장음표시 사용
301쪽
Spo A. HIRTII COMMENT. tium cognito, jubet aciem in longitudinem quam maXimam porrigi ; alternis
Conversis cohortibus , ut una post alteram ante Signa tenderet. Ita. coronam hostium
deXtro sinistroque cornu mediam dividit; et unam partem ab altera eXcluSam , equitibus intrinsecus adortus cum peditatu , t Iis conjectis in fugam vertit: neque longius progressus, Veritus insidias, se ad suos recipit. Idem altera pars equitum peditumque Caesaris facit. His rebus gestis, et procul hostibus repulsis convulneratisque , ad sua praesidia sese , sic , ut erat instructus , recipere coepit. . XVIII. Interim M. Petreius et Cn. Piso cum equitibus Numidis C electis, peditatuque ejusdem generis satis grandi, eX itinere recta subsidio suis occurrunt. At hostes, suis ex terrore firmatis , rursusque renovatis animis , legionarios, conversis equitibus, se recipientes. novissimos adoriri ; et impedire coeperunt, quo minuS Se in castra reciperent. Hac re animadversa , Caesar jubet signa converti, et medio campo redintegrari proelium. Cum ab hostibus eodem modo pugnaretur; nec comHnus ad manus rediretur; Caesarisque equΘtes jumenta eX nausea recenti, . Siti, lan- uore, paucitate, vulneribus defatigata, ad insequendum hostem Perseverandumque
302쪽
DE BELLO AFRICANO. 29 Icursum tardiora haberent ; dieique pars exigua jam reliqua esset e cohortibus equitibusque circumdatis imperat, ut uno ic tu Contenderent, neque remitterent, donec ultra ultimos colles hostes repulissent , atque eorum essent potiti. Itaque , signo dato, cum jam hostes languide negligenterque tela mitterent , subito immittit cohortis turmasque Suorum ἔ At que puncto temporis, hostibus nullo negotio campo pulsis post collemque dejectis , nacti locum , atque ibi paulispor Commorati, ita , ut erant instructi, leniter se ad suas recipiunt munitiones: itemque adversarii male accepti tum demum se ad sua praesidia contulerunt. XIX. Interim ea re gesta , et proelio dirempto , ex adversariis perfugae plures eX omni hominum genere, et praeterea in tercepti hostium complures equites peditesque et ex quibus cognitum est hostium consilium ; eos hac mente et conatu Venisse, ut, noVo atque inusitato genere proelii tirones, legionariique pauci perturbati, Curionis exemplo, ab equitatu circumventi opprimerentur: et ita Labienum dixisse pro concione ἰ tantam sese multitudinem auxiliorum adversariis subministraturum, ut etiam caedendo in ipsa victoria fatigati vincerentur di atque a suis superarentur:
303쪽
quippe qui in illorum sibi confideret multitudine ; primum , quod audierat Romae legiones veteranas dissentire , neque in Africam velle transire ; deinde , quod triennio in Africa suos milites con Suetudine retentos, fideles jam sibi est ecisset; maxima autem auXilia haberet Numidarum equitum levisque armaturae. Prieterea eκ fuga proelioque Pompeiano', quos secumae Brundisio transportaverat, equites Germanos Gallosque , ibique postea ex hiesidis libertinis servisque conscripserat ἔarma Verat , equoque frenato uti condo cuerat. Praeterea regia auXilia, elephanti C X X , equitatusque innumerabilis rdeinde legiones conscriptae eri cujusquE- modi generis amplius Xo millibus. Haci spe atque ea audacia inflammatus Labienus , cum equitibus Gallis Germanisquora D C , Numidarum sine frenis I Ix millibus , praeterea Petreiano auxilio adhibito equitibus M C , peditum ac levis armaturae quater tanto , sagittariis ac funditoribus
hippotoxotisque compluribus ; his copiis , pridie non. Jan. 'post diem in , quam Africam attigit, in campis planissimis purissimisque, ab hora diei quinta usque ad
Solis occasum est decertatum. In eo proelio Petreius graviter ictus eX acie recessit.
