장음표시 사용
171쪽
Italus eo trouersiae poni M. sestentiae doctorum
1 8 Tract. I. De Ventia tis Attributu Dei.
secula saeculorum. Secunda frequentissima est in factis litteris inserius subjiciendis,& utriusque ratio manifesta. Nam Deus continere debet perfectissimum gradum entis, qualis est viventium, & inter uiuentia continere debet supremum,qualis est intelligentium. Dissicultas ergo est circa modum quo huiuimodi
SECTIO LAnsii Deus livens,is intelligena in actu primo, seu an sit in Deo actus primm intestigendi.
a. Ion differo nunc, an respectu intellectionis ab- solutae , tam liberae, quam necessariae detur in . Deo actus primus intelligendi per modum principij productivi, aut receptiui actualis intellectionis , neque antalis actus primus sit realis formalis, aut tantum virtualis, seu nostro solo modo concipiendi distinctus ab actuali intellectione, haec enim omnia futuris sectionibus derimenda venient. Ab his ergo tam nibus praescindendo controuersia nobis est, an sicut in intelligente creato cum distinctione reali, non solum reperitur intellectio, seu expressio, aut perceptio obiecti , sed etiam substantia intellectiva illius, ita in intelligente diuino cum identitate reali, non solum reperiatur actualis intellectio correspondens intellectioni crea sed etiam substantia intellectitia,& perceptiua obiecti correspondens actui primo intelligendi creat . 3. Prior, & communis sententia a sermat, dari in Deo actum primum intelligendi respectu intellcctionis absolutae, tam liberae, quam necessariae , non enim hic agitur de intellectione notionali. Ita Scotus in I. dist.2.quaest.IP.Soa
172쪽
Disp. IV De Vita intellea Dei. Sect. I. I 9
Ρ. Soarius disp. 3. metaph. sect. II. P. Arrubal I. part disp. ζ18. cap. s. P. Granadus, Molina, TorrCS, Vasque Z Flo- P. Toties. ratu ante, Porthigal, dc Machin, apud nostrum Hemel V siqvς man to m. I. tit. 3. disp. I. P. Raynaudu Sin sua Theologia P. Ai nc naturali dist. 8. quaest. I. P. Arriaga de scientia Dei disp. PF xie Lugoi I. tota sect. 3. P. Franciscus de Lugo lib. I. de Deo uno M. . ii '' disp. a 6. cap. 4. P. Martinon I. pari. disp. 3. num. T. Hen- Durandus. ricus i. parte s Immae art. 36. Durandus in I. dist. 3 1. quaest. I. num. 8. Alensis I. pari. quaest. I9. num. I. Auersa P Hetice. hic quaest. l . sect. a. Posteriorsententia negat. Ita P. Herice 'disp. 1. de Scientia Dei cap. 3. Secutus Aureolum in I. Ρ HemAm. dist. 31. art. 3. dc Gabrielem ibidem dubio primo. Eandem Ι' R p- ,
sententiam tenent.P. Hemelman tom. I. In primam pa
rem tit. 3. disp. I. cap. I. P. Ribas de Scientia Dei disp. i. cap. r. bc 3. P. Ribad inera ibidem disp. a. cap. 7. dc alij
4. Agerendum est cum priori sententia, dari in Deo actum primum intelligendi respectu intellectionis absolutae tam liberat quam necessariae. Assertum suadetur pri- teli gendimo ex Concilio Rhemensi sub Eugenio Papa III. contra '' ς' Gilbertum Porretanum Pictavi ense Episcopum , ubi innuitur , in Deo dari cum identitate reali, id quod est sapiens & id quo est sapiens: ergo in Deo non solum admittenda est actualis intellectio , quae est sapiens, dc intelligens ut quo ι sed etiam capacitas intelligendi, quae sit sapiens, ut quod i & consequenter actus primus intelligendi in ea capacitate consistens. Cum enim Gilbertus diceret inter alia, Deum esse sapientem , non vero sapientiam, Auibus manifestissime constituebat in Deo actum primum intelligendi ab actuali intellectione realiter distinctum I firmatum est a Patribus Prouinciarum contra illum, Deum , non nisi sapientia , qua est Vse Deus sapienentem esse. Quibus non excluditur a Patribus actus primus intelligendi , sed sola distinctio realis illius ab actu secundo. Cuius rei meminit S. Bernardus serm. 8 o. in cantic acriter exprobans Gilberti errores. Confirmatar. Nam ex illo P rophe tae Psalm. 93. tui plantanit aurem non audiet, ast
173쪽
i ueo Tract. I. De Essentia I Attributis Dei.
