장음표시 사용
231쪽
Instantia c . tra praeced . tem responsionem a
berae I nec ente necessario communi volitioni necessariae, sed speciali scilicet infinita perspicacitate exigente , vel habente virtualem identitatem cum ente necessario uexsimiliter ente necessario exigente, vel habente identitatem virtualem cum perspicacitate infinita , qui conceptus communes non sunt intellectioni liberae , nec volitioni necessariae, utpote virtualiter distinctis ab intellectione
necessaria.. 67. Instant illi, id verum esse, sed non sum ciens ad praesentem controuersiam ; solutio enim differentiam Dei reducit ad identitatem duplicis conceptus de se communis non essientiae, qui fiunt proprij e Gntiae ratione identitatis virtualis inter se. Quo pacto etiam ens , substantia, cognitio , dcc. dicendae essent differentia metaphysica Dei, scilicet quae virtualem identitatem habent cum intellectione necessaria, cum propria illius sint, nulli communia. Quod non videtur plenum ad praesentem controuersiam inuestigantem formam, quae seorsim abidentitate sit ratione sui propria essentiae. Caeterum, qui assignet eam , quis est hic , dc laudabimus eum; non enim
apparet, unde conceptus ad ementiae diuinae constitutiuum confluentus, proprij fiant nisi ad identitatem virtualem rccurratur, quod in singulis sententiis facile erit expendere cuique. 68. Respondetur iterum, intellectionem actualem necessariam habere formam cssentiae metaphysicae pro priam , videlicet rationem entis virtualitor a se, quod nulli extra essentiam competit, siue creato, siue increato; nam omnia creata sunt realiter ab alio, quod excluditur ab ente virtualiter a se, increata vero sunt virtualiter ab alio, scilicet essentia. Insuper intellectioni necessariae competite me radi com virtualem omnium attributorum, quod nulli attributo competere potest, aliter aliquod eorum esset virtualis radix, dc ratio existendi sui ipsius,quod implicat.
69. Id mihi displicet primo, quia actualis intellectionC- cessaria non est virtualiter a se , sed ab alio, titulo actus perfecti
232쪽
perfectissime vitalis, qui necessario debet esse a principio
intrinseco, ut disp. praecedenti ostensum est. Secmiso, quia digerentiam metaphysicam Dei esse cns virtualiter a se, sicut & esse conceptum omnium priorem, caeterorumquzradicem , nemo dunttat, nec de hoc est controuersia , sed
in assignanda persectione , cuius id proprium sit: ergo sicut qui diceret, differentiam Dei metaphysicam cucconceptum omnium priorem : caeterorumque radicCm,
inexplicatam relinqueret perfectionem , cuius id pro prium esset ri ita qui diceret elle ens virtualiter a se. Tertio, quia differentiam metaphysicam Dei esse virtualiter a se,& non ab alio, colligendum est, ex eo quod habeat formam , quae ratione siti non patiatur aliam priorem: haec non assignatur in intellectione necessaria infinit c peripi caci, cum nec conccptus intellectionis infinite pcrspicacis excludat ex se aliam formam priorem , ut patet in intellectione libera, nec conceptus entis necessarij, ut constat in volitione necessaria: ergo non est unde cham fundamento colligatur intellectionem iacccssariam esse virtualiter a se . diua uo , quia perfectio . quae virtualiter est ab at i a priori, adaequata, propria i radix non est omnium attributorum, sed potius ipsa est a tali radicc: ita se habet intellectio necessaria, ut probatum est : ergo. 7o. Objicies primδ, sanctum Augustinum de Trinitate sati sit Pa. pluribus in locis, praecipue lib. I . ita scribcntem. Non est altu apientia eius, aliud essentia , cui hoc es use, quod sapien- no,& Maxi- rem ess e. S. Maximum apud Eutymium in Planopia part i. '' tit. 3. cap. Dein proprie, asserentem. Retiquum igitur es, ut post haec , dicamus Deum intelligentiam, or solam inteIMen- tiam, erc. Quibus excludere videtur ab c sientia volitionem dum solam intelligentiam admittit, atque adeo sermonem fuisse Ueessentia metaphysica. Rupondeo eos Pa - tres, & alios similes locutos de essentia non metaphysi- ca , sed physica . Nec Maximus particula illa ,selam intel-lgentiam , volitionem excludit, sed solam potentiam intelligendi realiter distinctam, ne Deus, ut ipse antea di-Xerat , compo existimaretur.
