장음표시 사용
151쪽
Craotrius historias hasce suas scripsit circa a num mille sinum quingentesimum, proindα
potuit interea tena poris mutatae linguae Friscae
saxonica successisse, cum certum sit, Ducem Sa- oniae Albertum, Si filium eius Georgium ea temdes V pestates, Frisia rerum aliquatenus esse potitum
.ini Sed id&exiguo admodum tempore durauit, ille quanquam dux esset Saxoniae, non linguam Saxonicam, sed Belgicam in iudici; Vsurpauit, popularem linguam Frisicam 'ulgo liberam Gliquit. Idem fecit etiam successor eius Carolus V.&deinde filius huius Hispaniarum Rex Philippus: Belgicam autem linguam a Saxonica plu- imum discrepare nemo negauerit, qui tram Ucognouerit. Frisicam autem linguam ab eo cardine, in quo Crant rius eam cognouit, non longo esse dimotam hactenus illustri exemplo demonstrari potest. Anno Is 7 cum Lo uanium studiorum gratia venissem,coperi nostrates Orem
torum in comit ijs,innae statis temporibus in templo S. Baibarae celebrabant, uti non alia lingua, quam Frisica; nam cum locus esset publicus ac sacer, proinde nemo excludi posset, nulla tamen natio Lo uani j esset, quae non aliquando vel de industria interdum accedet et, vel saltem forte fortuna temptu illud transiret, quod peruium erat; plena securitate loquebamur, qu res postulabat cum neque Gothi, neque Dani, aut Imbri, neque Saxones, neq; Cauchi, neq; est phali. neque Geldri, neque Bataui, neque Biabanta, neqῶFlandri, neq; vlli ali vel inferiores vel superiores Germani, nedum Galli, aut Hispani, aut Italinos intellig rent. Quod autem de in sua Frisiica hic dico, de illa Eprie intelligi volo, quae adbuchodie usurpatur in risa, quam hodie Ocuen-
152쪽
FRISIORVM LIB. I. ristatem appellamus, cuius caput est Lebuardiar Hsc enim antiquissima est Frisiorum lingua, qugolim toti nationi communis fuit,& duas ob causas in suo vigore permansit Primum quod ante
tempora Saxonum& Burgundoru linguis ex te nis mixta no fuerit Deinde, quod etiam per maiores nostros publico decreto fulcita sit, ad conseruandas patriae antiquitates Orientales Frisij, etiamsi vicinarum gentium commercio ab Occidentalium lingua deflexerui longiuscule, tamena lingua Saxonica magis discrepant. Cum autem Crantalus hoc loco Saxones Ger Lingua manica lingua uti dicat, recentiores occasone β omca hinc, Vt videntur, arrepta, linguam Saxonica ita V ς latis potner ijs extendunt, ut videantur eam toti I 'ς ε fere Germaniae cornua unem facere quae Crantri 'mens nunquam fuit Cratrius enim superiorum Germanorum lingua a Saxonum lingua dilucide separat, ac superiores illos prae Saxonibus contenit, quos frendere potius quam loqui dicit: Superiores vicissim lingua suam Saxonicae praefe-Funt, quibus per tota Germania omnes iam sunfragantur: cum in valuersis Germanoru Principucur ijs, consessibus actis publicis, hanc linguam cuncti affectet. Imb vero, ne illae quidem prouinciae, quae Saxoniae Ducibus hodie parent, omnes lingua Saxonum, tantur quando iis enses ac
Thuringi, qua uis Saxonibus contermini sint, noSaxonica, sed sua lingua,tuntur, quam ipsi e manicam appellari volui. Saxones enim illi cum sua lingua deridet, soloecismos eorum palam exagitant in lingua Germanica, quod proprietatem in articulis der, die, das, ad nominu genera distinguenda factis tueri nequeat, quo nihil a surdius in loquendo committi possit Plura qui-
153쪽
HO DE ORIGINEdem Saxonibus respodere poteramus; sed ne quis
