Principia systematis chirurgiae hodiernae in usum publicum et privatum adornata

141쪽

Phymata.dum conducunt; semper vero cauendum ne cutis initetur, ac morbi in carcinonia transitus acceleretur.

c) quoties in scirrho initi quiescente causa morahi solertissimo examine indagari haud potest vel scirilius plenariam exstirpationem haud admittit , refugere licet ad specifica externa et interna, quae in suntlibus casibus intera

dum profuerunt; quae (I. DCCL.) indi

cauimus. Inter ea autem decoctum conis centratum et extrlictum ononidis spinosae haud infimum locum tenet.

in uti uersum tamen notandum, si ob mali deteriora. tionem remedia resoluentia pluria externa, interna, debellando morbo imparia merito iudicentur, mox ub hac medendi ratione desistendum esse, cum perniciosa ac exit alis, sub horum remediorum usu, temporis iactura, essicaciorem deinde chirurgiam haud raro excludat, et scirinus pruriginosus ac do lore lancinante molestus valde inde saepissime exalisperetur. Interdum scirrhus accedente alio morbo, febre intermittente , continua, diarrhoea, dysentearia solis naturae viribus resolutus fulti

CLXXVIII. In omnis scirrhi tractatione probe

notandum, ut quodvis irritamentum externum, inferatium strenue Ditetur. Igitur iniuriae externae , sit reo, compressio, phlogosin, cellulosae maiorem in durationem , ac firmiorem tumoris cum partibus vicitiis nexum inductura, caute arceantur, et tumor CALLIS. CHIR. T. II. H pelle

142쪽

ii A Phymata pelle selina, olerina vel alia molliori obtegatur.

Etenim analogia monstrat et experientia testatur, calorem externum artificialem ad resoluendas indurationes externas multum sacere. Diaeta sit tenuis parca, refrigerans. Animi denique corporisque quies, quantum res concedit, conseruentur.

CLXXIX. Essicacior scirrhi chirurgia in sola

ex sit Fatione consistit, qua tumor cum cellulo ubcina indurata totus simul exscinditur. Quae absque dissicili negotio notabiliue discrimine absoluitur, si

scirrhus paruus est, mobilis, cute tantummodo tectus, neque decolor et in corpore ceteroquin sanci a causa externa exortus; laboriosius autem, si grandior ille est partibusque vicinis firmius adhaerescens ,rericulo a vero saepe est operatio , si absque grauiore partium laesione feri nequit ; quid Z quod exitialis

foret, si in corpore manifeste cacochymico, pluribus scirrhis, vel externis, vel internis, diligentissimo examine indagandis, obsesso tentaretur; vel si malum fuerit haereditarium, vel denique, si totus tumor

seu durities exscindi haud possit. Ceterum scirilii Exstirpatio in uniuersum eo secilius succedit, quo maturius instituitur, cum saepissime in initio morbus localis sit. CLXXX. Pe, ritur autem res satio sequenti modo. Cutis incisione magna longitudinali, ambitum tumoris excedente, scalpelli ministerio praemissa.diductis vulneris labiis enucleatur (CXXXV.) sci

rhus, quoties neque moles, neque immobilitas obstat

143쪽

Phymati iis

staei. Per paruam cutis incisionem vix tumor totus cum cellulosa vicina indurata tuto absque dissicillimo negotio exscindi poterit. Grandior inde cute tenui aut rubescenti sortius adhaerens, ouali cutis incisione facta, unco. hamulo vel filo perducto attrahitur, et una cum integumentis quousque haec illum tegunt, et cum cellulosa vicina totus exscinditur, sub quo opere alteriae sanguinemicopiosum fundentes digito aediuvantis compximuntur. Quae forsan restent indura tae cellulosae partes digito sentiendae, mox resecantur. Parvo mitissimo scirino exscisso, vulnus quidem, adductis labiis vulneris, tanquam simplextractari poterit. In Vniuersum tamen , praecipue siquis carcinomatis occulti metus adfuerit, magis conveniet, plagam amplam, ab Sque labiorum vulneris adductione, suppurationi committere, qua residua adfecta, forsati haud semper digito sentienda, disssolui queant, Reliqua trae laetio therapiam vulnerum atque Vlcerum expositam sequitur.

CLXXXI. Glandulartim indurationes 'plices

ab acrimonia rheumatica, venerea, febrili aliaue ortae interdum scirrhum genuinum mentiente S mor-ho primario debellato medi mentis externis resolventibus frictione adiutis saepe 'cedunt vel quoque suppurationem subeunt. It 'quoqUe tumores indurati, qui in textu celluloso inprimis post praegressas inflammationes occurrunt, a Vera scirrhi natura longissime distantes, late expansi neque circumscripti, immobiles denique et indolentes , medicatione

is .i Ha externa

144쪽

iis Phymalo. externa emolliente aut resoluente haud raro tot Iuratur.

