장음표시 사용
311쪽
obtineret, et contra eorum frontem ad versam lapillos minutos mitteret: deinde in Ordinem elephantos constituit: post illos autem aciem suam instruXit; ut, cum ab adversariis lapides mitti coepissent, et elephanti perterriti se ad suos convertissent, rursus a sua acie lapidibus missis eos con verterent adversum hoStem ; quod argretardeque fiebat: rudos enim elephanti, multorum annorum doctrina usuque Vetusto
vix edocti , tamen communi periculo in
XXV III. Dum haec ad Ruspinam ab utrisque ducibus administrantur, C. Ut gilius Praetorius, qui Thapso oppido maritimo ptae erat, cum animadvertiSSet na-Ves singulas cum eXercitu Caesaris, ince tas locorum atque caStrorum Silorum , VR gari; occasionem nactus, naVem, quam
ibi habuit actuariam, complet militibus et sagittariis r eidem scaphas de navibus adjungit ; ac singulas naum Caesarianas consectari coepit: et, cum plureS ad Ortus , PUlsus fugatusque inde discessisset, nec tamen desisteret periclitari; sorte incidit in . navem, in qua erant duo Titii Hispani adolescentes , tribuni legionis V, quorum patrem Caesar in senatum legerat, et cum
his T. Salienus, centurio legionis ejus dem , qui M. Messallam legatum obsede-
312쪽
DE BELLO AFRICANO. 3o Irat Messanae , et seditiorissima oratione apud eum est usus: idemque et pecuniam, et ornamenta triumphi Caesaris retinenda et custodienda curaverat; et ob has causas timebat sibi. Hic, propter conscientiam peccatorum Suorum, persuasit adolescentibus ne repugnarent, seseque Virgilio transderent. Itaque deducti a Virgilio ad Scipionem , custodibus transditi, et post diem III sunt interfecti. Qui cum ducerentur ad necem : petisse dicitur major Titius a centurionibus, uti se priorem, quam se trem , interficerent; idque ab eis facile impetrasse , atque ita esse interfectos. XXIX. Turmae interim equitum , quae pro vallo in stationibus esse solebant, ab utrisque ducibus quotidie minutis proeliis
inter se pugnare non intermittunt: nonnunquam etiam Germani Gallique L bieniani cum caesaris equitibus, fide data, inter se colloquebantur. Labienus interim cum parte equitatus Leptim oppidum , Cui praeerat Saserna cum cohortibus VI, oppugnare ac Vi irrumpere co-mabatur e quod ab defensoribus , propter egregiam munitionem Oppidi, et tormentorum multitudinem , facile et sine periculo defendebatur. Quod ubi ejus facere equitatus saepius non intermittebat; et cum krte ante portam turma densa adstitisrett
313쪽
A. HIRTII COMMENT 3PLscorpione accuratius misso, atque eorum decurione percusso , et ad terram de No , reliqui perterriti , fuga se in Castra recipiunt: quo facto postea sunt deterriti oppidum tentare.
XXX. Scipio interim sere quotidie
non longe ab suis castris passibus C C Cinstruere aciem, ac, majore diei parte Co sumpta , rursus se in castra recipere. Quod cum saepius fieret ; neque eX Caesaris castris quisquam prodiret , neque propius ejus copias accederet; despecta patientia Caesaris, exercitusque ejus, universis piis productis, elephantisque turritis X X Xante aciem instructis , quam latissime potuit porrecta equitum peditumque multitudine , uno tempore progressus , haudita longe a Caesaris castris constitit ita
XXXI. Quibus rebus cognitis, Caesar
jubet milites qui extra munitiones processerant , quique pabulandi aut lignandi aut etiam muniendi gratia vallem pe tierant , quique ad eamdem rem opus
erant, Omnes intra munitiones minutatim modesteque sine tumultu aut terrore se r
cipere, atque in opere consistere e equitibus autem, qui in statione fuerant, pr Cipit, ut usque eo locum obtinerent, in quo Paulo ante constitissent , donec ab
314쪽
hoste missum telum ad se perveniret ;quod si propius accederetur, quam honestissime se intra munitiones reciperent.
Alii quoque equitatui edicit , uti quisque
suo loco paratus armatusque Praesto esset.
