장음표시 사용
381쪽
putat probabilem Diana par. a. tract. IrudeliorisI6. sed contrariam sententiam probabiliorem. mihi vero non videtur improbabili ratio est, quia a ille qui sine rationabili causi id voluntarie saepissime faciti videtur id facere ex contemptu, saltem virtuali, sed omnes fere doctores num praecedenti citati a flarmant inuertere horarum canonicarum ordinem,sine rationabili causa esse peccatum veniale, dummodo absit contemptus, itas i annes Azorius, P.Suarius,P. Reginaldus locis citatis, Malij, ergo cum contemptu est mortale. II Dico quarto,inuertere ordinem,quem habent partes unius
horae,inter se. sine rationabili causa , sed absque contemptu. esse solum peccatum veniale ut siquis prius dicat capitulum Sin fine hymnum,uel prius dicat laudes, postea lectiones, ratio est,quia non seruatur usus communis ecclesiae, rideo
culpa committitur, non tamen grauis,nam cum in priuata
. recitatione id non fiat coram populo, non potest scandalum generare,&impletur praeceptum,quoad substantiam, ita docent omnes doctores, supra num. 9.citati, nam eodem modo. de omnibus praedictis mutationibus loquuntur P. Gabriel Vasque opusculo de benefici j cap. . . I. art. 2.dubii .la II. 66 Lin .ait, Pinuerteretur ordo psalmorum 2 veniali culpa numquam excusari poterit siquidem causa nulla esse potest,qua exeu-set, idem enim est ei qui hane horam recitare debetioe aut alis modo psalmos dicere. P.Suarius tom. a. de religione lib. de horis cap. 24. num. addit hane mutationem,si voluntarie,&cum aduertentia nati esse multo magis irrationabilem,qui vix potest habere apparentem praetextum excusationis,aut honestatis, unde videtur eontinere quamdam speciem con . temptus,put chritudinem,& artificium horarum corrumpendo,quod in ordine partium, compositione earum mater se maxime consistit,& ideo si haec in uersio voluntarie fiat , erit
graue peccatum veniale si vero ex contemptu, erit mortale, idem docent P.Regina idus lib. I S. cap. I 2 sec'. s. num. I 66. vers.quod attinet ad tertium. P. Fi illuc ius tom. 2,tract. 23.cap. 7.num.233,BOnacina tom. I. tract.de horis can. disp. I.quaest. 3.puncto 4,num. s.
I Quaeres, an duae praedictae inversiones excusari possint ab omni peccato Respondeo amrmative, si ex rationabili causa fiant, iusta autem, rationabilis causa effet, si chorus incar
382쪽
perit dicere tertiam , vel se, tam ego vero non dixerim primam, tunc licebit mihi canere, cum choro horam, quam canit,& postea dicere primam, aut tertiam omissam, ita Nauari, cap. 3.de oratione num .66. dicto 2l.Sotus lib.io.de iustitia quaest. 3 art. 4.conclusa.post medium ait,qui vel ex talpa,vel absiue illa horam,exempli gratis,primam, o ter tiam, immo etiam nocturnum incium dicere quando debuit, omiseriis posea oecurrit 3empus, quo potest eboro interesse consultius est. ι inibi posteriores prius persoluat, Opostea privatim priores, qtiam fiet' ordinem seruet choro,absit immo etiam extra chorum, si post incarptam horam et tiam, tecordor me non recitasse primam, positim,sine peccato illam prosequi animo,&voluntate postea recitandi primam,idem etiam dicendum est, si quis non dum recitata prima ,rogetur, aut invitetur a socio,amico,vel fami Iiari,ut tertiam recitet,cui, ut obsequiupraeste postulata concedit,ita P. AZorius par. .lib. I cap.
