R.P. Matthiae Borrull Valentini e Societ. Iesu, ... Tractatus duo de essentia, & attributis, & visione Dei, cum proemialibus theologiae

291쪽

Σ6 8 Tract. I. De Essentia U Attributis Dei.

& confusus sussiciens non est distinctioni virtuali; imbnec quilibet diuersus modus tendendi in obiecta distincta, ut patet tum in cognitione directa unius, & indirecta alterias, tum etiam in Filiatione diuina diuerso modo respiciente essentiam, & Paternitatem ι Tum praeterea in intellectione diuina diuerso modo respiciente obiectum,& volitionem, quam dirigit, tum insuper in eminentia productiva solis diuerso modo respiciente solem, & caeteras eminentias , tum rursus in natura diuina diuerso modo respiciente omnipotentiam, quatenus obiectum , d

quatenus attributum , tum denique in rationali diuerso modo respiciente discursum, tanquam effectum,& Carentiam repugnantiae r nec tamen diuersi isti respectus suffi-- cientes sunt distinctioni virtuali: ergo. Additio re. 3o. Nec solidius est, quod aliqui Recentiores addide- ζζζ βμφ' re, videlicet, ad distinctionem virtualem sufficere con- notata essentialia, & in modo connotandi independentia. Primὸ, quia, ut constat ex dictis, ad distinctionem virtualem nulla requisita sunt, nec sussicientia connot ta distincta: ergo neque in modo connotandi indepe

tia. Secundὸ, quia explicanda restat indepentia illa qualis, re quanta debeat esse , quae distinctioni virtuali sussiciat.

Tertio, quia si rem premas, dicere con inta in modo com notandi independentia, aliud non est, qNam rem Connotantem , ita plures respicere terminos, ut respectus ad

unum independens sit, siue distinctus a respectu ad al-zerum, quod est ipsa quaestio. Denique ab his recentiori

bus explicandum est, cur rationale in modo Connotandi discursum, non sit independens a modo Connotandi carentiam repugnantiae, & identitatis cum aliis. Praete rea ,' cur natura diuina in modo connotandi Paternitatem non sit independens a modo connotandi Filiationem, volitionem, aut omnipotentiam. Idemque est de caeteris

instantiis superius obiectis. Quinta sim 3 1. Quinta sententia distinctionem virtualem ait con ath sust i ae sistere, in eo quod praedicata realiter identificata ita se Aloi. habeant , ac si realiter distinguerentur praestando cum identitate

292쪽

identitate reali ea, quae cum distinctione praestantur ab aliis. Vel ut alij explicant, ut aequivaleant rebus secundum eosdem conceptus realiter distinctis, vel exerceant sua munera,ac si realiter distinguerentur. Vnde inferunt, animal &. rationale distingui virtualiter inter se ue quia homo in conceptibus sensitivi, dc intellectitii realiter iden tificatis aequi ualet leoni , & Angelo, secundum eos conceptus realiter distinctis , SI ita se habet homo quoad exercitium sentiendi, ac si rationalis non esset; cum sensatio solum cxigat animal tanquam sui principium , non vero rationale, ut patet in brutis. Ita AEgidius a praesentatione lib. i. quaest. 6. art. T. g. 2. Canonicus Tu ster de voluntate a num. TIT. Et vix discrepat Magister Alos in selectis disp. I. cap. 8. num, I 6 I. Quibus consentiunt docti

Recentiore S.

32. Nec placet haec opinio, quia plura aequi ualent enti- P v bus realiter distinctis, eorumque munera praestant, ac si .screaliter distinguerentur; cum tamen virtualitcr minime que distin- distinguantur. Primo , natura diuina, dc subsistentia abso tuta , absque distinctione virtuali aequi ualent naturae creatae eiusque subsistentiae , earumque munera praestant, non minus quam praestarent si realitcr distinguerentur. Secund. , productio passiua , dc terminus in diuinis aequiualent actioni , & termino creatis, & realitcr distinctis, Corumque munera praestant, non minus quam si realiter distinguerentur, ut ostendimus tract. de Trinitate. Tertio, Filiatio diuina in conceptibus relationis, dc personalita- itis, aequi ualent distinctis , eorumque munera praestant absque ulla distinctione virtuali. tauarasto, natura diuina indivisibili virtualitato est principium person itatis Patris, dc Fili j, quantumuis aequi ualeat principiis cieatis similium effectuum realiter distinctis, corumque munera praest l.

