Eduardi Wunderi emendationes in Sophoclis Trachinias

191쪽

κωτο Mατρος αφαο βεβακεν, ἄψτε ποοτeς ἐρημα. e Cui ne assentiamur, primum hoc obstat, quod ex loco co rupto nihil probari posse eertum est. Atqui corrupta verba osse, ἐγω δἐ μάτηρ μὸν οἷα φραέω, eerte ita a Sophocle non potuisse seribi, ipse Hermanuus iure meritoque concessit. Quas autem proposuit coniecturas, eas non eSSe tales, quaου recipi possent, eum ipse viderit, non est quod ego verbo demonstrem. Ρ0yro eam seimus persecti graeci significationem esse, ut pro praeterito Vel tempore historico a scriptoribus classicis numquam usurpatum sit. EX quo apparet, non potuisse a Sophocle post verba illa, νωτο τον ον προὐκἐ--'άκοιταν, haec addi, καπο ματρος ἄφαρ βεβακεν, ὼςτε πορτις ἐρημα. Constanter enim βεβηκενω non tantum ivisse aut abiisse, sed simul aut versari aut abesso sive procul ess s significat. Addo, debuisse illud Hermannum ostendere, quod neque ostendit neque ostendere facile poterit, ipsam illam, quae verbis his, κἀπο - ἐρυμα, continetur, gententiam et per se aptam Sophocleamque esse et eius, quem praseeessisse putat, loci rationi convenire. Non minus inepte scripsisset Sophocles, si, quod suctum ab eo in prima editione Hermannus sumsit, eontinuo post verba illa, καὶ στονος ΦNοῖν, haec adiecisset: ἐγώ δἐ μ τηρ μἐν οἷα φράζω, τοδ' - ππυς εonua. Abhorret enima totius loci ratione praesens αμμένει, quod ne accipiamus pro praesente historico, quod ipsum praecedentibus verbis minime conveniret, deterremur persecto, quocum coniunctum est, μνηκεν. Magis etiam miror, non vidisse Hermannum, alienissimum ab hoc loco ἐγώ pronomen esse, eo in Ioto tollocatum,' ut Dppo-

192쪽

situm alteri nomini esse auditores putare necessario deberent. Atqui uuae praecedunt, ab eodem dicta choro Sunt, a quo haec, de quibus agitur, dici putantur; neque, de qiribus loquitur in praecedentibus chorus, aut Herculi aut Achetloo Op-p0uere sese potuit. Postremo sententia ipsa, quam in Verbis illis inesse voluit Hermannus, summa tantum rerum Capita dico sive summatim tantum rem d Ico, n0nue prorsus inutilis est Non puto pluribus argumentis opus esSe, ut eVincam, nullum hic vestigium bis editae correctaeque a Sophocle 1 bulae reperiri. Immo hoc quidem satis certum Videtur, verba illa omnia, quae post Ηκοὶταν addita in codicibus reperiuntur, ut nunc sunt scripta, Sophoclis esse iudicari non posse. Cum autem vix videantur ita mutari posse, ut cummode aduellis, tuae praecedunt, potuisse pateat, nihil iam reliquum Videbitur, minin ut ab histrione prosecta credas; quamquam ne hunc quidem adeo ineptum fuisse mihi persuadere poSsum, ut Scriberet, ἐγὼ di tiάτηρ μἐν οἴα φράζω ete. Itaque de hoc quidem luco aliorum exspecto iudicium, contentus illud probasse, quuprobandum erat, duarum editi unum scripturam in eo non Iu

De v. 166 sqq.

193쪽

Duabus de causis hune locum adseripsi, quarum prior haec est, ut v. ID. non a Sophocle additum esse ostendam. Ad eum haee adnotavit Herinannus: si Tφραζε non δέλτος, ut Triclinius putat, sed Herentes, cum ista scripsit. Seidlerus putabat, των Πρακλεέων πονέον

μένα. Mihi ἐκτελευμσθαι eum ἔφραζε coniungendum, eἱMσρ iam autem propter additum προς θεων pro εἱυαρμένη dictum videtur: talem Hereulis laborum sortem exituram die ebat.