X X. Caesar interim castra munire di,
304쪽
ns BELLO AFRICANO. 293ligentius, praesidia firmare majoribus copiis , vallumque ab oppido Ruspina usque
ad mare geducere , et a castris alterum eodem , quo tutius ultro citroque commeare , auXiliaque sine periculo sibi succurrere possente tela tormentaque eX nauibus in castra comportare ; remigum par'tem ex classe , Gallorum Rhodiorumque , epibatarumque , armare et in Castra evocare; . uti , si posset, eadem ratione , qua adversarii, levis armatura inter jecta inter equites suos interponeretur ; Sa 'gittariisque ex omnibus navibus, Itureis ,
Syriis, et cujusque generis ductis in castra compluribus , frequentabat suas CO
pias: audiebat enim Seipionem post diem tertium ejus diei, quo proelium faetum
.erat , appropinquare ; copias suas Cum Labieno et Petreio conjungere; cujus co piae , legionum II X et equitum I V millium , esse nunciabantur. ) Oiscinas serrarias instruere , sagittasque , et tela uti sierent complura , curare ; glandes fundere; sudes comparare ; litteras in Siciliam nun- Ciosque mittere, ut sibi crates materiem que congererent ad arietes , cujus inopia in Africa esset: praeterea serrum plum bumque mitteretur. Et animum etiam advertebat, frumento se in Africa nisLimportatilio uti non . posse : priore enim an
305쪽
etu A. HIRTII COMMENT.no, propter adversariorum delectus, quod stipendiarii aratores. milites essent facti ,
messem non esse factam e praeterea ex
omni Africa frumentum adversarios In pauca oppida et bene munita comportasse , Omnemque regionem Africae exinanisse frumento et oppida praeter pauca , quae ipsi suis praesidiis tueri poterant , reliqua dirui atque deleri; et eorum incolas intra sua praesidia coegisse commigrare ,
agros desertos ac VastatOS eSSe.
XXI. Hac necessitate Caesar coactuS ,rrivatos ambiendo et blande appellando , aliquantulum frumenti numerum in sua praesidia congesserat; et eo parce utebatur. Opera interim ipse quotidie circumire , et alternas cohortes in statione habere, propter hostium multitu8inem. Labieni et
Saucios suoS, quorum numerus maXimus
fuit, jubet in plaustris deligatos Adrumetum deportari. Naves interim Caesaris
onerariae errabundar male vagabantur , incertar locorum atque castrorum . Suorum ἐquas singulas scaphae adversariorum Complures adortae, incenderant atque eXpu- in gnaverant. Hac re nunciata Caesari, classes circum insulas portusque disposuit; quo tutius commeatus supportari posset.
XXII. M. Cato interim , qui Uticae Praeerat , Cn. Pompeium filium multis
306쪽
DE BILLO AFRICANO. 29sverbis assidueque objurgare non desistebat. Tuus , inquit, pater , istuc aetatis cum eIset, et animadνertisset Remp. ab audacibus sceleratisque civibus oppres-Sam , bonosque aut interfectos aut exilio multatos patria ciνitateque carere ς gloria et animi. magnitudine elatus , prixatus atque adolescentulus , paterni exercitur
reliquiis collectis , pene oppressam funditus et deletam Italiam , urbemque Romanam , in libertatem νindicaνit : idemque. Sicilia m , Africam , Numidiam Mauritaniam , mirabili celeritate armis recepit. Quibus ex rebus sibi eam dignitatem, quae
est yer gentes clariSSima notissimaque , conciliapit; adolescentulusque atque eques Romanus triumphaνit. Atque ille , non ita amplis rebus patris geStis, neque tam excellenti majorum dignitare parta , nequerantis clientelis nominisque claritate proeditus , in Remp. est ingreySuge tu contra,
et patris nobilitate is dignitate, et per te ipse satis animi magnitudine diligentiaque praeditus , nonne eniteris , et proficise ceris ad paternas clientelas, auxilium tibi. Reique publicae , atque optimo cuique σωgitatum ρXXIII. Uis verbis hominis gravissimi incitatus adolescentulus, cum naViculis cujusquemodi generis xxx , inibi pa
307쪽
a96 A. HIRTII CUM A Nncis rostratis profectus ab Utica est In Mauritaniam ς regnumque Bogudis est ingressus e CXpeditoque eXercitu , numero Servorum , liberorum , II millium , CU-jus partem inermem , partem armatam ha
buerat , ad oppidum Ascurum accedere coepit: in quo oppido praesidium fuit regium. Pompeio adveniente , oppidani, usque eo passi propius eum accedere, donec ad ipsas portas ac murum appropinquaret ; subito eruptione facta , prostrato Sperterritosque Pompeianos in mare passim navesque compulerunt. Ita re male gesta, Cn. Pompeius filius naves inde avertit ; neque postea littus attigit; classem que ad insulas Baleares versus conVertit. XXIV. Scipio. interim cum copiis, quas paulo ante demonstravimus , Uticae grandi praesidio relicto, prosectus, primum Adrumeti castra ponit: deinde, ibi paucos dies commoratus , noctu itinere facto , cum Petreii et Labieni copiis se conjungit ; atque unis castris factis, III millia passuum longe considunt. Equitatus interim eorum circum Caesaris munitiones Vagari; atque eos, qui pabulandi aut aquandi gratia eXtra vallum progressi es-Ἀent , eXcipere e ita omnes adversarios intra munitiones continere. Qua re Caesariani gravi annona sunt conflictati; ideo
308쪽
quod nondum neque ab Sicilia, neque ab
Sardinia commeatus supportatus erat; n
que per anni tempus in mari classes sine periculo vagari poterant ; neque amplius mi ista passum VI terrae Africae . quoquo Versus tenebant; pabulique inopia preme bantur. Qua necessitate coacti, Veterani milites equitesque , qui multa terra marrique bella consecissent, et periculis ino piaque tali saepe essent conflictati', alga e littore collecta , et aqua dulci eluta, et ita jumentis esurientibus data, vitam eorum producebant.