33. Nec satisfacit Alos respondens , aequi ualentiam illam non semper praestare distinctionem virtualem , sed ibi tantum, ubi ex tali distinctione nullum sequitur in- conueniens , quale sequeretur, si processio passiua , &

Ll a termi

293쪽

Sexin Reiseemiorum scutentia Praeeedens se ruentia minime apta.

terminus distinguerentur in diuinis, quia essent duplex relatio. Contra quia haec responsio dat nobis assumptum contendentibus, praecisam illam aequi ualentiam sussicientem non esse ,& aliquod ultra illam desiderari, ex quo nullum sequatur in conueniens posita distinctione virtualii id autem explicatum non manet: ergo.

3 . Sexta sententia Recentiorum docet , distinctionem virtualem consistere in perfectionibus realiter identificatis , & intcr se independentibus, quoad modum respiciendi siue idem, siue diuersum connotatum. Tunc autem unam persectionem esse independentem ab alia, quando secundum sua praedicata meta phy sica non exigit identitatem realem cum illa, sed eodem pacto respiceret idem, vel diuersum connotatum, etiamsi per impossibile realitcr distinguerentur. Sic animal realiter identifica tum cum rationali , distinguitur virtualiter ab illo, quia ita respicit sensationem, ut, secundum sua praedicata metaphysica consideratum, non exigit identitatem realem cum rationali respiciente discurium , sed eodem modo respiceret sensationem, etiamsi esset realiter a rationalidistinctum. Nam tunc sensatio totum suum principium

haberet, eodemque modo oriretur ab animali, ac oritur de facho,atque adeo non exigit identitatem realem,quam habet animal cum rationali. 3 . Non placet. Primo, vel animal identificatum realiter cum rationali, potest existere sine tali identitate , vel

non. Si primum ergo potest distingui realiter a rationali, quod est chymericum, scilicet realiter identificata posse realiter distingui , vel non identificari. Si non potest existere sine identitate reali cum rationali: ergo pendet ab illa ; atque adeo nulla stabit distinctio virtualis. Secundo,

quia in sententia eorum Recentiorum animal hominis ex parte sui, dicit identitatem realem cum rationali virtualiter indistinctam ab ipso met animali , idemque est de

animali leonis respectu rugibilitatis quam identitatem vocant disserentiam minus notam , & a qua animal est viritialiter impraescindibile: ergo animal hominis non potest

294쪽

Disp. VII. De disi attr. abessent. Sect. I. 27 I

test esse inde pendens ab identitate reali cum rationali sidemque est de animali leonis respectu identitatis realis cum rugibilitate. Tertio , quia si animal hominis esset independens ab identitate reali cum rationali: ergo sicut sensatio non pendet a disserentia magis nota , scilicet, rationali , ita neque penderet a disserentia minus nota, scilicet, identitate reali ex parte animalis cum rationali , atque adeo sicut propter eam independentiam animal di stinguitur virtualiter a rationali, ita etiam distingueretur ab identitate reali ex parte ipsius cum rationali. tauaraὸ, quia distinctio virtualis necessario est inter ex tr mare aliter identificata : ergo pendet ab identitate reali. Quinto, quia in sententia horum Recentiorum, animal hominis,' etiam ut virtualiter distinctum a rationali, habet aliquid, quo realiter distinguitur ab animali leonis, etiam ut virtualiter artigibilitate distincto: id autem est identitas realiter ex parte animalis hominis cum rationali , a qua os virtualiter impraescindibile: ergo ab illa inde pendens esse non potest. 36. Sed demus Recentioribus istis, animal secundum sua praedicata essentialia conssideratum non pendere ei sentialiter ab identitate reali cum rationali , sed ab illa praescindere. Adhuc restat illis explicandum , quid opus sit, ut unum praedicatum realiter idantificatum cum alio sit inde pendens ab identitate reali cum illo, potius quam alterum , quod est mysterium praesentis controuersiae. Et unde idem dici non possit de substantia diuina, S intel- ilectione neccssaria, de natura & subsistentia absoluta , de attributis negati uis, seu transcendentibus , quae in eorum sententia virtualiter non distinguuntur. Idemque est de rationali. in ordine ad discursum, dc carentiam repugnantiae , dc distinctionis a caeteris. 37. Septima sententia docet, illa distingui virtualiter S mima in Creatis, quorum unum reperitur in aliquo cnte realiter ab altero diuisum, seu separatum. Sic instantia distin- ,liquo eriremitur virtualiter a corpore,quia reperitur in Angelo realiter diuisa ab illo. Sensitiuum di itinguitur Virtualiter, -M. .

