장음표시 사용
341쪽
deducere, atque opus facere; vallumque' et fossam per medium Campum ducere νδ iversariorumque eXcursionibus iter ossi Cere , non intermittit. Scipio item munitiones contra facere , et, ne iugo a CaesareeXcluderetur, approperare. Ita duces utrique et in operibus occupati erant, et nihilo minus equestribus proeliis inter foequotidie dimicabant. LXII. Interim Varus classem, quam antea Uticae hiemis gratia subduXerat , Cognito legionis v II et II x ex Sicilia
adventu , celeriter deducit; ibique Getuli; remigibus epibatisque complet; insidiandique gratia progreSsus , Adrumetum cum 1 V navibus pervenit. Cujus adventus inscius Caesar, L. Cispium cum classe X X V II navium ad Thapsum versus in Stationem , praeficii gratia commeatus sui , mittit ritemque Q. Aquilam, cum X Ira navibus Iongis , Adrumetum eadem de causa praemittit. Cispius, quo erat missus, Celeri ter pervenit. Aquila , tempestate jactatus
promontorium superare non potuit; atque Angulum quemdam tutum a tempestate nactus , Cum classe se longiuS a prospectu
removit. Reliqua classis in salo ad Leptim, egressis remigibus, passimque in littore vagantibus, partim in oppico victus sui mercandi gratia progressis , Vacua is
342쪽
Da AgLLO A FRIegno defensoribus stabat. Quibus rebus Varus
ex perfugis cognitis , occasionem nactus, vigilia secunda Adrumeto eκ cothone egreSsus , primo mane Leptim universa
ClRSse Vectus, naves onerarias, quae longius a portu in salo stabant, incendit; et penteres duas, vacuas a defensoribus, nullo repugnante, cepit. LXIII. Caesar interim celeriter per
nuncios in castris, Cum opera circuiret, Certior factus, quae aberant a portu millia passuum V I; equo admisso, omissis omnibus rebus , celeriter pervenit Leptime ibique hortatus, omnes ut se naVeS Consequerentur , primum ipse navigiolum Parvum conscendit r in cursu Aquilam multitudine navigiorum perterritum atque trepidantem nactus , hostium classem sequi coepit. Interim Varus celeritate Caesaris audaciaque motus', cum universacia fise , conversis navibus , Adrumetum vorsu S fugere contendit et quem Caesar in millibus passuum I V consecutus , rec perata quinqueremi cum omnibus suis epubatis , atque etiam hostium custodibus C X X X in ea nave captis, triremem hostium ProXimam , quae in repugnando erae CommoratR , onustam remigum epibatarumque, Cepit: reliquae naves hostium promontorium superarunt, atque Adrume-
343쪽
tum in cothonem se universae contuIerunt. Caesar eodem vento promontorium superare non potuit; atque in salo in anchoris ea nocte commoratus , prima luco Adrumetum accedit; ibique navibus onerariis , quae erant eXtra cothonem , incensis , omnibusque reliquis aliis aut subductis , aut in cothonem compulsis, Paulisper commoratus, si forte vellent classo dimicare , rursus se recepit in Castra. LXIV. In ea nave captus est P. UeStrius eques Romanus, et P. Ligarius Afranianus quem Caesar in Hispania cum reliquis dimiserat , et postea se ad Pompeium contulerat; inde ex proelio effugerat , in Africamque ad Varum venerat et quem, obperjurium perfidiamque, Cargat jussit necari. P. Vestrio autem , quod ejus frater Romae pecuniam imperatam
Numeraverat, et quod ipse suam causam
Caesari probaverat, se Nasidii classe Captum , cum ad necem duceretur, beneficio Vari esse servatum , postea facultatem
sibi nullam datam transeundi, ignovit. L X V. En in Africa consuetudo in- Colarum , ut in agris et omnibus sere villis, sub terra specus, condendi frumenti gratia , clam habeant ; atque id propter bella maxime, hostiumque subitum ad- Ventum , praeparent. Qua de re Caesar cer-
344쪽
DE BE L L o AFR I c AN o. 333tior per indicem factus, tertia vigilia legiones II cum equitatu mittit a castris suis millia passuum x; atque inde magno Πu'mero frumenti onustos recepit in castra . Quibus rebus cognitis, Labienus, progres sus a suis castris millia passuum VI I, per jugum et collem , per quem Caesar pridie iter fecerat, ibi castra duarum legionum facit ; atque ipse quotidie, existi mans Caesarem eadem saepe, frumentandi gratia, commeaturum, cum magno equitatu levique armatura insidiaturus locis idoneis consedit.
