장음표시 사용
61쪽
AVMM TERMINORUM ME PHYSICORVM. 53
primo calosit quam a condatur. Similitor in omni prasedica monto Atquo ideo iuxta praedicamentorum et enorum
Varietates Varia sunt ordinis pocios, quandoquidom ubi AEGO GSuΠt genera et pocios, ibidem os intolligor multitudi noni, et ubi os multitudo, ibi os comparatio, o ubi ostcomparatio, ibi si distinctio si bono fuserint ordinata, ubi si distinctio, os ordo ordo autem est dupleX, alter
stitutionis altor si quo vos sunt, altor quo res facta Surit. 10 ordo cognoscondi se ossondi nitor est naturae, quo Vide-lieo res a natura cognoseuntur, Cuius fac o of habere
HS CognoScero natura quippo os in folligontia aut in tolligentia ordo, si ipsam VolcinoXistent0m robus Vol robus insitam intolligamus) altor os artis seu voluntatis, of hiel iuxta divorsa onora actionum in agendo est di VerSUS. Constat nim quo ordino domus fiat, quo Ordine eumnum et Statua ordo i autom cognoscondi aut si a confuso ad GIAE distinctum; sicut prius comprohondimus domum totam et hominem totuin, quam distinguamus in suas artes Seu tu 20 a X quibus componitur prius do tractatu aliquo seu do
arte habemus Confusam generalom rationem, Vol e titulo Seu Domino Vel o prooemio, quam disti notam habeamus e pertraetation os integro discursu Comprehensionem aut os tanquam in genor ad Speeiem, aut poeio ad
25 particularo. Et hic tiam ordo id fur ad similitudinum
naturae per Visum quippe quando alicuius distantis sp0ciei conceptum facimus, prius eminia quam Cominus idomus ido a longo primum obiicitur Corpus Oloratum, sociando idonte torpori motum iudicamuS QSSO Corpus 3 animatum, idonios distributionsem se Variolassem mom-
62쪽
54 IORDANI BRVNIbrorum iudicamus animal distinguontses visu animalis figuram iudicamus hominem, coniicientes habitum circa Corpus iudieamus Germanum, prOXimo autem faeto OgΠOSelmus Fris lilinum Est etiam ordo cognoscendi, sicut a toto adin partes, et totum est dupleX confusum otio hoo Xomplificatum est; et distinetum seu artificiato se hoe est, sicut ab habitu mota physico ambioni totum n Joscondimus ad ata ' iudicium et examen habituum particularium Seientiarum; quae parte entis Sunt. Rursum est ordo a partibus ad to- 10 tum, sicut in omnibus artibus, i in quibus ab olomontis pro a V Mosedimus ad lementata, ab integrantibus ad integrata, ut in grammatica a cognitiones litorarum et syllabarum, in geometri a Cognitione punetorum linearum et angulorum, in logica a cognition simplicium torminorum procedimuS 15 ad cognition m dictionum se orationum, item figurarum se mensuratorum ad compositiones et diseurSus. Ρroindo est ordo a particularibus Ad universalia, qui QStordo inquisitivus se invontivus Lustrantes senim singula individua vid mus quid illis sit commune se colligimu Spe-20 isei rationsem lustrantes singulas poeios Complectimur quid illis sit commune, o lucramur gonoris rationem. Huie oppositus est ordo Cognoscendi a genero ad Species, qui est ordo iudicativus doctrina o diseiplinae arte enim, quaS proXimo dicto ordino invonimus, hoc ordino docemus. Est 25 rgo ordo aut Sensiti Vae cognitionis aut intelloetiVae son- Sitivae, ut tanquam a toto ad partes, a confuso ad distinetum, ab uni Versali ad particularo, ut dictum si intollocti Vae Voro similiter secundum aliam rationsem est Ordo Volab univorsali ad particularo, votis partieulari ad univer-30 sale, ubi pars non est intogralis, sicut in sensibilibus, sed
