장음표시 사용
181쪽
i 1 8 Tract. l. De Essentia s Attributis De i.
1 . Ex his fundamentis satis apparet non idem intelligi ab utriusque sententiae Doctoribus nomine actus primi
realis formalis, nam negantes intelligunt principium rea liter formaliter intellectionis productivum, qualis actua primus non concluditur ab assirmantibus , afirmantes vero intelligunt potentiam realiter formaliter intelligendi, per intellectionem quantumuis realiter improductam , 5emdistinctam , quam non crediderim a negantibus eX-
pungi. Tota ergo lis consistet in intelligentia nominis actus primi, an videlicet intelligendum sit principium
reale formale actus secundi, an vero capacitas, seu potentia intelligendi absque tali ratione principij, idcirco.Qu,ra tori. I. Censeo primo, nullum dari in Deo actum primum nega sus in realem formalem intelligendi sumptum pro principio ju . ta realiter formaliter productivo actus secundi. Ratio est,
telligendi quia connaturaliter idem non potest esse principium rea--:ὼ ' formale sta ipsius , sed necessario debet esse principium
termini realiter formaliter distincti, ut multis stabilio i- mus tract. de Trinitate aisp. 6. sect. I. inter praed i cata autem absoluta qualia sunt actus primus intelligendi, Machualis intellectio, nulla distinctio realis formalis potest consistere: ergo nec ratio principi, realis formalis. dem firmari potest ex principio virtuali, quod necessario debet esse termini virtualiter distincti. o pacto 16. Ceaeo secundo, admittendum esse in Deo actum ad ι xςdv primum realem formalem intelligendi sumptum pro potentia intelligendi per intellectionem , quantumuis realiter indistinctam , 8c improductam. Ratio est, quam pro doctoribus assirmantibus exposuimus supra. Nam huiusmodi actus primus non sumit denominationem realis Armalis a productione actus secundi, sed a capacitate quam habet, ut ab actu secundo reddatur realiter formaliter intelligens. Quod si dicas hoc pacto admittendum esse in Deo actum primum realem formalem subsistendi per subsistentiam absolutam, quantumuis realiter, dc virtualiter distinctam a natura, quia ista per illami denominatur realiter formaliter subsistens. Rcspondeo
182쪽
Disp IV. De Vita intellict. Dei. Secti. III. I 3 9
id verum quidem esse , nec ullum continens absurdum. Vnde actus primus intelligendi etiamsi solo nostro modo concipiendi ab actu secundo distingueretur , adhuc rationem actus primi realis formalis contineret.
SECTIO. III. on actus primus intelligendi sit etin litudistinctus ab actirati mi elle Lone , vel solo
17. Rior sententia docet esse virtualiter distinctum. l. Ita Pater VasqueZ, P. Molina, P. Granadus, P. Turrianus, dc alij citati a nostro Hemel man to m. I. tit. 3. P Moli . disp. i. insiti per P. Arrubal tom. I. in I. pari. disp. 28. P. Raynaudus sita Theologia naturali dist. 8. quaest. I. num. PArrobal. 1. Auersa hic quaest. I . sech. 2. Posserior sententia tenet, Factum primum intelligendi tantum nostro modo concipiendi di stingui ab actuali intellectione nccessaria ue a libera vero virtualiter. Ita P. Arriaga disp. II. seeh. 3. subsech. 1. & multi Recentiores clim ipso. 18. Assero primo, actum primum intelligendi distin- Actu, ν ε gui virtualiter ab intellectione libera. Conclusio haec fa - mus intentiacile probatur. Nam actus primus, Ec scientia libera sun dant praedicata realiter contradictoria, scilicet, potuisse ab in non esse realiter in Deo, quod non fundat actus primus intelligendi, utpote omnino Deo necessarius, quod tractatu de voluntate agentes de constitutivo achus liberi fit sius prosequuti sumus, ibi enim magna illa dissicultas quomodo actus diuinus liber potuerit in Deo realiter non esse, cum tamen idem sit realiter adaequale cum solo ipso, declarata a nobis est intcruentu distinctionis vir tualis praedicata realiter contradictoria componentis;
quod idem de scientia libora tuendum est. 29. Assero secundo, actum primum intelligendi distingui
183쪽
Vitrualitet etiam distinctus in te lectione neccliuia.
