장음표시 사용
141쪽
i 18 Tract. I. De Essentias Attributis Dei.
- quod autem actu existit, non repugnat existere, quod est esse ens reale: ergo.
Deum esse substantiamfi.les d eet,
SECTIO I. An , es quo pacis ratio substantia diuinis perfe-etionibus competat.
1. Eum e sse substantiam, definitum est cap. Firmiter I Ii e summa Trinitate , ubi statuitur, Deum esse substantiam simplicem .Et ratio a priori prompta est.Nam substantia vel est ens per se, id est, non existens in alio tanquam in subjecto inhaesionis; vel cns per se subsistensi vel mea opinione ens de constitutivo suppositi, aut concreti substanti ui , Deus autem non est in alio tanquam in subjecto inhaesionis , est ons per se subsistens, & ens de constitutitio suppositi, cum natura diuina triplici perso- '. nalitate, tria supposita, tres personas constituat: ergo, substantia erit. Confirmatar, nam accidens physicum est cns de se imperfectissimum, supponens substantiam, a qua sustentaturi trahensque secum impersectiones potentialitatis, dc compositionis realis, quae omnia Deo , utpote undequaque perfectissimo, penitus repugnant. Difficultas tamen est, an ratio substantia: omnibus diuinis perfectionibus competat, tum absolutis, tum relativis, earumque disserentiis. Natura di- 3. Asscro primo, naturam diuinam, in quocumque con-s stat, esse formalitcr substantiam. Ratio est, quia natura fistit, est sol diuina non est in alio tanquam in subjecto inhaesionis, est per se subsistens, & ens de constitutivo supposti diuini, coalcscentis ex natura, subsistentia r ergo substantia. Confirmatur, Nam, ut constat ex num. praecedenti, Deus est substantia ratione alicuius perfectionis diuinae, quae substantia siti si enim omnes substantiae lessent, natura quoquediuina talis etiam esset: nulla autem persectio diuina
142쪽
etiam sormaliter substantiam. Haec concluso eodem, ac ua urede,
praecedens, nittitur fundamento. Nam sicut intellectio ita. necessaria est ratio formalis communicandi cssentiam Filio, N. inde est de constitutivo suppositi, Fili j ita volitio necessaria, est ratio formalis communicandi e sientiam diuinam Spiritui Sanctct, ac proindc erit de constitutivo suppositi Spiritus Sancti: ergo, sicut intellectio necessa ria est formaliter substantia, talis etiam erit volitio necessaria 6. Assero quarto, omnes diuinas persectiones necessa ri as,csse formaliter substantias, quatenus substantia Oppo- omnes diui. nitur accidenti, tam reali, quam virtuais; nomen enim I 8
substantiae in praesenti non idem valet, ac natUra sitIC C s- cessariae. sentia .Probatur,quia licet no omnis persectio diuina sit de constitutivo formali cuiusvis suppositi diuini, nulla tamen est,quae non sit de alicuiux constitutivo vel sormali, vel integrali,ut diximus tract. de Trinitate,cuiuslibet enim per
diuina potiori jure.rationem sibi substantiae vindicare po
. Assero secundb , intellectioncm diuinam necessa Etiam intelriam, etiamsi non sit Dei essent ia adhuc inadaequata, este itae formaliter substantiali. Hujus asserti fundamentum ja- ius non sit chum est train. de Trinitate, disp. 7. ubi posuimus, intel- 'lectionem necessariau esse formalem communicationem daequata. respectu si iij, seu rationem formalem mmunicandi naturam diuinam Filio , eo quod sit immediata conjunctio essentiae, scu naturae diuinae cum personalitate Fili j ι conjunctio autem naturae cum personalitate , est de constitu tiuo suppositi, unde dixi in Philosophia unionem naturae cum subsistentia, substantiam eiic: ergo cum intellectiost quasi unio naturae diuinae cum Personalitate Filij, quibus stat suppositum illis omnibus constitutum, substantia crit, etiamsi non sit Dei essentia adhuc inadaequata; cum ratio substants , aliud non sit, quam ens de constitutivo suppositi, siue per modum naturae, siue per modum subsi- λstentiae, aut per modum unioni S utriusque. 3. Assero tertio, volitionem diuinam necessariam esse P. ix re ia
143쪽
Acbis diui. ni liberi non sunt formaliter substantia,
An disserentiae attribuiatorum sint formaliter substanti a.
sectionis necessariae desectu, suppositum diuinum integrum non citet: ergo omnis perfectio diuina necessaria ersi formaliter substantia ; ad id enim satis est, esse de constitutivo suppositi, siue formali, siue integrali.