233쪽
Σ 1c Tract. I. De Essentia Attribum Dei.
s.Thismis TI. Objicies secundo , sanctum Thomam docentem
obiectus, & I. pari. qUaest. Iq. art. q. corpore ι Euod intelligere Dei s4ςς - V olossonfantia. Et iterum , quod imam eius intelligere sit eiu
essentia er eius esse. Quod idem pluribus aliis locis inculcat
saepius. Rursus quaest. 27. art. a. id Co ait, verbum csse Filium , quia procedit per conceptionem inici lectus, seu intellcctionem de qua ait. Idem ese intelligere, se esse. Ibi autem sumi non potest physice, sed metaphysice; nam
quo pacto ibi a stirmat, verbum procedere per intellecti . NCm, negat. art. q. per illam procedere Spiritum sanctum, aiens, illius procellionem esse tantum pCr amorem : Creox intellectio metaphysice sumpta est essentia Dei. Respondeo, utroque tcstimonio Angelicum Doctorem locutum de essentia physica , in primo quia eodem modo loquitur de volitione quaest. I9 art. I .aiens Et sicutsuum intesigere essuum esse , ita Dum velle. Et quaest. J art. r. Vnde sum esse diuinum es ,suum intelligere , O suum velle. Ad secundum testimonium dicimus loqui sanctum Thomam do intcl- lectione metaphysice sumpta in ordine ad processionem verbi , dum v cro ait, eam c ile essentiam loquitur de cssentia physica, non metaphysica, quia Codem modo intellectio, de volitio vocantur ciscntia. t rum sta Tr. Soliatio nostra confirmatur ex Patribus unde simpla,s- in Obicctio. Nam primo Damascenus lib. i. fidei cap. . ita loquitur de natura diuina. Nam etsi bonam , si iustam, sto. pientem, se quidυis aliud dixeris, non naturam dicis Des Jed ea quae circa naturam. Ac si diceret, nec bonitate , scit icet m rati, neque iustitia , neque sapientia , nec his similibus, dicitur natura, videlicet metaphysica , nam phvsicam dici . quis dubitet; sed dicuntur tantum Ca, quae circa naturam sunt, nempe attributa, qualis cst bonitas mora Iis, iustitia , sapientia , quod uis aliud simile istis , videlicet misericordia , constantia, & reliquae virtutes. Vnde non video, quo fundamento persu aierint sibi Recentiores, per ea verba , sed ea qua circa naturam, non attributa, sed creaturas intelligi, dc tantum intendere Damascenum, conceptum Dei a nobis in hac vita sermatum , intuitiuum
234쪽
Disp N. De constitutivo Dei. Sect. V. 1 II
non esse, sed abstractivum in creaturis, quae circa na turam sunt. 73. Secundb S. Thomas I. pari. quoesh. I . ita scribit. Post Ixerum sti- considerationem eorum,qua ad diuinam substantia pertinent,repat considerandum de his qua pertinent ad operationem inius. Et quia operatio quadam est . qua manet in operante , quaedam verὸ, qua processit in exteriorem lectum. Primo agemus de scientia, o voluntate: s nam intelligere in intelligenIe est, ct velle , in volente , er postmodum de potentia Dei, quae consideratur ut principium operationis diuina in essectum exteriorem procedentis. Ibi autem sermonem esse de omni scientia, ctiam necessavia,
indubitatum est, cum de ista potissimum disputet in sc-quentibus S. Doctor, eodemque modo de intellectione,& volitione loquatur, & volitione , etiam necessariam comprehendat. Id quod ipse Thomas clarissime explicatari. . eiusdem quaest. loquens enim de intellectione , quae est substantia Dei physica, qualis non est intellectio libera , sed sola necessaria, ait. Ad primum : ergo dicendam.quod intelligere non es operatio existens ab ipso operante , sed manens in ipse. Ergo intellectio necessaria, utpote Operatio manens in egentia operante, non pertinet ad illam. 7 . Dices cum Recentioribus S.Thomam nec locutum solutio Re-
ibi de essentia metaphysica, sed de physica tantum , N.