Ae vere quidem Hermannns admonuit, cuiusmodi is, qui v. IN. adiecit, verborum esse structuram voluerit. At eum in ea ipsa sunt, quae vehementer displiceant, tum alia accedunt, ex quibus addi hunc versum a Sophocle non potuisse patet. Primum enim neque Sophocles neque quisquam tete rum, qui aequales suere, poetarum εἱριαρριένων participio ita usus est,

ut pro substantivo εἱμαρμνη esset. uuod si intelligi hoe loco poeta voluisset, eo minus dubitari potest, quin positurus

fuerit, eum optime per metrum liceret acribi: τοιωνδ' εφραζε προς θειον εἱμαρφώνην. Neque enim haereri potuit in verbis προς λων ex substanis livo εἱμαρμένην pendentibus, cuiusmodi loquendi formam s miliarissimam tragicis esse constat. Conseratur, ut unum esseram exemplum, Aiac. v. 759. βαρεiως προς θεων δvςπραξίαις. Eo magis autem neceAge erat, ut poneret poeta Rubstantivum εἱμαρμενην, si addidisset v. Ire., cum genitivi, qui sequuntur, τυλν Ηρακλεiων πονων, ex participio εἱm

rem apti esse non possint. Diversissima enim esse, quae quis conserenda censeat, exempla a me ad Philoet. 3. ed. Sec.

allata et Ded. Col. v. 354 sq. sapientiores lectores Sua sponte intelligent. Quamquam ne sic quidem locuturum fuisse Sophoclem puto, ut diceret, προς θεῶν εἱρωρμένην τι- πονων. i. e. deorum deere tum de laboribus, quippe cuius loeutionis exemeum geminum frustra in sabulis eius quaesiveris. Porro valde ineptum est adiectivum Πρακλεiιον, eum subiectum verbi εφραζε ipso sit Hercules. Male autem Scho-

194쪽

liasta: τωρ numυ πονων es τελμε ποiv δἐ τὰ τοιonroειδος παρῶ ποιζταις. Nam quamvis minime ignorem, et adiectiva nominum propriorum saepe pro genitivis ipsorum n minum propriorum vide ad M. IM. ed. meae et sua ipsorum nomina pro pronominibus nonnumquam Graecos ut ceteros populos omnes ponere tonsuevisse, tamen illud certissimum est, hoc se tantum fieri eommode posse et solere, si praecipuam quandam vim esse nominis proprii ostendatur, veluti cum Aiax in sabula cognom. dicit v. 98.:ωςτ' otinos χανθ' o M' ἀτιμα vae εra. ibidemque v. 864.: τονθ' υμὶν Azας τουπος υστατον OPOELQuod non eadit in hnne Ioeum, in quo adiectivum ' ακλειων praecipua quadam vi praeditum non esse apparet. Tertio male praesentis infinitivus ἐκτελευτῶσθαι pro infinitivo suturi positus est. Quarto ipsa significatio verbi ἐκτελευτασθαι aliena ab hoc Ioeo esti Minime enim Herculem, post Iphiti eaedem a Deianira discedentem, quid eventurum esset, sed cuiusmodi oracula sibi data a dis essent, uxori narrasse, et per se patet, et e verbis sequentibus inteIligitur, ιυς την παλαιάν τVγον αὐδῆσαί ποτε Λωδὰμ δισσων ἐκ πελειαδων ε νη. Addov. 157 sq. et v. 76 sq. Sola Deianira quo tempore haec profert, tum advenisset tempus, quo eventura erant oracula, ea

rata nunc fore dicere potuit, ut dicit v. Ira sqq. Vides, gravissimis argumentis nos adduci, ut omissov. I70. Sophoclem ita scripsisse credamus: τοιαυτ εφραζε προς θεῶν εἱμαρμενα, ιυς τὴν παλαιαν φηγον αυδῆσαέ ποτε δωνι δισσων ἐκ πελειάδων ετη. hoc sensu: talia dixit a dis destinata esse, ui ete.

