장음표시 사용
131쪽
tiae Dei coniungi potest haec cognitio. diuidquid Deus dieis
verum est,& etiam coniungi potest ista altera, Deus diesse existere, cum ea legi posset a sapientibus inscripturis r ergo & poterit coniungi conclusio ista: ergo Deus existit,cum luppositis praemissis necessario sequatur: huiusmodi autem conclusionis assensus est obscurus de existentia Dei, cum altera praemissarum videlicet, Dem dicit existere, obscura sit
eiusque veritas, motivum conclusionis : ergo Cum actu
scientiae coniungi potest actus obscurus eiusdem obiecti ergo & assensus fidei , sola enim obscuritas in sententia
aduersariorum obstaculcim erat.
93. Eadem minor probatur secundo.Nam scientia componi potest cum fide implicita eiusdem obiecti, ut ostendimus assertatione r ergo &cum explicita componi pocset. Probatur consequentia. Tum quia fides implicita , modo, quo fides est,obscura est. Tum etiam quia habensrustumi, qui virtualiter Sc implicite assensus est alicuius obiecti, habere quoque potest assensum formalem eius
dem : sciens autem existentiam Dei habet una cum scientia implicitum fidei assensum eiusdem existentiae : ergo& coniungere poterit explicitum. Maior probatur in stantiis a nobis adductis , num. 83. Quibus praeocupva etiam est aduersariorum responsio, si forte dicant,ad con ei piendum explicitum fidei assensum necessariam esse carentiam scientiae. Tum quia carentia , quae necessaria non est ad implicitum assensum, neque ad explicitum, necessaria esse potest, carentia autem scientiae necessaria non est ad implicitum fidei assensum de existentia Dei, ut osterilum est: ergo neque ad explicitum necessaria erit. Tum etiam,quia actus implicitus alicuius obiecti coniungi potest cum explicito eiusdem. Videantur ibi dicta.
actu, restis, Tertio probatur eadem minor, quia maiorem op- eam incerto positionem non habet scientia cum fide, quam aetus cereum obseu tuscum incerta, & clarus cum obscuro r isti autem circaso eomponi idem obiectiam coniungi possunt: ergo & scientia cum
'OR fide. Minor probatur, nam quae credimus fide diuinatos. . sumus ratione naturali probabili confirmare,congruentiis.
132쪽
naturalibus adhibitis, imo rustici fideles fide diuina credunt , propter testimonium Dei ipsis propositum, ea quae
fide simul humana crcdunt propter parentum , aut Parochi testimonium : Fides autem diuina certa est, dc infallibilis, humana vero fallibilis , dc incerta: ergo actus certus , cum in certo circa idem objectum conjungi potest. Idemque ostenditur declaro , dc obscuro, tum quia cognitio diffiniti confusa est , definitionis vero clara, quae tamen communitcr conjunguntur. Tum quia haec propositio. Omnis homo est animal, confuse attinget Petrum esse animal, dc tamen conjungitur cum cognitione clara
eiusdem Petri in hoc discursu : Omnis homo est animal , sed
Petrus es homo i ergo Petrus est animat. Tum praeterea, quia cognitio clara cntis est confusa disserentiarum , dc cognitio clara eminentiae produchitiat Pctri est confusa eminentiae productivae Pauli, dc tamen cognitio clara entis conjungi potest cum cognitione clara differcntiae, dc cognitio clara eminentiae productitiae Petri cum cognitione clara eminentiae produchivae Pauli: Tum denique, quia
dochi bene norunt, Deum reuelare suam existentiam : ergo in ea reuelatione, tanquam medio confuse ab ipsis cognito, Confuse etiam attingunt existentiam Dei. 93. Confirmatur, actus,quo doctiores Thom istae negant,
existentiam Dei posse fide ab ipsis credi, attingit existentiam Dei : ille autem act is est fallibilis , incertus δc ob scurus, cum probabilis tantum sit: aliunde cona unctus est cum scientia cjusdem exit Lentiae Dei, alioqui vere Doehi non essent Thom istae illius opinionis: ergo conjunguntur in ipsorum intellectu cognitio clara, dc obscura i CCrta,
deincerta , fallibilis de infallibilis de eodem objecto, videlicet de cxistcntia Dei. Quod si dicant , suam illam
opinionem assertivam non esse , sed apprehensuam existentiae Dei, de coniungi posse apprehensionem confusam cum scientia eiusdem objecti. Idem cgo dico de judicio , de reddenda illis superest ratio, cur scientia excludere debeat judicium obscurum, dc non apprehensitonem suntliter obscuram eius. objecti ὶ Idem argumentum fieri
133쪽
11 o Tract. I. De Essentia tis Attriburis.
