장음표시 사용
571쪽
3 8 Tract. II. De Visione beata.
nibus paria, unde nec definitio Concilij pat in omnibux
debet e ise. Instantia P. 6. Dices ex Fa Io Concilitam Lateranense definire ad. 'φὰ ... incomprehensibilitatem , quae Theologicis disput
inisti eiusque tionibus controuertitur; huiusmodi aurem incomprehen- ωiuxi sibilitas non solum controuertitur viribus naturie,sed etiam de absolura potentia: ergo utraque definita Est a Lateranen si . Maior probatur. Nam capite damnamus de summa Trinitate ante medium, ita refertur Concilium Lateranense- Credimus, ct confitemur cum Peiro, scilicet Lombardo sententrarum Magistro quod una quidem est res Duomprehensebitis quidem, o insabilis: ergo in tensu , quo a Magistro senteni larum, aliisque Theologi comrouertitur incomprehensibilitas Dei, definita est a Lateranen QT. Respondeo definitam qui dein esse incomprchensibilitatem Uei a Lateranensi in sensu , quo in scholis co
tro Ietitur ue non tamen in omni sensu ; cum autem iste
duplex sit, naturaliter scilicut , & de potentia absoluta, sitfficienter intelligitur Concilium de incomprehensibilitate naturali , quin ulla sit necessitas extendendi definitionem ad potentiam absolutam. Iudico tamen absque temeritate, non posse negari incomprehensibilitatem Dei, quia nunquam in Scripturis, Conciliis, aut Patribus dicitur Deus comprehensibilis a creatura, cum tamen cepius statuatur incomprehensibilis.
s i. . A siem tertio, Deum intensiue, & extensue esse i
Fote Mi. iα comprehensibilem a creatura etiam de potentia absoluta. comprehen- Probatur primo , quia haec sententia conformior est Scri--, his, is pit)r: S, & Conciliis, nulla ratione admittentibus, Deum tensiuritum esse comprehensibilem creatura: ergo non solum eri e si ψς- naturaliter, sed etiam de absoluta potentia incomprehensibilis, non solum intensiue, sed etiam extensive. Ante ἀccdens patet ex Scripturae testimoni is supra praemissis, Mex Lateranensi, a quibus omnibus firmiter asseritur Deus incomprehensibilis, cum nullibi nec ullo modo ι comprehensibilis asseratur: ergo.
. Probatux secundo ex Patribax Augustin in quaestium culis
572쪽
Disp. XIX Incomprehensibilitas Dei. Sect. I. 1 9
culis de Trinitate , quaest. I J. videripotest Deus, plenam vero Exρεω Aa diuinitatis no ita , nec Angelus quibbet, aere Sanctorum ali- Η'nv p . quis perfecte mi euigere poterit, ide. incomprehensibilis dicitur sibili liniat Deus. Vbi Augustinus co modo , quo Deus videri potest, ς in de a negat posse compreliendi , Deus autem viribus naturae vi ' ε' μderi non potest, sed tantum virtute superna: ergo ex men te Augustini, Deus non solus cst incomprehensibilis viribus naturae, sed etiam viribus supernis , qua ratione visi bilis est a creatura rationali eleuata per superna dona. Insuper sermone 38.de verbis domini. Si complehensibilis non est
Deus, attingere aliquantulum mente Deam , beatitudo est; com prehenaere autem omnino impossibile e Deus autem nulla ratione aut potentia potest non esse Deus: ergo nec comprehendi a creatura quod urget particula illa, omnino impossibi. le, quae omnem possibilitatem excludito Io. Gregorius lib. 1 O. Morali iam cap.7. initio. Angelicam- Gregoria quit, veI humana mens cum ad incircumscriptum lamen inhiat
eo Us se, quod es creatura coanguriat, o super se quia per
prouectum tendit, sed tamen eius fulgorem comprehendere nec dilatata suscit. Aurea sunt ultima verba, sci licet, nee dilatata suffieii, id est tanta est insuffcientia creaturae ad coprehcndendum Deum, ut nulla dilatatione , aut extensione diuinae virtutis, sussiciens reddi possit , cum tamen illius angusta virtus dilatari, & extendi possit ad videndum illum. II. Basilius primo contra Eunomium,quem refert dixi L Basillan. se se comprehensionem Dei adeptum, ita illius petulantiam increpat. Ego vero arbitror, non homines solum , sed omnem etiam naturam rationalem Vsius comprehensionem excedere, rationalem autem nunc, creatam dico. Nam sis Filio , ct Spiritui sancto notus es Pater; Nemo enim nouit Paι rem , ns Filius, er Spiritus omnia scrutatur, etiam profunditates Dei, quod igitur eximium cognitiovi unigeniti, am sancti Spiritus relinque,