At haec non ipse per se coram , Cum de vallo prospecularetur, sed, mirabili peritus scientia bellandi, in praetorio sedens,
per speculatores et nuncios imperabat , quae fieri volebat: animadvertebat enim, quanquam magnis essent copiis adversarii freti, tamen saepe a se fugatis, pulsis perterritisque , et concessam Vitam , et ignota peccata et quibus rebus nunquam tanta suppeteret, ex ipsorum inertia conscientiaque animi, victoriae fiducia, ut castra sua adoriri auderent. Praeterea ipsius
nomen auctoritasque magna ex parte eo rum exercitus minuebat audaciam et tum
egregiae munitiones castrorum , et valli fossarumque altitudo , et extra vallum stili caeci mirabilem in modum consili , vel sine defensoribus aditum adversariis prohibebant. Scorpionum, catapultarum, Ce terorumque telorum , quae ad defendendum solent parari, magnam copiam habebat. Atque haec , propter exercitus sui praesentis paucitatem et tirocinium, praeparaverat ; non hostium vi et metu commotus , patientem se timidumque hostium
315쪽
3o A. HIRTII COMMENT opinioni praebebat. Neque idcirco copias,
quanquam erant paucae , tironumque , o non educebat in aciem , quod victoriae suorum dissideret ; sed referre arbitrabatur , cujusmodi victoria esset futura: turpe enim sibi ex testimabat, tot rebus gestis, tantisque e Xercitibus devictis , tot tam claris victoriis partis, ab reliquis copiis adversariorum suorum e X fuga collectis, secruentam adeptum eXistimari victoriam. Itaque constituerat gloriam eXsultationemque eorum pati, donec sibi veter narum legionum pars aliqua in Secundo
XXXII. Scipio interim paulisper,
ut ante dixi, in eo loco cossin Oratus, ut quasi despexisse Caesarem Videretur, PAU-latim reducit suas copias in castra; et, Concione advocata , de terrore Suo desperationeque exercitus Caesaris verba facit; et, cohortatus Suos , victoriam propriam se
eis brevi daturum pollicetur. Caesar jubet milites rursus ad opus redire ; et, Per causam munitionum , tirones in labore defatigari non intermittit. Interim Numidae Getulique distu gere quotidie ex castris Scipionis; et, parti in in regnum se conserre, partim, quod ipsi majoresque eorum beneficio C. Marii usi fuissent, Caesaremque ejus assinem osse audiebant , in ejus
316쪽
castra perfugere catervatim non intermittunt. Quorum eX nun1ero electos homines , illustriores Getulos , litteris ad suos cives datis, cohortatum ut manu facta se suosque defenderent , et ne suis inimicis adversariisque dicto audientes eSsent , mittit.
XXXIII. Dum haec ad Ruspinam fiunt; legati ex Acilia civitate libera ,-etiam undique, ad Caesarem Veniunt; seque paratos, quaecumque imperasset, et 1 benti animo facturos pollicentur: tantum orare et petere ab eo , ut sibi praesidium daret, quo tutius id et sine periclito facere possent: Se et frumentum, et quae Cumque res eis Suppeteret, communis S
lutis gratia subministraturos. Quibus rebus facile a Caesare impetratis , praesidioque' dato, C. Messium, aedilitia functum potestate , Aciliam jubet proficisci. Quibus rebus cognitis, Considius Longus, qui Adrumeti cum II legionibus et equitibus DCC praeerat, celeriter ibi parte praesidii relicta,
cum II X cohortibus Aciliam ire contendit. Messius , celerius itinere consecto, prior Acillam cum cohortibus pervenit. Consi . dius interim, cum ad urbem cum copiis accesSisset, et animadvertisset praesidium Caesaris ibi esse; non ausus periculo SUO rem facere, nulla re gesta pro multitudine' .
317쪽
3os A. HIRTII COMMENT hominum, rursus Adrumetum se recipit: deinde paucis post diebus, equestribus copiis a Labieno adductis, rursus Acilianos castris positis obsidere coepit.
XXXIV. Per id tempus C. Sallustius Crispus, quem paucis ante diebus missum a Caesare cum classe demonstravi mus , Cercinnam pervenit. Cujus adventu C. Decimius quaestorius, qui ibi cum grandi familiae suae praesidio praeerat commeZini , parvulum navigium nactus conscendit , ac se fugae commendat. Sallustius interim praetor a Cercinnatibus receptus, magno numero frumenti invento, naves onerarias, quarum ibi satis magna copia fuit, complet , atque in castra ad Caesarem mittit. Allienus interim proconsul e Lilybaeo in naves onerarias imponit legiones XIII et XIV, et equites Gallos Dc Cc , funditorum sagittariorumque mille ac secundum commeatum in Africam mittit ad Caesarem: quae naVeS, Ventum secundum nactae, I V die in portum ad Ruspinam , ubi Caesar castra habuerat, incolumes pervenerunt. Ita Caesar duplici linitia ac voluptate uno tempore. auctus, frumento auxiliisque , tandem , suis exhilaratis , annonaque leVata, sollicitudinem deponit; legiones equitesque eX navibus egressos jubet eX. languore nauseaque I
318쪽
DE BgLLO A FRIcANo. 3o scere ; dimissos in castella munitionesque dnponit.