295쪽

L 7L Tract. I. De Essentia Histributis Dei.

rationali, quia reperitur in leone realiter a rationali spisparatum: idemque est de aliis gradibus superioribus,etiamentis, eorumque differentiis. Dicitur in creatis, quia ea distinctionis regula non censetur sufficiens in diuinis. Sicut compositio praedicatorum contradicentium, quamuis sit regula distinctionis realiis, sussiciens non est in diuinis. Vnde irrito conatu ex eo capite eam sententiam deturbare tentarum iuniores aliqui. visa. a 'ii 3 8 Displicet haec sentcntia. Primo, quia si in Deo totumeeat senten- id componi potest cum identitate virtuali reddenda est pN 'AE: ' ratio , cur non possit in creatis. Secundo , quia distinguere virtualiter ens a differentiis creatis, est contra Phihaso phum , & sanctum Thomam, communemque sententiam. Tertio, quia in cognitione ereata di recta unius, Sc indirecta alterius , isti conceptus sunt virtualiter indistincti, cum eadem rmalitas, quae est directa unius, sit indire Ra alterius, aliter utraque foret directa: M tamen forma

litas directa reperitur realiter diuisa ab indirecta in cogni-ε tione pure directa: ergo id non sussicit distinctioni virtuali. Euarao, conceptus Paternitatis ,& disserentia indiuidualis , diuiduntur in Paulo absque ulla distinctione virtuali. Similiter conceptus intellectici, dc identitatis cum animali, separantur in Angelo, nec tamen distinguuntur virtualiter in rationalitate hominis. Idemque de pluribus aliis poterit quisque facile meditari: ergo.

SECTIO III. Nostra sententia de distinctione virtuali

intrinseca.

39. Enseo distinctionem virtualem intrinsecam ctio vita consistere in persectionibus per se talibus conali x xx Ris' identitate reali, realiter praedicata intrinseca contradi Ro-P.Hultadus. ria Componentibus, seu ut loquuntur alii , aequi ualentibus RHexiης, distinctioni reali, aut effectibus illius. Ita communis feri

tentia.

296쪽

tentia inter Doctores nostros, quam tuentur ex prosesso P. Hurtadus disp. 6. metaphvs. a sect. 3. P. Heri Σe disp. p. Ribaden. a 2. de Voluntate a num. s. P. Arriaeta disp. 41. de Trinita- In V te , oc saepius in Philosophia, P. OvieduS controu. q. MC-

taphys. punct. P. Ribadeneyra disp. i. de scientia Dei

num. 8. P. Linceus .iom. 3. Philosophiae lib. 2. tract. 4. P. Antonius Perez de Trinitate disp. I. cap. 1. & de voluntate disp. 2. Cap. 1. o. Dixi, Pradicata cantradictoria intrinseca, qualia surre, ciuὰ iam quae intra praedicata ipsa entis fundantur, &. componun- sint piaediea. tur ab ipsis. Nam extrinseca, qualia sunt , quae ab alterius cntis praedicatis contradictoriis , extrinsece denominanti- seea.

bus, de assicientibus, oriuntur, non sussicere distinctioni virtuali in subiecto denominato, copertum mihi est.Nam huiusmodi praedicata contradictoria extrinseca quaelibet res incontexa aleteri; de se suscipere valet etiam in creatis, ut constabit ex dicendis disp. 8. sect. 6. Res enim alteri in- connexa persistere potest , etiamsi terminus implicaret, etiamsi existeret, & non existeret; etiamsi possibilis esset,& non possibilis , quo casu res inconnexa coexr sterct illi,& non coexisteret , quae sunt praedicata contradictoria extrinseca subiecti etiamsi intrinseca sint respectu formae. Et ratio est,quia extrinseca contradictio non est re ipsa co- tradictio subiecti quod denominat,sed formae denominatis,nec similem infert contradictionem in subiecto inconnexo; atque adeo distinctioni virtuali striciens non cst,

cum in omni formalitate, dc virtualitate,tam creata,qUam increata, sit de suo capacitas ad capraedicata extrin: cca suscipienda respectu termini, cui non connectitiar.' i. Probatur conclusio. Nam distinctio virtualis intrin-Conelissio seca, est aequivalentia ad distinctionem realem , praestan- stiae

do effectus illius proprios cum identitate reali ; distinctio 8 'R' 'φ' enim virtualis non est in se formaliter distinctio , sed virtute tantum, Zc per aequivalentiam ad distinctionem rea- lem , quae sola est formaliter distinctio, sicut aurum licet

sit aequivalenter argentum , non tamen est formaliter:

huiusmodi autem aequivalentia distinctioni reali, solum-

297쪽

α Trach. I. De Essentia s istributu Dei.