Auidem ipsi essentiae ipsius comprehensionem habent. Haec Basi
lius, in quibus duo libranda occurrant. Primum , superare omnem naturam rationalem creatam comprehensionem naturae diuinae. Secundum , comprehensionem Patris , ita
propriam esse Fili j,. & Spiritus Sancti, ut si eam haberet Z et 2 3 cmatura,
573쪽
ue ueo Tract. II. De Visione beata.
creatura, nihil relinqueret proprium v nigeniti, dc Spiritus . Sancti: ergo ex mente Bassilij implicat creaturam , etiam de absoluta potentia, comprehendere Deum. v,ulus obie. D. Obij cie S,Paulus I. Corinth. 9. ait. Currite., ut eompre- .i '' beniatis .' ergo potest creatura comprehendere Deum. Et ad Ephes s. In charitate radicari, se fundali, ut 8 Ufiuis comprehendere cum omnibas Sanctis, quaestiι latitado, er longitudo, sublimitas , se profundum : ergo creatura comprehendere potest, quae sublimia sunt , & profunda Dei. Restondeo, Paulum in illis testimoniis nomine comprehensioniS non
intelligere Theologicam, & strictam , stalatam, de impropriam, scilicet visionem beatam, in stadio huius vitae
Viae repugnet creatura intensiva Dei comprehensis 3
sententia P. I 3. Q Tatuta impossibilitate creatae comprehensionis, ims ...''Τ .. quirendum restat, Vnde ea implicantia contingat
quod non creaturae. Prima sententia docet, implicare creatam Dei possim in comprehensionem , quia in Deo non possunt videri creaiae possibiles turae possibiles, quas continet eminenter. Supponitem mareuoici. Deum non habere connexionem cum possibilibus. Ita P. VasqueZ I. pari. disp. 3. cap. z. Displicet tamen , quia nec Deus posset se comprehendere , etenim, non stante connexione Dei cum possibilibus, Deus in se i pso non posset
I . Dices Dcum se comprehendere, qUia licet non cognoscat creaturas in se ipso, tanquam in medio, seu obiecto cognito,tamen ex perfectione subiccti, exigentis se ex tendere ad omne cognoscibile, cognitio diuina se etiam extendit ad omnes creaturas possibiles. s. Contra Primo, quia cogni Cio comprehensiva talis non
574쪽
D i sp. XIX. incomprehensibilis. Dei. Se ch. II. fuer
est, eo quod subiectum exigat se extendere ad omne cognoscibile , sed eo quod cognitio se extendat, maxime in sententia Vas vij, vel ergo, citra exigentiam subiecti, est possibilis cognitio se extendens ad Deum simul, & creaturas possibiles,vel non Z Si primum : ergo possibilis erit comprehensio Dei; cum ista in lententia Vasqui j tantumcxigat extensionem ad Deum, ec creaturas, quas continetnet eminenter. Si secundum , rogo cur cognitio se extendens ad Deum simul, S creaturas possibiles, supponat es sentialiter exigentiam illaem subiecti; unde enim implicare potest natura, quae eleuata a principio superno non potest se extendere ad Deum simul, dc Creaturas possibiles,. maxime cum ad omnes diuinas perfectiones , dc aliquas
creaturas extendi possit. Sccundo, quia ea cognitionis extensio potius spectat ad comprehensionem CXtensiiciam, quam intentivam. Terisi , quia possibilis cst cognitio natu ratis, aut superna , quae confuse saltem attingat Deum , omnia possibilia, ut patet in cognitione entis , dc in hoc iudicio; omne ens reale potest exister A tamen ca cognitio non potest esse comprehensio ; ergo extensio cognitionis ad Deum simul, & creaturas sum ciens non est ad comprehensionem : ergo natura comprehensionis libranda est ex perfectione , dc modo tendendi potius, quam ex dilationc ad. omne cognoscibile. 16. Secunda sententia parum, aut nihil distans a prima, sententia Cideo docet impossibilem esse creatam Dei compi chensionem ; quia impossibile cst , cognitionem creatam posse in tio eompte se ipsam reste Aerc, si autem aliqua Deum comprehenderet, deberet in se ipsam reflectere, quia deberet cognousteie secere omnia, quae eminentur continentur in Deo , quorum LM.