Contra permirum est, potuisse quemquam asseis i mbraeo, qui nullo addito argumento hos tres versus spinos eme proin nuntiavit : i

195쪽

cui quamvis satis esset, ita respondere, ut nullo prolato amgumento maxime Sophocleos eos versus e8se e tenderemus, tamen hominum male credulorum cansa non est inutile monuisse, si tres illi versus omitterentur, non modo absurdam fore ως particulam, V. 164. positam, quippe quae cum solo verbo re niungi possit, sed etiam omni gensu carit a . esse haec ipsa, de quibus diximus, verba: τοιαυτ εφραζε προς θεων ε ἐφιαραιένα, etc. Ex quibus luculenter apparet, in iis, qui praecedant, versibus oraculum. ipsum expotitum esse debere. Νon esset autem expositum, si omissi essent versus illi, quos deleri Dobraeus voluit.

260 τον Gρυτείαν. In hoc loco quos ego diductis litteris excudi iussi versus 252.253., persuasissimum habeo ab histrione adiectos esse, quippe quibus partim inepte repotitum, quod modo dictum, pyxtiminutiliter adiectum, quod alibi expositum, partim perverse

196쪽

enuntiatum sit, quod Licham, praeeonem, qui haec dicit, reticere neeessario,convenit. Inepte, repetita hare Runt, κεῖνος πραθείς et w αυτος λεγει, quae'seripta a Sophoclemesse credi nequeunt, a quo dictum modo sit, Q φησ αυτος ἐμποληθείς. Inutiliten adieetum, per totum annum in Lydia versatum esse Hereulem, cum id ipsunt iam supra v. 69. narratum sit. Denique perverse enuntiatum, 0mphalais, Lydae, Herculem venditum esse. Expositurus enim Lichas de eansa oppugnatae eversaeque ab Hercule Oechaliae urbis tum, nou rum Meendo tenerrimum Deianiraoianimum laedat, aliquam - ipse fingat eius rei cansam, quam fietam a fie esse postealpae, enixe rogatus, ut verum dicat, eunfitetur v. 47 483., nullo pacto credi potest, cum pro iis, quae exponere iussus erat, ut Deianirae pareeret, falsa narrarit, id expromsisse, quod neque opus erat diserte commemorari, eum satis indicatum esset verbis ἐν Aυδοῖς v. 248., neque enuntiari potuit,

quin vehementer Deianirae animus Vulueraretur. Nam cum

Hyllus pro simplicitate sua supra v. 69 sq. interroganti Deianirae: καὶ που κλυεις νιν, τέκνον, ἱδρυσθαι χθονός; ita respondisset: τον ων παρελθοντ αροτον ἐν μηκει χρονου-δῆ γυναικὶ φασὶ λατρείαν πονεῖν. sic illam exclamare poeta seeiti παν roiνυν, εἰ καr τουτ ετλη, κλυοι τις αν.

De v. 356 sqq.

197쪽

Narratum iam supra: est p. 167 sq., Hereulem, ut contumeliam ulcisceretur, qua ab Euryto, rege nectaliae, in tua erat, filium eius, Iphitum, eum Tirynthem venisset, equm, quae patri abreptae erant, investigaturus, improvisum de monte tissimo praecipitasse. Id saeinus graviter indignante Iove ipso, ut occisi Iphiti poenas Euryla redderet, per totum annum Omphalae Lydae in servitutem venditus est. Qua conditioneturpissima simulatque liberatus est, adversus Oechaliam, urbem Euboeae, exercitum duxit. uua urbe expugnata et rege omni que sexu virili occiso eum alias selectas mulieres, tum Iolen, puellam Venustissimam, in servitutem abduxit. Eam expeditionem Lichas, praeco, qui praemissus ab Hercule adduxerat Trachinem Iolen ceterasque mulieres captivas, ne verum dieendo molestiam faceret Deianirae, paulo 'ante v. 248-286. eam ob causam susceptam ab Hercule esse finxerat, ut Eurytum, primam indignissimas illius servitutis causam, vindicareti Ah oo enim quao illatae ei erant iniurias ulturus filium eius, Iphitum, per insidias occiderat, cuius caedis expiandae causa omphalae in servitutem venditus erat. Contra nuntius hac, quam adscripsi, oratione summoto

