장음표시 사용
361쪽
tibus variis primarum viarum cet.b) vel sub dolore atrocissitas absque inflammatione aut saltem phlogosi haud graui prae
gressia, unde tamen frequentius insurgere solet nec rosis, quam gangraena, quam imminentem indicat macula subrubra, dolentissima, deinde plumbei coloris, caerulea, nigricans, seniam in corruptionem putridam abienS.
DXVIII pCompressio gangraenam Induc It, o) si ipsi trunci uernei vel eorum origo compressi fuerint; h) si a pressione Deirorum reditus sanguinis praepediatur, unde humorum accumulatio partis adfectae dolor; tumor pallidus, sub Iuber, nigrican S; oederata, emphysema; gangraenosa corruptio.hd hanc causarum classem pertinent compressiones medullae spinalis vel trunci neruosi a frae ura, luxatione, diastasi factae, conuulsiones , spasmi, decubitus diuturnus, ligatura strictior, tumor variuS effusio humorum grauis in cellulosa, sub expansione tendinea, periosteo, herniae strictura . DXIX. Inertia seu debilitas gangraenae causam praebet, in summa viri uia prostratione, senio decrepito , haemorrhagia vel alia evacuatione profusiore,
362쪽
contusione vel commotione grauiore partis cuiusdam, Paralysi, tabe, marasmo, hydrope. Dissolationer granissimae gangraenam inducunt in vulneribus maxime collisis; laceratis vasis sangui seris, neruis, ligamentis , vulneribus praecipue siclopetariis. DXX. Acrimoniae denique variae gangraenae causam praebent, ci) vel in coi ore seroenatae, uti in depositionibus metastaticis seu criticis, sub certis epidemiis febris malignae, diathesi humorum scorbutica, venerea, arthritica;
tactu apparatus impuri, sorditiei, lotii, EXCrementorum, vel effusione in cellulosaichorosa, purulenta, urinaria, excrementitia
Inter causas dictas nunc singulae adesse, nunc plures ad inducendam gangraenam conspirare videntur; interdum denique spontanea obseruatur gangraena, cuius saltem causa nulla coniectura probabilis redditur. DXXI. Progno is gangraeenae differt:ο) pro indole atque pertinacia causae nocentis, diminutionem vel ablationem admittentis vel excludentis, h) pro viribus, constitutione atque aetate aegroti, c) pro partis adsectae maiori minori ue dignitate,
363쪽
C pro citiori atque lentidii mothi inese
e) ac denique pro resorptioni S gradu.In uniuersum magss periculosa est gangraena, quae
a causa interna vel sua sponte accedit ac cito simul Proserpit. Neque tamen via quani gangraena omni periculo caret, licet per hebdomades, quin menses haud proserpat malum, et oeconomiae vitali corporis sat diu parcat, antequam omne corruptiam separatum fuerit ; semper enim adest resorptionis periculum, unde insurgit sebiis vere putrida, eaque, quiue antea monita sunt (I. DCCC iv.), ubi complicationem ulcerum a resorptione profectam pertractavimus. Inde gangraena a causa locali ob resorptione m n mothum generalem abire potest, uti quoque gangraena a causa interna ad sim gulam partemper metastasin delata, debellato morbo primatio, mere localis euadere potem Gangraena critica, morbum acutum soluens, localis mali condit: onem
sequitur. In partibus laxis i multo humore acri praesertim perfusis, calore et putore latis, vel vehementer debilitatis , vel valde sensilibus, citius proserpit malum, et dissicilius domatur, uti in na- 1ibus, ore, faucibus, viscelibus abdominalibus, pudendis, perinaeo, hydropicorum denique pedibus obseruatur. Ubi adsunt signa dissolutionis humorum Putridae generalis , aut partes nobiliore S gangraena occupat, aut in pluribus locis simul accedit letalis ust. Quodsii vero margines circa Partem, gangraena
364쪽
non ampliustionis et suppillucescit.