modo stat, quando persectiones aliquae cum identitate reali , realiter suscipiunt, vel suscipere possunt praedicata de se contradictoria , quae scilicet contradictoria forent, nisi interueniret distinctio virtualis:ergo distinctio virtualis consistit inperfectionibus cum identitate reali , realiter praedicata de se contradictoria componentibus. Minor ostenditur , quia effectus proprij distinctionis realis

sunt, praedicata de se contradictoria realiter componere, idemque quod vere,& realiter affirmatur de uno,vere etiam di realiter de altero negari posse, & e contra: ergo aequi-

ualentia distinctioni reali solum stabit, quando persectiones cum identitate reali , realiter componunt praedicata de se contradictoria . Sic natura diuina distincta est vi tualiter a relationibus, quia realitcr componunt praedicata de se contradictoria , natura enim realiter communis est omni bus personis, nulla vero relatio realiter est omni bus communis, dcc. Prima,& A1. Objicies primo, plura dantur quae componunt reali

tinio .il ter praedicata contradictoria ι nec tamen virtualiter cli-

tinct. de stinguuntur: ergo nostra expolitio distinctionis virtualis idis, nulla est. Antecedens probatur in nostra sententia tract de Trinitate disp. I. sect. 3 nam de intellectione, dc communicatione respectu Filii virtualiter indistinctis, verum est dicere,intellectionem esse realiter volitionem,& commmunicationem respectu Fiiij non esse realiter volitionem. Similiter de volitione , dc communicatione respectu Spiritias sancti virtualiter indistinctis, verum est dicere , v litionem esse realiter intellectionem , dc communicati nem respectu Spiritus sancti non esse realiter intellectimnem , quae sine dubio sunt praedicata Contradictoria r ergo haec sufficientia non sunt distinctioni virtuat i Idem firmati potest in communi sententia asserente terminum formalem communicationis verbi esse solam intellectionem,oc sit ritus sancti volitionem, etiam realiter. Nam de in tellectione dc termino sermali communicationis orbi virtualiter indistinctis verum est dicere , intellectionem maliter esse volitionem, dc terminum formalem comm nicationis

298쪽

nicationis respectu verbi non esse realiter volitionem; similiter de volitione,& termino formali communicationis respectu Spiritus sancti virtualiter indistinctis, verum est dicere, volitionem esse realiter intellectionem, dc terminum formalem communicationis respectu Spiritus sancti non esse realiter intellectionem.

43. Hoc argumentum proposuimus, AssiluimuS tract. Ea obiectio de Trinitate loco citato,& ostendimus ab omnibus soluen- ab omrribus

dum. Tum quia essentia diuina est realiter volitio libera, & contingens, nec tamen est realiter essentia libera, α contingens, quod est praedicatum virtualiter indistinctum a volitione libera. Τum etiam quia essentia diuina est realiter Filiatio; nec tamen est realiter producta, aut relativa, quae sunt praedicata virtualiter a Filiatione indistincta. Tum praeterea, quia essentia diuina est realiter Paternitas , non tamen est realiter incommunicabilis, quod est praedicatum a Paternitate virtualiter indistinctum. Quae omnia sine dubio sunt praedicata contradicto ria, dici scilicet de eodem unum praedicatum, dc non dicialiud, cum unum, &. aliud sint non solum realiter, sed etiam virtualiter unum, & idem. Quod si instantiae omnes istae assumantur contra nos, nostrumque distinctio-ois virtualis constitutivum , si forte tentaverit quis illis armatus omnem expugnare di stinctionem virtualem,etiam

in diuinis. 44. Respondeo, praedicata contradictoria solum distin- Quilis, Di Euere virtualiter persectiones quae sunt formaliter , & per ' uione se tales, id est, quae seorsim ab aliis sunt persectio in Deo, , lita'. quasi per se stans, dc non pure adiacendo alteri perfectio- ffariae sint,ni, tanquam munus ab ea praestitum. Sic intellectio olitio,essentia, Paternitas, Filiatio, dcc. sunt perfectiones per se, quas distinguunt praedicata Contradictoria , scilicet

produci, & non produci , communicari, Zc non communicari, esse communicationem, seu terminum formalem, di non esse. Huiusmodi vero praedicata contradictoria

nequeunt per alia a suis subiectis virtualiter distingui quia vere dicuntur de illis omnimoda identitate. Sic esse M m a productam