1 so Tract. I De F sentia U Attributis Dei.
gui etiam virtualiter ab intellectione necessatia. Probatur, nam intellectio diuina necessaria est actio, seu operatio potentiae intellectivae : ergo est a potentia intellem-ua operantC: non operante realiter formalitcr, cum id absque distinctione reali formali consistere non possit: ergo operante realiter virtualiter. Quod autem est a principio realiter virtualiter operante, distinguitur virtualiter ab illo: ergo & intellectio necessaria a potentia inici lectiva. Primum Antecedens probatur prim5 reliqua enim ex terminis nota sunt , cum idem non possit esse principium sui ipsiusὶ Nam sexta Synodus generalis actione I 8. statuit volitionem diuinam , praescindendo a libera , de nece uaria , operationem c si e diuinae voluntatis, ut ex professo artingimus trach. de voluntate disp. I. se st. 2. ergo etiam intellectio diuina praescindendo, a libera ec necessaria, operatio erit intellectiis diuini. 3o. Et sanctus Thomas I. pari. 'Uaest. 27. art. S. corpore disputans virum sint plures processiones in diuinis, quam duae 3 rem dirimit his verbis. Respondeo isicendum quod praeessiones in Lainis accipi non possunt nisi secundum actiones, qua
in agente manent. Huiusmessi autem actiones in narura inteί
ctuali , cst diuina, non sunt nisi duae scilicet,intelligere, o mes . Sermonem autem ibi esse de intellectione, de volitione necessaria, certum est , cum per illas, de forte solas, sint diuinae processiones; utrumque autem vocat S. Thomas actionem , seu operationem manentem in agente, id est, in suo principio: ergo intellectio necessaria est operatio potentiae inici lectivae, de hoc illius principium. Urgentiora Labet S. Thomas, eadem prima parte, quaest. I 4. ira scribens. Post consederationem eorum , qua ad diuinam substantiam pertinent, restat eonsiderandum de his , qua pertinent ad operationem ipsius Et quia operatio quaedam est quae manet in offerante, quadam vero qua procedit in exteriorem effectum/rimo agemus descientia, ct voluntate snam intelligere in intellι- gente est, ct velle in volente in ibi autem sermonem esse de omni scientia, etiam necessaria, indubitatum est, cum de ista potissimum disputet in sequentibusue eodemque modo
184쪽
Disp. IV. De Vita intellect. Dei. Sect. III. 16 i
de intellectione, dc volitione loquatur, dc volitione etiam ' necessariam comprehendat, id quod S. Doctor clarissime explicat art. . loquens enim de intellectione, quae est Dei essentia, nempe physica, qualis non est scientia libera, sed sola necessaria alti Ad primum ergo dicendum, quod 'intestigere non est Operatio exiens ab Vso operante sed manens in ipse : ergo intellectio necessaria est operatio a diuina es sentia operante ι qui termini gratis a Recentioribus ad operationem pure grammaticalem referuntur, cum physicae potius proprij sint, scilicet, actio, operatio manens in operante, in agente, id manere non sit pure grammatialiter, sed physice per identitatem realem.
