장음표시 사용
171쪽
Socundo fortunam definit rem inquion OSSe nia Sam1 citra lino qua sunt empor atquo frequenter 2 citra haec qua gratia aliouius et per electionem 3. ΘΓ ne idones 4 indefinitam 5 do gonor infinitorum qua uni os 5 ficiendo possunt contingoro 6 vol non intoni senti vol aliud intendenti Veniens, T. de eorum genore quae a roso Sito sunt, adeo ut iron idem mons atquo fortuna vorsari vi 1 BV deantur, S. quid Xtra rationem Hoto dictum, . eus ortunium Vol infortunium denominans, cum magnum bonum 10 vel malum accidat, Vol modicum abfuerit ut accidunt. Tertio Casum iis ipsis quibus a fortuna dissorro intolligitur dosinit Fortuna nim in ipsis quibus notio competit, intulligitur oporari inanimata enim bestia et uero metaphorio fortunatos dicimus, ut rotarchus 'soli os lapi-l dos quibus ara diis sunt orseolao'. Fortuna quoque remotior est ab iis qua natura sunt, quam ipse a SUS; Si enim monstra of Omnino quid praetor naturam naturalibus Veniat, ipsum non ad fortunam, Sed nil onSum referre CONSU0-
20 Quarto por propria principia eorum Sententiam, qui hanc mundi osso tricem opinati sunt, oliminat. Ait nimoaHSam per Coiden agentem non deber QSS nute mentem atque naturam, quas intelligimUS SSe per Se CRUSRS, et consequenter prima tenere debero. 25 ARTICVLVS IV.
Ostendit naturalem omnes causas contemplari, et X Omnibu causis demonstrare.
Physicum, inquit, nullum ea HSae genu iraeterent. 14VPrimo quia multotios tres causae, ut homino hominem go-
172쪽
noranto forma, finis et agen concurrunt in unum, et ipsae non sine ubi eoto OnVeniunt. Seeundo quin hySieu QOΠ- Siclorat qua mota moVont, alio ire immobile, alio irea
incorruptibilo mobilo occupato se consid at in iis physi-
cus quid fiat post aliquid, quid foci primum, quid usti
nuit et uius causa Tortio quia in naturalibus reddendum est propter quid Secundum omne onuSne geΠHS quaerentioni in propter quid hoc dicitur 1. quia echoo 2 quia per hoc 3 quia ab hoc , . quia propter hoc. Quarto quia Si 10 ausa gonus aliquod esset dubitabito, ipsum pSSet onusne finalis quidam nim ad causam materialem referenteSomnia, finalom etsi quodammodo tangant, hi quidem per concordiam, ii Vero per intellectum, Valere tamen inentes, o medio tollunt. Sed horum mo arguenda SuScipitur 15 0utonti R.
Ut intelligatur naturalem etiar causam finalem Contemplari ebere, naturam astruit agere propter finem.
Impossibilo, inquit, et inconvenien est o intento non riv20 gero naturam. Primo quia Secundum eam omnia sunt ut Semper utque frequentius, tamquam non ut fori fortuna quippiam obtigerit. Secundo quia omne quod natura fit, ita agitur ut agi aptum est atque natum haud nim alitorquam si ab arto fieret, posteriora prioribus ordinando do-25 mum nodificandam construeret Tertio quia Si arS, quae ut posterius ad prius refertur ad naturam et eiusdem aemulatrix, imitatrix et aliquando perseetri apparet, agit propior suom, cur non et illa cuius os pedissequat Quarto quia animalia consultissimo it dispositissimo agunt, Sicut of 30 planta frondos ad fructuum Conservationem pro lueunt
173쪽
FIGURATIO PHYSICI AUDITUS. 161
quae tamen non arto Deo doliberatione, sed ipsa natura aguntur. Quinto quia propter formam, qua quid ultimum est atque fini Si operatur SoXto quia ubi sunt dotorminata modia et ortus ordo prooodondi in spieitur, noeeSSurio pe- rationsem ad sinon lico argum sentari. Septimo quin quaeo determinatis migrant principiis ad ortos otiam fundunt es non enim o quolibet omino quodlibet ducitur, no-que a quolibet erucient proXimo quilibet offoctus octavo quia dubium do monstris, qua contingunt in iis quae 10 natura proficiscuntur, ullum ost quin o ars quantum Visota' erran per finem operatur. Notio quia dubium do doli bo- ratione, une non apparet in natura, unum est artifeXetenim quanto maturior of Xquisitior ist, minus ut in citharosedo si manis stum doliborando facis. Docimo quia 15 dubium sumptum a bovigonis, qui fuisse dicuntur, dirimitur per Vitigena S, quae eo SSe OSSunt nequo fui SSe.