Licha praecone ficta illa ab eo esse ait docetque Deianiram, Herculem, eum frustra petisset ab Euryto, ut Iolen, filiam, virginem formosissimam, pellicis loco sibi daret, levi usum praetextu contra illum bellum gessisse. Atquo ipse etiam Lichas postmodo Deianiras precibus adduci se passus est, ut solius Iolae amore ductum Herculem expeditionem illam suscepisse fateretur MI-483. . Pauca haee, quae pluribus persecutus sum in praelatione editionis Gothanae, praemittenda putavi, antequam notarem

198쪽

eos versus, qui milii huic, quem adseripsi, loeo ab histrione inserti videntur. Nego autem primum a Sophoele seriptos esse hos duo: - ταπὶ Λυδοῖς, ουδ' ει υμφάλη πονων λατρευματ, Ovr ό ριπτος Σφίτου μορος.

Cuius sententiae causa prima haei est, quod, quae membra e haerere Melissime manifestum est, inaudita ratione a se invucem versibus illis divelluntur. Certum est enim intelIeetumque ab interpretibus omnibus, in pronomen relativum, v. 358. positum, ad Amorem deum pertinere. At si inseruntur xersus

illi, quiequid obloquuntur interpretes quidam, fieri per leges

grammaucas non potest, quin pronomen illud relativum ad voeabulum, quod proxime praecedit, μορον reseratur. , Deinde versus ipsos si spectamus, non modo inutiliter adiectos, sed suam cum propter sententhun tum propter formam dieendi indignissimos Sophocle esse reperimus. Inutiliter adiecti sunt, quia, quam negat his versibus nuntius causam oppugnatae Oechaliae fuisse, eam pluribus exposuit is ipse, quem mendacii coarguere vult, Lichas v. 254-2M. Inepta sententia primum est, quod, eum dicitur Ov ταπὶ Avδοις, ουδ' ἐπ υ ροώλη πονων λατρευματα, sis existimare auditores coguntur, et Lydis et Omphalae Rervisse Herculem, eum tamen certum sit, quamdiu in Lydia esset Hercules, in solius Omphalae servitute eum fuisse. Adeo perverse autem ut loqueretur, qui haec adiecit, iactum est eo, quod male intellexit, quae supra Lichas dixit v. 248 sqq.:ουκ. ἀλλα τον μῖν πλεῖστον ἐν Λυδοῖς χρονον κατείχεθ', ῶς φησ αυτ , ονα ἐλευθερος, ἀλλ' ἐμποληθεQ.

qui eum prudentissime, ut modo vidimus, ne violaret animum Deianirae, ilIud omisisset adtieere, apud Omphalam seminam, eum in Lydia versaretur, Herculem in servitute suisse, histrisi qui vos fabricatus est versus, eum de Omphala etiam audi αvisset est. v. 69 sq.ὶ, adeo rei imperitus suit, ut illo loco decipi se . passus vi Lydia et OmphaIae geruisse Herculem

199쪽

Μaiorem etiam rei ignorantiam idem prodidit verbis his, οὐδ' ὁ ριπτος 'I piros μορος, quae verba ineptissima et ab