3 i. Secundo idem antecedens ratione probatur, quia Actus vita
actus vitalis est perfectio ab intrinseco, id est, manens in eodem principio a quo fluit, Vt explicant communiter uitiiseopo omnes: intellectio autem diuina necessaria est perfectissimus actus vitalis: ergo est ab intellectu diuino, in quo manet, tanquam a principio. Nec placent Recentiores respondentes, de ratione actus vitalis diuini non esse, quod sit ab intrinseco positive, sed tantum negati vh , id est , quod non sit ab extrinseco principio.Non inquam placent : Tum quia omnipotentia, formaliter ut talis,non potest esse ab extrinseco principio,nec tamen est formaliter actus vitalis t ergo ad actii vitalem diuinum,non sat est quod sit persectio ab intrinseco negative. Tum etiam, quia modo quo actus est vitalis debet cile ab intrinseco intellectio autem diuina necessaria est actus perfectissimh, dc positive vitalis, dc non negative tantum , cum sit positiva tendentia intentionalis in obiectum : ergo debet esse ab intrinseco positive, dc non tantum negative. Tum
denique quia intellectio libera est positive ab intrinseco, idque perfectio illius est: ergo etiam necessaria, cum ista
non distinguatur libera, praecise , quia operatio intentionalis est 1 sed quia una contingens est, altera Vero nC- cessaria. 32. Terti b, praedicatum actus primi, seu potentia, aut
capacitas intelligendi ut quod , ita imbibit formaliter e. X rationem
185쪽
16L Traef. I. De Essentia S Attributis Dei
D 'ς p in' rationem principii sui actus secundi; ut illius defectu, ισcuada. actus primus, seu potentia, aut capacitas Intelligendi ut quod , penitus evanescat , non solum materialiter, sed formaliter , quantumuis caetera omnia praedicδta consia' stant , aliter possemus nos intelligere per intellectionem a nobis minime productam , quia negant aduersarij, ex illo capite docentes, nos non posse intelligere per icie tiam diuinam, quamuis uniretur intellectui nostro, quia intelligere formaliter imbibit esse principium intellectionis: argo si in Deo non esset conceptus principis respectu intellectionis necessariae, neque esset praedicatum actus primi, seu potentiat, aut capacitatis intelligendi ve quod. Confirmo, nam aduersarij non alia ratione impugnant actum primum realem formalem in Deo, ut vi
dimus sectione x. nisi quia futurum esset principium reale; formale sui actus secundi, idque firmant actu primo reali virtuali, qui formaliter imbibit rationem principij vi tualis : ergo conceptus actus primi intelligendi, modo quo actus primus est , est conceptus principij sui actus secundi ; unde conceptus actus secundi erit conceptus ope rationis ab actu primo.
3 3. Dices,actum primum intelligendi esse quidem primcipium , dc actualem intellectionem, operationem , non tamen realiter rinaliter,nec realiter virtualiter, sed tantum nostro modo concipiendi , quo non probatur distinctio virtualis, sed sola distinctio rationis. Haec est solutio in qua recentiores peccatissimi vivunt. Idcirco illam ex professo infringere necesse est. Quid est 3 . Contra primo , quia intellectionem diuinam esse ορο -ςi. n. operationem , seu procedere nostro modo intelligcndi iri.lliteisdi ab intellectu diuino aliud non est, quam concipi a nobis instar operationis procedentis a diuino intellectu : vel e go re ipsa, dc obiective correspondci nonro modo intelligendi intellectio,quae sit operatio proceden; ab intellecta diuino , vel non 3 si primum Z ergo in cyectio nCn tantum nostro modo intelligendi , scd antrinsccc , & ex parte o lecti distincta erit a diuino intellccth: , cum ab co intrinseQ
186쪽
Disp. IV De Vita intellea Dei. Sect. Ili. Ios
ce, &. ex parte obiecti procedat. Si secundum 3 Fit primis non esse in Christo duas operationes, sed apprehendi
nobis, quod est contra Concilium statuens, esse in Christo duas operationes. Fit fecundo , male nobis concipi diuinam intellectionem instar operationis ab intellectu
procedentis, cum talis non sit, nec esse possit. 3s. Confirmatur. Ideo Deus bene a me concipitur intelligens, s ecus vero sentiens ι quia ex parte obiecti meo conceptui correspondet intellectio ; non vero sensatio: ergo si ex parte obiecti non corresponderet intellectio, quae esset operatio intellectus, male a me conciperetur vitalis diuina intellectio. 3 6. Occurrere posset aliquis, ad concipiendam diuinam intellectionem ,&operationem diuini intellectus , duos
intercedere actus , unum directum, reflexum alterum.
Di rectus attingit intellectionem diuinam in ordine ad intellectionem creatam, qui non exprimit intellectionem diuinam sub conceptu operationis, sed illam constituit in esse operationis. Re flexus verb exprimit intellectionem diuinam , & actum directum attingentem illam in ordine ad intellectionem creatam, quibus constituitur in esse operationis. Sicut actus directus exprimens hominem in ordine ad sensationem, non cognouit distinctionem animalis a rationali, sed illam constituit. Re flexus vero exprimens hominem, & actum directum attingentem illum in ordine ad sensationem, exprimit distincti nem animalis a rationali, quia coniunctum illud vere est distinctio animalis a rationali. 37. Displicet responsio. Primo, quia fieret ex illa, ope- Responsio rationem diuini intellectus esse intellectionem diuinam, cyb& nostrum actum attingentem illam in ordine ad intel- modo eon Iectionem creatam ι quod ,quam absurdum sit demonstratili , Vel leuis rei attenta meditatio , idem de caeteris perfectionibus diuinis dici potest. Et unde precor tantum priuilegium in nostros tenues conceptus derivari potuit, ut eorum subsidio stet diuini intellectus operatio, Corumdemque desectu penitus evanescat unde iterum fieret. X x Ope