potest in hoc actu fidei a doctis elicito, Dem es Trinis se
unus, quia ditar Use. per quem confusin existentia Dei,eiusque unitas attinguntur. Aestus liber 96. Quarto probatur eadem minor. Quia amor liber ς' Rςςςs' non pugnat cum alio amore necessario ei aedem obiectis
eax eu ines. nec essicax cum Inemcaci: ergo neque scientia cum nae. ες-ςi Patet consequentia, quia maior contrarietas non est inter
sd ''' elatum , & eonfusum , quam inter liberum, M necessa rium, essicax, dc inessicax. Antecedens probatur r Nam Christus Dominus amore necessario ex visione beata diligebat Deum, & ex scientia infusa amore libero , quo nobis merebatur. Insuper Deus affectia inessicaci vult salutem omnium, etiam reproborum , salutem verδ praedestinatorum ericaci etiam. Qualis autem fuerit in hac parte Aquinatis mens , liberabitur sect. sequenti, dum Cajetani,dc discipulorum fundamenta soluuntur.
Solvuntur o dctiones. O dijcies primo Sanctum Thomam I. parte q. 2.
art. 2. ubi disputans, an Deum esse sit demonstrabile, cum primo sibi objecisset, eam veritatem essenium obie, articulum fidei ; ataue adeo demonstrabilem non esse, eo 'μ quod demonstratio tactat 1 ciro , fides autem sit de non ain parentibus ex Apostolo. Ita respondet: Ad primum ergo dicendum , quod Deum esse, se alia huissmodi , qua per rationem' naturalem nota possunι esse de Deo, mi dicitur. Rom. l. non μοι a riculi fidei, sed praeambula ad articulos. Sic enim fides prasu'ponsi cognitionem naturalem, sicut gratia naturam, se ut pers
mοperfectibile. Nihil tamen prohibet, istud, quod secundum se demonstrabile est, ct scibile, ab aliquo accipi vi eredibile, qui δε- monstrationem non evit. Vbi aperuissime docere videtur S. Doctor,primo, hanc veritatem, I eus est, fidei articulum
134쪽
non esse. Secundo, quod demonstrabile est,posse quidem ab aliquo fide diuina credi, non tamen ab eo, qui demonstrationem illius veritatis habet, sed ab illo, qui similem demonstrationem non capit, quibus fides excluditur ab eo, qui scientiam habet.
98. Confirmatur. Nam 22. quaest. I. art. s. disputans S. Thomas. Vtrum ea, quae s uni fidei, possint esse scita,quae est praesens nostra controuersia, negativam partem articuli corpore definit his verbis. Respondeo dicendum , quod omnis scientia habetur per aliqua principia per se nota,cr per consequens misa : ct ideo oportet, quacuetque seniscita, aliquo modo esse visa. Non autem estpossibile, quod idem ab eodem μι visum , ct creditum. Vnde etiam impossbile es, quod ab eodem idem sistium se creditum. Et tandem concludit, ideo fide , o scientia non sunt de eodem. Ibidem ad tertium, ubi sibi objecerat hanc veritatem , Deum esse, S unicum esse , domonstrari, &sciri, cum tamen sit materia fidei , Respondet: Ad tertium dicendum quod ea qua demonstrative probari possunt, inter credenda numerantur, non quia de Esissimpliciter si fides apud omnes; sed quiaρraexiguntur ad ea, quae sunt fidei, o oportet easaltemper sdem praesupponi ab alijs, qui eorum demonstrationem non habent , Et ibidem ad quartum. De eodem secundum idem non potes esse ut in uno homine scientia , nec cum opinione, nec cum se Et in calce. Non potest xl idem , ct secundum idem esse scitum, O creditum, quia scitum es usum, se creditum es nonisum. 9. Respondeo existentiam Dei bifariam cognosci posse. Primo ex creaturis demonstrata ante reuelationem. Aquinatis
Secundo post ipsam reuelationem. Primo modo non est articulus fidei; bene vero secundo. Sapiens autem, & idiΟ- allieuluc'ta hoc di sierunt; non quod doctus concipere non possit fidem existentiae Dei post reuelationem , sed quia cognitionem certam de existentia Dei habere potest ante reuelationem,quam rusticus habere non potest, nisi post ipsam. Nec amplius intendit S. Thomas.