ra In tertia ordinis mutatione potest dari causa rationabilis, quae ab omni precato excusat,ut si Canoricus,vel Regularisa legitime impeditus non potuit chorum ingredi, nisi incho,ta hora,poterit illam prosequi usque ad finem, cum reliquis, postea priuatim,partem omisi amsupplere,frequentius vero hoe potest accidere per obliuionem alicuius partis,qua quis omittit psalmium, hymnum,uellectionem, limitia, li durecitata ecorde tu potest, sine ullo peccato continuare hora caeptam, postea supplere partem omissam,sine repetitioni
aliorum, licet ordo non se tuetur, ita Angelus verbo hora niti I 6.ωIS.Sylv. quaest. Indicto a.& 3.Nauarrus cap. Io. de Oratione num.6 P.Suarius tom. a. de relligione lib. . de horis
cap. .num 7.Sadde Primo Bonacina tom. i.trac'. de horis canoni:
383쪽
canonicis disputatione .quaest. 3.pum2 4 num. S.I Quaeres,an quando quis per obliuionem,uel inaduerten. tiam,sive culpabiliter,sive inculpabiliter, dixit horamvst riorem,non dicta priori,vel omisit psalmum, hymnum,uel le Ct Innem, teneatur repetere horam iam dictam Respondeo negatiue, sed satis esse supplere praetermissa, tempore habili, idest,eadem die, unde,si in choro esset recitatus pialmus,inui, Iatorium, aut aliquid aliud.potest, cum aliis canere reliquu,
postea priuatim supplere,quod in principio, vel in medio
omissum esse Gicet non seruetur ordo,ratio est, quia oratio, quoad Deum integra est, potest ecclesia prodesse,nec tenetur quis,cum tanto onere ordinem seruare, ita Paludanus in
I saeres,an grauis occupatio, sine copia breuiarii possit e sese legitima, rationabilis causa; ut quis, sine ullo peccat,inuertat ordinem partium diuini officij exempli causa, dicat prius laudes,& postea lectiones Respondeo affirmative,ut siquis non haberet breuiarium, sed tantum diurnum,posi et,recitatis psalmis matutinis, recitare laudes, si timet,ne grauis,&iusta occupatio ipsum impediat, a recitatione totius officii, nisi recitet tunc, quae potest, scilicet psalmos, hymnos. calatera,quae habet in diurno,potest licite ea dicere, postea , breuiario habito,iectiones,& responsoria suppler ita P.Suam
384쪽
16 Quaeres,an sit aliquis ordo necessario seruandus, interis tutinum, missam, per consequens,an sit peccatum moris taleciae brare missam , non recitato matutino Respondeo, hoe dubium diffuse tractatum fuisse a nobis in primo libro de primo,ac praecipuo sacerdotis Ollici,cap. 4.dub. . ubi cum probabiliori sententia docuimus, nullum esse neceissarium ordinem ex natura rei,aut ex institutione, inter matutinum.& missam,ac propterea nullum esse peccatum per se,& ex natura rei hunc ordinem non seruare, scilicet celebrando missam, non recitato matutino, quare hic nihil puto addendum, nisi aliquos doctores,qui docent illam secundam sententiam, quam ibi, tamquam probabiliorem sequendam putaui, scilicet. P Gabrielem Vasque in opusc. de beneficijs cap M. f. l.
Ruodnam peccatumsis,non continuare, sed interrumpere diuinum vicium, cam prinatim recitatur
D spondeo,de iure communi officia diuina persoluendauri esse,sine interruptione, ita de ipsiis in genere statuitur
in cap. illud, cap.nihil. .quaest. I. de horis canonicis in particulari expresse definitur in cap.dolentes de celebratione missarum, ubi reprehenduntur illi, qui, dum horas canonicas recitant, aliqua colloquia intermiscent,in ratio ipsa naturalis nos docet hoc per se,& ex natura sua malum esse, nati inurbanum esset sermonem,eum Rege , vel cum Principe scaeptum interrumpere ergo multo magis orationeta,quae fit, cum Deo,haec est communis sententia,ita docet Sotus lib. io.