7. Maior tamen dissicultas est circa actus liberos diui nos , an videlicet sint formaliter substantia , vel accidentia virtualia. Dixi virtualia, quia non posse esse acciden ita realia, certum est: nam accidens reale dicitur . quod distinguitur realiter a subiecto, eique intrinscce supcru C-nit, quod actibus diuinis omnino pugnat in quacumque sententia , dc specialiter in nostra , constituente actus liberos diuinos adaequale Dco intrinsecos, eique realiter identificatos. 8. Assero quinto, actus diuinos liberos non esse sormaliter substantias, sed accidentia virtualia. Ratio facilis est ex dictis. Nam actus libcri non sunt de constititutivo 1uppositi diuini, sed quid ipsi ad aequa te constitim virtualiter,
dc contingenter adueniens i ergo non simi formaliter substantia, sed accidentia virtualia. Confrmatur, sit intellectio, volitio libera rcaliter a Deo distinguerentur, essem accidens realc : ergo cum virtualiter distinguanturdo facto, asscrenda sunt accidens virtuale. Nec dicas rationem accidentis praecisam a reali , dc virtuali dicere imperfectionem : nam sicut ratio distinctionis praecisa, a rca li & virtuali imperfectionem non dicit, scd ab ea praecindit, idem de simili conceptu accidciatis iudicamus. 9. Circa secundam sectioni, partem, an videlicet ratio substantiae competat digerentiis perfectionum diuinarum: dissicultas est, an quaelibet diuina pcrsectio accessisaria, non sbium sit formaliter substantia secundum conceptam communem entis per sic ue scuentis de constituti
uo suppossiti, in singulis imbibitum, sed etiam secundum proprias differentias; ita ut differentia propria cuiuslibet diuinae perscchionis necessariae, quatenus distincta a qualibct ratione communi entis per j e , seu entis de constitu- tbio suppositi, sit formaliter substantia. Quae controuersia agitari potest tam in sententia solas praecisiones ex parte
144쪽
actus,ad mittente,quas solas nos admittimus in Deo amin admittente obiectivas. Io. Prior, dc communis sententia docet differentias di- s ngularis uinarum perfectionum non esse formaliter substantias eo et E isse
modo , quo ab illis ratio substritiae praescindi potest. Qui- renitas at-dam tamen Recentior admissa communi dissinitione 1 ubstantiae , scilicet, ens per se, id est, independens a subiecto inhaesionis, seu alio , admissis insuper praecisionibus obie-chiuis , etiam in diuinis, asserit , differentias diuinarum perfectionum esse formaliter obiectivae substantias , diuersimode tamen , nam attributa sunt substantia completa , quia ipsis ratione substantiae quam dicunt, debita est subsistentia , differentiae vero non ita, quia ipsis ratione substantiae, quam dicunt, non est formaliter debita subsistentia, seu independentia a supposito alieno, quod idem
cst in eius sententia , sed tantum materialiter, rationeidelitatis realis cum coceptu substantiae completae, quam dicunt attributa. Quod ii obiicias,differentias attributorum ratione sui esse formaliter independentiam a supposito ali cno,atque adeo debitam esse illis ratione sui subsistentiam, in ea independentia consistentem. Rc spondct, differentiis debitam non esse formaliter , dc ratione sui
eam independentiam, sed tantum materialiter rationCidentitatis realis, quam habent differentiae, Cum ratione substantiae, quam dicunt attibuta.
i. Haec sententia duplici a suo authore stabilita est sundamento; primum quia differentia omnipotentiae est for- .. maliter virtus principaliter productitia substanti : ergo est tiae sunda formaliter substantiae Consequetia patet,ium quia eo sitnia Π'ς xv damento probatur,Deum esse substantiam. Tum etia, quia Atti, initi fundamento probatur Deus substantia intelligens, iuxta illud Prophetae Psalm. 93. Aut plantauit aurem n-
audiet,auι qui finxit oculum non considerat 3 Antecedens probatur, quia omnipotentia est virtus principaliter producti-ua plurium substantiarum , quas nulla creatura principaliter producere potest: huiusmodi autem virtus est formaliter disserentia omnipotentiae : ergo disserentia in omni
145쪽
L T ract I. De Ventia & Attributis Dei.
