Principia systematis chirurgiae hodiernae in usum publicum et privatum adornata

351쪽

Paralyses. 323 vel in castitate tympani, si suppuratione erosa, exosto si vel excrescentiis impleta, vel nimio' aut morboso fluido obruta fuerit; D vel in labyrintho, si structura eius euersa,

erosa, destructa fuerit; g) vel denique in neruis aut in or in E aut intractu, obturatis, compressis, dissolutis aut alio modo adfectis, quae adfectiones iis sunt similes, quas in amauros eo S chirur

Diagnosis specialis loci adfecti in nonnullis speciebus satis est obvia, in aliis ardua atque dissicilis, quin interdum impossibilis. D. Causas, quae inducendae copho si fauent, antea (CCCXXXVI.) exposuimus ; hic solum nominanda venit ea species, quae a resolutione nervorum exoritur, et satis frequenter apoplexiae , hemiplegiae, intuitae externae capiti admotae, vel denique metastas eos febrilis aut cuiusdam acrimoniae comes est aut essectus seu pedisse qua . Pro-gno is huius surditatis in uniuersum, malo praecipue inueterato, eo minus laeta est, cum remediorum vis, non nisi dissicillime absconditos organi auditus secessus adeat. Si autem cophosis in febribus acutis post septimum diem cum aliis bonis signis adfuerit, indicium re conualescentiae praetbere solet.

352쪽

DI. Therapia resolutionis neruoruni auditu Stentatur

H causae cognitae imminutione et ablatione ex

a poplexiae et paralyseos (CCCCLXXV.

chirurgia repetenda; b) Minorum euacuatione, derivatione, IE- vulsione varia; o virium neruosarum excitatione, electricitate , vesicatoriis, sternutatoriis , vomito

liis, stillicidio frigido ad tempora et pro

cessum mastoideum.

Saepissime tamen malum inueteratum omnia artis auxilia respuere, si nec causa eius auferri, nec sedes attingi queat, tristis experientia docuit. An os in i a. DII. Anosmia est defectus vel imminutio odoratus. Calisa vel in neruis olfactoriis resolutis vel in membrana pituitaria, inflammata, vario modo irritata, mucositate obducta, puluere tabaci maxime obruta, polypo tecta, Vlcere deuastata, muco naturali orbata, vel in obstructione qualicumque narium consistit. Anosmia paralitica plerumque morbos soporosos paralyticoSque comitatur et a colat Umaci neruorum olfactoriorum obstructione vel compresssione procedit. Therapia diminutionem ablationemve causae cognitae requirit, antea expcditam; quo

353쪽

Parati sies. gas quo facto remedia localia indicata, iniectione, inspiratione aut alia inductione admouenda, adhiberi debent.

DIII. Glossos legia nobis OZ resolutio linguae,

morbus, in quo vel motus vel sensus huius partis vel uterque simul laesus est, quae disserentia de adfectione neruorum vel linguae motoriorum, vel gustatorio, rum, vel virorumque Pendet. Est autem resolutio neruorum linguae vel Perfecta vel imperfecta; adfectis enim neruis motoriiS, insurgit mutitas vel balbuties, et deglutitio simul et masticatio impeditur ; resolutis neruis gustatoriis, gustus perit. DIU. Haud confundenda est glossoplegia cum aliis adfectibus loquelam, deglutitionem, gustum laedentibus, linguae nempe summa siccitate febrili, crusta papillulis gustatoriis inducta , spasmodica

musculorum linguae adfectione a dolore atrocissimo, vermiumque irritatione exorta, defectu linguae, surditate congenita aliisque adfectibus a vera glosso- plegia toto coelo distantibus. DU. Genuina neruorum linguae resolutio, vel apoplexiam sequitur et hemiplegiam persectam comitatur, , vel ab iniuria origini neruorum illata pendet, vel narcoticorum usum cavsam habet, vel ab

animi adfectu grauissimo induciiux ; unde patet, X s morbum

354쪽

326 Paras O. morbum rarissime esse idiopathicum, saepissime vero symptomaticum. Theruia igitur maxime morbo primario adornanda est, haud neglectis simul auxiliis localibus, inter quae sanguinis e vena Ianinae missiones , electricitatis vires, et acriora Varia masticata principem tenere locum, et rationales et fortuitae curationes euicerUnt.

