장음표시 사용
101쪽
-. SCIP Io Traei Α, I C. mus hodie Romae & Venet ijs vcndi aquam. . quod notat ad ham i qui ustionem alimentoruin recte Egnatius in Marci vita apud Iut Caluic linum. Dixi autem in si nolos menses aestima tionem deberi, secutu s Doetores nostros,quos &IM. Menochius inconsilijs. Idemque iceriadum est de alijs rebu s, quae in dies prodigum, nec struari in mensem possunt,uelati caro& similia,quae facile Corrumpantur,ii semel pro toto merue soluereritur:&. incomtmodissimum. csset, quotidie praestare allie accipere. Contraiust in frumento, vino & alijs eius generis,qu xum neciaestimatio. debetur, sed ips &in ath nos,vel menses,vel aliter, rilegata sunt,h.I cumbi, j.sicui. Vbi testator nihil depra stationead- scripsit , id quod iam dixi, sequendum est, non
sine Pratoris tamen interuentu, ad quem ei . iam pertinet haec terinorum esuisao,argum L . G ioi Barto num. 1 24s: dealimen. non pos-iunt igitur vel colim edes inter se, vel hum altamentario hanc diuisionem: temporis sine P -
dum permutauit, &c.inquit Vlpianus is aes.sicui non nummus. Coniungit temporini dum:sed non ea ratione, uasi vitemtius multa
102쪽
Ira Aet zYTNT t s, Leta EL L .f. g re licet & sine Praetyre, cum fit commodior ratio alimentorum; ita & modum liceat. Sed ea ratione quam sequenti capite exponam. Nam in tempore siue teraporis distributione muta da nulla captio esse octauita potest, sepeque fit alimentarij conditio melior. At in modo de quantitate transadhionis velinaxime decipi albanentarius potost;cum pro alimetis certa quan- titas siue pecunia datur arbitrandia sque sit mos .dita ex rebus cunnium ine rissimis & mutatit mi maxime obnoxijs, idcis, ex valetudine, aet te,ac vita alimentarii. Constat enim finiri ala. menta vita,ut inquit Vlpianus,j.modus,h.l.cum& Aristoteles, tam diu vitainus ,quamdiu alimur. Quid autem vita nostraestincertius e Minc illa tam adeurata Sc si1btilis Macri & Vluviani alimentorum de usi fruistus in rationci lem Falcidiae ponenda computatio, Lharedita rium, at Dii computreaad legem Falcia. yt miror .viros doctos. qui hanc coni tationem conferant cum illa certulinia, cuius fit in rogatus. st de manum. vindis.'mentio. Qui autem ce tum aliquid de alterius aetate statuere vult pro .utilitate eius , debet id facere, quod Valerius .Flaccus interrex, qui L. Syllam Dictatorem in annos octuaginta lata lege creauit. Certum crat enim ultra. vel etiam tam diu non victurum Syllam. At in alimentis & vs ruini supra triginta annos computatio non dolet fieri,d. l. hareditarium. O uana facile autem ultra procudi
103쪽
88 SQIPIO Ni s G EN Tixi I hominis vita potest, praesertirn si puer proponatur Secuti in hac re sunt Iurisconsulti nostri
ut opinor) eos, qui aetatem humanam triginta annos habere dixerunt. unde Nestor quod nonaginta annos vixerit, ut Poeta est, tres aetates: teste Artemidoro lib. II .de Insomn. p.
s. ubi plura studiosus iuris obseruabit. Ha cagitur modi id est,quantitatis mutatio periculi plena est, ut non debeat sine Praetore de ea. transigi. illa temporis, ut dixi, periculo vacata Ponet & iam alia significatione modus accipiis cuinon nummus, idi est non pro quant etate transactionis vel pecuniae, urin*.mo L,Sed pro ea distributione & ratione praestandi,
quae tempus plerunque comitatur: .ebui in -quae,quam constat temporibus &mias iris, i que hoc etiam varie inter multos diual,l. ων F.de arguetum & Iulius Frontinus scribit , Crabram aquair omnea villas Tuscul aras per vi man dies,modulos'; certosdispei . satam accepisse: v bi duplex modus tempori ad--nexus notandus est. & quod per vices accipi batur a dominis villarum,&quod certis modi dis. Ita igitur acceperim nunc modum s cm. Certe alia significatione accipi necesse est, quam in a j. modum. nam ibi quantitas certa pro alimentis dari dicituriat haec res pertinet&c refertur ab Vlpiano clare ad mutationem
104쪽
HActenus de tempore & modo. In rebus mutationem fieri dicimus, si pro re ad ali- Uenta relicta alia res detur. Vlpianus : Si cui
non nummus ad alimenta, sed frumentum a qiue oleum, & caetera quae ad victum necellaria sint,fuerint relicta: non potest de his transige- re siue dnnua,siue menstruarelinquantur. H