unum esset cognitio comprehensua. Ita P. Hurtadus disp. io. de Anima secl. 3.& 4. N. multi Recentiores post ipsum, hoc unico ducti fundamento ; quia scilicet cognitio cre ta producitur ab obiccho, ec potentia; cognitio autem non potest, se ipsa producere : ergo neque esse obiectum sui ipsius; atque adco neque supra se ipsam reficetere. II. Non placet, quia cognitio asscrens, omnipotentiam
575쪽
c , nitio Ciste virtutem omnium possibilium productivam , attingit potest omnia possibilia, dc consequenter se ipsam , quae est unum, ,hies ex possibilibus. Insuperactus assirmans, omnem cognitionem esse qualitatem, attingit se ipsam , cum sit una ex cognitionibus , quae qualitates sunt. Denique , Cognitio exprimens, non posse intellectum comprehendi, quin omnes illius actus exprimantur, attingit se ipsam, quae est unus intcllectus actus: ergo non ideo implicat creata DCi comprehensio , quia implicet cognitio in se ipsam reflectiva; eo quod futura esset principium sui ipsius productivum. Nec
latisfacit, dicere, omnes eos actus attingere se ipsos confuse. Quia non minus cognitio confusa fit ab obiecto, dc potentia, quam clara, dc aeque implicat cognitionem confusam fieri a se ipsa, quam claram; utraque Cnim produceret se ipsam, si assumptum ab Hurtado fundamentum
subsisteret. Quod falsum esse ostendi in libris de anima, quia nec opus est speciem impressam produci ab obiecto;& quamuis produceretur, nullum praestat concursum efficientem in actum, sed solum continet rationem purae applicationis intentionalis obiecti absentiam supplentis. Aliude oste. I 8. Displicet secundo , quia stante illo Hurtadi nda est tu..' mento , nulla creatura possit ab alia comprehendi; etenim
Hutrudi su. comprehensio exprimere debet, non solum effectus, quosdε ςntum. naturaliter potest efficere creatura, sed etiam , quos potest
eleuata producere; nulla autem est possibilis creatura, quae non possit a Deo eleuari ad physice producendam sui comprehensionem: ergo nulla est possibilis comprehensio creaturae, quae attingere non debeat se ipsam tanquam esse ctum possibilem creaturae comprehensae; nulla autem est. possibilis cognitio apud Hurtadum, quae se ipsam attingat: ergo nulla erit possibilis comprehensio unius creaturae ab altera, cum necessarib huiusmodi comprehensio se ipsam
attingere debre ei. Quae ratio inter creaturas rationales
magis urget. Tum quia quaelibci potest aliquo pacto C gnoscere , possibilem esse creatam sui comprehensionem: ergo comprehensio cum actum exprimere debcret, & in . illo se ipsam tanquam obiectum creaturae comprehensae. Tum