187쪽
16 Tract.I. De Essentia m Attributis Dei.
operationem diuini intellectus esse temporalem , & co tingentem. Nam coexistentia intellectionis diuinae, Mnostri actus directi contingens est, dc temporalis, in eaque consisteret operatio diuini intellcctus Et confirmatur, ideo distinctio rationis est Deo contingens, & temporalis,quia
includit nostros temporales conceptus, & Deo contin gentes : operatio autem diuini intellectus includeret nostrum conceptum temporalem , dc Deo Contingentem et ergo esset temporalis ec Contingens Deo.
38. Displicet responsio secundo. Quia ex ea fieret', ini Jhbat, ' Deo , seorsim a nostris conceptibus, non dari intellectio-
modo con nem , neque volitionem , atquC adeo Deum, seorsim a nostris conceptibus, non esse intelligentem, neque volt
tionem, quod absurdissimum cst. Sequela probatur: Quia non minus certum est dari in Deo operationem diuini intellectus, quam dari intellectionem, Sc volitione ope ratio autem diuini intellectus esset diuina intellectio, Mnoster conceptus exprimens illam in ordine ad operationem creatae intellectionis: ergo diuina intellectio, &. v litio essent diuina perfectio, dc noster conceptus expri mens illas in ordine ad intellectionem , ic volitionem creatam : ergo sicut seorsim a nostris conccptibus non stat operatio diuini intellectus, ita neque staret intellectio , nequc volitio cum idem sint. Non stantibus tautem intellectione ,&volitione non staret intelligens , 52 volens : ergo Deus seorlim a nostris conceptibus non esset volens, ncque intelligens. 39. Confirmatur: si seorsim a nostris conceptibus none siet in Deo intrinsece cognitio, neque posset esse extrinsece per nostrum conceptum directum attingentem Deum in ordine ad cognitioncm creatam: ergo si seor sim a nostris conceptibus non csset in Deo intrinseco operatio intellectus, neque posset esse extrinsece per nostrum conceptum directum attingentum D cum in ordine ad Operationem creati intellcctus. Sicut ergo non praecede te intrinsece cognitione in Deo, inanis esset tuus conceptus directus attingens Deum in ordine ad intellectio
188쪽
nem creatam, ut consurgeret in Deo cognitio, ita non praecedente in Deo operatione diuini intellectus inanis esset tuus conceptus directus attingens Deum in ordine ad operationem intellectus creati, ut consurgeret in Deo talis operatio. o. Displicet tertio , quia Deus seorsim a nostris con- .
ceptibus cognoscIt omnia,quae In ipso intrinsCce CX istunt, gnitio assi.
vel ergo cognoscit operationem diuini intellectus, in ipso existentem, vel non Si cognacit: ergo est in Deo eiseimi se.
intrinsece talis operatio. Si non cognoscit: ergo in Deo ςeοPς tatio
non est talis operatio contra Concilium superius adductu, ' ' φ' statuens, duplicis naturae esse in Christo duplicem operationem, non ait apprehendi a nobis, sed esse in Christo , quod a nostris apprehensionibus prorsus independet:
ergo si Deus inde pendenter a nostris conceptibus non cognosceret , esse in ipso operationem intellectus , neque per nostros conceptus posset esse in ipso talis operatio, cum intrinseca debeat esse Deo, non minus, qUam intellectio. i. Displicet quarto, quia praescindendo a distinctione, datur in Deo praedicatum actus primi siue potentia, aut capacitas intelligendi, & praedicatum actus secundi, scilicet intellectio, sicut datur potentia, seu capacitas subsistendi , dc subsistentia : praedicatum autem actu* primi, seu potentiae, aut capacitatis intelligendi est, vel imbitabit praedicatum principi j intellectioni, : ergo intrinsece,& ex parte obiecti datur in Deo praedicatum principi j intellectionis : idem autem non potest esse intrinsece , dc ex parte obiecti principium sui ipsius: ergo alterius intrinse-Ce, dc ex parte obiecti, seu quod idem est, virtualiter , distincti. Maior mihi certa est, quia sicut noster actus non potest ponere in Deo conceptum substantiae , & subs- stentiae, sed distinguere inter illas suppositas intrinsece existentes in Deo , ita nec ponere potest capacitatem intelligendi, nec intellectionem , sed distinguere inter illas suppositas intrinsece existantes in Deo. Minor vcro constat ex dictis, nam actus primus, sui capacitas intelli-
189쪽
is 6 Tract I. De Essentiam istributis Dei.
gendi impraescindibilis est a principio intellectionis.