Infert in rebus naturalibus esse negessitater et absolute et e suppositione, ex necessitate videlicet materiae atque finis.
20 Ad os, inquit, qui ideo hominem aiunt haboro odoso ossa sensiora inferi HS caput autem et OSSa spongiosa atque rariora et a VernoSn Superi HS quin materino DeoeS-sitato gravia deorsum et leVin urSum feruntur, respondendum talom dispositionem in prinoi piis mutorialibus con-25 vonion to dispositis non SSe quidem , eruntamen et SSe proptor aliud oportet. Et ideo distinguimus nocessarium ob talom materiam a poessario propter talom insem in serra nim est noeeSSita materiae, quam oportet esse di
174쪽
162 IORDANI BONIram, et i Si nec Sita propter finem, quatenus aeutis demota Vfibus formatam ad Socandum SSe oportet. Quam quidem necessitatom sieut in naturalibus, ita et in poculativis contemplamur, in quibus et praemi SSae Sunt materia, ut o ipsis fiat illatio , ne non terminorum disposition Conclusionis ipsius gratia praeeoncipiuntur. Cum ergo CRUSamatorialis sit propter formam atque inem, et fini subsorviat formam forma materia Scissi numque Serram et Serra1 serrum Xquirit , duo definitio physica cum hoc quod a10 maioria sumitur debet et principalius a forma insequo
175쪽
Adducit rationem considerationis de motu D Eiusdem genus inquirit, definitionem affert, eius convenientiam probat.
Do motu hoc ordino speculatus est. Primo ea hi ration considerandum, inquit, de illo, quin eum a turn Otus sit atquo quietis principium, ignorato motu ipsam quoque Oeessarium Sit ignorari. Secundo definition om 010 stigatis affert dicons, quod cum eorum qua Sunt alia intactu tantum, alia possentia tantum, alia aeta simul atquo potentia; et eorum quae actu alia quid alia qualo, alia ad aliquid, alia aliud osignent praedicamentum; et eorum qua ad aliquid alia sunt loeundum superabundantiam of15 ofectum, alia secundum potivum et passi Vum et Omnino mollivum se mobile motus non ori praetor genera in qui 1 GVbus est motus, idos substantiam, quantitatem, qualitatem atque locum, equo aliquid iis commune vel ab iis Xtra
tus dividatur, o in genoribus omnibus duplicitor aliquid inveniatur, Vol videlico sicut perfectum atque forma Vol Sicut impori ochum atque privatio, eumquo tot motus et mutationis Xton Appolos quot of sentis motum Mosinimus 2 esse actum Xistontis in potentia ooundum quod huiusmodi undo in substantia oneratio est actus senserabilis
176쪽
Secundum quod generabito, in quantitato augmentatio augmentabilis sociandum quod augmentabitu, in qualitato alteratio os actus altorabilis secundum quod alterabito. Tortiora finitionis congruontiam manifestat, tum pri- mum dicon motum ius osso notum in quo Semper ΠVenitur, hoe autem est Xistens in potentia, puta mobile itomos in ipso mobili quassenus talo, Statuis catio quippe DoneS Retu neri quatenus aes, sed qua statui scabilo); tum Joindo dicon audis os bilis qua sedificabit non est actus 10 quando si audificium Vol domus, no aniloquam odifica I. TVtor RUUS admoVoat, Sed