finxit oculum non considerat. Inserunt communiter Theologi , esse in Deo cognitionem, eo quod illam nobis impertitus est : ergo etiam erit in Deto amis primus intelligendi, quem nobis largitus est. Imo potissimum exprimitur eo testimonio, ubi non actus secundus Creatus, sed primus memoratur a Propheta nominibus auris,& oculi ue ac si diceret, qui mentis aurem plantavie, dc oculum finxit,. sirinilibus perfectionibus carcoit. Seennia F. Secundo probatur ex Patribus concedentibus Deo intellectum, sine mentem Irenaeus lib. 1.aduersus haereses. Iieriis.' cap. - . Deus totus existens mens, se totus existens logos. Cyril- Cyrillus lus Alexandrinus lib. I. in Ioan . cap. I. Filiud appinaruris
Fu zhii.,. bμm, nc opientia , quoniam ex intellectu rmmediate , arque m. Tnomas. diuisibiliter est: Et iterum , mens enim is intellectas in verbo.
Fulgentius lib. 3. ad Monimum cap. 7.μ est verbum apud
Deum scut est in mente verbum. S. Th omaS I. pari.quaest. I'. articulo I. corpore. Respondeo dicendum, in Deo esse volant reo, sicut se in eo est intellectus:voluntas enim intellectam emissequitur. Et infra, unde in quolibet habente intesiectum est υ tantas , sicut in quolibet habeme sensum est appetitus animalis, o sie oporter esse in Deo volunt tem, τumst in eo intesiectus Intellectus autem expressius denotat actum primum intelligendi, quam actualem intellectionem , cum sit ratio conueniendi cum intellectu, & non cum intellectione
Tertia pro G. Tertio ratione probatur: Nam a Deo, & Angelo po- DEI, E ., test praescindi ratio intelligentis: huiusinodi autem con, tura pres- ceptus, ita proprius est actus primi Creati, ut actui secuti- , ' t. s ' don ulla ratione competat: ergo datur in Deo conceptias stantiae in- intelligentis ita proprius actus primi creati, ut actui securi-tellectium do nulla ratione competat. Nec dicas a Deo, & Angelo
praescindi solum posse conceptum intelligentis commia nem intelligenti ut quo, & ut quod, qui conceptus communis est, tam actui primo intelligendi creato , quam secundo , cum intellectio creata sit intelligens ut quo. Noriinquam id dicas, nam a Deo , dc Angelo pnestindi potest ratio substantiae intelligentis, qui conceptus ita proprius
174쪽
ita est actus primi creati,ut actui secundo,utpote pure accidentali , conuenire non possit: ergo stat in Deo conceptus ita proprius actus primi, qui actui secundo nullate-
7. Quarib, intellectio creata non continet integram, dc adaequatam persectionem generis intelligentis: ergo si quis actus intelligens diuinam solam diceret persectionem actualis ' intellectionis, & non actum primum intelligendi , non est phi iactio diceret integram , & adaequatam perfectionem neris '' intelligentis. Antecedens probatur ; nam disserentia, per 'S '' quam substantia creata contrahitur ad intellectivum , cst persectio generis intelligentis, ut est certum : cognitio a talem creata, non dicit eam differentiam, cum ab illa realiter distinguatur : ergo nec dicit integram , dc adaequatam disserentiam generis intelligentis. G λ matur,
nam in creatis potissima persectio generis intelligendi posita non est in actuali intellectione, scd in actu primo intelligendi: ergo si iste Deo negaretur,potissima persectio generis intelligendi extirparetur ab illo. 8. Dices,disserentiam, per quam substantia creata contrahitur ad intellectivum , c sic quidem persectionem generis intelligentis, sed mixtam imperfectionibus potentialitatis, atque ad ch cxtCrminandam a Deo , ut eius actualis intellectio sit achus purissimus nulli potentialitati subiectu S. s. Contraprimo, nam etiam intellectio creata permixta est imperfectionibus fornate, de tamen quia perfectio cst generis intelligentis , conceditur Deo actualis intelle- filiis tuti .ctio , expulsis impersectionibus creatis : Crgo cumactus primus intelligendi creatus sit persectio generis
intelligentis,concedendus Deo erit praecisis impersectio. nibus creatis. Secundo, quia in Deo datur actus primus intelligendi respectu veritatis contingentis: ergo iste nullam dicit in Deo impersectionem , atque adco etiam respectu veritatis necessariae concedendus Deo erit. Antece dens probatur, nam capacitas intelligendi libera, est persefectio Deo necessaria , actualis verb intellectio contin-
175쪽
batio ex di uino lubsistente , titubsistentast. Sexta quia intelligensu quod cae. teris patibus maior est persectio , quam intelia lecti .