Actus distin 41. Displicet quinto , actus noster distinguens inter alis ις' ' ς rus perfectiones diuinas supponit illas intrinsece dc ex
diuitia, lup parre o Ccti ex litante S in Dco, ut patet in actu diltin-
P0M Wi guente inter substantiam , dc subsistentiam absolutam, saliter actus noster potius fingeret praedicatum in Deo, in Dς . quam distingueret : actus autem noster per vos distingit itinter capacitalcm intelligendi, & actualem intellectionem: Ergo utramque supponit intrinsece existentem in Deo. Confirmo, si actus noster non e siet distinctio inter praedicata diuina,nec posset illa constituere per rationem distincta: actus autem noster non est productio intellectionis diuinae necessariae , ut est indubitatum : ergo nec poterit constituere principium illius per rationem : ergo
Cum actus primus intelligendi sit principium non id habebit extrinsece a nostris conceptibus, sed intrinsece Mex parte obiecti a se ipsa.
eas produ- Ictio virtualis: ergo non bene probata a nobis 1. distinctio virtualis inter intellcctionem, &inuinis obji- tellectum diuinum, eo quod intellectio virtualiter ab in-R RR tellectu procedat. Antecedens probatur, quia producti virtualis continere debet conceptum communem, tam stroductioni virtuali, quam reali, sicut distinctio virtua is continet conceptum communem , tam distinctioni virtuali, quam reali, scilicet, componere praedicata contradictoria, id implicat: e rgo. Minor probatur, quia Conceptus ille productionis, tam reali, quam virtuali, talis . naturae debet esse, ut constituat productionem realem,co praecise,quod coniungatur cum extremo finito, re limitato
190쪽
Disp. IV De Vita intenct. Dei. Secti. IV. 1 6
limitato : sicut conceptiis distinctionis communis , tam reali, quam virtuali , scilicet componere praedicata contradictoria, talis est naturae, ut constituat distinctionem realem, eo praeci SE, quod extremo finito, N. limitato coniungatur. Huiusnodi autem praedicatum impossibile est in Deo: ergo, & productio virtualis.
4. Minor haec ultima probatur,quia conceptus communis productionis non coniungi potest cum extremo lanito,&. limitato, quin inde coniurgat productio realis ergo
impossibile est in D co praedicatum productionis, quod
talis fit naturae, ut constituat productionem realem , eo praecise , quod extremo finito, ἱκ limitato coniungatur. Antecedens probatur, quia natura humana, voluntas sunt extrema finita, dc limitata, quae participant conceptum communem productionis , nam voluntas titulo proprietatis est a natura humana , tanquam a principio productitio: nec tamen inter naturam humanam , & voluntatem intercedit productiore alis, sed tantum virtualis: ergo conceptus communis productionis talis naturae non est, ut constituat productionem realem, eo praecise,quod extremis finitis coniungatur. 3. Scio hoc argumentum non premere eos, qui distin- nisubct bctionem virtualem in creatis admittunt, etiam illam,quae productio componit praedicata contradictori a. Id tamen alibi. morosius expendendum est,interim placet argumCnti doctrina, non possunt, scilicet, distinctionem virtualem, pariterque productio-- ς ἰς
nem talis esse naturae, ut coniuncta cum extremo finito, dclimitato, eo praecise constituat distinctionem, dc productionem realem , quia componere praedicata contradictoria cum identitate reali,perfectionem finitam,omnemque limitationem excedit , non minus quam identificari cum tertio, 8c non identificari inter se , quod maiorem pers ctionem non arguit, quam componere praedicata contradi ctori a. Duo autem dentificari cum vno tertio, , d non a ter se, fatentibus omnibus, arguit persectionem infinitam, omnemque limitationem excedentem , eoquC praecise , quod coniungatur tremo finito, constituit se- paratio