eum notu aedificator odificat; tum fandom inconveni sentiam ilionarum adforons dos uitionum, quae motum in alio quodam gonoro collocant. Si quippe, inquit motus Sset alteritas, innoqualitas, ΠΟΠ15 DS, in quibuscum quo motus opseritur, in iisdomist isthaeo Comperi ΓΘntUr porro mutationem non magis o iis set in iis, quam X et in oppositis id sentitato, sequalitato se sento fori convinoitur. Quarto ausam difficultatis ius, qua antiquos in or-20 rorum induxit astruit inquisens illorum inde profoetum Sse errorem, quoniam indotorminatum quoddam se ad alt0ram Pythagoricarum coordinationum pertinen apparet, quae imperfectorum privativorum tuo Sortem Contino principiorum non enim tam osso hoc vol salo, quam fori hoc 2 vol talo id fur, quod ad ortum quoddam pertineat genuSid ipsum quod movotur. Constat enim motum eque O-tentia neque otia quippiam significaro nam et quod SSo
30 tum se id quod si sotu vol possentia dividitur. Nos oro notum in pors octum se in impori sectum distinguentos motum diuimus actum cognitu quid om difficilom, non talanon 'γη
177쪽
FIGURATIO PHYSICI AUDITUS. 165
falsum seu qui nequeat osso Noutrum igitur orit Xtromorum, Sed modium quoddam intor solum si plicem simplicemque potetitinm.
An mobilis , an Oventis aetas quidam Sit motus.
Quia inquit, movens primo S in potentia os postsea in actu sicut o mobile, itom quin et OVen eum ΟΠ ΙΠΟ- Vos et mobilo eum non moVetur qui osopro pariter dicuntur ultra quin omne naturato agones quatenus naturale ita mo- 10 vo ut se mov0atur, ita inquam moVons os ut o si mobile motus idotur osso vel notus moventis ut ud quom principaliter Vel moVontis paritor at tu mobilis ut ad quos Communitor pectos. Quoeiron motum donnimus altorius ii iidem tamquam accipientis atque Sustinentis, alterius aut tom volui oporantis se ossici sentis actum. At inquios cum movero otio quaedam Sit e moVori passio, TUN in motus idom an divorsi Si quippo divorsi aut ambo in
agente, et tunc moVen Omne moVehitur aut ambo in pationso, unoquo divorsis idem agotur motibus aut passio20 in pationi se actio in agonto, es uno cum otio motus Brquidam sit mox obitur omne movens aut assio in agoniose actio in pationso, unoquo notus non reperietur in eo euius os, actus Rospondo is non intelligero idem isso actionem atque passionem, Sed eumdem notioni pa SSi OniS-25 quo subiectum motum, qui huius quidem est ut in leto, illius autom ut a quo undo Deo gentem nti, ne diSeen-
178쪽
Concludit rectam atque completam esse motus definitionem.
Rocto igitur ait fandom, motus univorsa litor Strue finitus, quandoquid om ad om forma pociorum ipsius de finitionos sumsero lic0at ut nim motum esse notum mobilis secundum quod mobilo Osinis, ita alforationsem altorabilis, aedificationsem a dinoabilis, modication om modicabilis notum secundum quod huiusmodi potoris d0fintro.
IU Aggreditur tractatus de iis quae motum consequuntur, et primo de infinito.
Cur physi ei sit agere de infinito. Itom de opinantium convenientia et differentia.