oo. Ad confirmationem, quae magis Vrgere videtur. Qualem
Respondeo, nomine scientis , & visionis excludentis fi- 4
135쪽
seeunda obiectio ex fidei merito desumpta
it L Tract I De Essentia U Attributis.
dem, solum intelligi a sancto Thoma scicntiam in itiuam, seu visionem Deatam, non vero abstractivam Quod enim quaest. prima art. F. nobis obiecto tradiderat, reformauit, limitauit, ic explicauit quaest. s. art. I. ubi disputans, utrum Angelus, aut homo in prima sui conditione habuerit fidem. Afirmativam partem probat ex Apostoli testimonio. Accedentem ad Deum oportet credere; sed Angelus, dc homo in prima sui conditione erant in statu accedendi ad Deum t ergo fide indigebant. Et articuli corpore explicans, quomodo Angelus, dc homo, qui in prima sui conditione euidentiam habebant de existentia Dei, poterant habere fidem , ita rem dirimit. Respondeo dicendum , quod quidam dicunt, quod in Angelis ante confidimationem , er lapsum, or in homine ante peccatum non fuiι μdes propter manifestam contemplationem , quae tune erat de relas diuinis. Sed cum fides sit argumentum non apparenιtum , secundum Apostolam , er per sdem credantur ea , qua non videntur, Ut
Augustinus dicit, illa sela manifestatis excludit Ura rationem, per quam redditur apparens, vel visum id, de quo principaliteres fides. Principale autem Obiectum fidei es veraIas prima , cui svisio beatos facit, est Dei succedit. ι um ergo Angelus ante confirmationem , dr homo ante peccatum, non habuerit istam beatitudinem, qua Deus per essentiam videtur: manifestum est , quod non habuit sic manifesam cognitionem, qua excluderetur ratis mei. uibus euidenter docet S. Thomas solam visionem beatam fidem excludere. ios. Objicies secundo, fides est meritoria : nullum autem est meritum, uti videtur , quod creditur iuxta illud Chri sti Domini, vidisti me Thoma, er credidisi eata quι non viderunt, er crediderunt. Et illud Gregorij homil. 16. in Evangelista, Nec fides habet meritam , ubi humana ratio praebet experimentum: ergo cum existentia Dei sit nobis cuidenter nota, nulla esse poterit de illa fides. Confirmaιur primo, nam visio beata, ideo excludit fidem, quia est cognitio clara Dei: demonstratio autem existentiae Dei, est cognitio clara illius : crgo fidem excludet. Secundo , homo Oculis cernens parietem album, etiamsi alius illi testimonium
136쪽
iatum reddat albedinis , non potest fide humana credere parietem esse album , etiam sit alius dicat: non ex alio capite, nisi quia clare cognoscit id quod dicitur : ergo cum clare cognoscatur a nobis existentia Dei, credi non poterit , quia Deus illam dicit. Io 1. Respondeo concessa maiori, distinguens minorem, nullum eli meritum ubi videtur, quod creditur, & simul etiam motivum, propter quod creditur, concedo :vbi videtur, quod creditur, & motivum non videtur, nego i & nego consequentiam. Nam licet clara constet nobis ex creaturis existentia Dei, non tamen reuelatio
diuina. Inde assensus existentiae Dei propter ipsius testimonium , Obscurus manet, dc meritorius. Christus autem
Dominus verbis illis, vidisti me Thoma, &c. non intendit adimi meritum fidei, quando obiectum creditum, est aliunde clare notum, sed minui, eo quod difficultas vincenda minuatur. Idemque Gregorio, aliisque Patribus, qui ob ij ci possent, respondendum es .io 3. Ad primam confirmationem dicimus, ideo visio- Vnde visionem beatam excludere fidem, quia constituit statum per- - iu)i
fectu in patriae , in quo etiam diuina reuelatio cuidenter uinam,&cognoscitur , non minus quam obiecta, quae a nobi S Viatoribus credita fuerunt. Ad siccundam confirmationem humanam. dicimus, hominem parietem album claris oculis cernentem, ideo non posse fide humana propter alterius hominis testimonium id credere ; prirho quia eadem cui dentia constat illi testimonium cx auditu, qua constat illi parietem ello album ex visu. Secundo quia testimonium alterius hominis augere non potest videntis certitudinem. iNam si ipse perhibeat testimonium, quia ab alio audiuit, minor est illius ccrtitudo, quam certitudo videntis; si vero testimonium perhibeat, quia vidit, certitudo est aequalis: certitudo vero diuini testimoni j , multo maior est,
quam certitudo nostri actus cui denter ex creaturis co- .gnoscentis. Deum esse,&. aliunde non est clare cognitum, ideoque fidem diuinam non excludit.