nos pervicacia potius quam veritate duci putet, ad Cimbros hinc transibimus. Ita CR De Cimbris autem multa multi nugati sunt. svn in or/s: Crant rius Cimbros non modo Germania tota, sed S uniuersa rerum natura excludit, qui nullam hoc nomine gentem fuisse asserit, ut infra patebit. Ali; Sicambros,Saxones, Francos, itemq.Τungros S campestres Brabant os cum Cimbris eosdem faciunt, quos partim iam supra, partim infra suo loco confutauimuS. Vt autem ista gentes singula sui generis inter se diuersae fueriit, ita satis costat, Cimbros in Germania recente fuisse gente mi obscuram, quae Occidentem versus extra Chersonesum sedes no promouerit. Nec enim de Cimbris Germanicis dici vere potest, vel quod ante Frisios in Germania diu fuerint, si recte calculat Herodotus in Thalia vel quod Rempub aliquama gibus bene constitutam, vel gentem amplam habuerint, sicuti de Cauchis, Bructeris, Sueui S, Gothis, Vandalis, Frisi)s, Saxonibus, ac Francis legimus. Quorum ali ut alijs vel cesserunt, vel successerunt; ita singuli sua aetate non modo sedes amplissimis imbus conspicuas, sed Minstitutis honestis memorabiles habuerunt Plenae quoque sunt Germanorum historiar, de rebus ab his gentibus belli domique laudabiliteri cum virtute gestis: de Cimbris ne gry quidem, si unica illam Italicam expeditionem excipias, quam suae victoriae memores Romani celebrarunt. Alioqui enim nihil usquam de his memorabi Ie reperitur, quod laude dignumst ramo vero in contrarium legimus, Cimbros gentem fuisse inquietam, a gabun-
154쪽
FRIsIORVM LIB. I. ra gabundam, alieni appetentem, latrociniis dedi-ram,&quae ex praedis ac direptionibus aliarum
gentium se sustentaret Testatur hoc ex veterum traditione Strabo,qui scribit eos usque ad Marotidem paludem excursiones facere solitos: idemque tradit,Tigurinos alioqui opulentos spe amplioris fortunae se Cimbris in expeditionem coinmites adiunxisse, quod viderent apud Cimbros diuitias rapto partas suis longe splendidiores esse.Testati sunt hoc ipsum etiam Romani, qui cum
Cimbrorum aduentu exterriti perquirunt, qui quales Cimbri essenes compererunt Cimbros veteri Germanorum Gallorum lingua latrones dici; ut ex Strabone, Plutarcho, Festo percipim'. Ex quo satis euidenter patet,eos extra Chersonesum occidentem versus neque in Germania neq; in Gallia sedes unquam habuisse. Quis enim credat Cimbros gentem suam, ac non potius extemnam latrocin1js infestaret Et quis credat Germanos ac Gallos tam atroci conuicio Cimbros fuisse notaturos, ut eos latrones dicerent, nisi extraneos hostes suos indicarent Quorum gentile nomen factis suis infame redderent, ut quemadmodum foedifragi ac periuri nominantur Poeni, ita latrones ac pr dones vocarenturCimbri. Certe gratam Germanis gentem Cimbros non fuisse satis inde colligitur, quod communem ac popularem linguam suam,ouae dudum Germanica vulgo dicebatur, ad recomitionem Teuthonum Teuthonicam dixerint Cimbricam haud dubie dicturi, si Cimbrorum apud eos magis grata memoria fuisset .Quae clim ita sin f satis iam apparet, neque Cimbricam, neque Saxonicam linguam eo littoris Germanici tractu,de quo agimus, usurpatam fuisse, ut vel Cimbricam, vel Saxbnicam gen-HO tem
155쪽
--- Habitum enim corporis, quem coeli solique J- natura fabricat pro qualitate cuiusque loci, non in Frisia,non in Germania solum, sed, ubique
terrarum quoque in sua quaque gente similem semper generari solitum experientia conuincit: ita vi,si maxime aut aduenae a suis aequalibus h bitu coaporis discrepent,nepotes tamen cum 'qualibus suis indigenis fere coveniant. Quae cumiita sint,caute Uiglius Zuichemus,Lud Guicciam dino Frisios Aborigines esse dixit me, si tempus aliquod eorum aduentu certum definiret, suo, quod diςi solet, inuento sibi negocium acce seret Neque enim uicci ardinuis igitum obtundere unquam desijsset petendis antiquitatibus Frisiorum; cui, ut illius voluntati satisfaceret,ocij tantum a Reipub negocijs non erat Maluit igitur eos Aborigines dicere, quorum xntiquitates curiosius rimari nihil aliud fuerit,quam bonas horas male collocare Aborigines enim illi vetustissimi, durante adhuc aureo saeculo,extiterunt,ex quibus aliae gentes originem suam traxerunt Cum ipsis Hesiodus originem assignet κλαλiis,id est, ex fraxinis, quem sigilusimuxatus ait:
siensi virum truncis, o duro robore nata.