CLXXXIL Carcinoma in seirrhus (CLXXII.

malignam suam naturam variis symptomatibus manifestis, quorum crudelitas paulatim augescit, decla rans. Prine tum est acrimonia insuperabilis et dea Ieteriae indolis diuersi modiscata, succo glandulati inspissato inhaerens, quae aetate, morbo accedente aut irritatione externa internaue qualicumque ad vim suam exserendam perueniti Distinguitura) in occultum, quod cute integra suis adhue

continetur inuolucris, et

h) opertum seu ulcerosum, de tei ore tantum modiscatione ab altero diuersum. CLXXXIII. Materiae carcinomatos .e iam concitatae essectus sunt istillatio; pruritus; Iancinatio; tumoris incrementum; asperitas; scabra, angulosa; calor; dolor; natiui tegumentorum coloris successiva degeneratio in rubellum, rubrum coeruleum, lividum , atrum; vasorum vicinorum inflatio varicosa crasi a nigrique coloris; cutis excoriatio; eiu uxus saniel sanguinolentae; exulceratio denique adspectu horrenda , si e toreque specifico intolerabilis, labiorum viceris inuersone, carnis duritie et fungosa inaequalitate , excrescentiis saepe cito in mirandam molem elatis, schore acri urente, dolore interdum immani absque notabili subri, haemorrhagia. rheumatismo

145쪽

naatIsmo cancroso, conuulsione, ossium fragilitate. accedente tandem febre lenta, consumtione, lipothymia, morte. Quae nunc omnia, nunc singula, nunc cito, nunc lentius sequuntur, nunc maiore, nune minore gradu adsunt.

CL XXXIV. Occulti carcivomatis diagnosis de-

sumitur a symptomatibus primariis virus motum ii dicantibus antea expositis. Vicerationem autem produnt prae resta carcinomatis occulti signa, tegumentorum excoriatio successiva, transsudatio ichoris te-

suis, pcris, urentis, foetidissimi. fertum denique i lcus dicta (I. DCCXLVI.) te terrima facie, sibi soli simili, ex horrenda symptomatum syndrome ac pertinacia immedicabili a reliquis omnibus dignoscitur. Verum enim vero docente experientia vel

absque praegresso scirrho ulcera oriri possunt, car- eiusmati quoad adspectum abominabilem ingeniumque malignissimum ac indomitum simillima , quae A punctis vel varicibus nigricantibus , duris, verrucis fuscis atris; aut cute tuberculosa, fungosa , coriam cea originem trahere solent cancri, seu vicera carmerosa rectius dicenda, antea (I. DCCXLIV. exposita CLXXXU. Carcinomaetis veri progn is variat. Occultam aetate sola, citius, lentius in vicerationem transit, certius tamen in glandulis magis ne vosis, quamquam in euchymis minus celeriter interdum fiat ista mutatio. Irritottim autem ineuitabili euentu carcinomatis aperti naturam induit. VbH 3 cerom

146쪽

na Phymata cerosum et conformatum haerens in corpore senili adque hunc morbum disposito, aut ubi iam signa re sorpti virus adsidi, nulla medicatione tentandum est. rus intem carcinomatostaminon Zmplius inhvna tantum parte residere, set omnem hmnortim ningsam inminuisse potissimum cognoscitur ex pluribus tumoribus externi S, internis, accuratissima exploratione indagandis vel ex intextiarun p artium fungione laesa suspicandis, quin imo ex ulceribus iam subnsitis rheumatismo cancroso, qui nunc sub larua mali sthiatici seu lumbaginis invadit, interduin maxillam superiorem madiime assicit, notabiliue et rh actariae Ilippitudine. Carcinoma patuum solitarium, lente increscens, symptomatibus grauioribus haud comitatum, in corpore ceteroquin sano, medelae comvenienti et tempestiuae interdum cedit ' Quo len

tius malum increscit et Omp tornata (CLXXXIII.

victa insurgunt, eo mitior prognosis. Si vero di Osimi iunioris exstirpktio ipsum feminium auferre Ias-quit, atrociora post illam mala exspectanda sunt, et si qua pars remanet, carcinoma crudelius insurgit. Interdum tamen infausto omine instituta successioperatio , interdum laetam prognosin euentus lethalis secutus est

CLXXXVI. Genuini carcinomatis ctiratis QRS dem obseruationes requirit, quas sub sciribi

chirurgia exposuimus. Notandum tamen, resolutionem carcinomatis genuini occulti . vel vicerati

147쪽

tem a tempestiua et rite peracta exstirpatione Pendere, quae in uniuersum eo certius succedit, quo citius instituitur; carcinoma vero internum Omnis artis auxilia effugit. Cum igitur carcinomati S genuini, exstirpationem admittentis, sanationem a specificis hucusque cognitis exspectare, damnosus, quin exitialis

sit labor, tunc solum ad hoc auxilii genus refugere licet, a) quando adfectum omne operatione auferri nequit s j b) quando signa miasmatis cancrosi resorpti

adfuerint (CLXXXV.) exposita;

c) quoties habitus ac vires aegroti operationi eiusque sequelis sustinendis aestimantur impares ;H quoties denique constante; serrum recusat

aeger.