Quaeres,quando quis dicatur proprie horas interrum perer
385쪽
Respondeo, tunc illas interrumpere,cum aliquam ex septem canonicis horis caeptam intermittit aliquid aliud agendo,vel
cum alijs loquendo,animo tantentis voluntate illam continuandi, poli tine illius actionis, vel collocution is, quae interponitur;ita Nauarrus cap. I 6.de oratione num. 6 . ω66 &cap 2I num .7. PIoannes AZoriuS par.idib. I O.cap. 8.quaest.2. P.Suarius tom. a. de religione lib. q. de horiScan .cap. 2ψ.ou.
io quando quis horam caeptam omittit,sine animo, volu tate illam continuandi, sed iterum dicta repetendi, non dicitur illam interrumper sed eam omittere, quod si sine causia rationabili fiat est peccatum,saltem veniale quia est actus inconstantiae ut docet Sanctus Thomas a. a. quaest. 33 artri.& n Antoninus 2.par. tit. . cap. Ita nascitur ex leuitate animi,nec caret irreuerentia aliqua, erga Deum, nam si inu hanum, inciuil taest non finire colloquium caeptum, cum is Principe, ad alia, sine causa diuertere, ergo multo magis est id tacere,cum Deo, ita bene probat Nauarr.cap. 16.de Oratione num. 6 L. 62. dicio 28 QP.Suarius loco citato num. Io.fin.
3 Quaeres,an possint hora canonidae aliquando, sine ullo pecorato interrumpi Respondeo assirmatiue,primo, quando noest notabilis mora,quae interponitur, hoc autem arbitrio prudentis iudicandum est, nam in longiori hora v.g. matutino maior temporis mora requiritur, ut censeatur notabilis, qua in tertia,vel sexta, sic etiam maior permitti potest,inter Malmum, psalmum, quam interversiculos eiusdem psalmi,&sic de caeteris, cum proportione. Secundo si non sit voluntaria, libera,sed necessaria,unde quia causa iusta, lation
hi lis inducit necessitatem moralem,excusat ab omni culpa , ita Nauarrus cap. I 6.de Oratione num. 6. P. Ioanne AZ r. Par. I.lib. I .cap.s.quaest. P. Suariu Diom.a. de religione lib. 4 de horis canonicis cap. 2 .num. Io. P.Lessius lib. 2. di iustitia cap. 3 .dububitat. Io.num. 17. P. Sanche tom. a. consitorum moralium lib. .cap. a.dubio s. num. I. P. Filllucius
Quaeres,quaenam censeri possint iussae,& rationabiles causaesus icientes ad exculandum etiam a peccato veniali Respondeo multas esse, omnes tamen ad Euo capita reduci poli αν scilicet ad urbanitatem,&necessitatem, ratione urbanitatis,
licitum est, vium, aut alterum verbum respondere amico de aliqua
386쪽
aliqua re interroganti,salutare secus eum transeuntes,& similia,ratione necessitatis licitum est, prouidere saluti corporali, vel spirituali proximi, ut facere opus misericordia corporale, vel spirituale, v.g.dare vestem,vel cibos pauperi, subuenire consilio,doctrina,consolatione indigenti, sic etiam prouidere rei familiari propriae,vel proximi, similia,quando nopos lunt differri in aliud tempus, sumere medicinam sibi uti-sem, necessariam, quae ad finem horae differri non posset sic
etiam,si opus esset lectionem, vel concionem habere, vel audire aut facere rem sacram, iussu superioris denique iustae causae censetur omnia,quae spectant ad ipsum me osticium , vel eius tinem, ut actus contritionis, humilitatis, ut pectus percutere, humi se prosternere,verba deuotionis, cum socio, Mutilia,vel ad intelligentiam eorum, quae dicuntur, vel ad
maiorem attentionem,&deuotionem excitandam. cun
quita solus recitat, potest miscere verba aliqua iaculatoria ad Deum . In omnibus,t aedictis,& similibus, ut sine ullo peccato iant, est necessaria prudelia,& moderatio,& quando praedicta impedimenta sunt praevisa, debent vitari, quantum co-mode fieri potest, vel illa opera anticipando, vel horas alio tempore recitando, ita Gerson i par materia de oratione littera I. Gabriel in canonem missae lect. 62.littera M. Metina Codice de oratione quaest. de horis iterandis, Ledesma a. q.