Hoc enim Poetae ideo D finxerunt, vel quod
in cavatis arborum truncis olim habitauerint, . Meta ut Ouidius asserit, vel quod ex Arca Nol deducant,quae ex ligni suum bunde Cato in
originibus suis hos vocat primas Vmbroruir les, cum umbramosagos faciat,qui ri tui bras A - hiulamature ueriunci
156쪽
FRisios igitur non indigenas, sed aduenas in
Germania eri certius ex maiorum traditi ne,ex ipsorum cultu, institutis, lingua nominibus de praehendimus Habemus enim tem-Pus certis annorum numeris consignatum quibus primi nostrae gentis Archegi in has terras appulerunx, ut A supra diximus infra rursu sommodiori loco declarabimus. Frisios alitem antiquitus ab alijs Germanis cultu vel tu discrepasse, Meundem exoticum fuisse in eo tractatu demonstrauimus , quem de cultu Frisiorum peculiarem scripsimus. Instituta quoque disciplinae publicae apud Fri Frisiorisios more Graeco tu habita fuisse proprio opere institata. docuimus, quibus iuuentutem in Gymnas)s,ta in armis quam in literis exercebant: quod in reliqua Germania ante Caroli Magni aetatem nusquam visum fuit. Linguam quoque Frisiorum fuisse exoticam risior ore
fatis arguunt infinita vocabula adhuc ine reli ' P qua, quae nequaquam Germanica sunt. Nam etsi tum cum in Germaniam vanissent, linguam popularem commerci ergo didicerint multa tamen retinuerunt ex patria lingua, quam secum. huc attulerunt, quae sane tot ac tanta sunt, ut
non assueto etiam hodie Frisica lingua videri possit, ut Crantalo visa est , exotica multa enim ex Hebraeis , multa ex Graecis me pluriama, Vt puto, ab Indis desumpta sunt. de quibus 'ex professio latius acturi sumus in eo libro, quem
proprium lingularisonicae dedicamus: in quo di
157쪽
ligentem promittimus lectori comparatiotiem linguarum, quae Germanicis nationibus, praesertim Septentrionalibus olim fuerunt usitatae. risisti vel si singulis quibusque gentibus suo-.--u rum hominum nomina quaedam ita propria ac peculiaria sunt, ut ipso sono statim indicent atq; arguant, qtro pertineant quid obstat, quo minus de in Frisia idem contigisse dicamus pubi cum quatuor generum nomina reperiantur, dilucidis interuallis recepta, nos id quod horum antiquissimum est,exoticum esse, proinde primos istos se et maiores nostros, quibus id patrium fuit, peregrit πη aduenas fuisse iudicamusci reliqua enim, L tria genera habemus cum alios gentibus Germ
Primigeneris sunt Adet, Gallo, Aelo, Scholio, V Virdi, V1jt, Taco, Harco rite maled, Liupch. edet, quorum originem nullam certam, nullam Etymologiam reddere possumus. Secudo loco ea sunt,quffixis a sedibus in Germania, una cum ipsa lingua Germanis acceperunt: qualia sunt, Fothir di, Freerch, Stur1; item Suob, Imck, But,& similia infinita, quae etsi Frisijsbo modo contrahant ac forment, significatione tamen ipsa Germanicam originem testantur. Tertium ordinem ea tenent, quae a Romanis deducta sunt, ex quo inter Frisios ac Romanoscosuetudo cepta est,quod accidit no longo interuallo pol expeditione Cimbricam: tunc enim audiri ceperunt in Frisia Iulius, Gellius, itus, Gabinius, Vibius, Maevius item Sassia, Clementia, Gellia, Emerentiana,&similia, quae tametsi a Fri-s3s truneatim proferantur, ad hanc tamen origianem pertinere structura docet. 4. Quarto loco sunt quae a Diuis Frisi mutuati sun is
158쪽
FRISIORVM LIB. I. assunt, postquam Christo dederunt nomen qualia
sunt Petrus, Paulus, Ioannes, Andreas, Matthias, Iacobus; item Maria, Elietabetha Anna, Catharina, Agatha,&consimilia, quaecum caeteris nationibus Christianis habent communia. In his igitur tribus vltimis generibus, cum fontes in conspicuo sint, unde derivata sunt, in primo illo non Primη 'sint, apparet primum genus illud exoticum essem Τηρημ'
ac peres ranum. Nec enim vel in ulla crmanicae
nationis gentei mile his Vilum reperitur neque s ilia his
Elymologiae aut originis ratio in his sicut in illis Abisai, reddi v. la potest. Nec est quod quisquam suspi cὸrimis
cetur haec a me magis, qua meteliqua 'illa esse conficta,cum omnia in hunc usque diem in Frisia ce-que vulgo usitata sint: Haec enim ipsa potissmum sunt illa Frisiorum nomina, quae velut insolentia ac peregrina reliquae gentes admirantur; cum in caeteris ipsae aliquam analogiae rationemra prehenda ut, quam in his nullam vident. Haec igitur certissima antiquitatum vestigia vicinis nostris Saxonibus, Brunsvicensibus, Vesualis, Gel-dris, rabantis Flandris , ollandisse rei
rierunt: Qui cum omnes aduenae sint, non minus quam Frisj, haud scio tamen an possint uti
nomina recensere, quae non intra tres posterio .