63쪽
SUMMA TERMINORUM METAPHYSICORVM. 55
0SSentialis, sicut species est pars genoris. Et has intollo tiva cognitio rursum est duploX, inquiSiti Vn Seu Seeundum potentiam, et i iudicativa seu Secundum notum prima os ad B cognition om seu ad doctrinam et disciplinam, Secunda est doctrina se disciplinae. XXXI. R1vs ΕΤ XXXII. OSTERIVS.Ρrius aliquid dicitur alio aut natura, Sicut sol ostpriu quam Sua luce Suu Calor Siout causa j sotorna o ista mofectu coaptorno aut duratione, Si ou bellum Troianum est 10 prius condita Roma aut non COD Vertendi consequentia,
SOphum SSe hac ratione, quia Si philosophuS St, homo est, non nutem Si homo est, philosophus est aut dignitatu, 15 sicut prius est dominus quam SerVUS aut cognitione, Si out prius Sunt principia prima quam Secunda Seu mediata autolochione, sicut prius defendere parentem quam mi eum aut positione, sicut peregrinanti ad Indos occidentalos prius occurrit Roma quam Lutetia. 20 Totidom modis dicitur posterius, nisi quod unu modus potos adiici, ut posterius Sumatur dupliciter uno pacito, ut distinguitur contra prius, et ita uis modi eum eo ostdofinitum alio pacto, ut distinguitur contra antorius, et ita duplicitor consideratur uno noto Contra anteri US e-25 cundum tempus, et Sio distinguitur contra prius duration o alio paeto antorius seeundum differentiam localem, o hoc pacto habet propriam Significationem.
13 quia quam ri forse contra autorius
64쪽
Simul fiam dicitur ocundum multitudinem Signifieationum, quibus condistinguitur a priori et posteriori liuot non totidom modis. Quaedam enim dicuntur Simul, quae in Odom Ordino sunt priora Vol posteriora, Si ou relativa
Soeundum rationem formalem, qua referuntur ad invicem, quae eadem Secundum rationem fundamentalem Seu Λ-terialem non sunt simul, sed alterum potos esso altero
priUS, Si out fundamentum paternitatis natura et tempore 10 si prius funda monto filiationis. Qua0dam dicuntur otiam Secundum riu et pOStertia S, quae non diountur Simul Sicut in ordino dignitatis aliquid dicitur prius cum sit dignita S, OSterius cum sit indignius, non amon dicitur simul si sit sequo dignum unde patet non semper simul a BD 15 dici ocundum rationem distantia inter prius et posterius. E contra quaodam di euntur SS Simul, quae Xeludunt rationem prioris et posterioris, Sicut quae Sunt Simul Congregatione, unione, Si out multi homine Sunt unus populus Simul. Itaque patet modus, quo Simul diStinguitur' Coor-20 dination prioris o posterioris, o distinctum titulum requirit ab illis.
XXXIV IDEM.Idom sicut o unum multifariam dicitur. Vol enim ration idem dicitur, sicut a quorum desinistio si una st OM25 synonyma. Dicitur idem subi octo Seu re, sicut illa quao
sunt unum Vol collectivo vel compositive Vol oon eurrenter, et hoc acto ea, quae Sunt etiam genere di VerS et S-
65쪽
SUMMA TERMINORUM METAPHYSICORUM. T