Obijcies tertio,fides diuina de existentia Dei nitti de-Ρ beret
137쪽
114 Tract. I. De Essentia I Attributis.
beret testimonio ipsiur, Dei se existcre tosta is: ergo deberet praesupponere Deum, non solum re ipsa existcntem, quia dicere, dc loqui non est nisi personae existentis; sed etiam praecognitum a nobis existentem , quia prius Cognosci debct, personam esse, quam loqui: ergo fides innixa tostimonio Dei dicentis , sic existere, non potest credere Deum existere , cum praesupponat iam Deum ch-gnitum existenm m. Sestondeo , permissis toto argumento, negans ultimam consequentiam. Nam cognitio antec dens existentiae Dei , etiamsi esset etii dens, non impedieconsequentem fidei assensum eiusdem obiecti propter testimonium Dei dicentis illud, ut constat ex dictis. An autem in codem actu fides , 8c scientia ex diuctio motivo, vel ex eodem diuersimode applicato coniungi possint, res est alterius instituti, in presenti enim solum contendimus per diuerses actus id posse contingere.
4An exissentia Dei possit inuincibiliter ignorari.
Ignorantia inuincibilis qualis.
1o1. Gnorantia inuincibilis dicitur illa, quae absque
Ivlla creaturae culpa contingit, cum tamen sit ignorantia rerum , quas scire tenemus. Vt autem ignorans immunis sit a culpa opus est, ut nulla prorsiis occurrat notitia , dubium, aut scrupulus eius rei, quae sciri debet, aut obligationis inquirend i : coenim ipso, quod aliquod eorum menti occurrat, ignorantia, quae praecesserat inuincibilis,& absque culpa , fit culpabilis, dc vinci bilis. Prior ergo sententia absolute negat possibilcm esse ignorantiam inuincibilem Dei. Ita P. Granadus controuers I. disp. I. scct. 3. Gon Zale E quaest. a. art. 1. & alij. P absolute assirmat. Ita P. Molina I .part. qUaest. 2. art. P. P. Arriaga ibid. disp. i. sect. 3. num. II. Zumel I. pare. quaest. a. art. I. conclus 3. dccum ipsis plures alij. Io6. Censeo primo, inuincibilem ignorantiam Dci im
138쪽
nossibilem moraliter esse in hominibus omnibus.Ratio est inuineibilia
auia in tanta hominum multitudine, & geniorum, in- ignorantia geniorumque varietate, concingere moraliter non po-.bili, est ino
test, ut nulli occurrat scientia , dubium aut scrupulus in- ralitet inquirendi , an sit Deus: eo autem ipso, quod aliquid CD- Lota hibui. rum occurrat, iam ignorantia inuincibilis non est: ergo. Maior ostenditur, tum quia ad Dei prouidentiam spectat . is impedire , ne omnes homines finem suum ultimum ignorent , ad quem obtinendum conditi sunt. Tum etiam quia Deus exseria voluntate, qua cunctos homines vult u salvos fieri ,& ad agnitioncm veritatis venire, ut ait Paulus I. ad Timoth. t. dispensat omnibus auxilia susticientia, ut salvi fiant. Existentia autem Dei est obiectum simpli- citer necessarium,& primario agnoscendum : ergo imposisibile moraliter est, in nullo hominum eius notitiam excitari. Tum praeterea, quia contingere moraliter non po- test, ut spectantibus omnibus tantum terrae, Coelique pulchritudinem, nulli occurrat, sit ne supremus omnium artifex, cuius potentia condita sit, dc prouidentia gubern ta . Tum denique quia impossibile moraliter est, ut in- tanta hominum multitudine , subtilissima non nascantur ingenia , in rebus naturalibus, causis,&effectibus versatissima ι quibus,vel alicui eorum occurrat saltem dubium, an sit prima omnium causa, ineuitabile moraliter est. Idem ob eandem rationem de integra natione , aut prouincia iudico dicendum.1o . Censeo secundo, in nullo hominum sui compote , in nullo esse moraliter possibilem ignorantiam Dei inuincibilem possibilis est perlongum vitae spatium, attenta communi Dei prouidentia. Ratio huius asserti sumitur ex praecedentis proba- tempus i tione. Tum quia ad moralem Dei prouidentiam pertinet, v di it ut nullus longo tempore suum finem ultimum ignoret. DE 'Tum etiam, quia cum Deus velit omnes homines saluos fieri, eisque auxilia sussicientia prouideat, videtur incredibile, quod diuturnioris vitae spatio priuet illum notitia sui. . Ic8. Dices cum P. Molina, Brasitae incolas nullum vn-
139쪽
i is Tract. I. De Essentia m Attributis Dei.