omnipotentiae est formaliter productiva substantiae. Gu- matur, differentia omnipotentiae cst prior omni producibili: ergo ea prioritatc habet diffcrcntia omnipotentiae, non supponere subiectum alienum, atque adeo inde pendere ab illo, quod est eme substantiam. - Ιχ. Hoc tamen fundamentum non videtur suffici eqs. Nam differentia non est omnipotentiae virtus principaliter productiva substantiae, sed specialis substantiae, seu differentiae illius ; atque adeo neque erit formaliter substantia; sicut in sententia huius authoris non est formaliter substantia completa, quamuis sit virtus prodiichiua su stantiae completae. Sicut ergo apud aduersarium, id solum euincit , differentiam omnipotentiae trahere secum pera realem identitatem rationem substantiae completae, idem nos intendimus. Sicut in supcr prioritas respectu suppositῖ alieni, non dicit formaliter, sed materialiter tantum independentiam astipposito alieno in aduersantis sententia , ita neque dicit formaliter, sed materialitcr tantum, independentiam a subiecto ι atque adeo sicut non dicit formaliter subsistentiam, neque dicit substantiam. s.ctugum G Secundum fundamentum est. Quia differentiae at-sundamen. tributorum sunt sermaliter ens a se: ergo& ens per se. Hoc . . '' tamen fundamentum non est firmius praecedenti, nam
admissis praescisionibus obicctivis inter ens a sic, dc disterentias diuinarum persectionum , idem iudicamus dicendum de entea se , quod de substantia mox dicimus.
Differenti, Μ. Assero ultimo,differentias diuinarum persectionum d mi irarum non esse formaliter substantias , eo modo , quo ratio sub-
...et ''' stantiae praescindi potest ab illis. Quare si praecindi valeat
formaliter obiective, quod non probamus, differentiae attii butorum sub in ' non erunt obiectivae substantiae , si vero sola praescisio e X parte actus, cum probabiliori sententia possit ollis aseratur, differentiae attributorum erunt quidem forma litarobiectivae substantiae, non verδ nostro ni do concipiendi. Probatur, quia eo modo, quo conceptus aliquis est praesecindibilis a se a dimerentia , haec disti guttur ab illo : ergo eo modo, qRo conceptus substantiae cil praeseindibilis
146쪽
a differentia diurnarum persectionum , haec non erit substantia. Antecedens probatur, quia praecisio non stat , nisi inter conceptus distinctos, eo moc. quo est praecisio.
IJ. Dices, hoc nostrum fundamentum verum quidem esse de conceptibus praescisis non transcendentibus , secus vero de illis, quae transcendentes stini, sic plurCS tenent rationalitatem esse formaliter obiective ens, etiamsi
istud obiective a differentiis praescindatur.Conceptus autem substantiae transcendens est respectu omnis disserentiae diuinae , unde etiamsi obiectivae praescindatur, adhuc differentiae sitnt formaliter obiectivae substantiae.16. Contra primo, quia nulla est necessitas, quae cogat Ectgium ad eam substantiae transcendentiam asserendam, nec suf- 4Emi, 'in ficiens ratio , ut constat cx solutione fundamentorum, lectum quibus opposita sententia inniti Connabatur. Secundo ,
quia chymera mihi prorsus est obiectiva praecisio cum transcendentia : ista enim praestat indistinctionem obicctitiam a differentiis, pnaescisio vero distinctionem , quae
sunt extrema contradictoria. Nec placet quod tentarunt aliqui, videlicet transcendentiam non praestare distinctionem mutuam exclud cntis ab excluso , sed non mutuam includentis ab incluso. Nam praescis obiective entea differentiis, adhuc indifferentiae includunt ens,etiamsi ensnon includat differentias. Non inquam placent, nam ut differentia distinguattir obiective ab ente, tanquam includens ab incluso , debet continere conceptum Cntis,& alterum se mutuo excludente , Obiective ; sicuti ut una res distinguatur realiter ab altera tanquam includens ab inclusa, contincre debet inclusam , & alteram se mutuo realiter cxcludentes: ergo si ens distingueretur obiecti-ue a differentiis, istae excluderent obiective ens , idemque de ratione substantiae dicendum est respectu differen
i . Obijcies, differentiae attributorum sunt formaliter de constitutivo saltem integrali suppositi: ergo sunt sor- maliter substantia , inde enim nos probabimus, attributa diuina esse formaliter substantias. Antecedens probatiar,
147쪽
1Σ Trach. I. De Essentia U Attributis Dei.
quia suppositum diuinum absque differentia naturae, Mattributorum integrum non esset & persectum , sed mutilum, non minus, qua. sine attributis: ergo sicut attributa pertinent ad constitutivum , integrale saltem suppo siti diuini, ita & differentiae. Respondeo, di Terentias attributorum esse quidem de constitutivo suppositi diuini, non in ratione suppositi, sed in ratione talis suppositi, unde non fit csse sormaliter substantias, sed differentias illius: attributa autem, quaecunque illa sint a natura indistincta, pertinent ad integritatem naturae, ut natura est,&Consequenter ad integritatem suppositi , ut suppostum est, dc inde sunt formaliter substantia.