materiali; nec scientiam vocare operationem physicam, sed grammaticalem tantum, nec asserere cam esse de eL sentia metaphvsica. Contra , Tum quia intellectio necessaria non pertinet ad substantiam, seu essentiam de qua ibi est sermo , sed ad operationem ipsius: pertinet autem ad substantiam seu essentiam physicam fatentibus aduer sariis: ergo substantia, de qua ibi agitur, non est physica, sed metaphysica. Tum etiam quia intellectio necessaria
non est operatio essentiae physicar: ergo esscntia cuius asseritur operatio , metaphysica est. Tum praeterea quia verba illa,verans se operatio, qua manet in operante,grati S seruntur ad operarione pure grammaticalem. Tum deni
que,quia scientia asseritur esse ab essentia verbis illis. Re- sat considerandum de his , qua pertinent ad verationem ipsius,
235쪽
scilicet substantiis, seu essentiae, scientia autem non est operario abessentia phy sica: crgo a metaphysica. 73. Tertio, idem b. Thomas quaest. 16.art. 1. disputans de Matitudine Dei, quam ait, corris re in cognitione necessaria, ait, concedendam esse Deo beatitudinem, quia est in eo cognitio sui, de qua cognitione ne Cessaria, ait. In Deo auIem non est altina esse, o intelligere secundum rem , sed tantum secundum intelligentia rationem. Id e si non e sic aliud realiter, bene virtualiter: ergo ad alis intellectio necessaria non est virtualiter esse, seu essentia Dei. 6. Occurrunt Aduersarij dicentes, sanctum Thomam non scribere, intellectionem necessariam esse aliud virtualiter ab essentia, imo id excludit asserens, esse aliud tantum secundum intelligentiae rationem quo sola permittitur di stinctio nostro modo concipiendi intellecti nis ab aliis conceptibus in essentia inclusis. Contra , nam ea phrasi S. Thomas non excludit positive distinctionem vi riualem. Sic eandem I .part. q. 18.art. 1.d i sputans de identitate, & distinctione relationum ab essen; ia,circa finem corporis ait. Et sic manifestum est, quod relatio existens in Deo est idem essentia secundum rem , se non dissert msi jecundum iu
telligentia rationem. Id est virtualiter, dc non tantum nostro modo concipiendi, quod fateri lcnentur aduersarij, non tantum nostro modo intelligcndi, sed virtualiter distinguentes relationes ab essentia , ctiam si S.I homas a D rat non disserre , nisi seeundum intelligentiae rationem: ergo ea locutio non excludit distinctionem virtualem , ut aiebant Recentiores, sicut nec a Concilio Florentino excluditur distinctio virtualis, quantumuis asserente, diuinitatem sola ratione ab hu postasibus distingui, ut Tractat. de Trinitate nobiscum tenent aduersarij.
236쪽
Disp. V. De constitutivo Dei. Sect. VI. L 3sECTIO VI.
Vera sententia de constitutivo metaphsico viri uati essentia Dei.
77. A Ssero , constitutivum metaphysicum virtuale In quo sterae L essentiae Dei consistere in substantia intelle- ' bisai
ctiva, seu achii primo, aut potentia intelligendi infinita tutiuum vi perspicacitate de se cognoscitiua cuiuscumque obiecti. μ ὲς Dς Ita communiter Doctores distinguentes virtualiter actum primum intelligendi ab actuali intellectione, etiam necessaria, quos dedimus initio sectionis praecedentis. Probatur, quia hic est conceptus virtualiter omnium prior, adaequatus, dc proprius, nullique communis extra essentiam : ergo & adaequata Dei essentia. Consequentia optima est. Antecedens quoad omnes illius partes probatur. Nam conceptus substantiae intellectivae infinita perspicacitate cognoscitiuae , &c. in primis est virtualiter prior, intellectione necessaria , voluntate, volitione , & omnipotentia, ut in superioribus ostensum est: Deinde nullum alium conceptum supponit virtualiter priorem,adat quatum, & proprium : ergo virtuali rer est omnium prior adaequatus, & proprius. Secunda antecedentio par, probatur, nam si quis esset conceptus, quem Virtualiter sup poneret gradus intellectivus assignatus a nobis , maxime existentia necessaria , vel infinitas simpliciter, aut ens a se : ita autem non supponuntur virtualiter agradu intellectivo, nec sunt conceptus proprij essentiae, sed communes etiam attributis : ergo virtualiter nullum supponit Conceptum priorem adaequatum , dc proprium. Minor
probatur , quia existentia necessaria vel indistincta est virtualiter ab essentia, vel illa posterior, ut dicam se ch.se ruenti. Infinitas vero simpliciter ,&ens a se , indistinc aint virtualiter a conceptu substantiae intellectulae supe-
237쪽
O Tract. I De Essentia & Attritatis Dei.