gans: ergo capacitas intelligendi obiecta libera non potest e sic actus secundus, cum iste sit contingens: ergo erit actus primus respectu intellectionis liberae. Tertia , in Deo datur actus primus volendi, non solum respectu volitionis liberae, sed etiam necessariae , siue in essentia diuina, ut volunt aliqui, consistat , siue in voluntate ab illa distincta,ut tenent alij: ergo concedendus etiam est actus primus
intelligendi per intellectionem necessariam, siue virtualiter siue logich tantum distinctus, de quomodo non disputo.
1 o. Quinto, in subsistente diuino non solum datur conceptus subsistentiae correspondens subsistentiae creatae , &non conueniens naturae; sed etiam conceptus subsistentis Vt quod , correspondens naturae creatae, & nulla ratione conueniens subsisteti : ergo pariter in intelligente diuino. non solum dabitur conceptus intellectionis correspondes intellectioni creatς, de non conueniens intellectui sed etiacoceptus intelligentis ut quod correspondens intellecti uocreato, dc non conuenies inici lectioni. Probo tur cosequentia, ideo in Deo,ultra subsistentiam,conceditur subsistens ut quod, quia utrumque est de gradu integro , & completo substantiae ; qui gradus persectus est: similiter autem tam intellectio , quam intelligens ut quod , sunt de gradu intelligendi integro, & persecto , qui gradus perfectissimus est : ergo utrumque Deo concedendum Crit. II. Sexto , intelligens ut quod , caeteris paribus , perfectius est actuali intellectione, vel saltem aequalis perscctionis cum illa: ergo conccssa Deo intellectione actuali, nullum stat fundamentum ad actum primum intelligendi negandum. Antecedens probatur : nam intellectus acci
dentalis persectior est intellectione accidentali: ergo Mintellectus substantialis persectior erit intcllectione scib- stantiali, id intellectus simpliciter infinitus persectior erit intellectione simpliciter infinita, vcl saltem aequalis Crit perfectionis cum illa. I 1. Dices primo,intellectum accidentalem esse quidem persectiorem sua intellectione, quia nulla intellectio aCciderit a Diuili su by Coos e
176쪽
dentalis continet extensionem intellectus , iste enim extenditur ad omne cognoscibile; intellectio vero ad unum vel ad alterum tantum , intellectio autem diuina extenditur ad omne cognoscibile, ideoque maiorem arguit perfectionem, quam intellectus. I 3. Contra primo, quia intellectus accidentalis non solum est perfectior una, vel altera intellectione accidentali , sed etiam omni intellectione ipsi possibili, potentia
autem accidentalis intellectitia non habet maiorem ex tensionem, quam cumulus omnis intellcchionis acciden talis : ergo licci potentia intellectiva diuina non conti ne at maiorem extensionem, quam inici lectio , crit illa
perfectior, vel saltem aequalis persectionis quod sussicit
argumentationi nostrae. Secundo,quia sicut potentia intellectitia acci lcntalis maiorem habet extensionem , quam
una, vel altera intellectio hominis, vel leonis i ita potentia intellectiva diuina maiorem habet extensionem , quam una, vel altera intellectio diuina hominis, velle o nis; dc sicut potentia intellectiva accidentalis aequalem habet extensionem cum omni intellectione accidentali; ita potentia intellectiva diuina aequalem haberet extensionem cum omni intellectione diuina : ergo sicut potentia intellectitia accidentalis non solum est perfectior una vel altera cognitione hominis, vel leonis, scd etiam cumulo omnis intellectionis, ita potentia intellectiva substantialis diuina , non solum crit persectior una, vel altera intellectione substantiali diuina hominis, vel leonis, sed cumulo omnis intellectionis; vel saltem aequalis erit perfectionis. Gmo, possibilis est potentia intellectitia per
unicam tantum intellectionem , dc unius tantum obiecti perceptiua, in ea autem tanta esset extensio intellectionis, quanta potentiae , dc tamen potentia esset persectior intellectione : ergo licet intellectio diuina tantam contineat extensionem, quantam potentia intellcctiva, si im- ciens non est fundamentum ad negandam potentiae intel-- lectivae maiorem , vel aequalem perfectionem. 14. Dices secundo, potentiam intellectiva in , caeteris
177쪽
iue Tract. L De Essentiam Attributis Dei.