SECTIO II. Mn dentur in Deo subsistentia relativa.
DIxi jam trach. de Trinitate disputatione I 3. sect.
. de ratione subsistentiae tantum esse complere, & perficere naturam, constituendo cum illa concre
subsistemias tum substantivum, siue subsistentia sit prior, siue poste- 'i': - rior, siue stipponat naturam, siue supponatur ab illa ι ab . - his enim omnibus praescindcre conceptum si ibsistentiae ostensum ibidem est sect. 3. Quaerimus ergo nunc, an dentur in Deo subsistentiae relativae,seu an ratio subsistentiae diuinis relationibus conueniat. NegantDurandus,Scotiis , Paludantis, & Capreolus apud P. Soarium I .p.tract. 3. lib. 3. cap. 4. Solana subsistentiam absolutam admittentes in Deo. omnes resa. I9. Asserendum est primo cum communi fere omnium Gisii. cis Theologorum sententia , relationes pcrsonales , scilicetsstetiae sunt. Paternitatem, Filiationem , & pirationcm pastiua melle subsistentias. Probatur primo ex Conciliis, δc Patribus Ni istium' Nicaenum lib. a. de actis in Concilio Nicaeno, responsione data per Protogenem Sardiccnsem : g. Non docile, ita sta
148쪽
tuit, υna es diuinito ni vinitatis , qua in tribussubsisten - pilma syri, rus persems se aequalibus consideratur. Prima Synodus Conta dus constan . stantinopolitana opinoia ad Damasum Papam, decernit.
Credimus aequalem honorem , ac dignitatem, CT Imperium coaeternum in tribus perfectissimis subsistentiis, seu tribuu perfectis personis. Sophronius Patriarcha Hierosolymitanus epist. quae habetur in sexta Synodo generali actione II. . ejusdem epist. ait: μψ entiis, se proprietatibus inteluctualibus perfectu numerari Trinitatem. Iustinus in expositione fidei de Trinitate. Maluimus unius Deitatis in tribus perfectis sab L sentiti notitiam exponere. Denique Hieronymus epist. 37. ad Damasum. Sus ciat nobis dicere una ubstantiam,tresfer
1 o. Ratione probatur Secundo conclusio , Nam in diui-st, iis .43. nis sunt tres personalitates tres personas distinguentes: er- omnis rela. go & tres subsistentiae, cum omnis personalitas, qua talis, subsistentia sit. Tertio, quia unio hypostatica facta sitit in ita sit. subsistentia verbi, qua verissime Christi humanitas subsistit: non autem facta est in subsistentia absoluta ; aliter non esset, unde Filius,potius quam Pater, aut Spiritus Sanctus, incarnatus esset, cum subsistentia absoluta aequali, ter omnibus communis sit , ergo unio hypostatica facta est in subsistentia relativa propria verbi. Minor patet ex Tholerano VI. definiente,unionem esse faciam in Co,quod est proprium verbi, solum autem relatiuum est proprium verbi; ergo facta est,non in subsistentia absoluta ,sed relativa. I uarto quia tres relationes personales constituunt tria concreta substantiva, tres scilicet personas, ad multiplicationem autem trium concretorum, necessario multiplicanda est natura, vel subsistentia, natura autem diuina multiplicari non potest, nec subs stentia absoluta: ergo
11. Obijcies primo; ad missa subsistentia absoluta, sub ses et
sistentiae rς latiuae sunt inutiles; ergo reijciendae. AntecC- solui, rizdens probatur, quia Pater cx vi subsistentiae absolutae, sep β um esset per se, &ex vi relatibnis Paternitatis, esici inconi. ' 'μ μ municabilis : ergo praecisis subsistentiis relativis, haberet
149쪽
Conceptus sobsistentiae de relationis non pugnat inter se.
Quaelibet subsistentia personalis
iis Tract. I De Essentia Attributis.