rius explicatae, cum nulla componant praedicata contradictoria cum illa: ergo. Intellecti . 8. Confirmatur, conceptus communes, non possunt ... E=i. '' detCrminari ad differentiam cum prioritate virtuali re est omnium spectu illius ι conceptus autem existentiae necessariae,rx 'x- infinitatis simpliciter , & entis a se , sunt communes intellecti uo , dc volitiuo apud aduersarios : ergo nequeunt determinari ad differentiam intellectivi cum prioritate virtuali respectu illius. Maior probatur, quia
conceptus Communis, quantumuis esset virtualiter distinctus a differcntia , non potest esse radix illius, aliter gradus superiores possent esse differentiarum radices: ergo neque poterunt determinari ad differentias cum prioritate virtuali respectu ipsarum , Cum prioritas virtualis tota consistat in conceptu radicis. Pet ens Vii. 79. Dices, id probare quidem, intellectivum non sup-tualiter a se ponere gradus illos, utpote communes, virtualiter prio-eκplieitui res , non autem Cuincere , ens virtualiter a se non esse essentia Dei. conceptum intellectivo virtualiter priorem , utpote nulli communem, & proprium totius diuinae essentiae. Contra , quia lieet ens virtualiter a se , proprium sit solius diuinae essentiae, pro istius tamen constitutivo assignanda est perfectio diuina , cuius potius, quam alterius, proprium sit, esse ens virtualiter a se , id est primum Omnium , caeterorumque radicem ; quandiu enim talis Perfectio , non aperiatur , inexplicata manet estentia, seu persectio illa , cuius potius , quam alterius , proprium sit, esse ens virtualiter a se r huiusmodi autem perfectio alia esse non potest , quam substantia intellectiva a nobis assignata: ergo haec erit , quae virtualiter est a se ,& omnium prima. In vn qu 8o Confirmarus, nam si quis diceret, Deum metaphy-
εκρlieatida sice esse conceptum Omnium primum, caeterorumcie ra-
pςxsto dicem, verum re ipsa diceret, sed essentiam Dei non ex-νtio , euite. plicaret, quousque persectionem illam reuelaret , cuius
rarumquς proprium esset, esse omnium priorem, caeterorumque radicem,aliter unica definitione possent rerum omnium eia sentio
238쪽
sent ae declarari, etenim de Deo, homine, Angelo, Leone , pariete, &C. Verum est, constitui metaphysice per conceptum omnium primum , Caeterorumque radicem rergo sicut in unoquoque ente , vltra hoc, declarari debet Perfectio illa, cuius potius quam alterius proprium sit, esse omnium primam caeterorumque radicem , ita in Deo manifestanda est: persectio illa, cuius potius, quam alterius proprium sit,esse ens virtualiter a se: haec alia esse non potest , quam substantia intellectiva a nobis declarata: ergo haec erit in Deo conceptus omnium metaphysicEprior, caeterorumque radix ,-consequenter ens virtua liter a se.
8 i. Objicies,uis cognoscitiua liberorum non est de con- os .istiostitutivo metaphysico virtuali diuinae essentiae : ea autem eontendens est substantia intellectiva, seu actus primus, aut potentia intelligendi infinita perspicacitate cognoscititia obiecti: torum essen ergo haec non est de constitutivo metaphysico virtuali Dei. Maior probatur,nam vis cognoscitiua liberorum connectitur essentialiter inim intellectionibus diuinis liberis, saltem possibilibus t essentia autem diuina non crinnechitur cum illis adhuc possibilibus: ergo vis intellectiva libarorum non est virtualiter essentia diuina, cum contra dictoria sint connecti, & non connecti eidem. Hoc idem argumentum fieri potest de virtute intellectiva creaturarum possibilium , nam ea cum possibilis connectitur, non
81. Confirmatur, vis intellectiva liberorum est virtualiter posterior vi eorundem volitiua : vis autem volitiua eorundem' liberorum est posterior virtualiter essentia , cum sit vo Ulixiva, eoluntas, quam ostendi mus secl. 3. esse posteriorem VirtUa- i iis M,Etaliter essentia : ergo , dc vis intellectiva liberorum poste- sit volitu,nerior virtualiter erit vi eorundem volitiva. Maior pro PVi' Q 'batur, nam quoties achus unius potentiae est posterior actu
alterius, etiam potentia actus prioris , prior est potentia actus posterioris, sic in Deo intellech iuum necessarium prius est eorundem volitiuo, quia intellectio neces fa prior est volitione similiter necessaria, dc in creatis obcandem
239쪽
L 16 Tract. I. De Essentia I Attributis Dei.