576쪽
Disp. XIX. Incomprehensibit. Dei. Sect. II. 333
Tum etiam quia nulla est possibilis creatura intellectualis, quae non potcst , saltem eleuata , producere alios actus , si modi non sint: ergo nullus actus erit uni possibilis, qui 'alteri etiam possibilis non sit, ergo neque poterit una creatura aliam comprehendere , quin comprehensio exprimat omnes actus possibiles utriusque creaturae , comprehendentis , scilicet , & comprehense ι unus autem ex illis actibus creaturae comprehendentis , est ipsa comprehensito : ergo vel debet attingere se ipsam, vel impossibilis erit comprehensio unius creaturae rationalis ab
IV. Tertia sententia docet, implicare creatam Dei com- sententia Rprehensionem , quia cum tota possibilium collectio, sit A vh iis, quid indeterminatum , creata Cognitio non potest dcter- ctio omniaminatam ab ea perfcctionem accipcre. Ita Arrubal apud pQ biliuest Heriete hic. Quomodo autem collectio illa sit quid inde terminatum duriuscule explicatur. Non placet , quia nec si ientia diuina possibilium habere posset determinatam perfectionem, si staret fundamentum illud ; unde non potalat esse comprehensio ; id autem falsum est : ergo & cognitionem non posse ab infinitis possibilibus haurire perfectionem determinatam. io. Quatta sententia existimat, ideo implicare creatam sevitii. R. Dei comprehensionem , quia haec deberet esse cognitio de Mntiorum, se indifferens ad coenoscendas creaturas etiam futuras. ''4' ' quaecumque illae sint; nulla autem cognitio creata potest gnoscendas esse indifferens ad hanc, vel illam creaturam futuram ex-ς ς
primendam, nam quae semel unam exprimeret, ad aliam transmigrare non possiet. Ita aliqui Recentiores apud Amri agam hic disp. II. scct. s. subsect. 3. Vnde autem ea indifferentia necessaria sit ad comprehensionem non aperitur. Diselicet, Sc meritb, quia si id ad comprehensionem opus. esset, non posset Angelus, aut homo, ni si a solo Deo com prehendi , quia nulla cognitio creata potest cile indifferens , ut cognostat odium, vel amorem, prout Angelus vel homo elegerit illum; quae enim semel expresserit amorem, nunquam potuit, nec poterit exprimere Odium, aut e co AAaλ
577쪽
sue Trach. II. De Visione beata.
tra: ergo nulla creatura, gaudens libertate, esset ab altera Comprchensibilis. Quinta sena 2I. Quinta sententia esse posset. Ideo implicare creatam ςnx qui Dei comprehensionem , quia cum exprimeret infinita.