DUI. Enuresis seu incontinentia urinae Docatur inuoluntaria vel etiam inscia et plerumque stillati fiadolorisque expers mimo. Quod quidem malum nihil minus, quam impeditum transitum, indicare videtur, neque tamen perperam ad istam morborum classem refertur, quum inter frequentiores illius causas haud infimum locum occupet resolutio sphin.cteris vesicae, quae proles est apoplexiae, hemi-Plegiae, paraplegiae, iniuriae externae encephalo, medullae spinali, perinaeo illatae, ischuriae maexime paralyticae, partus dissicilis, grauiditatis, suppressionis catamentorum, veneris immodicae et turpis, tumoris cystici vel apostematis vacui et iterum repleti, debilitatis febrilis, metastas eos, senii. DUII. Reliquae autem causae perpetuum lotii stillicidium essicientes, sunt impersecta ostii urinarii

occlusio a mutato vesicae vel partis connexae situ, calculo alioue corpore alieno, abscessu, tumore,

ulcere profecta ; et fistulae urinariae (I. DCCCXLI.)liberam viam aperientes. Rite collectum lotium

citra

355쪽

ei tra mentis imperium expellit irritatio a calculo vel alio stimulo vicinam partem vexante, tussis vel sternutatio vehemens , vis consuetudinis , delirium febrile. DUIII. Foeda autem partium obscenarum irrigatio non solum foetore aegro adstantibusque molesta est, verum illi quoque dolorem, excoriationem I verrucaS, inflammationem in sphacetum pro nisi am . creat. Diuturni ac pertinacis malifrognosis a disticultate tollendi causam pendet; si haec remediis attingi et auferri haud potest, saepe

omnis artis auxilia nil efficiunt. DIX. Enureseos thervi et in uniuersum curationi morbi primarii innititur, si symptomaticum fuerit malum. Externa incontinentiae urinae paralyticae remedia potissimum sunt varia tonica, sub balnei humidi vel vaporosi , iniectionis, cIysmatis , linimenti forma strenue adplicanda, vesicatoria ossis sacri regioni adinouenda, vis electrica; neque negligatur ischiariae paralyticae therapia (CCCLX. 3 exposita. Praecipuam autem laudem meretur frigida, perinaeo ac ossis lacri regioni fortiter ac saepius adspersa. Quae noctu infantes polluit mictio inuoluntaria praeuertitur foenae formidine , abstinentia a potu tempore Vespertino, vessicae ante cubitum exoneratione, quinimo dormientis excitatione ad mingendum. Murem in olla tostum ac deinde in puluerem redactum, ab aegrotis insciis adsumtum, enuresin aliis remediis dictis resistentem cito fugasse.

356쪽

plus quam semel comperimus. Claustrum coli in iiciendum, quo urina retinetur, vel vesica aut spongia, qua stillans excipitur, auersabile malum minus molestum reddit.

Cati Iople gist. DX. Cauloplegia es impotentia mentulam erigendi, quae proficiscitur a partium erigentium resolatione vel summae debilitate. Prioris carisae origo inlaesa medulla spinali vel a poplexia, hemiplegia, para plegia praegressa, est quaerenda . Alteram senium, morbus extenuans, saepissime venus immodica, praecox, turpis gignere solet. Vtrique medendum est therapia morbi primarii ac tonicis toties

dictis, maxime balneo frigido ; hominique libidines racto moderatiores castae vegetaeque coniugis amplexus succurrunt. A flagellatione temperariam opellam exspectant miseri. Impotentia vero senum immedicabilis est, neque impune excitando tentatur. Alia autem datur virorum impotentia a defectu eiaculationis vel a defectu feminis fertilis oriunda, ad resolutiones haud pertinens; prior status accidit illis, qui frequentes aut habituales gonor- rhoeas pasti sunt, manustupratoribus, aut illis, qui vitio urethrae laborant; posterior a labe humorum generali magis pendere videtur.