eandem rationem intellectus prior est voluntate , & apprehensivum iudicatiuo: actus autem potentiae volitiuae liberorum prior est actu potentiae eorundcm intellectivae,
cum volitio libera prior sit intellectione pariter libera: ergo vis intellectiva liberorum posterior est vi eorundem
83. Respondeo , praecedens argumentum nullum esse admissa connexione Dei cum creaturis , & actibus liberis possibilibus. Nam ea connexione stante, falsum est , eL sentiam diuinam non connecti cum intellectionibus liberis possibilibus; atque adeo vis intellectitia liberorum,
propter eam connexione, ab essentia non debet expungi. in sententia vero negante Deo eam connexionem, facile etiam respondetur , Deum non constitui vi intellectiva
liberorum absoluta, seu quoad sufficientiam ι sicut in simili de omnipotentia dici solet. Idcirco addidi in conclusione de se cognoscitiua, ut ab est sententiarum varietate nunc praescinderem. Pticilitas. & 84. Ad confirmationem neganda est utraque maior. postς φ Prioritas enim virtualis unius potentiae, dc posterioritas
tentiatum ex alteriuS, non ex prioritate, Sc roiterioritate actuum me-
priorix xς, tienda est , sed ex aliis capitibus comprobanda, quando I auum videlicet,eadem ratio prioritatis,& posterioritatis actuum metien4 militat in potentiis , quod non stat in praesenti; nam in actibus liberis ratio cur volitio sit virtualiter prior scientia,est, independentia adc pendenti, quae non reperitur inter potentiari Libeat doctrinam istam instantiis confirmare : nam in Creatis virtus intellectiva peractus pendentes a libero voluntatis imperio, posterior non est virtualiter virtute productitia imperij prioris , aliter si potentiae inter se , dc ab anima distinguerentur, daretur unus intellectus prior voluntate, &. alter posterior. Praeterea in actu, qui simul est intentio ,& electio, conceptus electionis prior virtualiter non est conceptu intentionis, quamuis media , quae sunt electionis obiectum snt fine priora. Insuper cognitio diuina necessaria representans Patrem, prior virtualitςr non est cognitione repraesentari
240쪽
Disp.V De constitutius Dei. Secti. VI. LIT
te Filium, quamu is Pater sit prior Fi lio. Rursus in omnipotentia virtus productiva causae prior non est virtute productiva essectus, etiamsi causa sit prior effectu. Idem que est de virtute productitia dispositioiatun , dc formi substantialis. Denique in homine animal quam ui Suni UCrsalius, non tamen est prius rationali , ctiamsi sensatio
sit prior discursu : crgo unum actum esse priorcin , seu radicem alterius, hoc praecise non arguit unam potentiam altera virtualiter priorCm. 83. Instabis contra secundam argumenti solutionem, expuncta connexione Dei cum creaturis, S actibus liberis possibilibus,vis intellectiva liberorum quoad sufficientiam, & quoad efficaciam, eo tantum distinguntur quod illa sit omnino necessaria, non vcro illa : ergo constitu C re Deum vi intellectiva quoad sufficientiam crit constituere Deum duplici conceptu communi, videlicet, vi intellectitia , quae communis est, tam sufficienti, quam cs-ficaci , dc ente omnino necessario, quod etiam comm Une est virtuti volitiuae, quoad sufficientiam, qui modus constituendi Deum sufficiens non est. 86. Respondeo, vim intellectivam quoad sufficientiam Disteteri laeti e quidem in se omnino necessariam , dc talem non esse Di inon ς vim intellectivam, quoad eis caciam , unam indepcn- νζ'''. ρὸν dentem a creaturis, Sc actibus liberis possibilibus, depen- tu communi. dentem alteram sicut de omnipotentia , dc Voluntate , quoad sufficientiam, de quoad cfficaciam tenent citis sententiae Doctores. Nego tamen constitui a nobis differcntiam Dei praedicato aliquo communi non cillantiae , sed speciali, dc proprio , qtialis est vis intellectiva habens virtualem identitatem cum independentia a creaturis, δύe contra, hic enim conceptus nulli communis est extracsientiam Qui modus constituendi essentiam Dei incultabilis est , ut singulorum sententias expendenti patebit, cum quaelibet perfectio fiat propria Dei ratione illimita
tionis, id haec de se communis sit non minus quaens iaccessarium. Sicut ergo essentia diuina, hoc non obstante optime constituitur illimitatione propria generis intellectivi;