
Priae utilitatis referri potest. juxta quosdis philo.
70쪽
Philosophos in facultatem brutorum testima- tivam,quae ostendit bruto utile esse, etiam foetus suos observare , & quae sunt animantium consimilia; de qua ex Thoma & Sectatoribus aestimativa ejus sequentia addimus: Considerandu eri, scri T cui bit Aquinas: qu)dsi animal moveretur solum propter delectabile ct contristabiis secunduntastinum, non esset necessarium ponere in animali,nis apprehensionem formarum , quas percipit sensim, in quibin aeserititur aut horret: Sed neis cessarium est animali, ut quaerat abqua , vel fugiat; non seolum quia siunt convenirntia, vel
non convenientia adsentiendum,sed etiam propter aliqua. alias commoditates o utilitates is nocumenta4 Sicu ovis videns lupum veniem tem fugit : non propter indecentiam coloru ,
mel situra, sed quasi inimioum natura: ct sta
militer avis colligit paleam , non quia delechesenseum , sed quia utilis eu ad ni candum rnetessarium est eryo in animali, quod percipiat.
huj unetodi intentiones, quas non percipit sensus exterior, ct hujmmodi perceptionis oportet esse
aliquod aliud principium. Et , post pauca
subdit: ad apprehendendum intentiondis , qua per sensium non accipiuntur, ordinatur vis est maliva: quae ratio D. Thomae sic ab aliis expenditur;licut natura non facit opera superflua, sic nos issicit tu necessariis ex communi axiomate di sed natura doceret in necessariis, nisi tria isse hunc sensum astimativa animalibm rquia, si ovis nou cognosseret lutum ut inimicum, non fugeret, ct devoraretur ab isto: ct