sio solei ia. D/DBcra etiam , quia cognatio creata non crescit Arithme-
sinu. . tice , crescente persectione obiecti , ut patet in visione beata, quae finita est, quamuis illius obiectum, nempe Deus, simpliciter infinitum sit; creaturae autem possibiles non sunt tanta perfectio, quanta Deus,ut est certum : ergo poterunt exprimi cognitione finita, sicut ipse Deus. Et ratio est,quia cognitio ex modo tendendi ad obiectum limitari potest,ut patet i n cognitione confuse attingente omnia possibiliter. Similiter cognitio clara etiam in ipsa claritate limitari potest , ut patet in visione beata : ergo non ideo esset infinita cognitio clara omnium possibilium , quia obiectum illius infinitum esset. sexi, seni. 22. Sexta sententia Est aliquorum Recentiorum apud tu quia co- MendoZam de Incarnat. disp. sect.'. subsect. . asseren-
Σ tium, ideo impossibilem creatam comprehensionem,quia
aequalis per ista debcrct esse aequalis persectionis cum obiccto non so- ό, -ό ' tum inrepraesentando sed etiam in essendo. Displicet etiam, quia nulla possibilis creaturae comprehensio ab alia creatura , cum nulla sit possibilis cognitio creata entitatiue aequalis substantiae creatae, maxime rationali. Similiter reij-ciendi sunt alij Recentiores exigentes ad creatam comprehensionem cognitionem omnium perfectissimam; haec enim sicut impossibilis est respectu Dei, ita Sc respecta cuiust bet obiecti creati ; unde creatura omnium perfectiss- ma impossibilis est,ut ostendi in Physicis : ergo sicut impos.sibit is est creata Dei comprehensio , ita etiam impossibilis esset creata alicuius creaturae comprehensio. V: 1 3. Septima sententia, quam innuit Soarius lib. 2. Cap. 29. ten, ad eo. Ideo docet impossibilem esse creatam Dei comprehensio-h m ., hii nem , quia clare, dc distincte exprimere deberet omnem mi elate persectionem Dei , & omnes terminos, qui ab ipso mane R ' re possunt,quod impossibile est cognitioni creatae. Et ratio ii .m ' est, quia comprehensio solum requirit eam persectionςm, quae
578쪽
Disp.XIX. Incomprehensibi ei. SectII. sues
quae necessaria est, ut dicatur includere in se intentionali ter totum obiectum; ad id autem sufficit exprimere coractas obiecti persectiones, carumque rexini HOS, ut sic enim cognitio intentionaliter clacidit obiectum. Non placet, quia ea cognitionis e Necnsio ad omnes obiecti perfectiones,necessaria tantum est ad comprehensionem extensiuam obiecti , non vero intensiuam ι etenim non solum repugnat totum Deum a creatura Comprehendi ,sed quamlibet etiam
illius perfectionem : ergo si ad comprehensionem intensi-uam totius Dei sufficiens esset cognitio clara omnis diuinae persectionis; siriniliter ad comprehensionem unius, sitia siciens esset cognitio clara illius; unde visio beata, utpote clare plures Dei perfectiones repraesentans, de facto esset
et . Afferendum est ergo cum communi sententia , ad comprehensionem alicuius obiecti opus esse , ut cognitio tanta perfectione illud attingat, quanta obiectum simplicitor, ec absolute attingibile est ex parte obiecti; cum autem Deus simpliciter, re absolute infinita perfectione sit attingibilis; inde ad illius comprehensionem necessaria est cognitio, quae infinita perfectione attingat illum ; implicat autem cognitio creata attingens Deum perfectione absolute, dc simpliciter infinita: ergo & comprehendens. dixi ex parte obiecti , quia licet creatura attingi possit a Deo modo infinitE perfecto , id non prouenit ex persectione obiecti creati, cum finitum sit, sed ex persectione subiecti cognoscentis modo infinitE perfecto , etiam ea, quae finita sunt ue ad comprehensionem autem solum adaequatio cognitionis cum Cognoscibilitate ex parte obiecti; non vero ex parte omnis subiecti; unde una creatura poterit ab alia Comprehendi, etiamsi infio ita perfectione ex parte subiecti, nempe Dei attingi possit. a . Quaeres tamen, quaenam sit cognitio adaequans cognoscibilitatem ex parte obiecti 3 aliqui cum Arriaga disp. 3. seeh. l. num. 3. Respondent ἰ illam cognitioncm adaequare cognostibilitatem ex parte obiecti, quae per se procedit ab intelligente aeque saltem persecto cum obiecto, se-AAaa a cundum
Comprehν sioni necesse est tanta peI-
gnos cibilitatem ex par te obiecti.