res ordines, de quibus locuti sumus, restringenda sint. Hollandi certe reliquis neglectis adeo se extremo ordini alligarunt, ut apud eos fere tertius quisque Ioannes appelletur. Apud nos aute qua ratione ac modo haec una cum lingua Frisica conseruata sint infra plenius dicemus. Haec igitur cum ita sint, quid obstat, quo minus, ut antea diximus, veluti certissimo horum nominum indicio, quae primi ordinis sunt, arguamus primum gentis nostrae conditorem fuissse aduenam, quod pQ p
159쪽
populus, quem secum adduxit, nomina haberet peregrina, de indigenis hactenus incognita Eadem certe ratione Albertus Crant ius cum ho- ah. t.' uem primo Verdensis Esrclesiae Episcopos enu-
- . tilam, Ceuilonem, Rortitam, sengerum maru chium I Erlulphum, omnes eos arguit esse peFegrinos, quod nomina habeant peregrina: Ualtherum vero orcii ne decimum, esse Saxonem arguit,quod nome eius apud 'xones statum sit.
V Verdentis inquit Ecclesia, post Erluiphum
Martyrem in Ebbeckstor cum agmine Christianor pro Christo caesum, Episcopulabuit, Ual- herum, virum eo loco digni simum, primu ut arbitratur ex huius nationis hominibus ortu; nam: pi decesib res fere omnes Scholici aut Anglicani' generis suere, quod tituli ei tantur Abbatia ru, a quibus lunt translati, ipsa vocabula&nomina viroru indicio sunt, quod non nostra sint gentis: VValtheri autem nomen apud nostros quia, si- talisti: mi est,arbitiantur hunc esse primu nostrae originis hoc loco Potificem. Idem eo de Criterio ιν agalia 'tituri arguenda Vandalicae nationis proprisa tate, cum inquit: 'minis au fili ex Libyssa regia
trahens sanguine, patra luccedit. Gentile nomequod sua terminatione testatur esse ad alicum:
His enim in omnLgente utuntur Dalmatae, Bohemi, Poloni, Pomerant. N: Hermolaus, Stanis aus.
Bodesta us, La distatis, Buggessatis, Pribis aus, nomina sunt co formia Vandaloru, quibus in hodiernuomnes, tu tur, una es e gentem,etiam hoc argularento accedente sermone eodem certus perdisiacas. Cosimili ctia rationemus redus L huyd,ex co- memoratis Cimbioru Regii nominibus, Clodi
160쪽
yRIsIORVM LIB. I. 1, ros suisse Britanniae Cambros , quod eadem
nomina apud Cabros in Britannia hactenus usitata sint. Hac etia ratione V Uol agus Larius in inuestigadis ac discernendis gentiu generibus, veluti Lydio quodam lapide utitur, ut cuiq; suos duces assignet in earu migratione. Hac igitur viarinos exotica ab intraneis discernimus,ac antiqua a recentibus dignoscimus, non modb in singulorum hominum, sed etiam in amplissimarum familiarum nominibus,quae cum certis quibusdam terminationibus compraehendantur, facile discerni possunt a caeteris. CAP v DECI Μ Μ SEXTUM.ALs NOS ET SUEVOS VICISSIM ID cinis illum tractum terra me Frisiorum aduen-
tuur,quem risi, nunc occupant.1 Am Vero quo certius appareat Frisios esse aduεnas, perspicue iam hic declarabimus, quinan, ante ipsorum aduentum has terras tenuerint, ut deinde dispiciamus, unde ipsi prodierint,&quo pacto remotis cultoribus antiquis successearint. Andreas Altham erus in comentarijs suis in Germania Taciti scriptis asserit, Francos eos, qui inod Moeniamne ad habita hi, eos fines istia Rheni primitus tenuis , ubi nunc est Hollandia, Zeladia, populi Traiectenses, Geld reses,, Frisij: sed cum dictis suis hic nec ratione, nec teste sub-ijciat, nobis certiora quirenda sunt. Distribuitur Frisia, quae hodie Occidentalis comuniter vocatur, in Uestergo S V Uestergo, S septem sylvas; unde quidam arguunt, Gothos olim has terras obtinuisse, ex quibus hae terrarum partes nonaen traxerint.' Sed hoc ridiculum,cum haec distributio no totius Frisia sit,sed eius tantum partis, quae nunc Occide talis dicitur. Deinde Oester