ehenus Vlpianus nihil de permutatione haruin rerum e sed generaliteri edicit, quicquid illud hi, quod ad alimen a relictum est, siue an 'nuum sitiem struum, de eotransigi sine Pra re non Sequitur postea de permut tiorie,ssed non omniiverum generis, id est rerum relictarum,& loci, &personarum, a quibus re lictae sunt . Quas mutationis species cum singiu latim enumerasset deinde una dςfinitiorie mines coplexus est, quatenus,in'uὸm, ea com- mutare transigendo licear. a qua definitione postea excipit; quod rationem singularem ha- veret, legatum habitationis. Qui est j. . b.Lcum hi,S ita eum saperioribus coniungendus. quaeres siue qui ordo Vlpiarii ab interpretibus, etiam' doctissimis,non animaduersus , magnam - obseuritatem in hanc quaestionem intulit. De 'nutatione diei siue temporis, itemq; modi, πι-
105쪽
hil hoc loco Vlpian ira dicit, quia supra satis diaxerat:imo ponit diserte in f ac detiuitione nihil
in die vel ii odo mutatum si neq; lieni, in quit, neque modum permutauit. Sed si annu relio a sint, quotannis ; si menstrua, quot men isibus accipi; neque id transsu vine muta mponit ; itemquc de modo, id est, qu tacitate dicendum. Quod co pertinet, quia sil& in his mutationes fierent, hoc est , si plures mutet in nes permixta: in ansactione citiust,dissicilii ' sepe transigendi ratio fieret: quod in cantita verba, Sed genus tantum permutauit. nihil, illa quam,hi dς imul tione diei vel niodi statuit, an sine Praetore iste mutatio possit, qua de re supra exposui . In rebus igitur illa mutatio est, si frumento, Filio, oleo, caeterisq; ad victum necessarijs resisti cQnueniat, Vt in vicem alia mentorum sim tario quantitas siue nuti inus luatur. vel ςx contrario, si pactus fuerit, illa quit, ut in generibus alimenta acciperςt, qu*in nummis ei relicta fuissent: vel si vinum pro oleo,vel Neum pro vino vel aliquid aliud com
mutauit,rd est, ohis loco vel in vicem eius ut d retur, conuenit On enim det alia aliqua coni
mutatione loquitur, quam nummi, & sqneri . vel generum int sesu. Quae minor mutati' est, quam superiqRut videtur, V. 'de non clispi . cet mihi illorum s*ntenti qui contractu pelamutationis distinguunt. contractμ-yc cie .
Haec de rebusaelictis. Sequitur de loco,Vel l
106쪽
. DE ALIMENTIs, LIBELLUS. 9 Icum, inquit, permutauit, Vt quae erant ci Romae alimenta relicta in municipio, vel in proruincia acciperet, vel contra. Pretia epim rerum varia sunt pro locorum diuersitate. hic carius, illic vilius viviscimus. Saepe etiam externo ho-imini non eadem facilitas vivendi, quae indige- nae,ut in Phaselite etiam pro balneo plus solue re peregrinus cogebatur: quo cum Stratonicus vetiisset,&cius famulus de eo cum balneat re rixaretur, tum dominus; O sceleste puer, inquit,quando ob exiguum aes me Phaselitem se ei sit,ut refert Athen aeus lib. 8. Diphnosopb cap. 7. Depetibnis ita ibidem scriptum est. Vel persου in commutauit, ut quoa a pluribus erat accepturus, ab uno acciperet: vel alnim pro alio debitorem acceperit. Hic notandum est aliter Orationem, cum iussit de personis transigentrisma Praetore quaeri, accepisse hanc quaestionem mimirum de motibus & vita, de opinione sue fama tam haeredis quam alimentarij in quia xi voluit, *.persenari im, h. t. cum hi. aliter nunc Vlpianium accipere, prd ratione scilicet praest tionis alimentorum, quae ab uno vel pluribus' haei edissip) fieri debet, eiusque praestationis im- mutatione varia: quam rem klem Vlpiauus supra in I .in caussa,versic.aut bl rdinantes corcis' sas transigendi retulit ;hum caussarum inquisi- 'tionem ab personarum contemplatione sep . rauerit oratio, atque distinxerit, g. vult igitur, Τ si Prator aditus. Ac de illa quidem mut
107쪽
s 2 SCIPIONIS GENTILIS, IC rione numeri personarum supra in capite det in. causIis dictum est. Altera est,si alius pro alio do, iabitor accipiatur, puta Titius pro Cato, vel hae- trires pro legatario vel externo. in qua mutatione si magna fraus versari alimentarij potes ,dum intia tenus idoneum pro locuplete & bono delegari stsibi patitur: vel pro verecunda domo sui cle- iganter hac ipsa in re Papinianus loquitur in ι acum vnus,st . de alimentileg.) aliam eligit temere. . His igitur ita expositis sequitur communis mnium harum traiisachioniam definitio his ver- te biso Haec omnia habent disceptationem Prae- ei roris, & pro utilitate alimentorum recipienda 1 sint. quae vςrba sic exponit Cui ius, trans hctione ita sine Praetore facta, si utilis sit alimen- ilitario,recipietur: sin minus, rehcietur 1, eiusque itiret arbiter & disceptator Praetor erit: nec enim te
tantum cum permittendae transactionis decre-