ORDO

357쪽

Corruptiones. gas

mani, a qualicumque causa, labe nimirum cancrosa, scorbutica, scrophulosa, venerea aliaue, spontanea ac lenta mutatio , ut absque notabili sanitatis detrimento et vitaee discrimine seruari haud pos sit. Cum tamen variae hae causae morbi sicae antea iam sint expositae, hic corruptionem dicimus illum morbum, in quo pars organica singulatis vel plure S, omni vitae nota, sensu, motu, calore animali destitutae adparent, inque sua textura a naturali cohaesione usque adeo discedunt, i ut ocius serius a reliquo corpore, homine superstite dissoluvantur. Dirissimi mali princ ium generale ab impedito vel sponte subsistente vis nerueae transitu repetendum est; cuius tamen causae natura et agendi modus egregie disserre videtur. DXII. Corruptio non solum partes molle S, verum etiam ossa inuadere potest. Dantur autem CDrruptionis dictae duo genera, omnino disinguenda, o) gongraena, et

358쪽

fantium molsitim aut ossium, quae iam sigillatim veniunt pertractanda . Gangraenam enim cum sum. mo inflammationis gradu confundere , et ae sphaceta distinguere, absonum est. Gangraena sartitim mollium. DXIII. Gangraena seu sphacelus humidus di- eirer partis alicuius organicae Corruptio cadauerosa, in qua solidum non solum omni vitae dote priuatur, verum etiam tabi putridi instar dissoluitur.

DXIV. Cuius igna vel in parte adfecta, vel

in uniuerso corpore OCCUTIUnt.

a) Nars adfecta,plerumque instaminata, interdum absque phlogosi prae gressa omni sua functione, quatenuS nedum laesa erat, privatur, frigescit, mollescit, flaccescit, digitique impressi vestigium, veluti oedemst(XXII. , retinet; dolores, si qua adsuerint,

una cum omni facultate sentiente et motriace euanescunt; color ex nativo vel phlogisto, vel hydropico in atrorubrum veI pallidum, deinde liuidum, gryseum, nigri- cantem demum transit; epidermis a cute secedit vel squamas vel vesiculas creUS, Prodeunte simul ichore subrubicundo, pallide flavo, ad postremum atro aut liuido. partemque non amplius vitae participem Putrida et foetidissima cadauerum dissolutio invadit

359쪽

Corruptiones.

b) siqva gangraenae particularis in reliqlio cor-Pore obuia sunt: in staminationis, si adfue- Iit, ac febris instaminatoriae absque crisii nota ilis imminutio, horror crebriuS IGUErtens, summa debilitas in motibus vitalibus

et voluntariis aeque conspicua, Putor cR-dauerosus peculiaris, sudorem, urinam, dilectionesque inficiens, subsultus tendinum, conuulsiones, extrema frigida latice glutinoso perfusa, et varia alia, quae insidiose initia, sub suaui delirio vitam subruunt. His pro diuersa partis internae gangraenam passae dignitate diuersa accedunt symptomR-ta, ex laesa partis adfectae functione deducenda. Angina gangraenosa (I. DL .)deglutitionem et respirationem turbat, spi-xitumque foetidum reddit. Gangraenae abdominis viscera depascens meteorismum

creat cet

Neque tamen adducta haec signa communia adeo sunt perpetua, quin ad gradum et causam morbi notabiles patiantur exceptione S. DXU. Gangraenae principitim consistere vide. tur in virium neruosarum inertia, suppressione, Exstinctione, unde sensus, motus, calor vitalis suffa, minatur, humores congesti et quiescentes resolutionem putridam subeunt, partes que continente S, quin imo vicinas, quousque per telam cellulosam proserpunt, in similem curruptelam deducunt, adeoque

360쪽

ssa Corret tiones. que per resorptionem totius corporis humores inficiunt. DXVI. Talem vero torporem aut labem virium neruosarum vel mediate vel immediate inducunt multae ac variae consae occo noles, sub certas classes

redigendae, quarum diligentissimae diiudicationi the rapia maxime innititur. Igitura) diuturna ac nimia irritatio,

e) acrimonia denique venenataue indoles vires neruosas vitales supprimere valent, et inde gangraenam inducere. DXUII. Irritatio grauis et pertinax omnino gangraenam inducere potest ; etenim ad oeconomiae animalis leges irritationi grauissimae semper succedit relativus torporis seu debilitatis gradus. Acci

dit hoc

a) vel sub in inmettio e grauissima, gelivina, mixta, Duria, ad gradum, indolem ac durationem stimuli determinata, siue in ipsa

parte adfecta haereat stimulus, uti ardor, gelu, ambustio, siue in partibus remotio.ribus , acrimonia humorum generali, pu-vida, sic orbutica, venerea, arthritica alia