adscendente correptam, urationis notas monstrent, inflamma-
laeta spes DXXII. Quum corruptio sphacelosa non admittat tantam partium adfectarum restitutionem, vi pristinam integritatem recuperet, quidquid putri,dine iam correptum et destructum est, omnis chratio versatur in eo, Vt a) gangraena imminens sttiertallir, b) praesens coercerastir, c) corrupti fece sus Promovectitir, ac d) i linc denique saccedens sanetur. DXXIII. Instantem sphacetum humidum civertere conatur chirurgus o) consae perspectae remotione, vel diminutione indicata, therapia nempe Congrua doloris, spasmi inflammationis, impediti humorum transitus , rumoriS praesentis, Vulneris , contusionis, fracturae luxationis, an eurysinatis, herniae , pernioni S, combustionis, paralyseos, veneni admoti, cet. quae omnia ex iis, quae antea sub aliorum morborum pertractatione allata sunt,
b si causa gangraenae indagari haud potest,
indicatio curativa, imminente gangraena, maxime simplomatrem indoli innititur; unde virium
365쪽
virium vitalium languor, summa debilitas, dolor grauissimus, orgasmus sanguinis, impuritates primarum viarum cet. Propriam poscunt medelam.
DXXIV. Eadem in die alio locum habet quoad
nimi aenae iam promentis imitationem. Ablata vel mitigata causa nocente, hic praecipue attendendum erit ad se bris, si quae adsuerit, indolem, an in flammatoria, an putrida, an neruosa, an biliola, an castrica sit febris, cui conueniens tunc medicina
DXXV. Inter speti lia, gangraenae ob pontis
omnibus cognitis facile palmam praeripit cortex peruuianus, cuius puluis subtilissimus, si periculum in mora sit, tanta copia porrigitur, quantam ven triculus ferre potest; quod remedium, si putrida humorum dissolutio adfuerit, acido vitriolico, alumine ; si virium vitalium prostratio adsit, cardiacis, vino praecipue generosio, aquis aromaticis, mos hoorientali, si vero symptomata neruosa, dolor praecipue, urgeant, opto utiliter iungitur. Minime vero cortex per avianus in omni gangracna promiscue adhibendus erit; etenim, si a sola causa externa, absque humorum vitio obuio, viribus aegroti integris, exortum fuerit malum, parum utilitatis a corticis usu exspectandunt erit; si vero febris intensa
instaminatoria vel gastrica, vel grauis phlogosis ad margines partis gangraenosae adsit, nocivus erit huius remedii usus. Occurrit nobis grauis epidemia se-CALias. CulR. T. ID Y hiis
366쪽
Corri tioncs. hiis bilioso - putridae , in plurimis gangraena alicuius partis terminatae, in quo corticis Vsus, expurgatis licet primis viis, semper et certe nocebat, et sola aegrorum salus, in emeticis et opto, i pecacuantiae et sali volatili nupto , haerebat. Omnis gangraena in uniuersum, quam acerbissimus dolor antecedit , aut aduenientem comitatur, aut praesente iam morbo ad limites partis corruptae subsistit, optivsum poscit, quod praecipue de gangraena senili valet. Saepius quoque nobis contigit gangraenam spontaneam absque praegrestae inflammatione vesicatorio parti suspectae imposito auertere
DXXVI. Corruptis aratio 'a) aut solis naturae viribus succedit; hn aut adhibitis simul artis nuxiliis promouetur et resorptionis periculum, quantum fieri potest, auertitur;
e aut solis denique artis avxiliis perficitur. DXXVII. Natura opus separationis amolait inflammationis et suppurationis ad limites partis corruptae excitatione. Insurgit tunc inter partem Nivam ac emortuam rima ulcerosa, lente profundius serpens ad indicationem curativam generalem ulcerum(I DCCXXX seq.) expositam tractanda, VSque ad plenariam partis emortuae separationem. Quae separatio partis gangraenosae cum constantia progrediens, simul indicat, causam morbi haud amplius ad inducendum sphacetum agere.