tun 1 interponit ex Senatusconsulto: sed & cum ii se iliconsulto facta est , de ea disiepiat, reci- ra. pienda ea sit nec ne Ego simplicius puto H- α planum hoc dicere, tranactionem inconsulto ii
Praetore factam plane non valere, nec config - ttimari ab eo posse;-haec confirmatio retro utia clem transactionem.validamque reddat. hoc e- tu nim ab Vlpiani mente gc Verbis alienum est. αAit enim,an omnino recipienda talis transactiost, disceptare Praetorem debere, noli dicit, an ii confirmanda. Duo enim in omni transurione ii Praetor considerat &ariati atur, primum an a
108쪽
l si g A OMEN Tis, 1 in Et LV s. ', mitti debeat, deinde quae admitti debeat, ut est in initio h. legis. Vtrunque autem antea arbitretur oportet, quam transactio valeat, non diaeo, quam interponatur. Nam praetor prohibere non potest,ne quis transigat de alimentis est enim hoc facti. neque se interponit Praetor,nse si adeatur. dc hoc est , quod Vlpianus ibidem ait, Solere Praetorem interuenire, & inter consentientes arbitro. Sed ne ullas vires trans ctio talis ipso inconsulto facta habeat d in potestate huius Orationis positum est, &iuris diactione Praetoris. Denegabit enim de tali trans. actione aditus iurisdictionem, id est, neque alia haentario, neque haeredi actionem dabit; imo quantum in ipse erit, etiam restindet, atque in integrum restituet omnia,quasi transactio facta non esset. invitos, opinor, discedere a transactione non coget, si inter se constatiant,dc in ea manere perseuerent. Quod si utilem esse transactionem alimentario videat, in futurum eam confirmare poterit prius adhibita cogniatione , tanquam si nunc primum transactio fi ret. Atque haec ita fiant, ubi mutatio aliqua est alimentorum facta inhs rebus, quas dixi S cus est si tempus tantum mutatum sit, & alia mentarij conditio melior facta sit: tenet trans
actio nunquam Praetore adito, 3.eum. Inm
latione diei non subest ita captio & periculum: his enim mutationibus facile intercipi alimen, in possunt, cum mirifica sit & locorum & r
109쪽
s4 S cIPIONI s GENTILI si IC. rum dc personarum inter se varietas arque diς ferentia, ternporis nulla. est enim idem tempus hoc mente, quod est hoc anno at non estiidem locus Romae,qui in prouincia, eadem res vinum, vcl oleum, & pecunia: idem Ti ius Caius, eademque conditio unius,& plurium haeredum. Poriculum igitur in his mutationibus est magnum , ne alimenta intercipiantur aut minualitur,quod abhorret Oratio
SEd hic opponitur qui subiectus
, scui non numus. aliter statuit in legato ad habitationem, quam quod in d. 9. statutum est de generum rerumq; inter se mutatione,quam non valere sine Praetore factam vidimus. Cunigitur valebit & sine Praetore transactio do h bitatione facta, si nummus pro habitatione veI habitatio pro num o detur. hoc enim dissertisti imo scriptum est in h.9. vltim. valere hanc trans actionem etiam sine praetore, ratam esse&ciatra Praetorem. ideoque hanc speciem Vlpianus separauit a definitione supcrius posita, cum tot modos exponeret, quibus mutatio rerum re lictarum fiat, ut miror hoc doctissimos homi nra negare audere. neque tamen Baronis illa distinctio, quam reprehendunt inter habit tionem
110쪽
Ds A11M ENTIs, LI BELLUS. ypsonem*cibaria vel alimenta, placet. Nam h bitatio est pars alimentorum, adeo cita idem vead thibitationem relictum praesumatur ad ali- amenta relictum esse, ut ait luealdus in Lcum antia Cod de usu uti. Cur igitur aliud in habitatione, qualia in caeteris alimentis statuimus Id niihi videtur efficere cum utilitas manifesta alimentarij , tum voluntas testatoris non obscura. Quod ut melius intelligatur, distingue dum est inter habitationem relici am,&pec niam relictam ad habitationem. Si habitatio sit relicta,ut est in posteriori parte hu 9.estram scriptis m, dc placuerit certam quantitatem pro ea praestari, ideo transaci io rata esse dicitur &citra Praetorem: quia testator voluit fructum habitationis praestari, qui cum in pecunia praestatur ipsa praestari habitatio videtur. neque enim intelligere debemus, pecuniam totam simpliciterq; ac semel solui alimentario posse: nam eam forte consiimeret , & careret habitatione. Sed pecuniam ei nimirum pro habitatione prinstari, annuam scilicet, vel semestrem, vel menstruam, ut ex ea seluat domino *dium: vel sit
proprias habet aedes, i se se ex ea alat, quasi ad
alimenta relict a, ut dixi. atque hactenus conditionem etiam suam mestorem e sciet, ud taceam de periculo incendi j vel minae, de quo mox. Quod periculum non cadit in quantitatem,