X X V.- Dum haec ita fierent, rex Juba , cognitis Caesaris difficultatibus, copiarumque paucitate, non est visum dari spatium convalescendi , augendarumque ejus opum. Itaque comparatis equitum magnis peditumque copiis, subsidio 'suis, egressus e regno , ire contendit. P. Silius interim et reX Bogud , conjunctis sui Scopiis, cognito regis Iubae egr2SSu, Pro pius ejus regnum copias suas admovere 2 Cirtamque oppidum ejus regni opulentissimum adorti, paucis diebus pugnando capiunt , et praeterea duo oppida Getulorum ; quibus cum conditionem serrent , ut oppido excederent, idque sibi vacuum transderent , conditionemque repudias
seni ; postea ab eis capti intersectique
309쪽
2 8 A. HIRTII COMMENT. sunt mnes. Inde progressi, agros Oppidaque vexare non desistunt. Quibus rebus cognitis, Juba, cum jam non longe ab Scipione atque ejus ducibus abesset, capit consilium ; satius esse sibi suoque regno subsidio ire , quam, dum alios ad j
turus proficisceretur, ipse suo regno evulsus , forsitan utraque re eXpelleretur. tiaque rurSus se recepit, atque auxilia ab
Scipione etiam abduxit, sibi suisque rebus timens; elephantisque X x x relictis, suis finibus oppidisque suppetias prosec
XXVI. Caesar, cum de suo interim adventu dubitatio in provincia esset, neque quis quam crederet ipsum , sed aliquem legatum cum copiis in Africam venisse; conscriptis litteris circum provinciam , omnes civitates facit de suo adventu certiores. Interim nobiles homines ex suis oppidis profugere , et in castra Caesaris
devenire, et de adversariorum ejus acerbitate crugelitateque commemorare coeperunt et quorum lacrimis querelisque Cae-Far Commotus, cum antea constitisset in stativis castris , aestate inita, cunctis copiis auxiliisque accitis, bellum cum adVersariis gerere instituit ; litteris celeriter in Siciliam ad Allienum et Rabirium Postumum conscriptis , et per cata scopum
310쪽
DE BELLO AFRICANO. missis, ut sine mora aut ulla excusatione hiemis νentorumque, exercitus Sibi quam celerrime tranSportaretur. Africam pr0-
vinciam perire, funditusque exerti a suis inimicis r quod nisi celeriter sociis foret subventum, praeter ipsam Africam terram, nihil, ne tectum quidem , quo Se recipe rent , ab illorum scelere insidiisque reliquum futurum. Atque ipse in tanta erat
sestinatione et exspectatione, ut, postero die quam misisset litteras nunciumque in Siciliam , classem exercitumque morari diceret; noctes diesque oculos mentemque ad mare dispositos directosque haberet Nec mirum et animadvertebat enim villas exuri, agros vastari , pecus diripi trucid rique , oppida castellaque dirui deserique, principesque civitatum aut interfici aut in catenis teneri, liber eorum obsidum nomine in servitutem abripi r iis se in miseriis suamque fidem implorantibus , auxilio propter copiarum paucitatem esse non posse. Milites interim in opere exercere ; Castra munire; turres, castella facere ; molesque jacere in mare non intermittere.
XXVII. Scipio interim elephantes
hoc modo condocefacere instituit. II i struxit acies; unam funditorum contra elephantos , quae quasi adversariorum locum