Pater quidquid ad personan necessarium e siet , atque adeo superfluae erunt subsistentiae relatiuae. Reipondeo, negan, antecedens, ad probationem distinguo antecedens, Pater ex vi subsistentiae absolutae esset per se persona a caeteris distincta in esse personae , nego: esset per se modo omnibus personis communi, concedo. Et neganda est conssequentia, quia Pater in esse personae singularis subsistentis distinctus esse debet acoeteris personis.11. Obij cie, secund b, conceptus subsistentiae, ic relationis pugnant inter se : ergo non possunt in diuina relatione componi. Anteceden, probatur, nam relatio est ad aliud, subsistentia vero est ad se : idem autem non potest esse ad se, id simul ad aliud: ergo neque subsistentia poterit esse relatio, nec relatio subsistentia. Respondeo, negaris antecedens, ad cuius probationem dicimus, esse ad aliud, tanquam terminum , dc esse ad se, id est, esse per se, nullam dicere oppositionem. Nam subsistentia creata est ad aliud, scilicet, ad causam , dc naturam, quaS trans Cndentaliter respicit, ic ad se,ides , pcr se, siue reddens naturam compictam, subsistcntem , siue ultimo terminatam , aut Concrctam , iuxta cffcctum formalem proprium stib sistentiae.
13. Affero secundo , quamlibet relationem personalem reddere naturam diuinam subsistentem. Ratio est , nam, quaelibet forma, vel quasi forma applicata subjecto Communicat illi effectum formalem, cuius est capax; si capax
sit omnium, communicat omnes, si alicuius tantum, aliquem ι natura autem diuina est capax cffectus formalis
subsistendi, dc quaelibet relatio personalis est subsistentia intime eidem applicata naturae : ergo communicabit illi effcctum formalem subsistendi. Confirmatur, Nam eo quod humanitas Christi capax sit effectus subsistendi , de subsistentia verbi sit illi applicata per phy sicam unionem,communicat illi e mechum formalem subsistendi: ergo cum Cadem subsistcntia verbi , idemque est de aliis, altiori modo applicata sit naturae diuinae , scilicet per physicam, dercalem identitatem , haecque capax sit effectus formalis
150쪽
subsistendi ι illum naturae communicabit. Aliud enim ad
effectum formalem impertiendum non desideratur,quam applicatio sermae capacita, subiecti. Σ4. Objicies primo , nulla relatio, quantumuis intime Cur relatio applicata denominare potest naturam diuinam relatam, '
ergo neque subsistentem. Restondeo onccsib antecedCn- tam diuinate, negans consequentiam. Ratio est, quia natura diuina,
utpote substantialis, est capax effectus subsistentis , non subsisteMe. vero relatae. Nam huiusmodiu effectus exigit distinctionem inter relatum, & terminum ad quem refertur; idebFilius rufertur ad Patrem,& Spiritus Sanctus ad Patrem,&Filium, quia inter ipsos stat distinctio realis. Natura autem diuina a nullo termino diuino realiter distingui potest, ideoque nec realiter relata denominari, sicuti prop- 'ter eandem rationem a productione relationis producta denominari non potest,nec incommunicabilis ab incommunicabilitate eiusdem. 11. Obi jcies secundo, Relationes diuinae sunt sanctitas Cur pallier applicata, & natura diuina capax effectus sanctitatis; ncc non de '
tamen denominant Deitatem sanctam: ergo nCque sub- tanoanctLsistentem. Prima maioris pars ostenditur; nam relatio liticstibiistentia verbi, denominat humanitatem Christi sanctam, quod autem sanctitas non est, nec potest subicctum aliquod denominare sinctum , sicut quod Albedo non est non potest denominare album, ergo relatio verbi sancti. tas est. Idemque de relatione Patris, de Spiritus sancti dicendum videtur, nam quaelibet earum si humanitatem terminaret, sanctificaret illam , non minus , quam rc latio verbi de facto sanctificat. Respondeo,relationes diuinas non esse si tripliciter , & absolute sanctitates in Deo, cum in eo non sint radices totius rectitudinis, esse tamen respective ad humanitatem , quam possunt terminare , quia ut sic sunt principium totius rectitudinis suppositi. Vnde nihil mirum, quod Deitatem non determinet sanctam , etiamsi liibsistentia verbi sanctam denominet humanitatem. 16. AT ro tertio, relatione in spir itotis esse etiam subsistentiam. Ratio est , quia individuum spiratoris est con- sistentia est.