299쪽

276 Tract. I. De Untias Attributis Dei.

productam dicitur de Filiatione, & non esse productam de essentia ; hoc tamen discrimine ue quod essentia, dc Filiatio sunt perfectiones in Deo quasi pen se stantes,& non pure adiacendo alteri, tanquam munus ab ea praestitum, ideoque virtualiter distinguuntur. Esse autem productum,. dc non esse, scorsim, a Filiatione. 8c essentia, aliisque perfectionibus per se talibus,nihil essent in Deo. atquc adeo, ut quid sint, in aliqua alia pcrfectione pol se tali imbibi rinaliter debent .cique adiacere omnimoda identitat de inde impossibilis prorsus est dis hinc io virtualis eorum a suis obiectis de quibus dicuntur. Idem dicimus de communicatione respectu Fiiij, dc Spiritus sancti , esse scilicet purum praedicatum , Sc munus adiacens intellcctioni, dc volitioni ;. atque adeo ab illis distingui virtualiter non possc quia ad id non minus opus csh , praedicata contradictoria componere, quam componentes csse persectiones pcnse ..

s. Instabis: ergo praecisa composito praedicatorum con-H m3 ω- tradicentium sussiciens non est distinctioni virtuali. ROsumdeo, distinguens, sufficiens non est distioni virtuali inter perfectiones per seca praedicata component S, DCgo: inter perfectiones pcr se ex uno capite , dc ipsa praedicata, quae componunt ex alio, conccdo. Cur autem ibi ,& non et sussiciant, exhibita iam est ratio supra. Seeunda ob. ψ6. Obiicies secundo , conccptus sola ratione distini hi'. ς' Κό.., sunt Virtualiter idem: componunt autem praedicata reali-zἰ, talioud ter contradi choria : ergo ista insufficicntia sunt distinctio- dii instae virtuali. Minor probatur , quia de conceptibus sola r hi, stir' cione distinctis, qualia sunt in nostra. sententia iustia, dccontradicio- misericordia ; eminentia productiva hominis , dc leo nis , vere dicitur , posse clare cognosci unum , dc alterum non cognosci Hare. Vere insuper dicitur posse nos formare explicitum conceptum unius , 5c non alteri US, dum enim formatura nobis conceptus explicitus enti hoc praecise non formatur conceptus explicitus differcntiarum , dc dum formatur a nobis conceptus explicitus misericordiae, aut eminentiae productivae hominis , hoc' praecibe, , Dissilirco by Corale

300쪽

praecise , non formatur conceptu, explicitus iustitiae, aut eminentiae productivae iconis : haec autem sunt praedicataeontradictoria: ergo. I. Respondeo, negans maiorem Omnesque eius perfe- vnd. eoactiones. Nam inter conceptus virtualiter identificatos ra- ceptus e

tio. nostra non distinguit intra ipsos, sed pen extrinse- . urgie

Cos , aut con notata, Cognoscendo unum, & non alterum, tur implietis seu cognoscendo omnes conceptus virtualiter identifica- . vos in ordine ad unum terminum, aut con notatum, &. non

in ordine ad alterum, in quo nulla est contradictio, unde

eadem claritate unus,dc alter conccptus cognoscitur quoad intrinsecum l. quia tamen non omnia CX primuntur eX-trinseca con notata, a quibus noster concCptUS,utpore ab - .

stractivus, denominatur explicitus, inde quamuis con- copia eminentia productiva hominis , etiam cadem claritatu concipiatur secundum intrinsecum eminentia productitia iconis, quia tamen concipitur in ordine ad homi nem , & non in ordine ad leonem, inde dici solet conceptus explicitus eminentiae hominis , dc non leonis , quialiomo, id non leo concipitur in obliquo,quoad conceptum explicitum nostrum necesse est. Sic dum concipitur ho- , mo quatenus cim est, formaliter conceptu, explicitus entis , dc non rationalitatis, non quia intrinsecum rationalitatiS non exprimatur,sed quia non exprimitur in obliquo discursus, sed sola carentia repugnantiae , quae est connintatum sub quo cxprimitur CnS., 8. Instabis, eminentia productiva hominis, idemque Inmmia est de aliis conceptibus sola ratione distinctis, distingui--tur nostro modo concipiendi ab eminentia leonis: non autem ita distinguitur a se ipsa, qu: dicata contradictoria : ergo haec non susticiunt distinctioni virtuali. 9. Rcspondent aliqui , ςminentiam productivam ho- Aliquorum minis ctiam a se ipsa ratione nostra distingui, non minus ς' ς'

JtIam ab C minentia productitia leonis , atquC adeo nulla

velificari praedicata contradictoria. Non placet. Tum quia, modo, quo una res distinguitur ab alia, non distinguitur

productiva rationis. e sunt Prae