paribus, aequalem esse persectionem cum intellectione, caeterum implicare in Deo , quia derogat perfectioni intellectionis, extrahendo illam a ratione actus puritani. Responsio I S. Contra tamen primo 3 nam si semel statuatur , p . t L tentiam intellectivam aequalem esse persectionem cum 'S' actuali inici lectione , attendendum non est, utrum deroget persectioni formali sui actsis, nec inde Deo negari potest, in fatentur aduersari j, in concepm substantiae,&subsistentiae. Etenim, quia melius est Deo integrum su stantiae genus continere , quam partem , conceditur illi non solum subsistentia, sed etiam ratio substantiae subsistentis ut quod , quia uterque conceptus est de integritato substantiae : nec obstat, quod conceptus substantiae sit actus primus respectu subsistentiae ,& deroget penectioni actus purissimi formalis, qualis esset subsistentia, si nutulum supponeret actum primum sui : melius autem est Deo habere integrum genus intelligendi, quam partem: ergo melius illi erit esse simul intelligentem , ut quo, revi quod , quam esse tantum intelligentem , ut quo: ergo licet potentia intelligendi deroget persectioni formali actus purissimi erit Deo concedenda istis; i., i Secundb, quia nostra argumenta Contendunt, nulta pullismis, lam esse imperfectionem respectu Dei, quod intellectioc eludere necessaria non sit actus formaliter purissimus, quatenus
iste excludit omnimodam potentiam intelligendi, sed
quatenus tantum excludit potentiam realem formalem plic essentia diuina, citra omnem impersectionem, dicitur attributorum, relationumque radix, dc apud adue
sarios est actus primus respectu intellectionis liberat, re ista actus secundus: ergo sicut de ratione intellectionis diuinae liberae non est, esse actum sermaliter purissimum, neque erit de ratione intellectionis necessariae. IT. Tertio , qui a potentia generativa Patris nihil derogat persectioni, puritati Filiationis idcm est de poten . t iaspiratio a Patris, & Fili j respectu Spiritas sancti: ergo
neque potentia intellectiva derogaret puritati, dc perse-o ctioni intellectionis, etenim sicut Filiatio est actus secundus
178쪽
cius sorinalis realis potentiae generativae, ita intellectio esset actus secundus virtualis, aut per rationem potentiae intellectitiae; cur ergo Filiatio stabit purissima , dc persectissima, quantumuis supponat potentiam gCnerativam, dc non stabit intellectio quantumuis supponeret potentiam intellectivam. 18. Vltimo probatur conclusio , concussis aliquorum ,
fundamento. Si Deo repugnaret actuS primus, seu poten- tes lecti uatia intelligendi, maxime, quia esset pura radix intelle- Πφ0ςis .ctionis nullam dicens persectionem formalem : id falsum .si .es
est: ergo &c. Minor probatur quia pura radix tantum di-ni di .cit vim sui termini producti uam: potenti δ autem intellectiva, non tantum id dicit: ergo neque crix pura radi K. Minor probatur, tum quia potest reperiri virtus productiva intellectionis absque potentia intelligendi per illam, ut patet in lumine gloriae, dc habitibus infusis habentihus vim productivam visionis beatae , dc actuum supernaturalium absque ulla potentia intelligendi , tum etiam, quia, Deus non habet virtutem producendi cognitionem Creatam, quin habeat capacitatem intelligendi per illam: ergo potentia intellectiva speciale continet praedicatum praeter vim intellectionis productivam. Confirmatur primo , si in Deo esset potentia intelligendi, e esset persectio formalis: ergo non ideo neganda, quia esset pura radix nullam dicens perfectionem formalem. Antece dens probatur, potentia intelligendi in Angelo, & homine persectio formalis est, non minus quam intellectio: ergo ctiam in Deo. Secundi , quia principium connatura lusubsistentiae , ideo non est pura radix , quia esse principium subsistentiae, vci posse subsistcre, dicit esse substantiam esse autem principium intellectionis, scii posse intelligere, dicit esse substantiam intellectivam: ergo non crit pura radix, sed perfectio formalis.19. Ex dictis collige , admittendum esse in Deo actum Actu, pii
primum volcndi, seu volitiuum radicate. Haec assertio miis volendicisdem argumentis, quibus praecedens, firmanda est, dc o. '
179쪽
i ue 6 Tract. I. De Essentia Attributis Dei.
ex profecta nobis stabilita fuit tract. de voluntate disp.