ne anum. 63. usque ad F. P, Ioannes Azorius Par. I.lib. IO. cap. 8, quaest. I. P. Silarius to 2. de religiciae lib. de horis canonicis cap. 2 .num. I. P. Leissius lib. a. de iustitia cap.37. dubit. io. num 3 g. vers. dixi si fiat. P. Regina idus lib. 18. cap. Iases'. q. Bum. I 62. P. Sanche Zio m. r. consiliorum morali um lib. 7. cap. 2. dubio p. num. I. Bonacina tom. I. trast de officio
disp. I.quaest. y.puncto 2 6. I. num. 3O vers. secus.
Quaeres, an interrumpere diuinum opticium, sine iusta,& rationabili causa,& per longum tempus sit ἰpeccatum mortale Respondeo solum esse veniale, quod sit peccatum,patet, tu quia unitas uniuscuiusque hora pertinet adsolemnem ritum formam praescriptam in recitandis horis, sed per interruptionem tollitur illa unitas,vel multum minuitur, tum etiam, quia est indecens, irreuerentia, in carptum sermonem,cum aliqo, absque causa interrumpere ergo multo magis cum Deo, quod vero solum sit veniale probatur,quia remanet substan-
387쪽
substantia horarum , ergo non est materia grauis susticient ad peccatum mortale ita Nauari capri 6 de oratione num. 64. 74.Petrus de Aragonia a. a.quaest. 3.art. I a.dub. o. rin. Ioannes Αχorius par. I.lib. Io.cap.8.quaest.6 P.Suarius tom. a. de religione lib.4.de horis canon.cap. 2 . num. Io ROdri-queZ par. I .summae cap. I 43.conclus. I. P. Lessius lib. a. de sitia cap. 37.dubit.to.num. 37.ubi dicitiesse solum peccatum veniale,etiam si interruptio sine causa facta duret per unam, aut duas horas. P.Sanche tom.2 consiliorum moralium lib. 7.cap. a.dub I9.num. 3.dicit,Paudo interruptio non est ad longum tempus peccabit enialiter. .Filii ucius tom. 2 trare Ti. cap.7.quaest. 7.dicto a. num. 239. Bonacina tom. I. de ossicio
Quaeres,an interruptio diuini olficij possit esse lata,' vile ueniat ad peccatum mortale Respondeo, in qualibet inte ruptione diuini officii duo posse considerari, primum temporis moram,qua cessatura recitatione diuini ossicij.Secundum actionem, quae interponitur, si igitur loquamur de interruptione respectu temporis morae;sunt duae sententiae.Prima amlamat, interrumpere diuinum osticium, etiam per longum tempus,etiam siue causa, non es peccatum mortale, sed solum venialciquiasiuguli psalmi, imo singuli pene versiculi per se suum habent pondus, completam significationenia, suntque perse,vel precatio quaedam,vel laudatio, vel sententia, non habens necessariam,cum alijs conexionem, ita docee Aragonia 2 2 quae tu, Lart Iadub.6.fin.P. Leonardus Lessius lib. a.de iustitia cap.37. dubio o. niam. 37. P. Fili luctus loco citato Bonacina tona. i.tractde ossicio disp. I. quaest. 3.pun
Secunda sententia amamat, intςrrumpere diuinum officium per temporis moram, lic longam, ut moraliter censeatur ho- rat recitationem facere sic discontinuam, ut merito dicta,&dicenda non faciant quid unum; esse peccatum mortale Raatio est,quia tunc non recitaretur integra hora, sed pars notabilis otii itteretur,cum non possint illae partes moraliter continuari, ita docet Nauarrus in cap.. I 6 de Oratione num,7 .fin. D. Ioannes AZorius par. I.lib. Io.cap. 8.quaest.η .ubi alta Raro posse iustam eausam oecurrere interrumpendi ora breves, puta tertIain, extam,vonam , Ets iusta caua subsit, dum quisboram recitat,potes num psalmum incaeptum interrutapere crΥ unum
388쪽
unum quadrantem horae,aut eo amplius. P..suarius tom. a. religione Lib. . de horas canon.cap. 24.nnm. IO.dicit,prude
iis arbitrio pensanda est temporis moram , an sit notabilis, habita proportione ad horam,quae dicitur,& ad partem os m eii, in qua fit interruptio . P. Reginaldus lib. I 8 cap. I .se 2. .