367쪽
Corti tiones. 33OD XXVIII. Salutarivi haec stis diratio promoκeturcio si margines viceris fuerint dolentes, inflammatae, tensae, simplicibus emollientibus, relaxantibus (L DXLIV. aeb.); b) si pallidae, indolentes, haud inflammatae . fuerint acrioribus, leniter stimulantibus(I. DCXIV. c) , unguentis digestiuis, terebinthinatis. Quae remedia ad rimam ulcerosam adplicanda erunt. DXXIX. Localis Ilitredo in Sarte gangraenosa minuitur, et simul re si tionis sericulam quodam
a incisionibus partis emortuae pro diuersa mali sede in textum cellulosum atque subiacentes musculos vel tendines penetrantibus, minime vero partem sanam attingentibus, unde es uxui sani et putridae locus
b) remediis variis anti septicis sub varia serina, fluida vel solida, parti gangraenosae admovendis. Quae pro hac indicatione maxime Iaudantur remedia externa, parum Vero praestant, sunt cortex peruvianus, acores vegetabiles, vel sub debita dilutione minerales, spiritus fermentatione producti, sal commune , sal ammoniacuin , aqua calcis, camphora, solutio florum Z iaci, scordium,
368쪽
absynthium, ruta, Varia aromaticas forte quoque aer fermentatione vel effervescentia e corporibus euolutus. Neque parui momenti est mundities, atmosphaerae purae cura cUm rEliquo regimine congruo. DXXX. Pars gangraenosa artis avxiliis, chitri nempe ministerio, cito auferri poterit, minuS vero totum merito habetur huius auxilii genus,
a) cum limites partis internae adsectae vix ullo certo signo diiudicari possint. h) si in ipsa parte emortua instituatur sectio, vix ullum emolumentum inde sperari potexit, cum separatio spontanea reliquae partis succedere debeat. o dissicillime diiudicari potest, an causa gangraenam inducens adhuc subsistat, nec ne in priori casu gangraena adhuc proserpens iterum recrudescet, quamuis in parte sana instituta fuerit sectio. d) causa morbi quamuis ad adspectum ablata, saepe tamen aegroti debilitas, et periculum resorptionis iam sectae amputationem haud admittit, et semper vitae discrimen augebit. DXXXI. Amputatio membri gangraenosi aut ablatio partis emortuae indicata tamen videtur, a) si gangraena in corpore sano, a laesone externa locali, haud ultra partem adsectam
369쪽
Corruptionss.3 Iprotracta, conseruationem partis haud ad mittente inducta suerit, b) si lentissime succedat separatio tendinum, ligamentorum, ostium harum partium sectio
indicata erit, ut aegrotus a maxima saltem parte foetoris et putredinis liberetur. c) partis gangraenosae ablatio, partem sanam haud attingens, cum utilitate adhiberi poterit, ut fluida putrida facilius e iuuant, gradus putredinis et resorptionis metu S minuatur, et antis eptica admota eo profundius penetrare possint. Resorptionem enim circulo sanguinis abolito, post mortem per aliquod tempus subsistere varia experimenta suadere VidentUI.
cros sartium mollium. DXXXII. Necrosis seu sphacelus siccus in eo
gangraena in diuersia (DXIII.), quod pars vitae
quidem orbata, mumiae instar exsiccatur, neque veram putredinem subit. Vnde patet quoque, quomodo necrosis disserat a marasino. DXXXIII. Imminentem et praesentem morbum sequentia declarant signa: pars adsecta , plerumque post praeuium dolorem . sine omni causa externa praegressa vel intumescentia, stupescit, color natiuus in liuidum, plumbeum, nigricantem mUtatur , motus sensusque aboliuntur, torosum corrugatur, molle
370쪽
3 a Corri fiones. eando in inodorum siccescit, frigescit, in limine mali superuenit suppuratio foetida gangraenosa, deinde
laudabilis, emortuumque tandem a vivo, salua aegroti vita separatur. Extrema maxime hoc malo deturpari solent. IDXXXIV. Necros eos principium ab illa labe neruosa (DXU ), cui gangraena debetur, sorte non
nisi incognita ratione differt: exsiccatio autem dissolutionem putridam excludere videtur. Sinsae frequentiores sunt senium, circulum sanguinis languidum, vasorum rigiditatem, saepe etiam arteriarum ossescentiam secum vehens et interceptio circuli sanguinei nullo modo reparandi, sicut post trunci arteriae compressionem vel abscissionem; compressio integumenta partesque subiacentes in escharam nigram circumscriptam mutans, uti coc cygi, natibus vel COXae nonnullorum aegrotorum per longum tempusi e cto ad fixorum , nec non calci pedis illorum, qui sub frae urae extremitatis inferioris tractatione diuturnam huius partis pressionem passi sunt, accidere solem, febris maligna, quae non solum locis corporis immunditii aut compressioni obnoxiis, verum etiam aliis partibus hanc corruptionem vel metasatice vel critie erum infert: cibi ex frumento ustilagine inquinato in certis regionibus singularem crudelique dolore stipatam manuum pedum ue nec rosin creare solent: ipsa denique gangraena nonnumquam successiva fluidorum evaporatione in necrostra tranSformatur.