sontia litor dissorunt, possunt osso idem et unum. Ooratemonim indicantos dicimus lino substantia, hoc animal hio unus volino unum, hic hil OSophuS, SerVUS, Oeen S, legatus sodons omnibus his idem Significatur Subiectum, quae sunt nomina divorsorum generum ratione differentia, Omnia tamen unum uti Subieeti Vo ou ro idem autem re, non quidem significatione, sed signifieato. Γ autom dum dicitur triplicitor Gonoro, sicut domos corpus animatum et Corpus in animatum sub uni Voca - 1 tione corporis Idem specie, sicut homo et bos sub animali, quatenus animal Si Specie quaedam corpori S, quatenuSvor animal duabus differuntiis doscondit hinc ad constitutionsem hominis, indo ad constitution om bovis, olinquit a eadem genore et diversa Specie propriissimo vero id oml spocio sunt Socrates of Plato. Idem oro numero est illud, ouiu materia una S et Suppositum unum vel persona una, quod individuo est Vel signatum, ut hi homo vel Vagum, ut quidam homo quando Supponit pro uno tantum), qui est Socrates, licet OSSit ro pluribu Supponere 20 circumloquutum Seu Mireumscriptum ut quidam lomo G ocriSpo a So lippi Oculi S, crassis labiis ito. Sophroni sol filius nominatum, ut Socrates, qui pluribu Dominibus Seu rationibus dum est numero, id Si materia. XXXV. 1VERSUM. 1M 25 Divorsum os nomen significans distinotion om primari dictam, qualem intelligimus eSS inter genora et onera, et en qua nullam habent communicationem, quod sano in omnibus his quae distinguuntur communissimum
66쪽
0st. Differentia enim diserepantia, alia, Contrariis, eposita, Seiuncta, distinota, di Visa et Synonyma istorum omnia Sunt Sub genere diversi, non vicissim quia distincta dicuntur en quae OSSunt simul esse Vel intelligi confusa, divisa quae unita, discrepantia quae OSSulat UOD Cordare, difforentia qua possunt osso idem. Undo difforentia intelliguntur in eodem genere, discrepantia etiam in eadem
composition vel ire eandem materiam di Versa Vero dicuntur etiam Mune ullatenus Onourrunt, OΠVeniunt,
1 consontiunt undo Aristololes generalissima inter se appellatili VerSn, Specie in unoquoque genere differenteS, principia in principiatis, lumenta in olomontatis distincta); cognoscentia Seu pinanti divorsa iro idem obiectum, dis-Sentanen Contrari appetentia circa idem appetibilo, vel 15 contrarii appotitus circa idem propoSitum bonum Vel malum, proprie appellantur di Scordantia, quasi diversi cordis. XXXVI. Σ1FFERENTIA. Dissoronti distinguitur vulgo in communem, Un liquis dissor ab alio volo se ipso incoidoni j separabili, si N20 ut os dissorsentia intor stantem et Sedentem propria, qua dissor ab alio accident inseparabili, sicut luscus bone eulato, CaeCUS Vidente, Simia ab aquilino propriissima, qua aliquid differt ab alio ossontialiter, ut 0-ΠUS n genere, Specie n Specie per differentiam propriam. 25 Di orentiarum aliae Sunt essentiales, quae sunt pars G1 40finitionis set alia sunt accidentales, o ista Si Sunt propriae, Sunt par descriptioni rei Rursum dissorsentiarum alia qua sedam nolunt aliud, id est significant divorsita
synonima 10. 13 consentiunt undo-diVorsa specios-distincta, cognoscentia G 20ρ22 23 in propriam e in propriissimam G
67쪽
isem substantivo alia faciunt alium seu altorum, id ostsignificant diversitatem dioetivo IuXta primum modum dicimus aliud os bos, aliud os homo, malo dioeremus alius; secundo modo alius est Soeratos, alius ost lato, ubi malo dicoronius aliud. Quin imo alius dioitur fiam
idom a se ipso, ut mospes alius mihi nune atquo ante Vi-doris. Quasdam itum dissorsentiarum sunt divisiva gonorum tantum, ut tripos et quadrupes, Viden non ideDS, Oln-
10 filo rophilo stat divisiva difforsentia gonoris animalis, et
quia sunt acloidentales, non Sunt constituti Vae Speeiorum.