SECTIO II. eis actus primus intelligendi diuinins
Pluit, do. δο- Υ I controuersia agitatur inter Doctorcs admit-
I 1 tentes in Deo actum primum intclligendi, &Αuiholu, . eX suppositione illius. Prior ergo sententia negat actum seolus. primum intelligendi diuinum esse realem formalem re-λi ζά, ' ' spectu intellectionis absolutae. Ita Albi et, Aureolus & alij, P.Granad . quos citat ,&sequitur P. Hemelman tom. I. tit. 3. disp I. P Λu ςψn. cap. Posterior sententia assirmat, quae tamen diuersi mo de defenditur. Nam Scotus in I. dist. h. quaest. 7. sua distinctione reali formali admittit realem formalem productionem intellectionis absolutae a potentia intelligendi. Ab Scoto vix distant Durandus in I. dist. 3 . quaest. I.
disp. i. cap. I.& alij docent , ad actum primum realem sermalem necessariam non esse rationem principij realis sermalis, sed sum cere capacitatem realem formalem , Ut Deus unione perfectissima identitatis per intellectionem denominetur intellegens ut quod . 11. Ab his sententiis iudico maiori ex parte de voce potius , quam de re contendi, excepto illo Scoti fundamento distinctionis realis formalis ex natura rei, consimilisque productionis inter potentiam intellectivam, dc actualem intellectionem absolutam. Huiusmodi enim distinctionem,& productionem, nisi in virtualem coincidat, nullam esse inter praedicata absoluta Dei mihi compertum est. Vt clarius tamen constet dissidium illud nomini es se , utriusque sententiae fundamenta producemus , unde apparebit, quid unaquaeque sententia actui primo intelligendi concedat, quidque neget.
180쪽
Disp. IV. rat Vita intellect. Dei. Sect . . II. Is 7
2 2. Doctores ergo negantes in Deo,respectu intellectioianis absolutae, actum primum realem formalem intelligendi; hoc trahuntur fundamento. Nam de ratione achus primi realis est, esse-principium reale sormalc actus secundi, sicut de ratione actus primi realis virtualis est,esse principium virtuale actus secundi: respectu autem intellectionis absolutae implicat principium reale formale , cum hoc non stet absque distinctione reali sermali a termino: ergo& actus primus realis formalis. Confirmant, nam si intel-tellectio esset realiter ὐrmaliter actus secundus, deberct esse real iter formaliter ab actu primo,cum actus secundus, modo quo talis est, debeat esse ab actu primo illique oppositus: id autem implicat, utpotis distinctionem realem formalcm inuoluens, eo quod nulla res possit esse conna
tu rate principium sui ipsius, quidquid sit de obedientali,
unde nos tractatu de Trinitate , principium, quo proximum realiter productivum diximus non posse in absolitio consistere, sed in solo relativo personae producentis, quia hoc solum distinctum realiter est a termino producto t
23. Doctores vero affrmantes in Deo, respectu intellcctionis absolutae, actum primum realem formalem intelligendi potissime mouentur, quia Deus verE proprie ,& realiter formaliter intelligit per intellectionem absolutam, quantum urs realiter formaliter improductam & indistinctam : ergo vere proprie, & rcaliter formalitcr est potens intclligcre ; nam qui actu intelligit potens est intelligere , cum ab actu ad potentiam legitima sit illatio tergo vere proprie, dc realit cr formalitcr habet Deus potentiam intelligendi per intellectionem , quantumuis re
liter indistinctam, & improductam ; nam qui potens est aliquid praestare,cst habens potentiam ad praestandum illud: potentia autem intelligendi per intellectionem,&actus primus intelligendi apud admittentes illum verba
sunt tantom diuersa: ergo cum sit in Deo vere proprie, realiter formaliter potentia intelligendi , quoque erit Vcre proprie ,α realiter formalitcr actus primus intelli