morataib.7.cap. a.dubio io.nu .dicit esse peccatum ve-nies quando interruptio non est ad longum tempus, significans, esse mortale,si sit ad longum tempus, haec sententi mihi videtur probabilior, nam quando, tam longa est temporis mora, ut prudentis arbitrio, non censeatur moraliter continuari hora, vel psalmus, puto interruptionem fieri,cu peccatomo
tali, si fiat in parte norabili. Si vero loquamur de interruptione, respectu actionis, quae interpon itur, Respondeo, talem interruptionem fieri
posse,cum pec cato veniali, vel cum mortali,ex qualitate enim adtionis,quae interponitur, pendet maior, vel minor quantitas culpae, si enim interponantur verba non necessaria nee valde utilia. sed otiosa,vana,risus, ioci, similia ad modicum tempus, erit saltem duplex peccatum veniale, nimirum,ossi .cium diuinum line legitima causa interrumpendo in otiosavcrba intermiscendo,ratio est,quia ex natura ret,est indecens interrumpere incaeptam precem cum Deo, propter verbo inutilia,& otiosae si vero interponantur verba turpia, Mindecetia, tam grauis poterit esse culpa,ut sie peccatum mortale, contra religionem,propter irreuerentiam in Deum , quamuis pollit hoc aliquandonoa esse peccatum mortale contra
praeceptum recitandi, ut si quis statim post illam actionem moraliter peccaminosam,eadem hora, absoluat ossicium interruptum, Midem dicendum est de illis, qui licet ipsi norta loquantur, praebent tamen aures loquentibus, de actionibus impertinentibus vel turpibus, idem etiam de actionibus inutilibus, vel non necessariis, quae poterant in finem horae
differri,in hac conclusione conueniunt Nauarr. cap. l6.d oratione num. s. P. AROrius par. I. lib. I .cap. . quaeli. , P. Suarius tom. a.de religione lib. . de horis canonicis cap. 14. num. II P.Lomitulus lib. I. responi morat.quae ut 66. P. Reginaldus lib. I s.cap. 2. cct. . num. 62. documento I. final. P.
Letyma tona a Theologia moralis lib. tractata.cap. .