X X XV. Quibus rebus Scipio , quique cum eo essent Comites, mirari et requirere et C. Caesarem , qui ultro consuesset bellum inserre ac lacessere proelio , subito commutatum non sine magno consilio suspicabantur. Itaque eX ejus patientia in magnum timorem conjecti , eX Gerulis duos , quos arbitrabantur suis rebus amicissimos, magnis praemiis pollicitationibusque propositis, pro perfugis speculandi gratia in Caesaris castra mittunt rqui simul ad eum sunt deducti, petierunt ut sibi liceret sine periculo verba proloqui. Potestate facta , Saepenumero , inquiunt , Imperator, eo lures Getuli, qui sumus clientes C. Marai, et propemodum omnes ciνes Romani, qui sunt in legione Iv et v P, ad te νoluimus in tuaque prinsidia confugere ; sed custodiis equitum μ-midarum , quo id sine pericudi minus f ceremus , i ediebamur. Νune, data facultate , pro speculatoribus mispi a Sc pione , ad te cupidissime Menimus ἰ ut perspiceremuS , num quae fossa aut insidiae elephantis ante castra portasque νalli fac-ra essent; simulque consilia Mestra contra easdem bestias, comparationemque pugniae cognOSceremus , atque ei renuntiaremur.
319쪽
3og A. HIRTII COMMgN Qui collaudati a Caesare , stipendi u donati, ad reliquos perfugas dediscuntur.
Quorum orationem celeriter veritas a m-Proba ite namque postero die ex legionibus iis, quas Geruli nominaverunt , m lites legionarii complures a Scipione in castra Caesaris perfugerunt. XXXVI. Dum haec ad Ruspinam geruntur , M. Cato , qui Uticae praeerat, delectus quotidie libertinorum , Afrorum , servorum denique et cujusquemodi generis hominum , qui modo per aetatem Arma ferre poterant, habere, atque sub manum Scipionis in castra submittere , non intermittit. Legati interim ex oppido Tisdrae , in quo tritici modium millia CCC CO-Ponata fuerant a negotiatoribus Italicis aratoribusque, ad Caesarem venere; quan laque copia frumenti apud se sit, docent simulque orant ut sibi praesidium mittat, quo facilius et frumentum et copiae suae Conserventhr. Quibus Caesar in praesentia gratias agit, Praeεiciumque brevi tempore se missurum dixit; cohortatusquo, ad suos' cives jubet proficisci. P. Silius interim cum copiis Numidiae fines ingressus , castello in montis. loco munito locato in quod Juba belli gerendi gratia et frumentum, et res ceteras, quae ad bellum usui solent esse , Comportaverat, vi eXpugnando est P
320쪽
XXXVII. Caesar, postquam legi 'nibus veteranis II, equitatu, leVique armZ' rura , copias Suas eX Secundo Commeatu au
Ierat ; naves v I onerarias statim jubet Lilybaeum , ad reliquum exercitum tran portandum, proficisci: ipse V I kal. Febria circiter vigilia prima, imperat speculato' res apparitoresque omnes ut sibi praesto essent. Itaque , omnibus insciis , neque suspicantibus, vigilia. tertia jubet omnes legiones eX castris educi, atque se Co
sequi ad oppidum Ruspinam versus , in quo ipse praesidium habuit, et quod primum ad amicitiam ejus accessit: inde patinvulam proclivitatem digressus , sinistra parte campi, propter mare legiones du civ. Hic campus mirabili planitie patet millia panuum X V ; quem jugum ingensa mari ortum, nequo ita praealtum , velut theatri essicit speciem. In hoe juto collos sunt excelsi pauci; in quibus singulae tu res speculaeque singulae perveteres erant collocatae et quarum apud ultimam pretes dium et statio fuit Scipionis. XXXVI II. Postquam Caesar ad 'lutagum, dei quo docui, adscendit; atque in
unumquemque, Collem turres castellaque facere coepit ἰ atque ea minus semihorneliecit; et postquam non ita longe ab ultimo colle turrique fuit, quae proxima su