quam Deum coluisse , nullamque prorsus de Deo notitiam habui ue antequam illuc Lusitani peruenissent: ergo in intcgra natione possibilis est inuincibilis ignorantia Dei, vel saltem in aliquibus longo id vitae tempore contigisse videtur. Respondeo , Brasilienses dubitasse saltem de aliqua Deitate. Et quamuis nullum Dcum colerent non inde sequitur, nullum prorsus cognouisse , vel de aliquo non dubitasse, scd noluille inquirere, & sub ij cero se Deo, ut major esset vivendi libertas , excussa omni lege ; qua ratione apud Psalmistam, dixit insipiens in corde suo,non est Deus Idemque Atheistis dicendum, non enim Deum esse negant, eo quod notitiam saltem sussicientem obligationis inquirendi non habeant, scd ut, cxcusso jugo lc-
Paulus circa sentes quae gnorant Deum. - Pet breue
tium contingere valet inuineibilis ignorant a
gis, liberius viUans. IO'. Dices iterum ex Paulo I. ad Iesalon. 4. ubi illos ita hortatur Apostolus. Haec est enim voluntas Deν .sanct eatro
vestra , ut abuineatis vos a fornicatione ι ut sciat unusquisque vestrum vas suum possidere in sum alisne, est honore; non in passione desideri, ,sicut se gentes qua ignorant Deum: ergo censet Paulus dari gentes ignorantes Deum. Respondeo , se monem ibi non esse de ignorantia inuincibilr, sed culpabili in gentibus, quae ad liberius peccandum , ignorant, id est, nolunt se subi jcere vero Deo. Vel sermo est de gentibus quibus non ita, ac Te salonicensibus, fidei lumen effulserat; unde ad sancti Matione m hortatur eos A postolus, utpote maioribus beneficiis cumulatos a Deo. II O. Censeo tertio , per breue aliquod spatium contingere posse inuincibilcm ignonantiam Dei. Ratio est, tum quia inter gentiles doctrina paenitus destitutos, id contingere nihil implicat, saltem si valde rudes sint, & solitari Ein silii is enutriti. Nec illa lege tenctur Deus omnibus notitiam sui praebere, ut primum illius rationis lumen e Gmiscrit. Tum etiam , quia licci homo, ut primum rationis lumen attingit, teneretur praecepto diligendi Deum, adhuc possibilis esset ignorantia inuincibilis tum Dei, tum obligationis praecepti , si utramque notitiam vellet Deus in futurum tempus protrahere i tunc enim omissio. amoris Diuiti in by Cooste
140쪽
Disp. III. De ratione diu. FubstantiaSect . ii
amoris . peccatum non esset; nec Deus ex vi praecepti donare tenetur notitiam oblecti, dc obligationis, nisi omis so operis imputanda sit ad culpam, ut patet in his, qui naturali inculpabili Obliuione opus praeceptum omittunt, v. g. recitationem completorij; dc in his qui sepius comedunt prorsus immemoris diem esse jejunij vel carnibus vescuntur non aduertentes diem esse prohi
Tabilita in superioribus existentia, &
unitate Dei, ad ipsus naturam, & cssen-itiam deprehendendam , faciliorem sequentes disputationes sternent viam , persectionibus diuinis pra ibatis, quae Deo cum creaturis communes sunt, unde facilius erit discernere,& secernere , quamam Metaphysicum Dei constitu tiuum , & essentiam sibi vendicent. Praedicata Deo cum creaturis communia dicuntur illa, quae utrisque Vere conueniunt, ut ens reale , substantia , spiritus, vivens, de intelligens. Propria vero Dei sunt ea , quae nulli possunt creaturae competere, ut esse Omnipotentem a te , infinitum , &c. Et quidem Deum esse
ens leale non hic disputo, sed suppono ex dictis disp. praecedenti, ubi ostensum est, Deum actu existere;