Ea, inquit, ratione, qua do motu qui in dosinitiono natura collocatur agendum duXimus, et do iis quae mo- 1 tum consequuntur neque portere redimus. Horum Butem unum os innuitum, quod pluribus de ausis non praetermittore Oportet primo quin motu Continuorum quoddam ost, et de iontibus continuum statim occurrit infinitum; sociando quia physici considoratio senseralitor 20 circa magnitudinom Versatur atque motum, quorum quod
libot quidquid sit ilo puncto se passione finitum perhibotur aut infinitum fortio quia omnes, qui de naturalibus consideravero, do infinito mominisso oonstat quarto quia quae e eorum Sententiis quid minus bono, qui ditiam
179쪽
FIGURATIO PHYSICI AUDITUS. 167
consentaneum magis fuerit allatum oportet Xaminare. Ipsi nimirum in eo quidem conveniunt, primo quod ipsum principium quoddam ponunt eorum quae Sunt Seeundo
quod ingenitum quid sit atque incorruptibilo qualo, Si principium sit oportetisse torti l quod dicentos sextra in 1 Dyfinitum aliam causam, utpote intolleolum vel concordiam, ipsum aiunt continere atque gubernare uni VerSn quarto quia ut naXimandor plurimi quo alii di Xorutis), cum immortalo sit atque incorruptibile, ut divinum quoddam om- 10 por offortur. orro in eo differunt, quod alii, quale Pythagorici fuserunt atque lato, ipsum Voluti substantiam persos eXistentem intrudunt alii Voro, quales fuere Ana Xagoras atque Democritus, Volus eoidon quoddam Oncepero dum nil quid0m Pythagorici in ipsis duntaxat sensibili-15 bus ponoron infinitum, Plato oro non in sensibilibus ollocaro modo, sed of in deis Pythagoras tona in ipsis oXtra caelum os iuscemodi margino incomprehensibilibus pra0dicavit, lato VorO Xtra caelum nullum esse Orsu intelleXit Pythagora quoque unum numerum parem qui ab 20 impari comprohondatur atquo finiatur astruit infinitum, Plato autem duo, magnum Sollicet atque parVum, celebrat infinita. Hinc oro Anti Xagoras o infinitis similibus ipsum faceret onStaro Corporibus, Democritus autom o infinitis sucundum figuram difforontibus Ana Xagora item e quo-25 libo fiori dicat, semocritus autem id neget.
Quinque rationes quibus esse, et duae quibus non facile definibile videtur infinitum.
Ex quinquo iapitibus cinquit infinitum sors adori 1. ec tempore quod nec principium habet isoque sinum,
180쪽
2. X magnitudin quam in infinituna octilom in folligunt mathsematici, 3. X infinita gonorationum corruptionumque Vioissitudine, . o oo quod omno initum ad aliquid Oxtra ipsum finiatur oportet, ne facito os torminum eiusmodi 5 quominus intonium habeatur ad lueero G. X eo quod Π- tollootus umorando, dimon Sionando et Xfrn caelum Spa- Cium Sive aeuum Si V plenum imaginando, Deo non infinitos considerando mundos, contineri minime potest, Deo Satis rationabilitem arguetur eo aespicienti, quod Sse et 10 osso non difforant in porpetuis. At 0ro quid sit infinitum non ita os conooptu facito, tum quia dubium os an sit
s habotis modo nihilominus tamen sit tum fiam quia quaestio multiplo ost, cum plurifariam dicatur infinitum 15 1. quod intransibilo 2 quod transitum habui inconsummabilem quod vi transiri queat, . quod aptum os HOJhaboro quom non habo transitum. Ubi omne aut in apposition aut division aut in utroquo ConSiStit.
His inquit, qui infinitum separatum intelligunt, plures
advorsantur rationes 1 hae qua non ponere ipsum Substantiam, eum ipsa non sit divisibilis, praeterquam Oeem quis divoris infinitum, o nociden poneret, Uandoqui-25 dom ius subi solo magis principii conditio conveniret 2. hae quae ubi eotum ipsius, magnitudinem atque numΘ-rum, non Separatis etiSibilibus 3 lineo ut non os possibilo ipsum partibilo fingor vol impartibilo, si impartibilo ut Vo non hio qua oritur, is, partibilo quodcumque it