hoc loco alienissima esse, ex eo apparet, quod, cum ea hic

commemorare et velit et debeat histrio, quibus salso Lichas adductum esse Herculem dixerit, ut Eurytum bello peteret, nullo pacto quas aliis Hercules intulit iniurias, sed quas ipse ab aliis passus est, nocessario proferre debebat. Atqui Iphiatum, ut vidimus, ipse oecidit, eaque eaede id eonsecutus est, ut Omphalae venderetur. Iniuio si quid addere, quod riposset, Verbis suis, qnae praemisit, voluisset histrio, addi hoe unum potuit, non contumelias ah Euryto ΗΦreuli illatas, set licet in musa suisse, ut eum Euryto Hercules bellam gereret. Denique mira etiam locutio est, ριπτος Ιφi- του uορος, non similis iis, quae tonsem solent, φονος λιθολευστος et id genus aliis Ab eodem histrions non dubium est, quin duo praeterea versus compositi sint, qui in eudem, quem adseripsimus, i uleguntur. Eorum in alters quamquam iam ante me editor nonnulli haeserniit miramque dicendi sormam adverterunt, tamen, qua ratisne medendum loco esset, non perspexerent. Ita ipse

Hermannus cum illud optime exposuisset, quid ineommode dictum esset, eam proposuit conlacturam, quam ne probemus, adeo linguae graecae usus obstati Scripsit enim hare ad v. 363. 362. ed. suae ris Ald. et veteres libri τωρ Mevroν τωνδ'. Trielinii recensio τον αρυτον τειν, et ita etiam eod. Flor. et duo lss. Brunckii, ac Iumina'Reeunda, atque, et videtur, eodex Harteianus. Ex eodico B Brunckius dedit των Evvτον τονδ uua scriptura nillil potest inveniri ineptius. Quid enim opus erat, re omni iam declarata non modo dicere, quod iam sci bamus, in patria Iules regnasse Eurytum, sed id ita etiam dici, ae si ne verunt quidem esset, sed Lichas tantum dieeret, regem Oechaliae fuisse Eurytum 8 Lichas vero, Mi Hereules ipse Ri Lichas, molesta est omissio pronominis 3M. Sin Herculis, ma-os pilam inepta sest sententia, siquidem regnabat Oechaliae Eutyiatus,'etiymsi id non dieeret Hercules. Eristatius, me auctore, hune

200쪽

Tolerabilius hoc laret, nisi mutationis audacia obstaret. ALmisi quidem emendationem, quam in hoc Versu feceram, sed nesine versuum servato. Sit enim haee accipienda sunt:

bello potit huius patriam, in qua Lie has Euryti

regnum tenere illum velle dicebat. Id propterea addit nuntius, ut indieci .Liectam hoc praetexuisse, ut veram holli causam celaret. De volendi gignificatione saepe verbis adhaerente dictum ad Alaeam v. IIo, Contra quem G. Dindoctus nuper in Adnotationibus Oxonii oditis: ,, Ilis Myrou νωδὼ inquit, remansit ex toniectura Hermanni, qui δεσπογιν interpretatur regnum tenere velle Herculem , quod fieri per linguae leges nequit, neque

ullo, quod simile esset, exemplo est demonstratum. τῆσώρυτον τ-δ' Aldina et La, τον Mρυτον τωνδ' A. T. V. et Flori, τον Eυρυτον τονδ' B, quam Veram esse lectionem animadvertit Branckius, illud vero nou magis quam alii vidit, totum versum nihil aliud esse quam ineptum additamentum grammatici. : Concedo Dindorsio, ex iis, quae enutatae sunt, codicumscripturis ad verum proxime accedere illam, quam Brunckius recepit: τον Evρυτον τονδ' εἶπε δεσποζειν θρόνων. sed ne hac quidem usum esse Am credo, qui haec scripsit, eum ineptissimnm τονδε prondmen sit. Immo quod iacillimo librariorum errore mutari in eam, quae tu iudicibus est, scripturam potuit, restituendum Scribendumque sic esse puto: τον Εὐρυτον διεῖπε δεσπογιν θρονιον.

Contra illud iacile intelligitur, nullo paeto scribi a Sophocle ita, ut in sinus voluit, potuisse; ἐπιστρατευμ πατριδα τῆν ταυτης, ἐν β

Νam ut alia mittam e quibus statim dieam, eum substantivis πατριδα et πολιν inham eandemque urbem, Oechaliam, significari