L X VI. Caesar interim de insidiis La
bieni ex perfugis certior factus , paucos dies ibi commoratus, dum hostes quotidiano instituto, saepe idem faciendo , in negligentiam adducerentur; subito mane imperat porta Decumana legiones se I I κVeteranas, cum parte equitatus, sequi: Atque, equitibus praemissis, neque opinantes insidiatores subito in convallibus latentes levi armatura concidit circiter D ; reliquos in fugam turpissimam Conjecit. Interim Labienus, cum universo equitatu , fugientibus suis suppetias occurrit. Cujus vim multitudinis cum equites pauci Caesariani jam sustinere non possent, Caesar instructas legiones hostium copiis ostendit. Quo facto perterrito Labieno, Rc re
345쪽
eardato, suos equites recepit incolum ego Postero die Juba Numidas eos , qui loco amisso fuga se receperunt in castra, ini cruce omnes suis xitis L X VII. Caesar interim , quoniam frumenti inopia premebatur, copias omnes in castra conducit; atquc praesidio Lepti , Ruspinae , Aciliae relicto , Cispio Aquilae que classe transdita, ut alter Adrumetum alter Thapsum mari obsiderent; ipse, CAS- tris incensis, Iu noctis vigilia, acie instructa , impedimentis in sinistra parte collocatis , cx eo loco proficiscitur; et pervenit ad oppidum Agar, quod a Getulis
saepe antea oppugnatum , summaque Viper ipsos oppidanos erat de sensum. Ibi in campo castris unis positis, ipse frumentatum circum villas cum parte exercitus prosectus, magno invento hordei, olei, vini, fici numero , pauco tritici, atque re Creato eXercitu, redit in castra. Scipio interim, cognito Caesaris discessu, cum universis copiis per jugum Caesarem subsequi ccepit ; atque ab ejus castris millia pa Suum v I longe , trinis castris dispartitis copiis, conseditis.
LXVIII. Oppidum erat Zeta, quod aberat a Scipione millia passuum X , ad
ejus regionem et partem castrorum collo catum , a Caesare autem diversum ag
346쪽
motum, quod erat ab eo longo millia pat- suum X II X. Huc Scipio legiones II, frummentandi gratia, misit. Quod postquam Caesar ex perfuga cognovit ; castris e Neampo in collem ac tutiora loca collo Catis, atque ibi praesidio relicto, ipse I VVigilia egressus , praeter hostium castra Proficiεcitur eum copiis, et oppido poti tur. Legiones Scipionis comperit longit sin agris frumentari: et, cum eo Conte de re Conaretur , animadvertit copias hostium iis legionibus occurrere suppetiAS , quae res ejus impetum retardavit. Itaque,
eapto C. Mutio Regino, equite Rom. Sci' pionis familiarissimo , qui ei oppido praee
mi, et P. Atrio, equite Rom. de conventu Uticensi, et camelis XXII regis adductis , praesidio ibi cum Oppio legato re
licto , ipse se recipere coepit ad Ca Stra. L XIX. Cum jam non longe a CAStris Scipionis abesset, quae eum necesSe er it praetergredi ; Labienus Afraniusque cum Omni equitatu levique armatura ex insidiis adorti, agmini ejus extremo se osse runt , atque ex Collibus primis exsistunt Quod postquam Caesar animadvertit; equitibus suis hostium vi oppositis, sarcinas te gionarios in acervum jubet comportare , atque celeriter signa hostibus inferre. Quo sPostquam coeptum est fieri primo impetu
347쪽
legionum equitatus et levis armatura hosetium nullo negotio loco pulsa et dejecta est de colle. Cum jam Caesar existimasset hostes pulsos deterritosque finem lacessendi facturos , et iter coeptum pergere Coepisset ; iterum celeriter e X proximis Collibus erumpunt, atque eadem ratione, qua ante dixi, in Caesaris legionarios impetum faciunt Numidae , levisque arma tura , mirabili velocitate praediti, qui inter equites pugnabant, et una pariterquCcum equitibus accurrere et refugere consueverant. Cum hoc saepius facerent, et Julianos proficiscentes in Sequerentur, et refugerent instantes, propius non acce
derent , et singulari genere pugnae ute rentur, eosque jaculis convulnerare satis esse eXistimarent ; Caesar intellexit nihil aliud illos conari, nisi ut se cogerent CBS Ira in eo loco ponere, ubi omnino aquae