Alia otiam sunt pociorum constituti Vae, sicut rationatos irrationato dividunt animal se constituunt orta Specios, ubi nota rationale etiam eoundum se Don minu Si-15 gnificaro accidens, quam risibilo Significat nim pot011-tiam ad ratiocinandum, sed virtuto positionis significas substantialom difforsentiam, non tam inquam Significat, quam adsignificat. . Rationato nim, ut significa possentiamo qualitativo i non st difforsentia osson fialis, sed ut signi ta 32α20 fida formalo illud o primum illius potentia subieetum,
quod tali qualitat donominatur, non compositum, Sed ut Siruplo natura habo vim ad ruforondum di Montiam os- sontialom. Similitor irrationato, ut sumitur Dogativo Vel privati Ve, non os difforsentia distincta essentia litor a ra-25 tionali, sed si soci lotis ut sero distinguitur Contra rationale, Significa positivo, ut in ovo ipsam bovinitatum, in asino sinitassem, id os sessontiam illam et naturam uno facit ovom sesso bovom difforentem ab illa natura os contrapositam illi natura qua facit hominem ess hominem, 30 quam per rationale magis indicamus quam ignis eamus,
68쪽
quia substantia rerum os incognoscibilis ot cinnominabilis. GP cIdom do omnibus sessontialibus difforontiis sest iudicium,
quin omnium nomina Semper aceidon significant, sed adsignificant substanti Rm. XXXVII. PROPRIETAS. Proprium dicitur quadruplicitor primo quod convenit toti pocioi, sed non soli, sicut osso bipedem homini; secundo quod onvenit soli pocisei se non toti, sicut sesso philosophum homini fortio quod convonit soli totiquo sp010 Cloi, sed non semper, ut canoscor homini in Senectuto;quarto quod convenit toti, Soli et semper, ut osso risibilo homini, id os posso ridero. Etsi nim non semper ridentactu, ossi quidam nunquam riserint, hae famon proprietas refertur non ad aetum, sed ad potentiam, non ad ra tari M15 tion om individualom, sed Specifieam. Ad hos modos si quod ros oramus etiam quod ΟΠVenit toti pocipi t solum liose non soli, stoli proprium i-
vis est album esse, quia Solum alba est, non Sola Est autem proprium quaedam qualita S, quae consequitur naturam
20 speciei procedens o differentia pucifica illius immodiato, sicut risibilitas consequitur rationalitatem et hae proprietas dicitur convortibilitor cum eo euius est proprium Li-oo autem huiusmodi proprietatos, qua convortibilito di-
25 poci humana contemplabile, philosophabito, navigabile, admirativum a sequo convortibilito dicuntur do homino atque risibile tamen raocophum os logicum, ut o multis illud
69쪽
SUMMA TERMINORUM METAPIIYSICORVM. 61
quod est potissimum et quod magis in notum adducitur,
sicut os risibilitas rospectu numeratorum, habentur ΓΟ-prium.
XXXVIII. GENUS. Clonus multiplicitor sumitur grammaticalitor, id istpro SoXU; Secundo polyhistorico id os pootio, laudatorio pro condition os modo alicuius gonoris vel l pocloi, ut GH olio genus hominum os Hebraeum, hoc genus leonum est
Libycum fortio sumitur genus naturaliter pro principiol uniuscuiusquo onorationis, quo idolico pator filium g0- norat, undo diliitur Ilus ducit gonus ab Herculo, Agamemnon Δία ab Atreo quarto sumitur Civiliter pro Congregation multorum quodammodo se habentium ad unum aliquod os ad Se invicem, politica quadam rotation multas familias ab
1 uno protoplasto domananto compleotonio Siout genu Romanorum dicitur a Romulo, Hebraeorum ab Heber; quinto genu Sumitur metaphySio pro Datur quadam Communi multis robus seu speciebus, sicut Substantia os quaedamnatura Communis animalibus, plantis et . Sexto logico pro 2 intonsion illam naturam Communem Significanto Sol Signanto Gonus enim logicum Significat commune poci obus quod de Speciebus praedicatur, non autem in suo Ordino est Commune poetei nequo praedicatur de poeio, sed offetuSdem generis poeios cum illa, nempe rasedicabilis of 25 secunda intontionis. raodicatio quippe Signatur Seu Otatur genere et specie logio nocepti S, Xeroetur autom in genere et specio physio uni Versaliter dictis, nempe mathematico, naturali, metaphySi eo.