In carsinomate ae Perato et aliis ulceribus malignis, omnibus frustra adhibitis, potus copiosus decocti lassaparillae , graminis, radicis chinae, quin aquae frigidae omnibus nutrimentis praeter pauxillum panis sicci plane restrictis, mirum certe effectum praestitit, quod pluries ipsi obseruauimus. Raro tamen dantur aegri, qui seueriori huic medendi rationi se adstingant.

CLXXXVII. Carcinomatis exsir alio semper tempestiue . insituenda, dum adhuc malum locale

148쪽

ia ' . , Phymata

suspicari licet, ad modum perficitur in scirihi chiruragia (CLXXX. 3 expositum. Circa hocce tamen auxilii genus pro diuersitate loci varium sequenti

in uniuersum monenda sunt: e ultra carcinomatis ambitum excurrat sectio, notabilemque, si res concedit, vicinorum sanorum partem potius auferat, quo minus supersit, quod malum renouare possit.

Neque ad cuti adfectae parcendum sub

operatione chirurgus animum adpellat, ' cum Onterdum in cute tumorem obtegenti seminium crudelioris morbi renascentis, nec usu nec tactu dignoscendum lateat, et mAxima vulnera post carcinomatis exstirpatio, nem miranda celeritate ut plurimum sta

nentur.

h) sanguinis ex vasis abscisiis prostuuium non nisi urgente necessitate sistatur noduli in vicipia cancri, siue cutem sue cellulosam siue glandulas vicinas occupent, simul exstirpandi H suppuratio larga sustineatur. vlcera denique artificialia in loco vicino

ante operationem excitata et seruata diu post maioris carcinomatis exscissionem mulitum utilitatis habent. Roden

149쪽

Phymata. Rodentibus carcinomatis desinictionem moliri inanis plerumque et periculosus est labor. CLXXXVIII. Operatione ad diuersitatem loci varia rite peracta, o aut radicalis sanatio succedit;

h) aut vulnus breui itorum indolem cancrosarn induit, breui tunc aegros conficiens ;e aut vulnus amplum optimis auspiciis sanatur, remanente tamen parua parte, quae diu resistens denique in vicus cancrosunt

abit ;

ι aut ulcere rite sanato, post menses annosue inniti istino vel alio loco externo, interno morbuS recrudescit; e) aut denique rheumatismo cancroso diu cruciati aegri, anarasmo denique pereunt Inter scirrbos et carcinoin ta Varias corporis partes infestantes frequeptissima sunt

a) cancer et scirrhus mammctrtim, b) cancer et scirinus labiorum, o cancer et scirrhus te Iictilartim, quae iam sigillatim veniunt pertractanda.

CLXXXIX. Carcinoma mammarum muliebrium eis omnium tam frequenti Mum, quam ma-

150쪽

(CLXXXII.) situs, mammarum iniuriiS Externis Variis maxime expositus, latas discrimina, maxime

vero notabilis uteri cum mammis conspiratio, sacillime onstructionem eiusque sequelas adducant, et maior vasorum resorbentin m copia virus Propagatio. nem citius quam in plerisque aliis partibus admittat. Frequentius est carcinoma mammarum in illis,

quae in matrimonio sterili vivunt, nec insantes laetant, quae vitam sine licentia coniugali diutius transegerunt , valde sensiles sunt ac irritabiles et

motiori tristitiaeque deditae. Maximam verobmbelam ad inducendum carcinoma mammarum adfert uteri praua conditio, atque mensium degenerum fluxus, nunc iusto parcior atque inordinatus, nunc

plane interceptus ac suppressus, illudque vitae sta. lium,m bi nono lustro absoluto vel breui ab Eluendo mensium fluxus desinit aut inordinatus euadit.

CXC. In Hugno , prognos et ther ia iste

quidem morbus ab alio carcinomate (CLXXXII. seq.) non abludit, in uniuersum tamen minus laetum est praesagium, quam in reliquis, praecipue si papilla depressa, volumen mammae adsectae imminutum, rugae cutis quasi a filo tensae, e luxus saniosus sanguinolentus ex papilla, et dolor punctorius ad directionem secundae et tertiae costae ad axillam vel interiora pectoris extensus fuerit. Etiam in hoc dirisi mo malo unica fere aegri salus posita est in ex- sirpauone tempestiua, in mammae Carcinomate eo magis