579쪽
ue 1 6 Tract. II. De Visitone beata.
cundum propriam, Ec specialem rationem intelligendi, ill in vero non adaequare, quae licet per accidens procedat ab intelligero α' ae perfecto cum obiecto,tamen per se procederet , etiam li minus perscatam esset. 16. Non placet, nam quaelibet cognitio eo praesentans lapidem per se procedit ab intelligente magis perfecto,quam sit lapis ; nec tamen quaelibet cognitio lapidis adaequat cognoicibilitatem illius; aliter omnis cognitio lapidis esset illius comprehensiva : ergo non omnis cognitio exigens oriri a principio aeque perrecto cum obiecto, adaequat illius cognolcibilitatem. 17. Respondeo igitur, illam cognitionem adaequare cognoscibilitatem ex parte obiecti, in qua tot sunt gradus persectionis in cognoscendo, quot sunt in obiecto gradus cognoscibilitatis; sicut illa intensio qualitatis adaequat intensibilitatem subiecti, quae tot gradus continet, quot exi gentiae sunt in subiecto, dc ea gloriae intensio adaequat gratiam, quae tot gradibus constat, quot gratia. Ad eum modum dicimus philosophandum esse de cognoscibilitate ex parte obiecti, & cognoscibilitate cognitionis; Attendendos e sie gradus perfectionis cognoscibilitatis obiecti,& cognosciti bitatis copnitionis, qui si aequales sine cognitio adaequabit; si vero inaequales , non adaequabit; quando autem aequales sint, res est nobis incerta in cognitionibus creatis, hoc certum istos diuinam cognoscibilitatem adaequare non posse.
Unde repugnet creatura exten a Dei comprehensito Z
Comprehε- 18. Omprehensio extensiva eo differt ab intensiua,
44ὰτε. quod illa se extendit ad omnes obiecti persectio-
ab extensura. nes, dc respectus ad quoscumque terminos extrinsecos, secus Dissiliaco by Corale
580쪽
Disp.XIX. Incomprehensibi Dei. Secti III. 117
cus vero ista. Difficultas ergo est, unde similis Uci comi prehensio repugnet. Nec audiendi sunt Recentiores aliqui, qui reiecta intensiva Dei comprehensione,possibilem admittunt extensiuam; assumpti enim falsitas constabit ex dicendi S.
29. Prima ergo sententia cuiusdam Recentioris existi-sen'ntiademat implicare creatam Dei comprehensionem extensi-uam, quia deberet attingere omne cognoscibilla , non so- gnoscibiletum in se, sed etiam in alio, dc ex alio , quod implicat co- VM- ςR 'gnitioni creatae ; nihil enim haberet, quo distingueretura cognitione diuina , modis illis omnibus cuncta cognos cibilia perfectissimh, cognoscente. Non placet, quia cognitio creata, & increata non differunt penes obiecta , idem enim potest esse utriusque obiectum, maximE, cum de facto cognitione creata attingatur saltem consu Se omne cognoscibile , sed differunt penes modum tendendi, qui incognitione creata est imperfectus, & limitatus; in increata vero infinitus , dc absque ullo limite t ergo etiamsi cognitio creata attingeret omne cognoscibile in se, in alio, &ex alio, adhuc haberet per quid ab increata distingueretur; perspicuitas enim cognitionis diuinae semper infinite
superaret claritatem cui uiuis cognitionis creatae. 3O. Dices creatura,quae exigeret essentialiter replere om---bne spacium, nihil haberet, quo distingueretur ab immen- de ripia mi.
sitate diuina : ergo neque cognitio , quae essentialiter eis- exigeret extendi ad omne cognoscibile haberet aliquid, ' 'quo distingueretur a cognitione diuina. Retorque s Creatura, quae exigeret essentialiter omne spacium , quocumque modo exigeret. nihil haberet, quo distingueretur ab immensitate diuina : ergo cognitio exigens omne cognos cibile repraesentare, quocumque modo exigeret, nihil haberet, quo distingueretur a cognitione diuina; unde impossibilis esset cognitio confuse attingens omne cognoscibile. Disisset 3I. Respondeo igitur negans consequentiam. Disparitas est, quia immensitas diuina, ut ostendi de Attributi ,con- statem dc
sistit in praecisa exigentia Physica essentialiter replendi z.ὸ- ' '