389쪽
y Quaeres,an quando quis,sine iusta,&lagitima eausa diutinosticium per longum tempus interrumpit, teneatur dictare- petere, an vero possit illud, sine peccato mortali continuaret Rc spondeo, circa hoc duas este sententias. Prima assirmat. teneri praedictum osticium ab initio repetere, si vule peccatu mortale euadere, ratio est, quia unitas uniuscuiusque holae pertinet ad solemnem ritum,& formam praescriptam in horis recitandis, sed per praedictam interruptionem , haec unitas tollitur, nam moraliter non videtur continuari,quod dictum est prius,cum eo,quod post octo, vel decem horas dicitur,ac proinde psalmi mane recitati,cum illis, qui vesperi,vel sero
recitantur,non efficiunt, nam orationem, nec unum Orscrum diuinum,hanc sententiam docet Nauatrus cap.16. de orati ne num .73.sin. Medina Codice de Oratione quaest. Io. S. 3.D. Squillans de obligatione cleric.par. I.dub. I .num. 43. Ol-
Io Secunda sententia docet quamuis interruptio sit per Ion gutempus,& sine iusta causa, non esse peccatum mortales, noma repetere recitata, nec ab initio incipere, ratio est,quia tunc etiam praeceptum impletur,quoad substantiam , licet in modo accidentali peccetur venialiter: ita Theodorus Pelianus
lib. 3.de bonis operibus cap. 6. assertione 4. iin.Marcellus Fraocolinus tract de tempore horarum canonicarum cap. 27.nu. o. Laelius Zeccus in summa cap. 83. de Osticio diuino num. Io. Fernande in exam.Theolog.par. .caP. II. g. . num. Pettus de Aragonia 2.2.quaest. gnari. I a.dub. 6. sin Rodrique par. I. summae cap. 43. conci ucs.Vega in summa Om .cap. 28. casu ar. edesma in summa par. a. trari. 9. cap. ias l. 22.Za- nardus in directorio par. I. cap. 23. in 3 praecepto Ol. 6IA. Villatobos in summa tom. I trac2. a . ub. I I num . . P. Lej-sius lib. a de iustitia cap. 37. dubitat. Io num. 7. P. Vasque L
390쪽
trouersia Barbosa in collec'. tom. I.lib. I. tit. I. cap. . num . . II. Naidus in summa, verbo,onacium diuinum num.6. Bona-cina tom I tract. de ostic ijs disp. l.quaest. 3.puncto 2.f. l. num. st S. Diana par 2.tract. I a. de horis canon. re Iiit. .
ii Pro solutione praesentis dubi j,dico, primam sententiam , esse valde probabilem, nugis tutam, rideo aliqui doctores secundae sententia dicunt, consultum esse , si commodo fieri possit, repetitionem facere ab initio, saltem nocturni, vel psalmi,si interruptio fuit magna, licet iusta,ita P.Laymantom. a Theologiae moralis lib . tractu caps nuo P. San
chectom. 2. consiliorum mora lib.,cap. a.dub. io num s ait, ad vitandum veniale, melius esset repetere . Secunda vero seistentia esse probabiliorem, &etiam tutam in praxi,& ratio est,quia supra dubio praecedenti num 4. cum communi sententia docuimus,illum,qui ex obliuione omisit aliquam partem horae,non teneri totam repetere,sed solum partem omisisam,quando,intra eundem diem recordatur,ergo continuatio non est de essentia, alias esset tota hora repetenda, ma-uarrus,qui sequitur primam sententiam, tamen in cap. Iside
Oratione num. 7 ait, non tamen auderem damnare illum,qui,
relicta hora incapta studuis unc temporis necessari gratia,statimeo finito,continuaret captam, non a capite repetere, cli addita quin, ipse non semel, recitando solus,et non assequendo satis intellectum alienius ioci scripturae occurrentis substiti, ut doctoves in eam comminiscentes consulerem,quibus confultis e iteratione reeitatorum,ab eo loco horam ereptam, absque lio conscientiae scrupulo sum persequias P. Comitulus lib. I .resp.
morat. quaest. 66. num. 2. equitur sententiam Nauarri.
I Quaeres, an idem dicendum sit quando ossicium diuinum iusta de causa fuit interruptum Respondeo multo minus esse repetendum,quia praeceptum recitandi osticium seruatur, quoad substantia naidi eausa iusta inducit quandam necessitatem moralem,& ideo facit, ut interruptio non censeatur moralis,ac proinde nec voluntaria S libera, propterea Nauarrus concedit longiorem moram interruptioni, cum iusta causa, nam cap. I 6.de oratione num.7o.concedit,ut quis posisit consulere doctores ad intelligendum aliquem locum scripturae In ossicio occurrentis', ut praecedenti num dictum est,ewnum.7i .ait m c reprehensione dignum iu starem eum, ni integram comtoxcm,aut missam interponeret, eum sequitur P.IO.'