nihil esset; ut exercitus ejus jejunus, quia quarta vigilia usque ad horam x diei nihil gustasset, ac jumenta siti perirent. L X X. Cum jam ad Solis occasum
esset , et non totos C passus horis I vesset progressus; equitatu suo , propter equorum interitum, extremo agmine re'
moto , legiones invicem ad eXtremum AP men evocabat. Ita vim hostium, placido
Ιeniterque procedens, per legionarium militem
348쪽
litem commodius sustinebat. Interim equitum Numidarum copiae dextra sinistraque per colles praecurrere , coronaeque in modum cingere multitudine sua Caesaris copias; pars agmen extremum inSequie Caesaris autem non amplius tres aut quatuor milites veterani, si Se convertissent, et pila viribus contorta in Numidas insestos Conjecissent, amplius II millium numero ad unum terga Vertebant; ac rursus ad aciem passim, conversis equis, secolligebant , atque in spatio consequebantur , et jacula in legionarios conjiciebant. Ita Caesar , modo procedendo , modo resistendo , tardius itinere consecto , noctis hora prima omnes suos ad unum in castris incolumes, sauciis X factis, reduxit. Labienus, circiter c C C amissis, multis vulneratis, ac defessis instando omnibus , ad suos se recepit . Scipio interim legiones productas cum elephantis , quos ante Castra in acie , terroris gratia , in conspectu Caesaris Collocaverat , reducit
L X X Ι. Caesar contra ejusmodi hostium genera copias suas, non ut Imperator exercitum Veteranum Victoremque
maximis rebus gestis, sed ut lanista tirones gladiatores, condocefacere: quo pede se reciperent ab hoste ; et quemadmodum
349쪽
obversi adversariis, et in quantulo spatio
resisterent; modo procurrerent, modo recederent , comminarenturque impetum ;ac prope quo loco , et quemadmodum tela mitterent, praecipere. Mirifice enim hostium levis armatura anxium eXercitum nostrum atque sollicitum habebat : quia et equites deterrebat proelium inire, propter equorum interitum ; quod eos jaculis interficiebat: et legionarium militem defatigabat, propter velocitatem'; gravis enim armatum miles simul atque ab his inse latus Constiterat, in eosque impetum s
cerat , illi veloci cursu facile periculum
L X XII. Quibus ex rebus Caesar Vehementer CommoVebatur : quia , quo cumque proelium quoties erat commissum , equitatu suo, sine legionario milite , hostium equitatui, Ιevique armaturae eorum, nullo modo par esse poterat. Sol. licitabatur autem his rebus ς quod non dum hostium legiones cognoVerat, et quo nam modo sustinere Se posset ab eorum equitatu levique armatura , quae Crat mirifica , si legiones quoque accessissent. Accedebat etiam haec causa , quod et phantorum magnitudo multitudoque mistitum animos detinebat in terrore: cui uni rei tamen invenerat remedium ; namSus
350쪽
DE BELLO AFRICANO. 33selephantos ex Italia transportari iusserat, quo et miles noster Speciemque et viri tem bestiae cognosceret, et cui parti corporis ejus telum facile adjici posset; ornatusque ac loricatus elephantus cum esset, quae pars ejus corporis nuda sine tegmine relinqueretur , ut eo tela conjicerenture praeterea, ut jumenta bestiarum odorem, stridorem , speciem , consuetudine capta non reformidarent. Quibus ex rebus largiter erat consecutus; nam et militos bestias manibus pertractabant , earumque tarditatem cognoscebant e equitesque in eos pila praepilata conjiciebant; atque in consuetudinem equos patientia bestiarum adduxerat. LXXIII. Ob has causas , quas Supra commemoravi, sollicitabatur Caesar, tardiorque et consideratior erat factus; et ex pristina bellandi consuetudine celeritateque eXcesserat. Nec mirum: copias enim
habebat in Gallia bellare consuetas locis campestribus , et contra Gallos homines apertos minimeque insidiosos ; qui per
virtutem , non per dolum , dimicare consueverunt et tum autem erat ei laborandum , ut Consuefaceret milites hostium
dolos, insidias, artificia cognoscere; et quid sequi, quid vitare conveniret. Itaque quo haec celerius conciperent, dabat ope-